بە یادی شەرەفەدین ئالچی، سەرۆکی پارتی دێموکراتی بەشدارو ئەندامی پاڕڵمانی تورکیە . رەحیم رەشیدی

بە داخێکی گرانەوە، ئێوارەی رۆژی سێشەممە، رێکەوتی ٢٥ی مانگی ١٢ی ٢٠١٢ی زایینی، لە رێگای ئی‌مەیلەوە ئاگادار کرام کە شه‌ڕه‌فه‌دین ئاڵچی، سیاسه‌تمه‌داری كوردو نوێنەری شاری دیاربەکر لە پاڕلمانتاری تورکیە،

پاش دوو ساڵ بەربەرەکانێ لەگەڵ نەخۆشی شێرپەنجە، لە یەکێک لە نەخۆشخانەکانی شاری ئانکارا، کۆچی دوایی کردوە. ئالچی پاش تێکۆشانێکی بەرچاوی سیاسیی لە پێناو دابین کردنی ماف‌و ئازادییەکانی کورددا، بۆ هەمیشە چاوەکانی لێکنا.
بۆ یەکەمین جار، ساڵی ٢٠٠٧، لە رێگای کاک عوسمان بایدەمیر، سەرۆکی شارەوانی دیاربەکر، لەگەڵ شەرەفەدین ئالچی ئاشنا بووم‌، ئەو کات لە پاریس دەژیام‌و رۆژنامەوانی تەلەویزیۆنی تیشک بوم.
لە ماوەی ٥ ساڵ پێوەندی‌و ئاشنایەتی لەگەڵ بەرێز ئالچی‌دا، جیا لەوەی کە چەند وتووێژم سەبارەت بە پرس‌و بابەتی پێوەندیدار بە بارودۆخی تورکیەو کوردستان لەگەڵ پێکهێنا، هاوکات ئاڵقەی ناسین‌و پێوەندیم لەگەڵ چەند کەسایەتی سیاسیی‌و چالاکوانی دیکەی کوردو تورک لە وڵاتی تورکیەو دەرەوە بو.
بەرێز شەڕەفەدین ئالچی لەو ماوەداو هەر کاتێک سەبارەت بە هەر باسێک کە پێوەندی بە کوردەکان‌و ئاڵوگۆڕەکانی نێوچەوە هەبا، بە دڵفراوانیەوە وڵامی پرسیارەکانی دەدامەوە، لە ڕاستی‌دا ئەو نەمرە سەرچاوەیەکی باش‌و باوەڕپێکراوی زانیاری بۆ کەسانی وەکوو ئێمە بوو کە بە هۆی پیشەکەمانەوە دەست ڕاگەیشتن بەو جورە سەرچاوانە کە ئاگاداری ڕووداوەکانی پشتی پەردەی دنیای سیاسەتی ئالۆزو تەماوەی ئەو دەڤەرەن، گەلێک گرینگ‌و بە بایەخەن.
مانگی مارسی ساڵی ٢٠١٠، بۆ کارێکی پێویست دەبا بۆ شاری ئیستانبوڵ سەفەرم کردبا، بەر لە سەفەرەکەم لە ئورووپاوە بۆ تورکیە، تەلەفوونم لێکردو بڕیار بوو هەڤدو ببینین، کەچی بە داخەوە بە هۆی هێندێک گرفتی تایبەتییەوە ئەم دیدارە سەری نەگرت‌، پێوەیستە ئاماژە بەوە‌ش بکەم کە لەو ماوەدا کە لە ئیستانبوڵ بووم چەند جار بە تەلەفوون قسەمان کردو  لە رێگای ئەویشەوە سەردانی ئەنستیتۆی کوردم لە ئیستانبوڵ کردو لەگەڵ کاک سامی تان سەرۆکی ئەنستیتۆ، دیدارو چاوپێکەوتنم پێکهێنا…
سیاسەتمەدارو تێکۆشەری کورد شەڕەفەدین ئاڵچی، ‌ساڵی 1938 له‌ جه‌زیری بۆتان له‌ دایك بوە، ساڵی 1965 له‌ دامەزراندنی  پارتی دیموكراتی كوردستانی توركیەدا بەشداری کرد. ناوبراو ساڵی 1977 بە نوێنەرایەتی شاری مێردین بۆتە ئەندامی پاڕڵمان‌و لە ساڵی 1978 بۆ 1979 له‌و کاتەی کە  بڵند ئه‌جه‌وید سەرۆک وەزیری تورکیە بو، ئالچی پۆستی وه‌زیری ئاوه‌دان کردنه‌وه‌ وە ئەستۆ گرتبو.
پێویستە بگوترێ کە پاش کودیتاکەی ساڵی 1980 لە تورکیە، ئالچی بە هۆی کوردایەتی‌و پێدارگری لەسەر ناسنامەی کورد بوونی خۆی، دوو ساڵ‌و سێ مانگ سزای گیرانی بۆ بڕایەوەو هاوکات تێکۆشانی سیاسیی لێ قه‌ده‌خه‌ كرا. ئەو نەمرە بەردەوام‌و شێلگیرانە بە پشت بەستن بە پێوانە نێونەتەوەییەکانی مافی مرۆڤ، بەرپەرچی گوتاری رەگەزپەرەستانەی دەدایەوە.
ئالچی، ساڵی 1994 له‌گه‌ڵ هاوڕێیانی پلاتفۆڕمی كوردی دێموكراتیكی‌ بونیاد نا. هەروەها ساڵی 1997 پارتی کۆبوونەوەی دێموکراتیکی دامەزراند کە ئەم حیزبە ساڵی 1999 لە لایەن دەسەڵاتدارانی تورکیەوە هەڵوەشاوە ڕاگەیەندراو چالاکییەکانی بەربەست کرا.
لە ئاکام‌دا، ئالچی ساڵی 2000  پارتی دێموكراتی به‌شداری دامەزراندو تاکۆ ئەو کاتەی کۆچی دوایی کرد سەرۆکایەتی ئەو حیزبەی لە ئەستۆ بو. هەروەها بە نوێنەرایەتی شاری دیاربەکر ئەندامی پاڕلمانی تورکیە بو.
ئالچی، باوەڕێکی زۆری بە خەباتی ئاشتیخوازانەو پاڕڵمانی هەبوە، لەگەڵ ئەوەش‌دا زۆر بە بایەخەوە چاوەی لە تێکۆشانی حیزبەکانی دیکەی کوردستان دەکردو بەردەوام ئەوەی دوپات دەکردەوە کە ئەگەر دەسەڵاتداران کەشی لەبار بۆ کاری سیاسیی برەخسێنن‌و دەست لە کردەوەی کوشتارو داپلۆسین هەڵگرن، کوردەکان هیچکات حەز لە توندوتیژی ناکەن‌و پەنا بۆ چەک نابەن.
بەم چەشنە شەڕەفەدین ئالچی، بوێرانە سیاسەتی شەڕو خوێن رشتی لە کوردستان، بە ئاکامی پاوانخوازی‌و پێشێل کردنی مافەکانی کورد لە لایەن دەوڵەتانی زاڵ بەسەر کوردستان‌دا دەزانی.
دواین جار، مانگی سپتامبری ٢٠١٢، تەنیا بۆ ئەحواڵپرسی‌و ئاگادار بوون لە بارودۆخی لەش ساغی ئەو تێکۆشەرە پێوەندیم لەگەڵ گرت‌و قسەم لەگەڵ کرد. ئێستاش دەنگی لە گوێم‌دا دەزرنگێتەوە کە بە چ ورەو هیوایەکەوە قسەی دەکرد.
نەتەوەی کورد بە گشتیی‌و خوشک‌و برا کوردەکانمان بە تایبەتی لە تورکیە، کەسایەتیەکی گرینگ‌و شوێندانەرمان لە قیس چوو کە بۆ کەم کردنەوەی خوێن رێژی‌و هەنگاو نان بۆ لێکتێگەیشتن بوونی لە نێومان‌دا پێویستیەکی حاشا هەڵنەگر بوو.
بێ گومان رۆڵ‌و دەوری ئالچی‌و هاوبیرەکانی بۆ گەشەو بەرەوپێش چوونی پرسی کوردو ئەوەی ئەمرۆ لە تورکیە پاش ئەو هەموو سەرکوت‌و حاشا لێکردنەی دەوڵەت لە هەمبەر مافی کوردەکان هاتۆتە گۆڕێ، لە بیر ناکرێ.
ناوو یادی نەمر شەڕەفەدین ئاڵچی، بۆ هەمیشە بە درەوشاوەیی دەمێنێتەوەو ڕۆڵەکانی نەتەوەی کوردو تەنانەت ئاشتیخوازانی تورکیەش تێکۆشانی شکۆمەندانەی ئەم کەسایەتییە مەزنە لە پێناو ئاشتی‌و دێموکراسی‌دا بە بایەخەوە دەکەنەوە.

{jcomments off}