بابەتی بەڕیزان، قادر وریا، خالید گەردی و هەیاس کاردۆ لە سەر شەهید رەحمان سۆفیزادە

شەهید رەحمان سۆفیزادە، بەرپرسی کۆمیتە شارستانی پیرانشار لە 26ی گەلاوێژی ساڵی 1363ی هەتاوی لە گوندی جانداران گیانی خۆی بەخت کرد ، 26ی گەلاوێژی ئەمساڵ یادی 30 ساڵەی ئەم شەهیدە مەزنەی گەلەکەمانە

و بە پێوستمان زانی کە ئەم 3 بابەتە کە پێشتر بڵاو کراونەتەوە و بەڕیزان بۆ ئێمەشیان ناردوە جارێکی تر بڵاویان بکەینەوە.

 

بۆ یادی شه‌هید ره‌حمانی سۆفیزاده‌

 

كه‌مێك سه‌رووتر له‌و باسكه‌ی‌ شه‌ومان لێ‌ كردۆته‌وه‌ ڕۆژ، تیشكی‌ هه‌تاو له‌ ڕووكاری‌ ڕۆژهه‌ڵاتی‌ ترۆپكی‌ چیای‌ گۆڕمووسای‌ داوه‌. یه‌كه‌م نیگای‌ ئه‌م به‌یانی‌یه‌م له‌ سه‌ر ترۆپكی‌ چیاوه‌، به‌بێ‌ نێوبڕ بۆ خواره‌وه‌، تا جێ‌خه‌وی‌ خۆمان ده‌گوێزمه‌وه‌. نیگام له‌ سه‌ر كه‌واوپاتۆڵی‌ خوێناوی‌، ڕوخساری‌ تۆزاوی‌‌ و شه‌مزاو ‌و، چاوی‌ هه‌روا نیوه‌ كراوه‌ به‌ڵام نه‌وه‌ك جاران گه‌ش ‌و، بێ‌به‌ش له‌ ورشه‌ی‌ ڕوانینی‌ ئه‌و هاوڕێیه‌ی‌ ڕووبه‌ڕووی‌ یه‌ك، نزیك كۆمه‌ڵه‌ به‌ردێك ڕاكشاوین، ده‌گـیرسێته‌وه‌.

لـــه‌ مـــاوه‌ی‌  چاوتروكانێك‌دا ئه‌وه‌ی‌ له‌ دوێنێ‌ به‌یانیی‌ 26ی‌ گه‌لاوێژی‌ 1363وه‌ تا ئێستا به‌سه‌رمان هاتوه‌، له‌پڕ وه‌بیرم دێنه‌وه ‌‌و خورپه‌م له‌ دڵی‌ هه‌ڵ‌ده‌ستێ‌.

دوێنێ‌ هه‌ر كه‌ دیمه‌نی‌ جه‌رگبڕی‌ شه‌هید بوونیم له‌ چه‌ند سه‌دمیتریی‌ خۆم‌دا بینی‌، له‌ لایه‌ك له‌ پێش چاوی‌ ئه‌و هه‌موو قاره‌مانانه‌ی‌ گاڵته‌یان به‌ مردن دێ‌، نه‌مویست جڵه‌و بۆ هه‌ستی‌ خۆم شل كه‌م ‌و به‌ ئه‌ژنۆی‌ خۆم داده‌م. له‌لایه‌كی‌ دیكه‌شه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی‌ چاره‌نووسی یه‌كجاریی‌ شه‌ڕگه‌ به‌ قازانجی‌ خۆمان ‌و به‌ زیانی‌ ئه‌و هێزه‌ زۆر‌و زه‌وه‌نده‌ی‌ هێرشی‌ كردبووه‌ سه‌رمان، ببڕێته‌وه ‌‌و بیر له‌ هیچی‌ دیكه‌ نه‌كرێته‌وه‌، نه‌متوانی‌ بۆ شه‌هید بوونی‌ یه‌كێك له‌ خۆشه‌ویستترین هاوڕێیان‌ و به‌رپرسانی‌ ئه‌و پێنج ساڵه‌م، تێرتێر بگریم. له‌ تاریكانی‌ دوێنێشه‌وه‌ تا نیوه‌ شه‌وی‌ ڕابردوو، ته‌رمی‌ ئه‌و ‌و هاوڕێی‌ شه‌هید مه‌حموودی‌ فه‌یزی‌مان له‌ سه‌ر كانیی‌ جاندارانه‌وه‌ تا ئه‌م به‌رزایی‌یه‌ به‌ نێو دڕكه‌ڵان‌و بزنه‌ڕێ و هه‌ورازی‌ سه‌ختدا، ڕاگوێزتوه‌. له‌و ساوه‌ش له‌به‌ر ماندوویی‌‌ و هیلاكی‌‌ و خه‌م ‌و خه‌فه‌ت، سه‌رمان وه‌سه‌ر قۆنداغی‌ چه‌كه‌كانمان كردوه ‌‌و نه‌مانزانیوه‌ چلۆن ڕۆژمان لێ‌بۆته‌وه‌.

له‌و لای‌ ته‌رمی‌ به‌رپرسی‌ كومیته‌ی‌ شارستانی‌ ڕه‌به‌ت، سۆران كه‌ وه‌ك من له‌ یه‌كیه‌تیی‌ لاوانه‌وه‌ بووه‌ به‌ ئۆگری‌ كاك ڕه‌حمان‌ و هه‌ر به‌ بۆنه‌ی‌ خۆشه‌ویستیی‌ ئه‌وه‌وه‌، مانگ‌و نیوێكه‌ هه‌واری‌ تێكۆشانمان بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ هێناوه‌، له‌سه‌ر جێ‌‌وبانی‌ خۆی‌، كه‌ زه‌وی‌ دۆشه‌ك‌و ئاسمان پێخه‌فیه‌تی‌ ـ دانیشتوه‌. به‌ چاوی‌ فرمێسكاوی‌یه‌وه‌ له‌ یه‌كتر‌و له‌ سیمای‌ ئه‌و هاوڕێیه‌مان كه‌ به‌بێ‌ گیانی‌ دوا شه‌وی‌ سه‌ر ئه‌م دنیایه‌ی‌ له‌ نێوانی‌ هه‌ردووكمان‌دا تێپه‌ڕ كردوه‌، ڕاده‌مێنین‌و به‌ زمانی‌ بێ‌زمانی‌ ـ به‌ چاومان ـ یه‌كتر ده‌دوێنین.

***

به‌ سه‌ر پشتی‌ وڵاغه‌كه‌ی‌ پێشه‌نگه‌وه‌،

 ته‌رمی‌ شه‌هید،

 دوو ده‌ستی‌ شۆڕ به‌ره‌و زه‌وی‌

هۆ پنچكی‌ قژ خۆڵاوی‌،

 ئه‌مه‌ زامێكی‌ تازه‌یه‌، وێی‌ نه‌كه‌وی‌

هه‌مووی‌ سێ‌مانگ نابێ‌ له‌گه‌ڵ‌ هاوڕێی‌ شاعیرم ژاكاو(کاک موزه‌ففه‌ر نامداری) له‌ كانیی‌ مێو له‌ خێوه‌تی‌ كاك هاشمی‌ كه‌ریمی‌‌دا، بۆیه‌كه‌م جار شێعری‌ تازه‌ی‌ “ماڵاوایی‌”ی‌ مامۆستا شێركۆ بێكه‌سم گوێ‌ لێ‌بووه‌. ئه‌وا ئێستا به‌ چاوی‌ خۆم ئه‌م دیمه‌نه‌ ئاسایی‌یه‌ی‌ ژیانی‌ پێشمه‌رگایه‌تی‌ ده‌بینم. به‌ سه‌ر پشتی‌ ئه‌سپێكی‌ كوێته‌وه‌ ته‌رمی‌ شه‌هید ڕه‌حمان له‌ چیای‌ گۆڕمووساوه‌ به‌ره‌و ئاوایی‌ گه‌رۆر ده‌به‌ین. ڕێگای‌ سه‌ره‌ولێژمان به‌ نێو هه‌وار‌و مووچه‌‌و مه‌زرا‌ و لێڕه‌واردا ڕاده‌برێ‌. سۆران جڵه‌وكێشی‌ ئه‌سپه‌كه‌یه‌‌ و من له‌ دواوه‌ی‌ سواری‌ پێكراو ده‌ڕۆم. تایه‌ك له‌ كه‌وشه‌ ئادیداسه‌ خوێناوی‌یه‌كه‌ی‌ له‌ پێی‌ دایه‌، تایه‌كه‌ی‌ دی‌ له‌ پێی‌ ده‌رهاتوه‌، هه‌ڵم گرتۆته‌وه‌، به‌ ده‌ستمه‌وه‌یه‌، دڵم نایه‌ فڕێی‌ بده‌م. شوان‌و گاوان، كچ‌ و كوڕ‌و پیره‌پیاوی‌ سه‌ر مووچه‌‌ومه‌زرا، كه‌ به‌ لایان‌دا ڕاده‌بوورین‌و ده‌مان بینن، ڕاده‌چڵه‌كن، دێنه‌پێشێ‌‌ و به‌ په‌ككوو گوتن ‌و “ده‌ك سندانم گاتێ”‌ له‌ خه‌ممان‌دا ده‌بنه‌ هاوبه‌ش.

له‌ ژێر سێبه‌ری‌ پیره‌داره‌كانی‌ گۆڕستانه‌كه‌ی‌ گه‌رۆردا تا گۆڕه‌كان هه‌ڵ‌ده‌كه‌نرێن، به‌ وه‌رددانه‌وه‌ی‌ بیره‌وه‌ری‌یه‌كانم له‌گه‌ڵ‌ كاك ڕه‌حمان‌دا‌و به‌ ورد بوونه‌وه‌ له‌ تایبه‌تمه‌ندی‌یه‌كانی‌‌ و هۆیه‌كانی‌ خۆشه‌ویستیی‌ بێ‌سنووری‌ له‌ نێو خه‌ڵك‌‌ و هاوڕێیانی‌‌دا، خۆم خه‌ریك ده‌كه‌م:

خه‌ڵكی‌‌و خاكی‌ بوو. شانازیی‌ به‌وه‌ ده‌كرد كه‌ كوڕی‌ سۆفی‌ ڕه‌سووی‌ گاچۆله‌كه‌یه‌‌ وله‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ زه‌حمه‌تكێش‌دا له‌ دایك بووه‌. له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ده‌ستیان ڕاده‌گرت تا ئه‌و مامۆستایه‌ی‌ جاران ‌و ئه‌م پێشمه‌رگه‌یه‌ی‌ ئێستا به‌سه‌ری‌دا بڕوا، فه‌خری‌ به‌سه‌ردا نه‌ده‌فرۆشتن، له‌ هه‌ر ماڵێك لای‌دابایه‌، وه‌ك كوڕی‌ ماڵێ‌ ڕه‌فتاری‌ ده‌كرد، داری‌ ورد ده‌كرد، قه‌ندی‌ بۆ ده‌شكاندن، سفره‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ كۆده‌كردنه‌وه‌، چای‌ تێ‌ده‌كرد، بۆخۆی‌ جێ‌‌وبانی‌ خۆی‌ هه‌ڵ‌ده‌گرت.

هونه‌رمه‌ند بوو. كه‌ ده‌تڕوانیه‌ ئاڵبۆمه‌كانی ‌‌و ده‌تدیت چۆن قۆناغه‌ جۆراوجۆره‌كانی‌ زۆر له‌ بواره‌كانی‌ ژیانی‌ كورده‌واریی‌ وه‌ك ئاژه‌ڵداری ‌‌و كشتوكاڵ‌ به‌ دووربینه‌كه‌ی‌، وێنه‌ گرتوون، ده‌تگوت وێنه‌گرێكی‌ كه‌م هاوتایه‌.

   خۆشنووسێك بوو، حه‌زت ده‌كرد چی‌ تراكت‌ و ئاگاداری‌‌و سه‌ربه‌رگی‌ بڵاوكراوه‌كانه‌، وه‌ك ته‌خته‌ به‌رده‌ پانه‌كه‌ی‌ ده‌م ڕێگای‌ چه‌كۆ ـ میراوێ‌ كه‌ دروشمی‌ دێمۆكراسی‌ بۆ ئێران‌و خودموختاری‌ بۆ كوردستانی‌ له‌سه‌ر نووسیبوو، به‌ خه‌تی‌ ئه‌و بنه‌خشێندرێن.

له‌ بواری‌  ڕاگه‌یاندن‌دا، كه‌م كادری‌ حیزبیی‌ هاوته‌مه‌نی‌ تۆزیان ده‌شكاند. به‌ زمانی‌ ساده‌‌ و پاراوی و به‌و شاره‌زایی‌یه‌ سه‌رنج ڕاكێشه‌ی‌ ئه‌و منداڵه‌ی‌ شاری‌، له‌ كۆمه‌ڵناسی‌‌و ده‌روونناسی ‌‌و پێوه‌ندی‌یه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌ لادێ‌ هه‌یبوو، مه‌به‌سته‌كانی‌ خۆی‌‌و حیزبه‌كه‌ی‌، به‌ هاسانی‌ له‌ نێو خه‌ڵك‌دا ده‌برده‌ پێش. له‌ خۆڕایی‌ نه‌بوو له‌ مانگه‌كانی‌ دیفاع له‌ ئازادی‌‌و هێرش بۆ سه‌ر دوژمندا، ته‌داروكی‌ به‌شێكی‌ زۆر له‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ حیزب‌و هێزی‌ پشتیوانیان له‌ ناوچه‌ی‌ پیرانشار‌و سه‌رده‌شت به‌و سپاردبوو.

له‌ هه‌ر كۆبوونه‌وه ‌‌و سمینار‌و كۆنفرانسێك‌دا، كه‌ له‌ سه‌ر كار‌وباری‌ ته‌شكیلاتی‌ ده‌دوا، ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئیده‌‌ و پێشنیار‌و گه‌ڵاڵه‌ی‌ نوێ‌‌و لێزانانه‌ دینایه‌ گۆڕێ‌، سه‌رنجی‌ هه‌مووانی‌ بۆ لای‌ خۆی‌ ڕاده‌كێشا. ئه‌گه‌رچی‌ وه‌ك پسپۆرێكی‌ كاری‌ ته‌شكیلاتی‌ له‌ ئاستی‌ حیزب‌دا ناوی‌ ده‌ركردبوو، له‌ ئازایه‌تی ‌‌و نه‌ترسی‌‌ و شه‌ڕكه‌ری‌دا، له‌ هیچ قاره‌مانێكی‌ مه‌ڵبه‌نده‌كه‌ی‌ خۆی‌، پیرانشار، نه‌ده‌مایه‌وه‌.

نووسینه‌وه‌ی‌ یادداشته‌كانی‌ ڕۆژانه‌، ئه‌و له‌ نێو یه‌كیه‌تیی‌ لاوان‌‌ و دۆستانی‌ كادر‌و پێشمه‌رگه‌ی‌دا كردی‌ به‌ داب. سه‌داقه‌ت، سه‌راحه‌ت، ساده‌یی‌، هه‌ست كردن به‌ به‌رپرسایه‌تی‌، ماندوویی‌ نه‌ناسی‌، دانه‌بڕان له‌ كتێب‌ و خوێندنه‌وه‌ له‌ هیچ هه‌لومه‌رجێك‌دا، بڕوابه‌خۆبوون، ڕووخۆشی ‌‌و، جگه‌ له‌ ڕه‌زامه‌ندیی‌ خه‌ڵك‌ و حیزبه‌كه‌ی‌ ده‌ربه‌ستی‌ هیچ شتێك نه‌بوون، له‌ تایبه‌تمه‌ندیی‌یه‌كانی‌ بوون.

***

ماوه‌یه‌ك له‌ به‌خاك سپاردنی‌ تێ‌په‌ڕیوه‌. كاك كه‌ریم لێی‌ ڕاسپاردووم كه‌لوپه‌له‌كانی‌ براجوانه‌مه‌رگه‌كه‌ی‌ بۆ بنێرم. بۆ دواجار چاو به‌ ده‌فته‌ری‌ یادداشته‌كانی‌ ڕۆژانه‌ی‌دا ده‌خشێنم. لاپه‌ڕه‌كانی‌ 25‌و 26ی‌ گه‌لاوێژی‌ هه‌روا سپین، فریا نه‌كه‌وتوه‌ پڕیان بكاته‌وه‌‌ و چۆنیه‌تیی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ ڕێوڕه‌سمی‌ 39 ساڵه‌ی‌ دامه‌زرانی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ له‌ پشت ماڵی‌ جانداران‌و هێرشی‌ ڕۆژێك دواتری‌ هێزه‌كانی‌ كۆماری‌ ئیسلامییان تێدا بنووسێ‌. ناچارم ده‌فته‌ری‌ ژینی‌ كورت ‌و پڕشانازیی‌ كه‌ له‌ 25 به‌هار تێ‌نه‌په‌ڕیوه‌، ببه‌ستم. دوو وته‌ له‌ گوێم‌دا ده‌زرینگێنه‌وه‌‌ و لێیان ده‌وێم دواپه‌ڕی‌ ژیانی‌ ئه‌و لاوه‌ شۆڕشگێره‌یان پێ‌ بنه‌خشێنم: قسه‌كه‌ی‌ دایكی‌ شه‌هید حوسێن شه‌مامی‌ له‌ سه‌ر گڵكۆی‌ ئه‌و‌ و جوانه‌مه‌رگه‌كه‌ی‌ دیكه‌ ( شه‌هید مه‌حموود)، كه‌ به‌ڕێكه‌وت ڕۆژی‌ به‌خاك سپاردنی‌ ئه‌و دووانه‌ بۆ سه‌ردانی گڵکۆی کوره‌ شه‌هیده‌که‌ی هاتبوه‌ گه‌رۆر: “لێم گه‌ڕێن، دایكیان لێره‌ نین، با له‌جیاتی‌ ئه‌وانیش بۆیان بگریم”؛ دوایین پاراگرافی‌ ڕاگه‌یه‌ندراوی‌ ده‌فته‌ری‌ سیاسیی‌ حیزب: “خوێنی‌ هه‌زاران شه‌هیدی‌ حیزبه‌كه‌مان كه‌ ناوی‌ ڕه‌حمانی‌ سۆفی‌زاده‌ كاروانه‌ درێژه‌كه‌یان درێژتر ده‌كا، نابێ‌ به‌فیڕۆ بچێ‌. ڕێژیمی‌ خوێنمژی‌ خومه‌ینی‌ كه‌ خوێنی‌ لاوی‌ شۆرشگێر‌و به‌نرخی‌ وه‌ك ڕه‌حمانی‌ سۆفی‌زاده‌ ده‌ڕێژێ‌، ده‌بێ‌ بڕووخێ‌‌و گه‌لانی‌ ئێران ده‌بێ‌ له‌و ڕێژیمه‌ پڕنه‌گبه‌تی‌یه‌ ڕزگاریان بێ‌.”

 

نووسین: قادر وریا

2012/08/17

 

……

 

چەند دێرێک بۆ یادی شەهید رەحمان سۆفی‌زادە

 

قسە کردن‌و نووسین لە سەر کەسایەتیە شۆڕشگێڕەکان کە گیانیان لە رێگای وەدیهێنانی مافی نەتەوەیەک دا بەخت کردوە کارێکی زۆر ئاستەم‌و دژوارە، بەڵام بە حوکمی ئەوەی کە من و کاک ڕەحمان خەڵکی مەڵبەندێکین، تا ئەندازەیەک ئاگاداریم لە سەر بەشێک لە سیفاتە بەرزو پیرۆزەکانی ئەو شەهیدە سەربەرزە پەیدا کردبوو، هەڵبەت ئەوەی بۆ ماوەیەکی کورتیش شانازی چاوپێکەوتنی ئەو ئینسانە تێکۆشەرەی گەلەکەمانی پێ بڕابێ، دەزانێ کە چۆن ئەو هاورێیەمان دەیتوانی بە کرداری جوان و بەجێی لە ماوەیەکی کورتیشدا بێ، بەرامبەرەکەی لەخۆی حاڵی بکا. بۆ ئەم یادەی بە ئەرکی سەرشانی خۆمم زانی، کە چەند دێڕێك ئەگەر بە کورتیش بێت لە سەر کەسایەتی شەهید رەحمان سۆفی‌زادە بنووسم.

 

سەرەتای ئاشنایەتیم لەگەڵ شەهید رەحمان سۆفی‌زادەی شەهید دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای دەسپێکی شۆڕشی گەلانی ئێران لە ساڵی ١٣٥٧ی هەتاوی. هەر لە سەرەتای خۆ پێشاندانەکان کە بە دژی رژێمی گەندەڵی حەمە رەزا شا لە شاری پیرانشار دەستی پێ کرد، شەهید رەحمان یەکێک لە کەسە چالاکەکانی ئەو سەردەمە بوو.

 

دواتر کە تێکۆشانی ئاشکرای حیزب‌و رێکخراوە سیاسیەکان دەستی پێکرد، یەکەم حیزبی تێکۆشەری ئەم بوارە، واتە حیزبی دێموکڕاتی کوردستانی ئێران کە پێشتر بە نەهێنی خەباتی دەکرد، تێکۆشانی خۆی بە رەسمی دەستپێکرد. ئەم حیزبە لە ناوچەی پیرانشار بە هیمەتی شەهید کاک سەید رەسووڵی بابی گەورە و کۆمەڵێک لە مامۆستایانی ئایینی شۆڕشگێڕو چەندین کەسایەتی رووناکبیری دیکە بە ئاشکرا کاری خۆی دەست پێ کردو رێکخراوەی پیرانشاریان دامەزراند.

لە دەوری ئەو رێکخراوەیە دا زۆر کوڕی رووناکبیرو شۆڕشگێڕی وەک شەهید رەحمان سۆفی‌زادە و زۆر لە کوڕو کچی شۆڕشگێڕی دیکە تێکۆشانی خۆیان دەستپێکردوو، بوون بە لەمپەرێک لە بەرامبەر ناحەزان و نەیارانی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان. شەهید رەحمان رۆلێکی گرینگ و سەرەکی هەبوو لە سازمان دانی لاوان‌و کەسانی وەک خۆی، هەر وەها دەورێکی گرینگی هەبوو لە راگەیاندن‌و لە هاوکاریی کردن بۆ بەڕێوە چوونی رێوو رەسمەکانی حیزبی. خەتێکی زۆر خۆشی هەبوو کە لە نووسینی تراکت و بڵاوکراوەکاندا بەکاری دەهێنا.

 

دواتر شەهید ڕەحمان توانی بە تەواوی و زۆر بە هاسانی جێگای خۆی لە ناو ریزەکانی ح. د. ک.ا دا بکاتەوەو ببێتە جێگای هومێدی ئەندامان ولایەنگران و دۆستانی حیزب لە لایەک و خەڵکی زەحمەتکێشی ناوچەکانی پیرانشارو رەبەت و سەردەشت لە لایەکی تر.

 

شەهید رەحمان کوڕێکی روح سووک، دەم بە پێکەنین، زیرەک و چالاک، کادرێکی خەباتگێڕو نەسرەوتوو بوو. لە بواری کۆمەڵایەتی دا کەسێکی زۆر کۆمەڵایەتی بوو، ئەو دەیزانی کە چۆن لە گەڵ خەڵک و کلتوری ئەو خەڵکە مامەڵە بکا. هەر ئەو کردەوانەی ببوو بە هۆی خۆشەویستی زیاتر لە ناو خەڵک دا. کاتی بێکاری تەرخان کردبوو بۆ سەردانی هاوسەنگەران و بنەماڵەکانیان. کە دەهاتە ئەو ماڵانەی کە زۆر خۆماڵی بوون ، بۆخۆی داوای دەکرد کە ئەگەر کارێک هەیە و بە وی جێبەجێ دەکرێ ئەنجامی بدا. ئەگەر هەر کارێک نەبایە، دەیگووت دا ئەو قەندو چەکوچەم بۆ بێنن با کەمێکتان قەند بۆ بشکێنم. لە گەڵ هەر کارێکیشدا کە ئەنجامی دەدا، ئارەقەی بە ناوچاوانە جوانەکەیدا، دەهاتە خوارێ و بە دەسرە جوانەکەی زوو زوو ئەو ئارەقەی دەستڕی‌یەوە.

شەهید رەحمانی سۆفی‌زادە لە مەجلیسی دۆست‌و رەفیقانی دا کەسێکی قسە خۆش‌و نوکتە زان بوو. لە یاری تۆپەلە بەفرین لە گەڵ کوڕان‌و کچانی رەفیقی دا زۆر جار بەشێک لە کاتی بەتاڵی خۆی لە وەرزی زستاندا، بە شەڕە بەفەر دەبردە سەر، کاتێکیش کە بەشێک لە هاوسەنگەران و رەفیقانی بەجێدەهێشت و دەگەراوە بۆ ناوچە، دڵی هەرلە لایان بوو قەت لەبیری نەدەکردن، هەر کە دەرفەتێک ڕەخسابا، ئەگەر هیچی بۆ نەکرابا، لە وێڕا کاسێتی دەنگی خۆی و هاسەنگەرانی بۆ دەناردینەوەو زۆر قسەی جوان و بەجێی تێدا رەوانەوە دەکردەوە و تەنانەت ئاماژەی بە شەرە بەفرەکەش دەکرد و رووی لە کچەکان دەکردو دەیگووت: ( لە بیرتان نەچێ بە دوو نەفەران بە کاکە ڕەحمانی خۆتان نەدەوێران). دیارە کاسێتی دەنگەکەیم وەک یادگارێکی هەرە بەنرخی ئەو هاورێ شەهیدە لە لای خۆم پاراستوەو شاخ بەشاخ و وڵات بە وڵات لە گەڵ خۆماندا هێناومانە.

شەهید رەحمان لە شایی‌و هەڵپەڕکێ دا هەمیشە ئامادە بوو، بۆ هاوکاری کردنی هاواڵانی نای نەبوو، لە هەر بوارێک دا کە لە دەستی هاتبایە گرفتی لە سەر شانی هاوڕێکانی لادەبرد، ئەو بە مانای واقیعی ڕەفیق و ئینسانێکی بەئەمەگ بوو.

لە بواری سیاسی دا کادرێکی سیاسی تێگەیشتوو پێگەیشتوو و خوشناوی ح. د. ک. ا بوو. سەرەتا لە ریزی یەکێتی لاوان دا دەستی بە تێکۆشان کرد. دواتر لە کۆمیتەکان دا بوو بە ئەندام، سەرئەنجام دوا بەرپرسایەتی بەرپرسی کۆمیتەی شارستانی رەبەت بوو. ئەو لە هەر شوێنێک موناقەشە بایە، یان قسە کردن بۆ خەڵک پێویست با، دریغی لێ نەدەکرد و بە باوەشی ئاوڵاوە بەشداری تێدا دەکرد.

لە بواری نیزامیش دا، من کەسێکی نیزامیکار نەبووم و نیم کە نەزەری لە سەر بدەم، بەڵام بە شاهیدی ئەوانەی لە شەڕەکان لە گەڵی بوون، پێیان وایە کە ئەو کەسێکی زۆر زیرەک و ئازاو نەترس بوو. هەر ئەو ئازایەتی و نەترسی‌یەش بوو وایکرد کە شەهید ڕەحمان سەرەڕای بەرپرسایەتی تەشکیلاتی بەشداریی شەرەکان بکا، کە بەداخەوە لە رێکەوتی ١٧/٨/١٩٨٤ لە شەڕێکی دەستەویەخەو قارەمانانەدا، لە جانداران لە گەڵ چەند هاوڕێی دیکەدا شەهید بوون و گیانی پاکی خۆیان پێشکەش بە ئازادی و سەرفیرازی نەتەوەکەیان کرد.

بۆیە من پێم وایە، شەهید رەحمان شۆڕشگێڕێکی واقیعی و کەسێکی تێکۆشەر بوو کە هەموو توانای خۆی بە کار هێنابوو بۆ ئەوەی بتوانێ لە هەر جێگایەک کە پێویست بێت، ئەرکی پیرۆزی خزمەت بە گەل و نیشتمانەکەی بە ئەستۆوە بگرێ و سەرەنجام لەو رێگایەدا،گیانی خۆی فیدای ئامانجە بەرزو پیرۆزەکانی نەتەوەکەی بکا.

شەهید رەحمان سۆفی زادە بنەماڵەکەی، باوک و براو خۆشکی و زۆر لە خزمەکانیشی ڕێگای خزمەت بە گەلی کوردیان هەڵبژارد و سەرەنجام باوکیشی هەر لەو رێگایەدا گیانی بەخشی.

هەزاران سڵاو لە گیانی پاکی شەهید رەحمانی سۆفی زادە و هەموو شەهیدانی رێگای رزگاری نەتەوەکەمان.

 

خالید گەردی ١٧/٨/٢٠١٢

 

سۆفیزادە، تەزوویەک بە لەشی کوردستانەوە!

هەیاس کاردۆ

    لەو تێکۆشەرانەی کەمم دیون و زۆریان گیرۆدە بووم، سۆفیزادە لە ڕیزی پێشەوەیانە. ئێستاش نازانم چۆن وا زوو کونجی دڵی داگیر کردم و بۆ ئاوا سەرسەختانە پێیەوە نووسا. بۆم پرسیارە چ شتێک دەو مرۆڤە دا هەبوو کە منی هاندا خۆشم بوێ و لە خۆمی نیزیک بزانم. ئاخر ئێمە نەک هەر خەڵکی ناوچەیەک یان شارستانێک نەبووین تەنانەت شوێنی کار و تێکۆشانیشمان لێک دوور بوو. ئەوەی دەزانم هەموو تێکۆشەرانی ڕێی ئازادیی کوردستان خۆشەویستن و دڵ دەخوازێ لە ئامێزیان بگرێ، بەڵام لێدانی ترپەی دڵ بۆ هێندێکیان توندترە. ڕەمزی ئەوە دەچی دایە، نایزانم. جاری وایە بە یەکەم نیگا دڵت کەسێک دەگرێ، بەڵام دوایە کە لە هەڵسوکەوتی ورد دەبییەوە دڵت دەگۆڕێ. هەشە سەرەتا خۆتی لێ نادەی، کەچی بەرەبەرە لە خۆتی بە نیزیک دەزانی و خۆشت دەوێ. بەڵام جاری وایە هەر کە کەسێکت دیت یەکجێ وەبەر دڵت دەکەوێ و دوایەش هەتا دێ زیاترت خۆش دەوێ. رەحمانی سۆفیزادە بۆ من شکڵی سێهەمی هەبوو.

     چەند شت دە ڕەحمانی سۆفیزادە دا هەبوون کە زوو وەبەر چاویان دەخست و خەڵکیان بۆ لای ئەو ڕادەکێشا. لەوانە دەتوانم بڵێم: لاوێکی باڵا بڵیندی جوان چاک بوو. ئاخر پێشمەرگە بۆ ئەوەی کۆڵێک ڕەخت و فیشەکدان لە خۆی بار بکا دەبوو چەندین میتر پشتێند ببەستێ هەتا پشتی تووشی ناڕەحەتی نەبێ. جا بۆیە زۆریان لە بن ئەو بارە قورسە دا وێک دەهاتن و کورتیان دیاری دەدا. ڕەحمان یەک لەو پێشمەرگانە بوو پشتێند و فیشەکدان لە باڵای بەرزی دیاری نەدەدا و هەر دەتگوت هیچی پێوە نییە. ئەوە نیعمەتێک بوو سروشت پێی دابوو و کەسیش حەسوودیی پێی نەدەهات. دووهەم شت کە زۆر و زوو سەرنجی ڕادەکێشا سەرلووتی هەمیشە ئارەقاویی کاک ڕەحمان بوو. دەگەڵ ئەو باڵا بەرزی و توند و تۆڵییەی هەیبوو، بە سەهۆڵبەندانی زستانیش سەرلووتی دایمە ئارەقەی دەکرد کە زۆری لێ جوان بوو. ئەوەش وای دەکرد زوو بکەوێتە بەر دڵ. دەگەڵ ئەوەش شێوەی بەستنی ئاغابانۆکەی کە توند بە سەرییەوە دەنووسا و لکێکی درێژی بە لایەک دا شۆڕ دەبۆوە لانی کەم بۆ من سەرنجڕاکێش بوو. شتێکی دیکەی کە ئەو مرۆڤەی زوو خۆشەویست دەکرد، دەم بە پێکەنینی و ڕووخۆشیی ئەو بوو. کاک ڕەحمان بۆی گرینگ نەبوو ئەوەی دەگەڵیەتی کێیە و چ مەنسەبێکی هەیە. دەگەڵ گەورە و چووک و سەر و خوار وەک یەک دەجووڵایەوە و دایم بزەی لە سەر لێوان بوو. شاد بوون، یان بڵێم خۆ بە شاد نیشان دان خسڵەتێکە هەموو کەس ناتوانێ هەیبێ. ئەوانەی دەم بە بزە و کەیف سازن زووتر دەنێو کۆمەڵ دا جێگا دەگرن و دۆست و ڕەفیق لە خۆیان دەهاڵێنن. ڕەحمانی سۆفیزادە لەو نیعمەتەش بەهرەمەند بوو کە دەبێ بڵێم خەنی لە خۆی. ئەوانەی باسم کردن لەو شتانە بوون کە لە یەکەم نیگا دا سۆفیزادەیان وەبەر چاو دەخست و وایان لێ دەکرد بەرچاو بێ.

     بەڵام ئەوانەی شانسی ناسیاوی و دۆستایەتیی ڕەحمانی سۆفیزادەیان پەیدا دەکرد دواتر دەیان زانی کەسایەتیی ئەو مرۆڤە چۆنە. ئەمن بەو ماوە کەمە کە لە نزیکەوە ناسیم چەند خسڵەتی زۆر بەرزی ناوبروام بۆ دەرکەوت کە ئەوانەن:

– سۆفیزادە بە نیسبەت تەمەنی کەمی (ئەوکات لە خوار ٢٥ ساڵی دا بوو) زۆری دەزانی. لە نێو ئەو هەموو لاو و تازە لاوانەی کە تازە ڕوویان کردبووە ڕیزەکانی شۆڕش، ژمارەیەکیان زۆر دیار و بەرچاو بوون. ڕەحمان یەک لەوانە بوو کە چاوەڕوانیی زۆری لێ دەکرا و بۆچوون و زانیارییەکانی جێگای لێ وردبوونەوە بوون. ئەو کە لە یەکیەتیی لاوانەوە دەستی بە خەبات کرد وەک کەسێکی خۆش فکر و خاوەن ڕا چاوی لێ دەکرا و هەر بۆیە بە پەلە جێگای خۆی لە ڕێبەرایەتیی ئەو ڕێکخراوەدا کردەوە و تەنانەت بە هۆی زیرەکی و لێزانی لە ناوچە جۆراوجۆرەکانی کوردستان دەستی بە گەڕان کرد و بە قازانجی شۆڕش تەبلیغی دەکرد. ئەوە بوو بە هۆی زیاتر خۆشەویست بوونی ناوبراو و جێگایەکی تایبەتی بۆ کردەوە. چاکم لە بیرە لە ڕێورەسمی ٢٥ی گەلاوێژی ساڵی ١٣٦١ دا کە خەڵکی چەند گوندی ناوچەی چۆمی مەجیدخانی مەهاباد لە نێو باغەکانی “قەرەگۆل” کۆببوونەوە، قسەکانی ئەو کوڕە باڵا بەرزە سەرلووت ئارەقاوییە گفتولفت خۆشە سەیر کاری تێکردن. ناوبراو هەمیشە قسەکانی بە شیعرێکی شۆڕشگێری دەست پێ دەکرد کە من لەتە بەیتێکیم هەر لە بیرە کە دەڵێ: بیری مێژوو ژیلەمۆی ئازادیخوازی تێکۆشان، …. سۆفیزادە لە ناوچەی پیرانشارەوە خۆی گەیاندبووە نیزیک میاندواو هەتا بە وتاری ئاگراوی تۆوی خەبات و خۆڕاگری بچێنێ و دەرسی چۆنیەتیی ژیان بڵێتەوە.

– سۆفیزادە لە کاری حیزبی و دۆستایەتی و هاوڕێیەتی دا سەداقەت و دڵپاکیی تەواوی هەبوو. هەرکەس ماوەیەک دەگەڵی با بۆی دەردەکەوت ئەو ئینسانە چەندە پاک و بێ گرێ و گۆڵە. هەن کەسانی وا کە خۆیان بە سادق نیشان دەدەن و پێیان خۆشە خەڵک ئاوایان بناسن، بەڵام چونکە ئەو تایبەتمەندییەیان تێدا نییە زوو دەناسرێن و لە بەر چاو دەکەون. بەڵام ئەوە بۆ کاک ڕەحمان بە پێچەوانە بوو، یانی هەتا زیاترت ناسیبا سەداقەتی ویت باشتر بۆ دەردەکەوت و زۆرترت خۆش دەویست.

– سۆفیزادە مەجلیس خۆش و کۆڕگێڕی چاک بوو. لە نێو کۆڕی پێشمەرگان دا ئەوانەی شتی زیاتریان بۆ گوتن پێیە و هونەری ڕازاندنەوەی مەجلیسیان زیاترە، زووتر و زیاتر وەبەر دڵان دەکەون و خەڵک پێی خۆشە لێیان نیزیک بێ. کاک ڕەحمان لەو نیعمەتەش بەهرەمەند بوو کە قسەی لێ نەدەبڕا و لە بواری جۆراوجۆر دا دایم شتی تازەی بۆ گوتن هەبوو.

– سۆفیزادە هونەری بەڕێوەبەری و مودیرییەتی بە تەواوی تێدا بوو. هەرچەند مودیرییەت ڕشتەیەکی خوێندن لە زانستگایە و خەڵک دەبێ بە خوێندن فێری بن، بەو حاڵەش هێندێک کەس زاتەن لەو توانایە بەهرەمەندن و هەر لە منداڵییەوە دەتوانن وەک سەرگرووپ یان سەردەستە خۆیان بنوێنن. لە نێو ڕێزەکانی پیشمەرگە دا کاک ڕەحمان زۆر زوو ئەو هونەرەی خۆی نیشان دا و بە بێ خوێندن توانی وەک مودیرێکی باش عەمەل بکا. ئەوە بە تایبەت بۆ تەمەنی کەمی ناوبراو زۆر گرینگ بوو.

– سۆفیزادە کوڕی کردەوە و جێ متمانەی ڕۆژی تەنگانە بوو. ناڵێم هەڵ ناکەوێ، بەڵام زۆر نین ئەوانەی هەم لە بواری فکری و نەزەرییەوە خاون توانا و بەهرەن و هەم لە هەمان کات دا لە مەیدانی کردەوە و سەنگەری بەرگرییش دا فیداکار و خۆ بەختکەرن. بە خۆشییەوە کاک ڕەحمان وەک تێکۆشەرێکی کورد لە هەر دووکی ئەو سفەتانە بەهرەمەند بوو. یانی کەسێک نەبوو تەنیا قسە بکا و کردەوە بۆ خەڵکی دیکە جێ بێڵێ. ئەو بە باشی لەو ڕاستییە گەیشتبوو کە پێشمەرگەی باش دەبێ هاوکات هەردووکی ئەو مەیدانانە پڕ بکاتەوە کە هەر وەک دیتمان بە خوێنی خۆی ئەوەی سەلماند.

     دەزگای شۆڕش پێویستیی زۆری بە فکر و کردەوەی ڕەحمانی سۆفیزادە هەبوو. ئەو بڕیاری دابوو بەشێکی زۆر لە باری گرانی خەبات لە سەر شانی دابنێ و شاخەو شاخی پێ بکا. کاک ڕەحمان هەوڵی ئەوە بوو بیری ورد و توانای لە بڕان نەهاتووی خۆی بخاتە خزمەت بەرەو پێش بردنی ئامانجەکانی کورد. سۆفیزادە هاتبوو ببێتە باخەوانی ئەو باخە ساوایەی کورد کە تازە ڕیشەکانی نێژرابوون و پێویستیی بە خزمەتی چاک هەبوو. کاک ڕەحمان ئەلحەق لە توانای دا هەبوو لە دانانی بناخەکانی کۆشکی سەروەریی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دا دەوری ئەندازیار بگێڕێ. جووڵە و تەکانەکانی ئەو لاوە دڵ گەرمە خەریک بوو تەزوویەکی خۆش بدا بە لەشی کوردستان کە دەستی ڕەشی زاڵم دڵی گەرمی لە لێدان خست.

     بۆ من بیرکردنەوە لە ڕۆڵەیەکی وەک ڕەحمانی سۆفیزادە بیر کردنەوە لە هەوڵدانی بێ سنوورە لە پێناو گەیشتن بە ئاواتەکان دا. باسی ڕەحمانی سۆفیزادە یانی باس لە نموونەی ئەخلاقی بەرز، سەداقەت، داوێن پاکی، پڕکاری، فیداکاری و بە گشتی هەموو ئەو شتانەی پێناسەی مرۆڤی خەباتکاریان پێ دەکرێ. ئێستاش پاش دەیان ساڵ بە سەر شەهید بوونی دا، یادەکانی، قسەکانی، خوو و خدە و هەڵسوکەوتەکانی و گفت و لفتە شیرینەکانی تامی خۆیان هەر ماوە و وێ ناچێ قەتیش تەواو بن. ڕەحمانی سۆفیزادە چاک دەستی پێ کرد، باش هەوڵی دا، زوو پێ گەیی و بە داخەوە زۆر زووش لە دەست چوو. باش دەزانم هەموو ئەو کەسانەی ناسیویانە و هاوخەباتی بوون بە ڕێزەوە یادی دەکەن و خۆشەویستییەکەی لە دڵ و دەروون دا ڕادەگرن. کاک ڕەحمان ئۆلگوو بوو. ئۆلگوو بۆ هاوڕێیەتی و هاوسەنگەری، بۆ خۆ ماندوو کردن و هەوڵی بێ بڕانەوە، بۆ سازان دە کاری بە کۆمەڵ دا و ڕێز گرتن لە سەلیقسە و بۆچوونی جیاواز و بە گشتی ئەو ئۆلگووی سەداقەت و خەباتگێڕی و متمانە و ئیدامەکاری بوو.

     خۆم یەکجار بەختەوەر دەبینم کە دۆستایەتیم دەگەڵ کەسایەتییەکی ئاوا هەبووە و بۆ ماوەیەک هاوسەنگەری بووم. زۆر خۆشە لە پەنا ئەو کەسانە کار بکەی کە دەکرێ دەرسیان لێ فێر بی و بە بوونیان غیرەت و توانا وەربگری. لە هەمان کات دا لە دەست چوونی کاک ڕەحمان بۆ من ئەوجی ناخۆشی و خەم و خەفەت بوو، چونکە هاورێ هەتا خۆشەویستر بێ شەهید بوونەکەی خەم هێنەرترە.  دیارە لێم ڕوونە هەر کەس کاک ڕەحمانی ناسیبێ و ماوەیەک کاری دەگەڵ کردبێ شەهید بوونەکەی بە خەسارێکی گەورە بۆ بزووتنەوە دەزانێ و ناتوانێ لە بیری بکا.

 

هەیاس کاردۆ

….

بابەتی پەیوەندی دار

ڤیدیۆ، کاک برایم لاجانی

 کاک جەحفەر حامیدی

ڤیدیۆ، وتووێژێک لە گەڵ ‌هاوڕێ کاک سۆران مام قادری

 

خالید گەردی: ئەم کورتە فیلمە پێشکەشە بە یادی ٣٠ ساڵەی شەهید رەحمان سۆفیزادە

رێگایەک بەرەوخۆر

https://www.youtube.com/watch?v=fJtgJLLGeHE