ئەسپی حیزبی ئێمە لە رێبەندانان ناسڵەمێتەوە!، ئیبراهیم لاجانی

نابێت بێڵین تیراوەی بنبەستی دەمارگرژیی سەرتاسەری سیاسەتی ئێمە دابگرێ. بزووتنەوەی میللی دێموکڕاتی کوردستان، وەک بزووتنەوەی میللەتێک کە ئاجێندا ئەسڵیەکەی بریتیە لە ڕزگاری لە ستەمی نەتەوایەتی، هاوڕایی سیاسی لێمان دەوێ. بنبەستی سیاسی بریتیە لەو شورە بەرزە ئیدەئۆلۆژیکیەی وەک خەتی سوور  بەدەوری خۆمانماندا کێشاوە . بۆ هاتنەدەر لەو بنبەستە سیاسیە،  پێش هەموو شتێک دەبێ ئەو  زەنجیری رووحیەی مەزهەبی و ناموسپەرستی سیاسیەی کە لە دەستوپێی بیری سیاسی و  عەمەلی سیاسی خۆمانمان ئاڵاندوە، بپچڕێنین.

سواری شایستە بۆ گەیشتن بە شوێنی مەبەست، یا لەوڕێبەندانانەی کە دێنە سەر رێی لادەدا یا بەسەریاندا بازدەدا.  بەم جۆرە چونکە ئەو بەداوی ئامانجێکەوەیە کە بریتیە لە گەیشتن بە شوێنی مەبەست، نایەڵی داوەڵ و ڕێبەندانەکانی سەر رێگا، ڕووحیەی چوونەپێشی تێدا بکوژن.

ئەرستۆ دەڵێ ئامانجی کاری سیاسی بریتیە لە هەوڵدان بۆ دابین کردنی خێری خەڵکی شار.  ئێستا ئەگەر خێری خەڵکی شاری خۆمانمان دەوێ، دەبێ لەسەر چۆنیەتی دابین و دەستەبەرکردنی ئەو خێری گشتیە رێککەوین.

 ئەوە ئیمکانی نیە، مەگەر ئەوەی کە لە پێشدا دەست لە یەخەی یەکتر بەردەین. خەڵک لە مەیدانی خەبات و بەربەرەکانی دا فەرهەنگێکی پێشکەوتووی سیاسیی هاوچەرخیان درووست کردوە. ئەو پەیامانەی جەژنی نەورۆزی پار لە شاروشاڕۆچکەکانی کوردستانەوە بە گوێماندا دران، پێمان دەڵێن کە دەبێ  لە گۆشەنیگایەکی ڕوونترەوە بڕوانینە مەسەلەکان. زەمانە  لێمان قبووڵناکا چۆرتکە لێدەین و بە خەواڵوویی بیر بکەینەوە. لە ململانێ و کەڵەوەکێشی دەگەڵ یەکتردا، وەزعی خۆمان و خەباتەکەمان گەیاندۆتە  جێگایەک کە هیچکاممان لێی ڕازینین و دەزانین ئەوە شایستەی ئێمە و بزووتنەوەکەمان نیە. کەچی ئێستاش هەر خەریکی تاکتیک دەکارکردن دەگەڵ یەکترین.

ئەو دۆڵە سیاسیەی لە نێوان خۆمانمان درووستکردوە، بە تێپەرینی زەمان بە تەرمی ئێمە پڕدەبێتەوە.   نەوەی تازەی میللەتی کورد بەسەر ئەو پردەدا تێ دەپەرێ و ئەو دوژمنایەتی و ڕق و بەربەرەکانیانە بەجێ دێڵێ کە ئێمە خۆمانمان تێ یاندا زیندانی کردوە و لە ڕاستیدا دەورانیان بەسەرچووە. وەختێک لە بەر چاوی خۆمان ئەوە دەبینین،  ئایا باشتر ئەوەنیە بۆخۆمان بۆ پڕکردنەوەی ئەو دۆڵە سیاسیە  دەستبەکاربین؟ یەکیەتی سیاسی و تەشکیلاتی حیزب بۆ خەباتەکەمان و بزووتنەوەکەمان هێندە گرنگ و  کارسازە، کە هەر تێبینیەکی دیکەی سیاسی لە بەرانبەریدا بێ مانا دێتە بەرچاو. مەگەر کاری سیاسی بریتینیە لە دەستنیشانکردن و بردنەپێشی ئەولەویەتەکان؟

 

وا چاومان بڕیوەتە بەرپێی خۆمان کە تەنانەت ئاسۆ بەرین و بەرزەکانیش نابینین! ئاخر بیرکردنەوەی تاکتیکی و حەڕەکەتی تاکتیکی ئەگەر لە خزمەت ستڕاتیژیەکی گەورە دانەبێ، دەبێتە هۆی تەنگەبەربوونەوەی گۆشەنیگای ڕوانگەی سیاسی.

بریا نیوەی ئەو هەموو وەخت و ئینێرژیەی ئێستا بۆ چارەسەری ئەو وەزعە خەرجی دەکەین کە بۆخۆمان بەسەر خۆمانمان هێناوە، ئەو دەم سەرفی بیرکردنەوە لە ئاکامی ئەو ڕەفتارانەی خۆمانمان کردبا کە بوونە هۆی پێکهاتنی ئەو بارودۆخە.

ئێستا ئەگەر پوختە بووبین، دەبێ لەو چەندساڵەدا هەم زۆرشتی تازە فێربووبین و هەم زۆر شتیشمان فەرامۆش کردبێت. لە پێداگۆگیدا پێناسەی فێربوون ئەوەیە کە مرۆڤ بتوانێ دوای دەرس و پەند و عیبرەت وەرگرتن، ڕەفتار و  هەڵسوکەوتی خۆی بگۆڕێ. فێربوون هەر ئەوەنیە کە شتی تازە فێربی. فێربوون ئەوەش دەگرێتەوە کە شتە کۆن و لەباوکەوتوەکان فەرامۆشکەی. ئەوەتا  وادەجوڵێینەوە دەڵێی نە هیچی تازە فێربووینە و نە هیچیشمان فەرامۆشکردوە. خەبات ڕەفتاری سیاسی تازەی لێمان دەوێ.

پێویست ناکا تێکۆشین تۆبەنامەو ئیعتراف نامە لەیەکتر وەرگرین. ئەوە یارمەتی بە دروستبوونی فەرهەنگێکی سیاسی مۆدێرن لە نێومەدا ناکا. چونکە کامەمان لە مەوقعیەتێکی ئەوتۆدایە، وەک حەزرەتی عیسا دەڵێ هێندە پاک و بێگوناه بێت، بتوانێ بەردی یەکەم بگرێتە کابرای گوناهبار.  بەڵام ئەگەر هەموومان تۆبەنامەو ئیعتراف نامە بدەینە حیزبەکەمان و خۆمان و میللەتەکەمان، ئەوە یارمەتیمان بە درووستبوونی فەرهەنگێکی سیاسی مۆدێرن کردوە، کە وەک ئۆکسجین  بۆ  هەناسەدانی خەباتەکەمان پێویستە. ئاخر کامەمان  لەوجێ یەی دەرفەتمان هەبووە و بۆمان لواوە، زیادەڕۆییمان نەکردوە؟

چەند مانگ لەمەوبەر خوشکەمریەمی کەریمی، هاوسەری کاک محمەدی کەریمی، بەهۆی نەخۆشی کۆچی دوایی کرد. کۆچی خوشکە مریەم کۆستێکی گەورەبوو بۆ هەموو ژینگەی کوردی لە نۆروێژ. ئەو دایکێکی مهرەبان بوو بۆ چەند کوڕ و کچی جوان. هاوسەرێکی بەوەفا بوو بۆ هاوسەرەکەی و کابانێکی لێوەشاوەو میوان دۆستێکی دڵگەورەو دەم بە بزەبوو. بەڵام ئەوەی ئازاری مەرگی خوشکە مریەمی بە سۆتر دەکرد، بریتی بوو لەوە کە مەرگی ئەو نابەوەخت بوو. ئەو ڕۆمانێک بوو کە زۆر فەسڵی مابوون کەچی لە پڕ تەوابوو.  لە سالۆنی  بەڕیوەچوونی مەراسمی  سەرەخۆشی خوشکە مریەمدا، کە ساڵۆنی قوتابخانەیەکی جیرانی ماڵی خۆیان بوو، هەندێک ڕستەی جوان بە دیواری یەکێک لە پایەکانی ساڵۆنەکەوە  بە زمانی نۆروێژی هەڵواسرابوون کە یەکێک لەوان  بۆمن سەرنج ڕاکێش بوو.

ئەو ڕستە ماناکەی ئەوبوو کە ئەگەر دەمانەوێت بڕۆینە پێش، دەبێ فێربین بە شێوەی دیکە بیربکەینەوە و لە پێرسپێکتیڤێکی دیکەوە تەماشا بکەین و بە زمانێک دیکە بدوێین. ڕاستیەکەی ئەوەیە کە ئێمە پێویستیمان بە  بیرکرنەوەی تازە هەیە. بیرکردنەوە بە شێوەی تازە، ڕەفتاری سیاسی تازەشی بەدوا دادێت. لە حاڵەتێکی ئاوادایە دەتوانین بڵێین لە ڕابردوو دەرسمان وەرگرتووە. وەختی ئەوەیە لەو کابووسە  ڕاپەڕین. وەختێک بەرژەوەندیە گەورە نەتەوەییەکان لە گۆڕێدان، کەی وەختی تۆڵەسەندنەوەی شەخسی و پاکانە حیساب لە گەل یەکتریە؟ ڕوونە کە هەرکەس لە مەحفەلی خۆیدا ڕاحەتترە. بەڵام ڕاحەت بوون لە مەحفەلی خۆتا، کەی بۆتە هونەرێکی هێندەگەورە کە شانازی لەگەڵ خۆی بێنێ ؟ 

یەکیەتی سیاسی و تەشکیلاتی ئەو حیزبە هێندە پڕ ئەهەمیەتە، کە دەبێ وامان لێبکا بۆ دابینکردنی ئەو وەحدەتە سیاسی و تەشکیلاتیە،  تەنانەت بچینە پشتی سەری ئەو کەسانەش کە موافقی بوونی ئەوان لە ڕێبەرایەتی حیزب دانین.  ئەو حیزبە بەرهەمی رەنج و خوێن و فرمێسکی  نزیکەی یەک سەدەی میللەتێکە. کەواتە پاراستنی ئەو حیزبە وەک گەورەترین وەسیلەی خەبات، بۆ تێکۆشەرانی دێموکڕات، دەکەوێتە پێش هەر ئیعتبارێکی دیکەوە.

هەمیشە وایە کە ئەوە جەماوەر و بەدەنە و خەڵکن بە بەشداری کارای خۆیان لە پرۆسەی سیاسیدا، هەلومەرجی چوونەپێشی خێری عموومی خەڵکی شار ئامادەدەکەن. دەبینین لە نێو  ڕیزەکانی بزووتنەوەدا، سەفی موخالیفان و موافقانی وەزعی مەوجوود، بە بارتەقای عەرز و ئاسمان  لێک جیاوازن و کەیفیەت و لەولاشەوە تەنانەت شێوەی بەڵگە هێنانەوەشیان بۆ دیفاع لە  قسەکانیان زۆریان فەرق هەیە.  ئەی کەوایە ئەو  بنبەستە لەکوێ وە سەرچاوە دەگرێ. خۆ ناکرێ بڵێین ئیرادەی کار بۆ چارەسەریەکەی دەکەوێتە دەرەوەی دەستی خۆمان. بەڕێز کاک مستەفا، سکرتێری گشتی حیزب، لە مێژە ئەو هەوری نیگەرانەی ڕەواندۆتەوە. ئەو لەوبارەوە زۆرجار وتویەتی ئەوە موشکیلەی حیزبی دێموکڕاتەو هەردەبێ حیزبی دێموکڕات خۆشی چارەسەری کات.

ئەگەر دەمانەوێ هێزێکی گەورەی سیاسی لە نێو میللەتی خۆماندا بۆ خەبات بێنینە مەیدان، دەبێ بتوانین بە هەموو ناکۆکیەکانی نێوانمانەوە، بە هاوڕایی سیاسی بگەین. ئەسڵەن حیزبمان بۆیە درووست کردوە تا لەو وردەناکۆکی و نالێکیانە دەربازمان بێ و بتوانین لەسەر مەسەلە بنەڕەتیەکان پێکەوە هاوکاری بکەین.

کارکردن لە حیزبی دێموکڕاتدا کە حیزبێکی خەباتگێرە، سەختە. ئەوانەی لە کەشتیە ئاسمانیەکاندا، لە فرۆکەکاندا، لە کەشتیە ژێردەریاییەکان دا کار دەکەن دەزانن کار و هاوکاری و کۆمیونیکاشۆن  لەو هەلومەرجانەدا چەندە زەریف و دەقیقە. لەفیلمە کاوبۆییە ئەمریکاییەکاندا، پاڵەوانی فیلمەکان دەبینین کە بە تەنێ یا لە گەڵ چەند سواری تر لە دەشتێکی کاکی بەکاکی گەورەو هەتا چاوبڕکات بەریندا، سواری ئەسپێک بووە،  کڵاو گەرگەریەکی لەسەرناوە، سیگارێکی بەرگی بە لالێوەوە گرتوە و دەمانچەیەکی شەشلوولیشی بە قەدی خۆیدا هەڵواسیوە و شای بە سەپان نازانێ هەر گیڤەی سمێلی دێ و دەڕواتە پێش.  یانی مەیدانی ئازادی عەمەلی زۆرە. بەڵام لە تەشکیلاتێکی خەباتگێردا کە کار بۆ ئازادی میللەتێک دەکا ئازادی عەمەلی لەو چەشنە بۆ کەس نیە.

ئەو وەزعەی بەسەر ئێمەو خەباتەکەماندا هات، زادە و هەڵقوڵاوی  ئەو هەلومەرجە بوون کە ئەو دەم ئێمەی تێدابووین. ئەویش بە نۆرەی خۆی بەرهەمی ئەو شێوەبیرکردنەوەیە بوو ، کە کاروخەباتمان پێدەکرد. ئێستا ئەگەر بمانەوێ لەو وەزعە دەربازبین دەبێ بە جۆرێکی دیکە بیربکەینەوە و بە ڕووحیەیەکی دیکەوە حیزبایەتی و کاری سیاسی بکەین. ئەگەر نا لە داهاتووشدا تووشی هەمان دەردەسەری دەبینەوە کە ئەوەتا وەک مێردەزمە سواری سەرمان بووە.  ئەگەر بتوانین فەزای کاری سیاسی و حیزبایەتی سالمتر کەین، دەتوانین حیزبەکەمان بکەینە گەورەترین وەسیلەی خەبات و بەربەرکانی. ئەوەش بە نۆرەی خۆی بزووتنەوە بە هێزوبەرین دەکاتەوە.

حیزبایەتی و سیاسەتێک کە مۆنۆپۆلیزە و ئینحسار بکرێ، تووشی  ناکارایی دەبێت. کەواتە پێویستیمان بە ڕەفتاری سیاسی دووربینانە ترە. واتە پێویستە حیزبایەتی و کاری سیاسی لە دەستی ڕەفتار و ڕووحیەی  مەزهەبیگەری ئازاد بکەین. 

ئەسپی حیزبی ئێمە توانای ئەوەی هەیە، ئەو رێبەندانانە بخاتە پشت سەری خۆی کە لەسەر رێگای چوونەپێشیدان.  من قەت لە خۆمان و ڕێبەرایەتی خۆمان نائومێد نیم.

ئیبڕاهیم لاجانی

وێنەی: ئەسب سواری ئینتەرنێت

پێشمەرگەکان: ئەم بابەتەی کاک برایم پێشتر بڵاو کراوەتەوە. 

بابەتی پەیوەندی دار

• به‌ده‌نه‌ی حیزب بێ هه‌ڵوێست نابێ، حەمە عەلی عینایەتی

• مستەفا هیجری: عەبدوڵڵا حەسەنزادە لە “ئەزموونی خەبات”دا چەواشەكاری لەبارەی مێژووی حزبەوە كردووە و بە ئەركی خۆمم زانی وەڵامی بدەمەوە

• با سەرمایە کانی حیزب و بزووتنەوە ، زەڕبی یەکتری کەین و وەگەڕیان خەین . ئیبراهیم لاجانی

• ئەسپی حیزبی ئێمە لە رێبەندانان ناسڵەمێتەوە!، ئیبراهیم لاجانی

• هەوڵێک بۆ یەکگرتنەوە، ڕەشید ئەحمەدی

• دەچینە بەر ئاوێنە, حیزب دەبێ: گرێ کوێرەی سیاسەت لە کوردستانی ئێران بکاتەوە، بنبەستەکان بشکێنێ، دەرگا داخراوەکان بخاتە سەر پشت، تەکانی گەورە بۆ پێشەوە بە بزوتنەوە بدا !. ئیبڕاهیم لاجانی

• حیزبی دیمۆکرات کۆمپانیا یان حیزبی شۆڕش (ورد بوونەوەیەک لە سەر وڵامەکەی ع. حەسەن زاد و ج. گادانی بۆ “نسکۆ و دابڕان”) جەمیل کولاهی

• بیگێژن، بیبێژن، ئەوسا بیوێژن، مەجید پاڵانی

• کەریم پەرویزی : ئایا یەکگرتنەوە بە بونبەست گەیشتوە؟

• جەلیل گادانی : موجاهیدین لە حدکا پیاوتر بوون، مستەفا هیجری بۆمبی بۆ دانابووینەوە!

• عەبدوڵڵا حەسەن‌زادە وه‌ڵامی مستەفا هیجری دایەوە

• نسکۆ و دابڕان، قادر ئەلیاسی

• نسکۆ و دابڕان، هەوێنی وتووێژی تایبەتی کوردستان میدیا لەگەڵ مستەفا هیجری

• پێشمەرگەکان: مامۆستا گۆران، رەخنەی توند لە کتێبی نسکۆ و دابڕان , لە کاک مستەفا و مامۆستا حەسەنزادە دەگرێ.