"an independent online kurdish website

 قۆناخی ڕزگاری نیشتیمانی و پێك هێنانی هەیکەلی بەڕێوەبردن زۆر تر بەدوای سەرکەوتنی شۆڕش یان کودەتای سەربازیدا دێتەوە ئاراوە و وەختێك لە کوردستان دامودەزگای حکوومەتی  بوونیان هەیە

muhamad-suleimani

و پێلانگێریەکە نەیتوانی بە ئامانجیان بگرێ. لە ئێستادا دەبێت قەرار و بڕیاری سیاسی بدات و هەر لەو کاتەشدا هەوڵ بدرێت هەرچی زووتر هەڵبژاردنێکی پاك و بێگرد لە هەرێمی کوردستان بەڕێوەبچێت بۆ ئەوەی سەر لە نوێ بینای قەوارەی حوکمڕانی کوردستان دابمەزرینێت. زۆر لایەن و دەستە رووداوە سیاسیەکانی ئەو چەند رۆژە بە بەرێوەچوونی ڕیفراندۆم گرێ دەدەن. باوەڕ بکەن ئەگەر کورد ئەو بڕیارەشی نەدابا، ئەو داگیرکردنەوەیە هەر دەبوو. سەیرکەن “حەیدەر عەبادی” دەلێت دەستوور دەسەپێنم بەسەر عێراقدا، بەڵام ئەوەی بە دژی کوردستان ئەنجامدرا، لە سزای سیاسی و داگیرکردنەوە و پەرتاوی نژادی شتێکیتر نیە. چوونکی ئەو بە گەلەکۆمە و پیلانگێڕی ناوچەی دەستوور دەسەپێنێت و ناوچە جێناکۆکەکانی گرتەوە. کەوابوو ئەو ناوچانە دوور لە دەستوور و ئیرادەی سیاسی و تەوافق دەستیان بەسەردا گیراوەتەوە.

کورد بەهۆی پیلانگێڕی ناوچەیی و کەمترخەمی دۆستەکانی و بێمتمانەی سیاسی و نەتەوەیی بەیەکدی، بەداخەوە  نیوەی ئەو خاکەکەی لەدەستداوە کە هەم لە رووی سیاسی و ئاسایشی نەتەوەیی و هەم لە رووی سەربازی و ستڕاتیژی  بۆ گەلی کورد گرینگی و تایبەندی گەورەی  خۆی هەیە. بۆ ئەو پیلانگێڕیە ناو چەیە  ڕێك :کەرکوک” ی کردە  ئامانج؟  مەبەستەکەیان  زۆر روونە، ئەو سێ وڵاتە بە هەماهەنگی لە گەڵ ئەمریکادا هاتن بۆ ئەوەی دەست بە سەر سەرچاوەی داهاتی نەوتی هەرێمی کوردستاندا بگرن هەتا کورد توانای وزەی لەدەستبدات و ئەو کارتە کاریگەرەی لە بەردەست دەربێنن بۆ ئەوەی  لە داهاتوودا لەو ڕێگایەوە سیاسەتی ئابووری سەربەخۆ و گەشەی بازرگانی بەرەوڵاوازی و کزی بەرن . کورد لە ئێستاشدا نابێت ئەو داگیرکارییە قبوڵ بکا کە ناوچە جێناکۆکەکان وەك ڕابردوو هەر بە ڕێگای بەکار هێنانی هێزدا کەوتوونەتەوە ژێردەستی حکوومەتی ناوەندی. پێویستە سەرکردایەتی سیاسی کوردی زۆر بەوردی دێراسەی ئەو بابەتە و چۆنیەتی باسکردن لە گەل لایەنەکاندا  بگاتە ئەنجامێکی ئەو تۆ کە کۆدەنگی نەتەوەی لە پشت بێت.

وەك بەشێك لە دۆستەکانی کوردیش دەڵێن ئەو ناوچانە، بەناوچەی کێشە لەسەر ناوزەدکراون و بە دەستووریش چارەسەرنەکراون بە هۆی خۆ دزینەوەی حکوومەتی بەغدا لە ماددەی ١٤٠ کە تایبەتە بە هەموو ناوچە کێشە لەسەرەکان لە عێراقدا. دیارە ئەو کارەی بەغدا کردویەتی  لە ١٦ مانگدا بەهیچ جۆرێك بە بژاردەیەکی گونجاو دانانرێ، لە بەر ئەوەی  بە ڕێگای بەکار هێنانی هێزی ناوچەیدا دەستی بەسەر کەرکوک و ناوچەکانی تردا گیراوەتەوە. لە ئێستادا تەنیا کورد لەو پیلانگێڕیە زەرەرمەندبووە و بەشێکی گرینگی خاکی کوردستانی لە دەستداوەتەوە.  سیاسیەکانی کوردستان ئەگەر لە ئێستاشدا ژیرانە بیر لە دەربازبوون لەو قۆناخە ئەستەم و دژوارەی پاش ١٦ ئۆکتۆبر  نەکەنەوە بە دڵنیایەوە دەبنە هۆی لەدەستدانی دەسکەوتی زۆرتر. کورد هیچ کاتێك نابێت باوەڕی بە بزە و دەستلەپشدانی داگیرکەرانی کوردستان هە بێت. ئەو رووداوەی  لە ١٦ی ئۆکتۆبردا بەسەر گەلی کورددا هات و بێگوومان نەتیجەی کێشە و ناتەبایی سیاسی نێوماڵی خۆمانبوو، ئێستاش ئەگەر لە سەر ڕێچکەی پێشوو درێژە بە ئیدارەکانی هەرێمی کوردستان بکرێتەوە، هەر ئەو هەڵەیە دەکرێ کە بەداخەوە لە ئەنجامیدا دەسکەوتی زۆر گرینگی نەتەوەیی مان لەدەستداوە. کورد دەبێت زۆر ژیرانە بەدوای ڕێگاچارەی شیاو و گونجاودا بگەڕێ کە تییدا بتوانێت باڵانسی هێز لە بەرژەوەندی خۆیدا لە عێراقدا بگۆڕێت. سەرکردایەتی سیاسی و نوخبەکانی ئەمڕۆ دەبێت ئەو ئازایەتیان تێدابێت کە ڕەخنە لەخۆیان بگرن و وێرای دەست نیشانکردنی خاڵە لاواز و جێناکۆکەکانی پەیوەندییەکانیان، بەتەبایی و برایەتی و لەسەر بنەمای دێمۆکراسی سیاسی و ئیداری، ستڕاتیژی نەتەوەیی دابڕێژن و دوور بکەنەوە لە تانەوتەشەر لێکدان.  قۆناخی ڕزگاری نەتەوەیش دیسانەوە لێکترازان و پەرتەوازی نیشتیمانی لێدەکەوێتەوە، ئەگەر بێت و بەکردەوە بچێتە قۆناخی جێبەجێکردنەوە. باشترین ڕێگا ئەنجامدانی زۆر خێرایی هەڵبژاردنی پارلمانیە لە هەرێمی کوردستاندا بەچاوەدێری کۆمەڵگای نێودەوڵەتی.  ئەوەی بەدرێژای مێژووی جووڵانەوەی سیاسی کورد زیانی بە دەسکەوتەکان گەیاندوە و لە نێوی بردوون، سەنگەر لێکگرتن و یەکدی قبولنەکردن بووە.

بەداخەوە زۆر جار باوەرمان بەگفتی ناموبارەکی داگیرکەرانی کوردستان کردوە و بەدژی براکانمان جووڵەمانکردوە. لە هەلومەرجێکی هەستیار و مەترسیداری وەك ئەمڕۆدا سەرکردایەتی سیاسی کورد لە باشوور لە هەموو وەختێك زیاتر نیازی بە یەکریزی و تەبای سیاسی هەیە. سەیربکەن کاتێك کورد ڕیفراندۆمی ئەنجامدا و ئاکامەکەی ڕاگەیاند، دوو وڵاتی وەك تورکیە و ئێران کە نەیار و دوژمنی مێژووی یەکدی بوون چۆن لە بەرانبەر خەباتی ڕەوای ئێمەدا یەکیان گرت و بە هاوبەشیش پەلاماریانداین.کەوابوو ئە و وڵاتانەی پرسی کوردیان وەك کێشەیەکی زەق و بەرچاو بە چارەسەر نەکراوی هێشتۆتەوە،نابێت چاوەڕوانی چاکەیان لێبکەین کە دەرهەقی گەلی کورد بیکەن. وشیاری نەتەوەیی و هەواڵگری دروستی نەتەوەیی لە سەر ئاسایشی نیشتیمانی کردەیەکی زۆر گرینگە کە کورد دەبێت زۆر بەهەستیاری بایخی پێبدات و جەوهەریانە بەرەو قۆناخەکانی دیکەی خۆی هەنگاو هەڵگڕیت.

محمد سلێمانی

نویتـرین هەواڵ و بابەت


فارسی