خەباتی سیاسی و چەکداری لە شاخەوە گەیووەتە نێوشارەکانی ڕۆژهەڵات ، محەممەد سلێمانی

کاتێك خەباتی ڕزگاری نەتەوەیی بە ئاکامی خۆی دەگات، کە بە شێوەیەکی گشتگیر  کەڵك لە هەموو شکڵ و  جۆرەکانی تێکۆشانی سیاسی و  چەکداری وەربگرین.

بەداخەوە بەهۆی تێك چوونی هاوسەنگی سیاسی و سەربازی لەسەر ئاستی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست و پەرەگرتنی فرە جەمسەری  نێودەوڵەتی و تێك چوونی ڕەهەندە سیاسی و ستڕاتیژیە ناوچەیەکان، بەجۆرێك  کاریگەری لەسەر  خەباتی چەکداری داناوە و کە نەتوانرێ جەوهەریانە کەڵك لەو شێوە تێکۆشانەی وەربگرین.

ئەوە بەومانایە نیە کە کۆتایی کۆی ڕەهەند و ڕێچە فیکریەکانی خەبات هاتووە و بزووتنەوەی سیاسی کوردستان ناچار بە چۆکدادان بکات، بە خۆشیەوە ڕەوتی ئەو خەباتە بە تەواوی خۆی خزاندۆتە نێوقۆڵایی خاکی کوردستان و هەرتاکێك لە کوردستان بەکردار ڕۆڵی چالاکی خەباتگێرانی شاخ دەگێڕێت کە ڕێژیمی تاران بەتەواوی زراوی لێی چووە.

خەباتی سیاسی گەلی کورد لەوقۆناخەیدا، وێڕای  پەرەگرتنی وشیاری سیاسی و نەتەوەیی لەو بەشەی وڵاتدا، بەخۆشیەوە کۆمەڵگای سیاسی کوردستان جگە لە یەکگرتووی و هاوخەباتی نێوخۆی، بەجۆرێك خەبات دەکەن کە بەتەواوی کاریگەریان لەسەر ڕووداوە سیاسیەکانی کوردستان و ئێران داناوە.

دکتۆر قاسملووی  نەمر،  کە وەك دیارترین ڕێبەری فەلسەفی و نەتەوەیی نێو  بزووتنەوەی سیاسی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ناسراوە ،جگە لەوەی  بیرمەندێکی مەزنی  تێکۆشەر و خەباتگێڕی کورد بوو و، خزمەتی گەورەی  بە دۆزی ڕەوای گەلی کورد لە هەموو ڕوویەکەوە کرد. هەرلەوکاتەشدا باوەڕی  قووڵی بە هەموو شێوەکانی شۆڕشی  ڕزگاری نەتەوەیی هەبوو و بەمەبستی ئازادی و دەستەبەرکردنی مافی گەلی کوردهێزێکی دیاری وەك حیزبی دێمۆکراتی کوردستانی ئێرانی لە پێناوی مافەکانی گەلی کورد  بەدژی تاران  ڕێبەری دەکرد.

ڕەنگە بەلای زۆر کەسەوە و بەتایبەت ئەوانەی باوەڕیان بەهیچکام لە  جۆرەکانی خەباتی سیاسی نیە، بۆ دژایەتی و کەم ڕەنگ کردنەوەی کاریگەری و پێگەی  فراوانی سیاسی و تەشکیلاتی حیزب لەسەر ڕەوتی نوێی خەباتی سیاسی، گەرویان بگیرێ و پەنابەرنە بەرکۆمەڵێك فاکتی سواو و کرچوکاڵ کە بە شوعار و ڕوانینی بێ بنەما، ڕوانینی خۆیان نیشان بدەن.

پەیدابوون و دروست بوونی کۆمەلێك ناوەندی جۆر بەجۆر بە شکڵ و فۆڕم و ڕوانینی جیاواز، بەدلنیایەوە لە هیچ ڕوویەکەوە ناتوانن ڕۆڵی هێزێکی سیاسی بگێڕن و بەوجۆرەی خۆیان کیسەیان بۆ هەڵدرووە، ناتوانن دڕویەك لە جەستەی کوردستانی داگیرکراو دەر بێنن. ئەو ڕوانینە بە هیچ جۆرێك ڕەدکردنەوەی فرەچەشنی و فرە ڕەهەندی سیاسی و نەتەوەیی ناگەیەنێت، بەڵکوو مەبەست ئەوەیە لێك تێبگەین و هەوڵبدەین هێزە تێکۆشەرەکانی ڕۆژهەڵات بە کار و چالاکیەکانمان  زیاتر بەرەوپێش بەرین و بە‌یزیان بکەن و واز لە پرشوبڵاوی بێنێن.

بەشانازیەوە دەڵێم هەرچی گەڕام و سەیری ڕابردووی مێژووی خۆمانم کردووە ، هێزێك لە چەشنی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستانی ئێران م نەتەوەیی تر نەهاتە بەرچاو تا گلەی لە خۆمان بکەم و بە رێگای ڕەخنەدا، خۆمان بەرەو ڕێچکەی خەباتی نەتەوەیی ڕێک بخەینەوە.

حیزبی دێمۆکڕات بەسەرچاوەی بیری مۆدێڕنی خەباتی سیاسی و نەتەوەیی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان ناسراوە و جگە لە بەشدارکردنی کۆی چین و توێژە گەلیەکانی کۆمەڵگای کوردستان، ئەگەر سەیری پێک هاتەی کۆمەڵایەتی بکەین، دەبینین پێك هاتەکەی لە ڕووی کۆمەڵایەتیەوە، گەلێك نایاب و گشتگیرە، لەبەر ئەوەی دەرفەتی خەباتی سیاسی و  نەتەوەیی بۆ گشت لایەك پێك هیناوە.

 حیزب باوەڕی بەڕزگاری نەتەوەیی لەسەر بنەمای کۆدەنگی خەباتی سیاسی گەلی کورد هەیە و دژی لێك هەڵبەزینەوە و پاوانخوازی و دوور کەوتنەوەیە لە ڕەهەندە جەوهەریە سیاسیەکان و هەوڵی داوە میحوەری کۆکردنەوەی دەنگە نەتەوەیی و دێمۆکڕاتیکەکانی کوردستان بێ.

هەر وەك لە ڕابردوودا ئەو تەوەرە باوبوو کە دەگوترا، ه شۆڕش بە مرۆڤی ئازا و شۆڕشگێڕ دەکرێ و دەسکەوتەکانی خەباتیش  هەر بەوان دەپارێز رێت لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.

پاشان ئەگەر هێزێك و کەسێك لە بنەڕەتدا باوەڕی بە بنەماکانی ئەو خەباتەی نەبێت، کە لە ڕەوتی مێژوودا بەقەول خەباتی بۆکردووە!!  چۆن دەتوانێ بەقازانجی ئەو خەباتە سیاسیە بەرنامە و کاری بەرچاو بکات و شتێك بەقازانجی کورد بکا.

 بەداخەوە زۆر هێز و تەنانەت کەسایەتی سیاسی جگە لە خۆ پەراوێزخستینان و دوورکەوتنەوەیان لە بنەما دێمۆکڕاتیکەکانی خەباتی سیاسی و مەدەنی، بەداخەوە  هەر ڕۆژە و قسە و هەڵوێستێك  دەگۆڕن  و هەوڵی سەرلێشێواندنی  شەقامی سیاسی لە ڕٶژهەڵاتی کوردستان دەدەن.

هەر تاکێك مافی تەواوی خۆیەتی چۆن خەبات دەکا و هەڵگری چ جۆرە ڕەهەندێکی فیکریە، بێگوومان هەر هێزێکی سیاسی لە بەرامبەر  سیاسەت و ڕێبازی خۆیدا بەرپرسیارە و کە چ بکات، بەڵام ئیدی بەو مانایە نیە کە بۆ دژایەتی و بەلاڕیدابردنی شەقامی سیاسی کوردستان، دەست بە هەر کونێك دا بکات و هاوپەیمانی لە گەڵ دژبەرانی سیاسی بزووتنەوەی کوردستان پێك بێنی.

ڕوانینی  دروست و لێکدانەوەی شیاو بێگوومان شوێنی لە سەر هەستی وشیاری سیاسی و نەتەوەیی دەبێ و بە پێچەوانەش زیان بە یەک گوتاری نەتەوەی و هاوخەباتی بە دژی ڕێژیمی ئاخوندی دەگەیەنێت. بەداخەوە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە کات و زەمانی جیاوازدا ئەو ئەونەوحە لە سیاسەتکردن، لەتمەی زۆری بە ڕەوتی تێکۆشانی بەربڵاوی سیاسی ڕۆژهەڵاتی کوردستان گەیاندوە.

ڕێژیمی ئێران زیاتر لە  چواردەیە  بە هەموو شێوەیەك  نیکۆڵی لە مافی سیاسی و نەتەوەیی خەڵکی کوردستان دەکا و بە دڕندانەترین شێوە هەوڵی بە چۆکدا هێنان و بڵاو پێکردنی داوە، کە بە خۆشیە شۆڕشی ئەو بەشەی کوردستان هەتا دێ زیاتر بەهێز و پەرەگرتوتر دەبێ و یەکگرتووی شەقامی سیاسی ڕۆژهەڵات،  دەمێکە بەڕووی دەسەڵاتی تاران هەڵگەڕاەتەوە،  کە ئەوەش نەوحێکە لە گۆڕانکاری هزری نەتەوەیی لە پێناوی ئازادی و ڕزگاریدا.  

ڕێژیمێکی  کۆنەپەرست و دیکتاتۆری وەك حکوومەتی تاران  بە ڕێگای شۆڕش گشتگیردا نەبێ، زۆر دژوارە لە سەر ڕێگا لابدرێت و کۆتای بەحوکمڕانیان بێ.

بەداخەوە کەمنین  ئەوانەی لە مێژووی سیاسی و کۆمەڵایەتیاندا لە ڕابردوو و تا ئێستاش لە ڕووی هزری و خەباتی شێلگیرانەی نەتەوایەتی خۆیان ساغ نەکردۆتەوە و باوەڕیان بە پەهلەوی  هەیە و ئەگەر بۆیان بکرێ  دژایەتی کۆی چەمکەکانی بەرخۆدانی نەتەوەیی دەکەن و ناکۆکیەکان بە جۆرێك پەرەپێ دەدەن کە یەکگرتووی نێوماڵی کوردی پێ تێك بدەن کە بەداخەوە ئەوەشیان کردووە.  

لێرەدا ئەرکی پێك هاتەی تەشکیلاتی حدکایە کە زۆر بەرپرسانە و نەتەوەیانە هەڵسوکەوت لە گەڵ کۆی هاوکێشە سیاسیەکاندا بکا و هەر وەك هەمیشە باڵانسی کۆدەنگی سیاسی و یەکیەتی نەتەوەیی و هاوکاری لە نێوان هێزەکاندا بپارێزێ. 

ڕێبەری هەر هێزێکی سیاسی و نەتەوەیی بەر لە هەر شتێك دەبێت باوەڕی قووڵی بە سیاسەت و ڕێبازی ڕێکخراوەکەی هەبێ و ئەو ئامادەیەی هەبێت بەسەربەرزی و بوێری داکۆکی لە مافە ڕەواکانی گەلەکەی بکات و سیاسەتی بانێك و دوو هەوای نەبێت و نەتەوەیی خۆی بەکەم سەیر نەکات. ئەگەر لەسەر ئەو بنەمایە سیاسیەت نەکرێ و ڕەچاوی پاشکۆیەتی سیاسی بکرێ، ئیدی ئەوە پێی دەڵێن کەڵفامی سیاسی و گەوجاندنی شەقامی سیاسی کوردستان، کە هەرگیز ئەوەیان بۆناکرێ و خەڵك لە گەڵ چوار دەیە لەمەوەبەر لە هەموو ڕوویەکەوە گەشەی کردوە و لە شۆڕشی ژینادا ئەوەمان بەچاوی خۆمان دی.  

حیزبی دێمۆکڕات ڕێز لە فرەڕەهەندی و بیروڕایی جیاواز دەگرێ، بەو مەرجەی ئەو ڕەهەندە ئازادە زیان بە شۆڕش و خەباتی نەتەوەیی گەلە کەمان نەگەیەنێت و شوێن دژبەرانی جوڵانەوەی سیاسی کوردستان نەکەوێ.

 حیزبی دێمۆکڕات وەك هێزێکی بەتەواوی سیاسی و شۆڕشگێڕ و نەتەوەیی، باوەڕی بە شۆڕشی سیاسی و کۆمەڵایەتی هەیە و کاتێك ئاڵوگۆڕێکی بنەڕەتی بەسەر ئێراندا بێت، حیزب ئەو هێز  و پێگەیەی هەیە کە بتوانێ دەسکەوتەکانی خەبات بپارێزێت و ئیدارەی وڵات بکات.

کاری ئێمە ئەوەیە کە سیاسەتی ڕوونی حیزب وەك هەیە و بەدروستی بەرینە نێو خەڵك و  شەنوکەوی سەرلیشێواوی سیاسی و فیکری لایەن و کەس و تاکی تر با بۆ خەڵکی کوردستان بە جێ بێڵین.

حیزبی دێمٶکراتی کوردستانی ئێران لە ڕەوتی تێکۆشانی سیاسیدا بەو ڕەساڵەتە مێژوویە وەفادار ماوەتەو ە و ئەو ڕێبازە هەروەك ڕابردوو دەپارێزێ و ناکەوێتە ژێرکاریگەری کەش و هەواوی سیاسی کە بەجۆرێک زیان بە شۆرشی کوردستان بگەیەنێت.  

محەممەد سلێمانی

11.06.2024