نهتهوهی کورد یهکێک له کۆنترین نهتهوهکانی سهر گۆی زەوەییە که ئێستاش به شێوهیهکی هۆڤانه له ژێر زوڵم و ستهم دایه. بۆ ئهوهی ئهو نهتهوهیه له سهر ئهو دونیا پان و بهرینه بسڕنهوه. دوژمنانی گهل و نهتهوهکهمان له هیچ جینایهتێکی نامرۆڤانه خۆیان نهبواردووه و ههر جۆره کردهوهیهکی دڕندانه و نامرۆڤانهیان له دژی گهلی کورد بهکار هێناوه…. .
گهلێک ساڵه کهسایهتییه ناودارەکانی کورد و له سهد ساڵی رابردوشدا حیزب و لایهنه سیاسییهکانی کورد و کوردستانی خهباتیان کردووه و تێکۆشاون تاکوو نهتهوهکهیان له ژێردهستی ڕزگار بکهن. به ههزاران تێکۆشهری کورد گیانیان کردوهته قوربانی لە پێناو ڕزگاری و سەربەستی خاک و نیشتماندا، یان زۆر سهر بهرزانه له چاڵه رهشهکانی حکوومهته داگیرکهرهکانی کوردستاندا سهریان ناوەتهوه و حوکمی مهرگیان بهسهردا سهپاندوون و پهتی سێدارهیان بهڕهوا زانیوه بۆ خهباتگێرانی رێگای ئازادی و دێموکراسی.
بهشێکی بهرچاو لهو شههیدانهی که گیانی خۆیان له رێگای خهباتی رزگاریخوازی گهلهکهیاندا بهخت کردوه و سهربهرزانه چوونه ناو کاروانی شههیدانی کوردستانهوه لاوه خوێنگهرم و تازهپێگهیشتوهکان بوون. دیاره شههیدبوون ئاواتی هیچ کهس نییه و هیوادارم که پێویست نهبێ هیچ نهتهوهیهک گیانی رۆڵهکانی خۆی فیدا بکات بهڵام زۆر راسته که ههروهک رێبهری ناوداری گهلهکهمان د- عبدولرهحمان قاسملوو دەی فهرموو، گهڵێک ئازادی بوێت دهبێت نرخی ئهو ئازادیهش بدات.
ئهگهر چاوێک بخشێنین به مێژووی نهتهوهکهمان له رۆژههڵاتی کوردستاندا، دهبینین که زیاتر له 66ساڵه حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران خهبات دهکات بۆ گهیشتن به مافی چارهنوس. به دڵنییاییهوه دهتوانم بلێم که ح دک ا رۆڵی ههره سهرهکی گێڕاوه بۆ زیندوو کردنهوهی ههستی نهتهوایهتی و ههرکات دهسهڵاتی سیاسی ههبووه ههوڵی داوه مافی نهتهوایهتی و عهداڵهتی کۆمهڵایهتی دهستهبهر بکات. به دوای سهرکهوتنی شۆرشی گهلانی ئێران و روخانی حکومهتی شاه له ساڵی 1357ی ههتاوی بهرابهر به 1979ی میلادی، قۆناخێکی نوێ بو بۆ گهشهکردن و بهرهوپێشچوونی کار و خهباتی زێڕینی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران له ناو خۆی ولات.
بەداخەوە نەیارانی گەلی کورد و حکوومهته داگیرکهرهکانی زاڵ به سهر کوردستاندا قهت ئهو دەرفەتیان نەدا به حیزبی دێموکرات که ئهو دهور و رۆلهی که پێویست بوو بۆ پێشکهوتن و بهختهوهره کردنی کۆمهلگای کوردستان له مهیدانی عهمهلدا و به کردهوه ههیبێ به رێوهی ببا.
له درێژایی ئهو ماوهیهدا شەڕێکی نهخوازراو له لایهن رێژیمهکانی یهک به دوای یەکی ئێرانهوه به سهر ئهو حیزبهدا سهپێندراوه. لە درێژایی ماوەی ئهو شهڕه داسهپێندراوهدا، پێشمهرگه به جهرگهکانی حدکا و حهماسه خوڵقێنهرانی رێگای ئازادی و سهر بهستی کوردستان گهلێک قارهمانهتیان به مێژووی نهتهوهکهمانیان زیاد کردووە. ئهگهر مرۆڤ بۆ خۆی له گهڵ ئهو کارهساتانهدا نهبێت و به چاوی خۆی ههموو ئهو قارهمانهتییه و حهماسانهی نهدیبێت لهوانهیه باوهکردنی ئاسان نهبێت. به خۆشییهوه بهشێکی زۆر لهو بیرهوهرییانهی که ئهورۆ دێنه سهر تۆری ئینتیرنێت له لایهن ئهو پێشمهرگانهوه دهنووسرێن که بۆ خۆیان شاهیدی ئهو حهماسانه بوون و ئێسته وهک شاهیدی زیندوو باس لهو قارهمانی و لهخۆبردووییانه دهکهن.
یهکێک لهو داستانه پڕ له سهروهرییه، گرتنی حهوت مۆڵگهی دوژمن بوو له رۆژی 1365/4/23 که هەڵکهوتبوو له سێ چۆمان که دهبێته سهرینچاوهی گهڵی گادهران. پێشهکی پێم خۆشه ههڵوێستهیهک له سهر ئهو شوێنه بکهم که ئهو 7مۆڵگهیهی لێ ههڵکهوتووه. هاوکات پێم خۆشه ئاماژه بهوهش بکهم که ههر لهسهرهتای ئهو بیرهوهرییهوه به هۆی وهزعییهتی ژیانی ئهو هاورێیانه که له ژیاندان له نووسینی ناوی ئهوان خۆم دهپارێزم، چون بهشێک لهو پێشمهرگانه به هۆی کۆمهڵێک گیروگرفتی تایبهتی خۆیان تهحویل داوهتهوه و به هۆی ئهمنییهتی ژیانیان دوروست نیه ناویان بهێنم.
سێ چۆمان ئهو مهڵبهندهیه که له سێ دۆڵهوه که روبهروی ئهو شوێنهیه و ئهو مۆڵگانهی لێ ههڵکهوتون ئاوێکی زۆر به گهلییهکاندا دێنه خوارێ و لهو شوێنه تێکهڵ به یهک دهبن و چۆمی گادهری پێک دێنن. له پشت ئهو شوێنه واته لای رۆژههلات چیای گردهسووره، لای باشوور چیای پۆرکێ و شاکێویی، لای رۆژئاوا کوێستانهکانی پیره حهس وکانی شینک نازدارێ داخێ و لای باکوور بۆزێ سینانه. ئهگهر من به نیاز بم ههمووی داستانی ئهو چهند رۆژه بنوسم پێویستم به کاتێکی زۆر ههیه، بهداخهوه له بهر نهبونی کاتی پێویست له نوسینی ههموو چالاکییهکان خۆم دهبوێرم و تهنیا گرتنی ئهو حهوت مۆڵگهیه که مهبهستی سهرهکی من لهم بیرهوهرییهدایه باس دهکهم.
هێزی کێلهشین ئهو کات پێک هاتبوو له کۆمیتهی شارستان و دوو لک، واته لکی یهک و لکی دوو و پهلی فهرماندهیی، رۆژی 21/4/1365 بۆ ئهوهی تۆزێ بحهسێنهوه وهرێ کهوتین بۆ نازدارێ داخێ که له سهر سنووری دهستکرده به دیوی خواکوڕکدا، دهڕهیهکی قوڵ و پڕ له رێلهوار بوو لهو شوێنه ماینهوه. به پێ عادهتی ئهو دهم له حالهتی ئهوهادا که چالاکیهکمان له بهرنامهدا بایا حهتمهن چهند دانه مهڕ یان کاوریان بۆ سهر دهبرین و تاکوو تۆزێک وهحهسێنهوه. ئهو رۆژه زۆر بهخۆشی و پێکهنین و شوخی رامان بوارد. که بۆ به ئێواره دهوری کاتژمێر چوار دهستهیهک له فهرماندهکان وهرێکهوتن بۆ شناسایی مۆڵگهکانی دوژمن که ههڵ کهوتبوون له سێ چۆمان، دیاره جێگای دهست خۆشیه که ئهو دهستهیه زۆر به باشی له مۆڵگهکان نزیک ببونهوه و له کاتی درهنگانی شهودا توانیبویان خۆیان بگهینه ناو مۆلگهکان و لهوێرا شناسایهکی باش بکهن و دواتر بگهرێنهوه بۆ لای هاورێکانیان. رۆژی 22/4/1365 رۆژێکه که قهت له بیرم ناچێتهوه، دواینیوهرۆ بوو که خۆمان ئاماده دهکرد بۆ ئهو چالاکییه، له بیرمه ههستام بۆ قهدهم لێ دانێک لهو شوێنهی که لێ مابوینهوه و ههڵکشام بهرهو بهرزایهکه که چاوم کهوت به کاك شههاب که له گهڵ کۆمهڵێك له ههواڵانی نزیک و خۆشهویستی خۆی که هاوکات خۆشهویستی منیش بوون دانیشتبوو و قسهی دهکرد. یهکهک لهو رهفیقانه بانگی کردم کوتی مهلا وهره و منیش به پێکهنینهوه چووم بۆ لایان. پرسیم چیه بۆ لێره کۆ بوتنهوه؟ ک…ش وتی شههاب ئهو شهو خهونێکی دیوه ئێمهش نیگهرانین و پێمان خۆش نییه لهم عهمهلییاتهدا بهشدار بێت. منیش رووم له کاك شههاب کرد گوتم بۆم بگێرهوه چ خهونێکت دیوه؟ کاک شههاب گێرایهوه که خهونم به شههید حاتهم نادریهوه دیوه: گوتی له خهونمدا کێوێکی بهرز و له ههمانکاتدا کهویی بهفری بهسهردا راکشا بوو، کڕێوهیهکی زۆر توندیش دههات، دیم شههید حاتهم هات بۆ لام گوتی کاك شههاب وهره بهڵام من نهمدهویست بڕۆم به زۆر دهستی گرتم و منی به دوای خۆیدا راکێشا بهو شاخه بهرزهدا منی وهسهر خست و نازانم دوای لێم ون بوو. دوای تهواوبوونی قسهکانی گوتم کاك شههاب ئهوه شههید بوونی خۆته له خهودا دیوته، تکات لێدهکهم بۆ ئهو عهمهلییاته مهرۆ. ئێمه به ههموومانهوه داوامان لێ دهکرد که لهگهڵ ئهو چالاکییه نهکهوێت بهڵام مخابن بهداخێکی زۆرهوه کاك شههاب ئهو داوایهی ئێمهی قبوڵ نهکرد.
ههر ئهو رۆژه دوای کاتژمێر 4ی دوانێوهرۆ ئێمه بهرهو شوێنی دابهش بوون رۆیشتین که ناوهکهم له بیر نهماوه بهڵام جێگای رهشماڵهکانی ناوچهی مهرگهوهر بوو. دیاره له پێشدا کارهکان دابهش کرابوون و لهو جێگایهرا ههر دهستهیهک بۆ شوێنی دیاری کراوی خۆی وهرێ دهکهوت. بهرپرسهکان به پێی وهزعییهتی پانتای مۆڵگهکان دهستهکانیان دیاری کردبوو که خۆی له 5دهستهدا دهدیتهوه، 2دهسته بۆ پشتیوانی داندرابوون و 3 دهستهش داندرابوون که راستهو خۆ ههریهکهو به لایهکدا هێرش بهرنه سهر مۆڵگهکان. بۆ ئهو مهبهسته درهنگانی شهوی 22 له سهر 23/4/1365 ههر دهستهیهک بۆ شوێنی دیاریکراو وهرێ کهوتن، زۆر باشم له بیره لهو شوێنهی که دابهش بوین ههر پێشمهرگهیهک خوداحافیزی له رهفیقی دهکرد و له گهڵ دهستهکهی خۆی وهرێ دهکهوت بۆ شوێنی دیاریکراو. کاتژمێر 4ی بهیانی ههموو دهستهکان به بێ گیروگرفت له شوێنی دیاری کراو جێگیر بون و ههروها تیمهکانی هێرش بهریش خۆیان لهو 7 مۆڵگهیه نزیک کردهوه و چاوهڕوانی بریاری هێرش له لایهن فهرماندهری عهمهلییات مانهوه. کاتژمێر 5ی سهر له بهیانی فهرمانی هێرش درا و له ههمولایهکهوه مۆڵگهکان کهوتنه بهر ههلمهتی شێرانهی رۆڵه به جهرگهکانی دێموکرات و دوژمن به تهواوی داماو زهبون ببوو و ورهیان له دهس دابوو و نهیاندهزانی چی بکهن. له ترسی ههڵۆ بهرزهفرهکانی هێزی بههێزی کێلهشین که زۆر جار زهبری لهوه کاریگهرتریان له دووژمن وهشاندووه کونه مشکیان لێ ببو به قهیسهری. هێچ رێگایهکیان بۆ نه مابووه یان دهبوو خۆیان به دهستهوه بدهن یان مهرگ چاوهروانی دهکردن، بهڵام به پێی وهعده و بهڵێنێک که له ئاخونده کهڵه وشکهکانیان وهر گرتبوو پێیان وابوو که دهرگای بهههشتیان بۆ ئاواڵهیهو به بێ دوودڵی مهرگیان ههڵدهبژارد. بۆ ئهوهش بهڵگهیهکی زیندوو وهدهست پێشمهرگهکان کهوتبوو که له لای یهکێک له فهرماندهکانی ئهو مۆڵگانه نوسرابوو. له وهسیهتنامهکهی خۆیدا به زمانی فارسی بوو بۆ خێزانی و دایک و بابی نووسیبوو که رێگای کهربهلا به گهلی گادردا تێپهڕ دهبێت ئهگهر شههید بوو نابێ خهمی بۆ بخۆن. دیاره بهرپرسهکانمان کاتێکی گونجاویان ههڵبژاردبو بۆ تهفر و تووناکردنی ئهو مۆڵگانهی دوژمن، ههر ئهوش بوو که تا رادهیهکی یاکجار زۆر چاوهروانی سهر کهوتن لهو چالاکییهدا دهکرا.
تا دههات شهڕ گهرمتر دهبوو و هاوکات ورهی پێشمهرگهکان بهرزتر دهبووهوه. پێشمهرگهکان تا رادهیهک له سهنگهرهکانی دووژمن چووبونه پێش که له ههموو لایهکهوه شهڕی دهستهو یهخه دهستی پێکردبوو، له چهند سهنگهردا پێشمهرگه و پاسدارهکان بهرنگاری یهک دهبنهوه. له ماوهی دوو کاتژمێردا ههر 7 مۆڵگهی دوژمن به تهواوی لهلایان قارهمانهکانی دێموکراتهوه دهستیان به سهردا دهگیرێت. له ئاخر و ئۆخری گرتنی مۆڵگهكاندا، پاسدارێكی دژی گهلی و كۆنهپهرست به برینداری له ناو كوژراوهكان دا خۆی مهڵاس دهدات و كاتێك پێشمهرگهكان لێی نزیك دهبنهوه، ئهم بهكرێگیراوه تهقه له پێشمهرگهکان دهکات و بهداخهوه دوو قارهمان ، دوو كۆڵنهدهر، دوو ڕۆڵهی ئازا و به جهرگی دیموكرات، دوو شۆڕهسواری مهیدانی خهبات و تێكۆشان دهپێكرێن و به داخهوه شههید دهبن. بهڵام ههر زۆر زوو ئهم كۆنهپهرستهش له لایهن ڕێبوارانی ڕێگای سوری شههیدان ، دهكوژرێت و به سزای جینایهتهكانی دهگات. ناوی ئهم دوو قارهمانه، ئهم دوو شۆڕشگێڕه، ئهم دوو خۆشهویستهی كۆمهڵانی خهڵكی ناوچه و دهورووبهر، بریتین له شههید شههاب سهییادی جێگری فهرماندهری لكی یهك له هێزی كێلهشین خهڵكی شاری شنۆ و شههید سهدیق ڕۆستهم نژاد فهرماندهری پهلی فهرماندههی له هێزی كێلهشین خهڵكی شارۆچكهی نهڵۆس.
لهم شهڕهدا زیاتر له 95 پاستاری ڕێژیم دهكوژرێن و ژمارهیهكی زۆریش بریندار دهبن و به دهیان چهكی جۆراوجۆر و به ههزاران فیشهك دهست كهوتی ڕۆڵه به ئهمهگهكانی دیموكرات دهبێ. ههر چهند لهم شهڕهدا دوژمنی دژی گهلی زهبری گورچك بڕی لێ كهوتبوو، بهڵام به داخهوه شههید بوونی ئهم دوو كۆڵنهدهره خهم و خهفهتێكی زۆری خستبووه ناو دڵی هاوسهنگهرانیان و خهڵكی ناوچه. پاش تهواو بوونی شهڕهكه پێشمهرگه نهبهزهكان له شوێنی عهمهلیاتهکه تهنیا چهند كیلۆمیتر دوور كهوتنهوه وئامادهی ههر چهشنه پهلامارێكی دوژمن بوون.
بۆ پێشگرتن له ههر چهشنه یارمهتییهکی دووژمن له کاتی هێرشی پێشمهرگهکاندا بۆ سهر مۆڵگهکانی دووژمن دهستهیهکیتر که پێکهاتبوو له چهند نهفهر که خۆشم له له گهڵ ئهو دهستهیه بووم وهرێ کهوتین بۆ گرده سوور تا لهوێرا بچینه سهر رێگای هات و چووی دوژمن. ئهرکی ئێمه ئهوه بوو که له کاتی ههڵمهتی پێشمهرگهکان بۆ سهر مۆلگهکانی دوژمن نههێڵین هێزی کۆمهکی دوژمن بگاته ئهو هێزانهی که وهبهر گهمارۆ کهوتبوون. ئێمه به شهو وهرێ کهوتین و کاتژمێرێک مابو بۆ کاتی لێدانی مۆڵگهکان گهیشتینه شوێنی مهبهست. به پێویستی دهزانم ئهوه زیاد بکهم که ئهو شوێنهی بۆ ئێمهیان دیاری کرد بوو سهر جادهکهی لێ دیار نهبو و دهبوایا لهو شاخهرا بۆی داگهرینه خوارهوه. ههر چهند ئهو مهسیره ههر ههمووی روبهروی جهبههی شهری ئێران و عێراق بوو، بهڵام ئهو مهئمورییهته به ههر قیمهتێک له سهر ئێمه تهواو ببا دهبوا به باشی جێبهجێمان کردبا. له سهر ئهو کێوه ئێمه پێکهوه قسهمان کرد و بریارمان دا که دهبێت برۆین بۆ سهر رێگایهکه، رۆیشتین تا ئهو شوێنهی که رێگایهکه لێمان وهدهر دهکهوت، ههر لهو شوێنه سهنگهرمان گرت چاوهرێی ههر روداوێکمان دهکرد که لهو کات و ساتهدا روبدات. له کاتی دیاری کراودا ههڵمهتی شێرانهی ههڵۆ تیژباڵهکانی دێموکرات بۆ سهر 7مۆڵگهی دوژمن دهستی پێکرد و ئهو دۆڵ و دهشته ههر هاشهیان دههات و ئاوازهیان دهدایهوه. ههر که کات دهرۆیشت شهڕ گهرمتر دهبۆ، دهتوانم بلێم نزیک به کاتژمێرێک دهبو شهڕ دهستی پێکردبو له ناکاو چاومان کهوت به کاروانی ماشینهکانی هێزی سهربازی دوژمن که دهیانویست به فریای داماوهکانیانهوه بێن. چاوهروان ماینهوه تاکو بێنه نزیکی ئێمه ههر که کهوتنه ناو بۆسهکهمانهوه، زۆر به خهستی کهوتنه بهر دهسترێژی ئهو چهکانهی که بهدهستمانهوه بوون. دوای کهمتر له چهند خۆلهکێک به دانی زهرهرو زیانێکی بهرچاو ههر پاسدار بو خۆی له سهر ماشین دههاویشته خوارێ و خۆی له نێو رهزبهردهکانی کهنار جادهکه دهشاردهوه. دوای ماوهیهکی کورت پاسدارهکان دهیانویست به بێ ماشین به قهراخ چومێدا بێن بۆ لای شوێنی شهڕهکه بهلام مهحاڵ بوو بتوانن خۆیان دهرباز بکهن و ههر جارێ به سهر شۆری دم له سهر پشت بهرهو دوا دهگهرانهوه و تهنانهت تا کۆتایی شهڕهکهش 2 ماشین له ژێر چاوهدێری ئێمهدا بوون بهلام به هۆی نهبونی نهفهراتی پێویست نهمانتوانی بچینه سهر ماشێنهکان تاکو بیان سوتێنین. تاکۆتاییهاتن به تهوای شهرهکه و دهست بهسهرداگرتنی ههر 7مۆڵگهی پاسدارهکانی کۆماری ئیسلامی به ههموو کهلوپهلێک که لهو پایگایانه دا بوو ئێمه لهو بهرهیه ههر ماینهوه. دیاره ئهو بیرهوهریه 25ساڵ بهر له ئێستایه و رهنگه به مرووری زهمان زۆر شتم له بیر چووبێت بهڵام به یارمهتی هاوسهنگهره قهدیمییهکانم حهولم داوه کهم و کورییهکی نهبێ یان ئهگهر ههشبێت کهم بێت. بهڵێ کاتژمێر 1ی دوا نیوهرۆ بوو به بێسیم ئاگاداریان کردین که ئهو شوێنه به چێ بێڵین و بگهرێنهوه بۆ لای پێشمهرگهکان. کاتێک که ویستمان ئهو شوێنه بهجێ بێڵین له بهر سهرکهوتنی ئهو چالاکییه گهلێک خۆشحال بوین و ههستاین خۆمان کۆ کردهوه وهرێ کهوتین. بهرێگاوه بوین که پێوهندیمان گرت به بهرپرسانهوه پرسیمان ئایا شههید و بریندارمان ههیه یان نا؟ ههواڵیان پێی داین که 2شههید و چهند بریندارهمان ههیه. پرسیمان شههیدهکان کێن؟ گوتیان شههاب سهییادی و سهدیق رۆستهم نژاد. به بیستنی ئهو ههواڵه جهرگبڕه زۆر ناراحهت بوین و سهرهرای خۆشحاڵبوون له سهرکهوتنهکه خهم پهژارهیهکی قورس ههموو وجوودمانی داگرت. دوای رێگا بڕینێکی زۆر خۆمان گهیانده لای هاوسهنگهره قارهمانهکانمان له سهرینچاوهی گهڵی گادهران که رێگای یهک یان دوو کاتژمێر له شوێنی عهمهلیاتهکه دوور بوو. به گهیشتنمان بۆ لای هاورێیانمان چاومان کهوت به تهرمی بێ گیانی شههاب و سهدیق. سهرهرای ئهو سهرکهوتنه که به له خۆبردووی و بوێری قارهمانهکانی حدکا وهدی هاتبو بهلام به له دهستدانی ئهو دوو قارهمانه ههموو پێشمهرگهکان کز و مات دانیشتبون و ناراحهتی و خهمباری به سیمای ههموویانهوه دیار بو.
به بهشداری ههموو پێشمهرگهکان و کۆمهڵێك له خهڵکی تێکۆشهری ناوچهی مهڕگهوهر که چادرچی بوون لهو کوێستانانه، تهرمی ئهم دوو خۆشهویستهمان له نێو خهم و پهژارهیهكی زۆردا تهسلیم به خاكی پیرۆزی كوردستان له سهرچاوهی ئاوی گهڵی گادهران كرد. له دوای ئهو رێکهوتهوه ناوی ئهو شوێنه گۆڕاو بو به قهبرستانی شههیدان. ئێستاش ههموو ساڵێ بهشێک له خهڵکی تێکۆشهری ناوچهی شنۆ و مهڕگهوهر و به تایبهتی هاورێ و هاوسهنگهره له مێژینهکانی ئهو شههیدانه بۆ زیارهت، سهرهدانی گۆرستانی شههیدان دهکهن.
ههزاران ههزار سڵاو له گیانی پاکی شههیدان، سهدیق رۆستهم نژاد و شههاب سهیادی و گشت شههیدانی کورد و کوردستان.
مردن و نهمان بۆ رێژیمی کۆنهپهرستی کۆماری ئیسلامی ئیران
ئهنوهر محموددزاده-2012-01-08{jcomments off}