وڵامێكی كورت‌و چەند تێ بینیەك لە پەیوەندی لەگەڵ كتێبی ئەزموونی خەبات دا

نووسینی: تەیموور مستەفایی
 9/11/1390ی هەتاوی بەرامبەر بە 29/1/2012ی زایینی

كتێبی ئەزموونی خەبات كە ئاكامی وتوووێژێكی دوور‌و درێژی بەڕێز عەبدوڵڵا حەسەن زادە لەگەڵ هەیاس كاردۆیە چاپی یەكەمی لە ساڵی 2011 بڵاوكراوەتەوە كۆمەڵێك باس‌و بابەتی سەبارەت بە دەوری مامۆستا لە حێزبی دێموكراتدا هێناوەتە بەرباس‌و لەو پەیوەندیەدا روونكردنەوەیەكی كورت لەسەر چەند خاڵێكی بە پێویست دەزانم.
سەرەتا چەند خاڵی گشتی
1 ـ بەشێك لە وڵامەكانی بەڕێزیان گێڕانەوەی قسەی كەسانی دیكە ( نقل قول)ە  كەبە داخەوە بە روونی ئاماژەی بە ناوی سەرچاوەكەی نەكردووە كە ئەم شێوە گێڕانەوەیە ئەگەر نەڵێین ناڕاستە دەتوانین بڵێین لێڵ‌و ناڕوونە.
2ـ لە تەواوی ئەو وتووێژەدا بەڕێزیان هەوڵیان داوە خۆی بە بێ‌ لایەن لە قەڵەم بدا‌و رەفێقەكانیشی بێ‌ خەتا، لە بەرامبەردا بەدەر لە خۆی‌و رەفێقەكانی هەموو كەس خەتابارە، بڵێی لە ماوەی ئەو 10ساڵەی سكرتێری بەڕێزیان نەخۆی‌و نە هاوڕێیەكانی خەتایەكی ئەوتۆیان ئەنجام نەدابێ‌ كە شیاوی ئاماژە پێكردن بێ‌، ئەمە‌و تەنانەت باس‌و وڵامەكانیشی ئەگەر نیشانەی جیناحی بوونی نییە ئەی چ ناوێكی لەسەر دادەنێت.
بابەتەكە زۆر هەڵدەگرێ‌ بەڵام من تەنیا بە چەند وڵامێك ئاماژە دەكەم كە لایەنی روونكردنەوەی هەیە‌و پێم وایە یان لەبیری چوون یان سەرچاوەكانی باشیان بۆ نەگێڕاوەتەوە‌و هیوادارم لە چاپی دووهەمی كتێبەكەدا ئەگەر پێی باش بوو لەبەر چاویان بگرێ‌‌و خۆ ئەگەریش نەی گونجاندن دیسان دەسەڵات بەخۆیەتی‌و لەو بارەویەوە چاوەڕوانییەكی زۆرم نیە؟
كامەیان راستە؟
لە دوو نووسراوەی عەبدوڵڵا حەسەن زادە لە نیوسەدە تێكۆشان‌و ئەزموونی خەبات لە لایەك‌و لە كتێبی ” پەنجەكان یەكتری دەشكێنێ‌” نوشیروان مستەفا لە لایەكی دیكە سەبارەت بە بەشداری هێزەكانی یەكیەتی نیشتمانی لە شەڕی ناوچەی سەردەشت لە دژی كۆماری ئیسلامی كە پاشان ناوی هێزی پشتیوانیان لەسەر دانرا داواكاری‌و تەركیبی بەشدارانی كۆبوونەوەی پێكهاتوو سەبارەت بەو مەوزوعە لەهەر كامیاندا بە شێوەیەك هاتووەتە بەر باس، لە نووسراوەكەی كاك نوشیروان دا رێكەوتی كۆبوونەوە‌و وتووێژی نێوان نەفەراتی كۆبوونەوەكە بەڕوونی ئاماژەی پێدراوە بەڵام لە نووسراوەكەی عەبدوڵڵا حەسەن زادە دا دیسان وەك زۆربەی نووسینەكانی بە ئەگەر لەبیرم مابێ‌ دەست پێ‌ دەكا‌و بە پێم وایە كۆتایی دێت، ئەوەی لەو پەیوەندیەدا پێویستە روون بكرێتەوە ئەوەیە كامە نووسین یان گێرانەوەیان دروست‌و كامەیان نادروستە.
لە ئەزموونی خەبات دا لە لاپەڕەی 390 تا لاپەڕەی 392 نووسراوەی عەبدوڵڵا حەسەن زادە دا ئەو باسە بەم چەشنە نووسراوە.
” دەفتەری سیاسیی حیزب باسی ئەوەی كرد كە ئەگەر بكرێ‌ یارمەتییەكی ئاوالە یەكیەتی نیشتمانی بخوازین. پێشتریش لە چەند دیداراندا لە تەڕەف سەرانی یەكیەتی‌و بەتایبەتی خودی مام جەلالەوە شتی وا گوترابوو كە كوردستان بۆمە هەر كوردستانە‌و ئامادەین ئەگەر پێویست بێ‌ لە هەربەشێكی دیكەی كوردستاندا فیداكاری بكەین. دیارە شوعارەكەشیان هەر كوردستانی بوو. بۆیە هاتینە سەر ئەو باوەڕە كە داوایەكی ئاوا بكەین. بڕیاردرا ئەمن بچم. ئەمن هەستام بە تاقەتەنیاـ یەك، دوو پێشمەرگەم دەگەڵ بوون‌و بەس لە دەفتەری سیاسیڕا چووم بۆ لای مەكتەبی سیاسیی یەكیەتیی نیشتمانی كە ئەو وەختی هاوین بوو، نەكەوتبووینە پاییزێ‌. مەركەزی دەفتەری سیاسی یەكیەتی لە خاكی كوردستانی ئێران، لە “تووژەڵ”ێ‌ بوو. تووژەڵ‌و شێنێ‌ خاكیان لێك دەگەڕێتەوە. تووژەڵ ئێرانە‌و شێنێ‌ عێراقە. كە گەیشتمە وێ‌، ئێوارە بوو. ئەوەی وەك بەرپرس لەوێ‌ حزووری هەبوو تەنیا مام جەلال بوو. ئەوانی دیكە ئەندامانی دەفتەری سیاسی یان هێندێكیان هەر زۆر دوور بوون، هێندێكیان كەمێك دوور بون كە دەیانتوانی بگەنە وێ‌.
پاش دانیشتن‌و حەسانەوەیەكی كەم، ئەمن داخوازەكەم عەرز كرد. بەڕاستیش هەروەك لە جێگای دیكەش گوتوومە، گوتم بۆ داوایەك هاتووم كە ئەگەر ئێستا یەكیەتیی نیشتمانی لە حیزبی دێموكراتی بكا، حیزب نای كا. بەڵام ئێستا بزانم ئێوە چی دەڵێن. مەبەستیشم ئەوە بوو یانێ‌ ئەگەر رەتیان كردەوە پێیان وانەبێ‌ ئەوە تەئسیر لە سەر پێوەندییەكانمان دادەنێ‌. چونكی بەهەرحاڵ رەنگە مولاحەزاتی سیاسی‌و دێپلۆماسی لە ئارادا بێ‌. كە باسەكەم كردەوە، مام جەلال گوتی ئێمە هیچ پێوەندییەكی وامان دەگەڵ كۆماری ئیسلامی نیە. عەینی ئەو كەلیمەیەشی بەكار هێنا، گوتی ئەمن دەبێ‌ ئەوەی بەرمە مەكتەبی سیاس. بەڵام لە ئێستاڕا پێت دەڵێم كە یەكیەتیی نیشتمانی سەروەرییەكی وا لەدەست خۆی نادا. ئێمە ئەوەی بە شانازی لەقەڵەم دەدەین. ئەوەبوو دەستی كرد بە تێلگڕاف نووسین. ئەودەمی تەلەفون نەبوو. هەر سیستمی بَسیمی هەبوو كە ئەوان سیسمتی باشیان هەبوو. تێلگرافی بۆ ئەو ئەندامانەی مەكتەبی سیاسی كرد كە ئەوەندە نیزیك بوون بتوانن بێنەوە. هەموویانم لەبیر نیە، بەڵام دڵنیام كاك نەوشیرەوان یەكێكیان بوو. هاتن، وابزانم 4یان 5 كەسیان كۆ بوونەوە، نانی شەو خورا‌و دەبوو كۆبوونەوەكە بكرێ‌، چونكی ئەمنیش بەیانی دەبوو بگەڕێمەوە. گوتم ببوورن ئەمن ماندووم، ـ جاهەر بەڕاستییش ماندوو بووم، چونكە بەشێكی زۆری بە پێ‌یان رۆیشتبووم ـ ئەگەر جێگایەك هەبێ‌ پێم خۆشە ئیستراحەتی لێ‌ بكەم. دیارە مەبەستم ئەوە بوو ئەوان قسەی خۆیان بۆ خۆیان بكەن‌و ئەمنیان لەلا نەبم. مام جەلال گوتی نەخێر ماندوو نی، دەزانم دەڵێی چی، ئەوە كۆبوونەوەی مەكتەبی سیاسییەو ئەتۆش ئەندامی دەفتەری سیاسیی حیزبی دێمۆكڕاتی كوردستانی. ئەو دوو حیزبەش وەك یەكن‌و هیچ فەرقیان نیە.

بۆیە دەبێ‌ ئەتۆش بەشداری بی. دووبارە گوتم ماندووم‌و ئێوەش قسەی خۆتان بكەن. گوتی نا دەبێ‌ دانیشی.
ئیدی دانیشتم‌و دیارە هیچ دەخالەتم نەكرد غەیری ئەوەی جارێكی دیكە توزیحمدا داخوازییەكە چیە. پێم وابێ‌ وەختێكی زۆر كەمی گرت كە بڕیاریاندا بێن بە كۆمەگمانەوە. هەر ئەو شەوەی تێلگڕافیان نووسی بۆ هێزەكانیان كە بەشێكی زۆریان لە قووڵایی خاكی باشووری كوردستاندا بوون. دەتوانم بڵێم زیمنی ئەوەی كە كارەكە كارێكی گەورە بوو لە تاریخدا. یانی ئەوە كە هێزێكی بەشێكی كوردستان بە بڕیارێكی مەركەزی‌و بە حەجمێكیئاواوە لە بەشێكی دیكەی كوردستاندا بە كۆمەگی حیزبێكی سیاسییەوە بچێ‌،  ئەوە بۆخۆی شانازییەكی گەورە بوو. بەڵام ئەوەش نیشانەیەكی دیكە بوو لە چوست‌و چالاكی‌و رەبت‌و زەبتی نێو یەكیەتیی نیشتمانی كە ئەوەی هەرە دووریشیان لەو هەل‌ومەرجە ناخۆشەدا، دەكرێ‌ بڵێم بە كەمتر لە حەوتوویەك، یان پێنج رۆژان گەیشتنێ‌. بە كورتی لەماوەی حەوتوویەكدا ئەگەر بە هەڵە نەچووبم، شتێك كەمتر یان زیاتر، بەڵام دەوری 1700پێشمەرگەی یەكیەتی نیشتمانی گەیشتنە سەر سنوورەكان‌و هاتن‌و تێكەڵاوی هێزەكانمان بوون.”
نوشیروان مستەفا لە لە كتێبی پەنجەكان یەكتری دەشكێنن  لاپەڕەی 264دا بەم چەشنە باسی ئەو كۆبوونەوە‌و داواكارییە دەكات.
” د. قاسملو داوای كۆبوونەوەیەكی بە پەلەی كرد بو لەگەڵ مام جەلال‌و عەزیز محەممەد. رۆژی 15ی ئەیلوولی 1982 لە بارەگای هاوینەی مام جەلال لە سەرچاوەی تووژڵە كۆبوونەوەكە كرا. منیش بەشداری كۆبوونەوەكە بوم. لە كۆبوونەوەكەدا د. قاسملو دەستی كرد بە قسەكردن، وتی ” ئێوە هەردوولاتان دۆستی حیزبی دێموكراتن، ئەمڕۆ من هاتووم دۆستەكانی حیزبی دێموكرات تاقی بكەمەوە، پێویستیمان بە یارمەتی هەیە هاتوم داوای یارمەتییان لێ‌ بكەم!”
لێمان پرسی: ” پێویستیتان بە چ جۆرە یارمەتییەك هەیە؟”
وتی: ” سپای پاسداران هێرشێكی زۆر گەورەیان دەست پێ‌ كردووە بۆ سەر بارەگاكانمان. هێزەكانی دێموكرات بەتەنیا ناتوانن بەری ئەم هێرشە بگرن. هێزەكانمان زۆر ماندون‌و زەرەری زۆریان لێ‌ كەوتووە. ئەگەر فریامان نەكەون دەفتەری سیاسی‌و بنكەكانی ترمان لە مەترسی گرتن دایە‌و، ئەبێ‌ روبكەینە قەڵادزە. پێویستیمان بە پێشمەرگەكانی كوردستانی عێراق هەیە”
راستیەكیشی هێرشێكی گەورەیان لەسەر بو، هێزەكانی ئێران لە هەموو لایەكەوە لە پێشڕەویدا بوون‌و، هێزەكانی دێموكراتیان ئەشكاند‌و، شوێنەكانیان لێ‌ ئەگرتن. پەشۆكان بە د.قاسملو دیار بوو.
عەزیز محەممەد وتی: ” ئێمە ئەبێ‌ ئەم داوایە دراسە بكەین، ئینجا ئەتوانم جوابت بدەمەوە!”
د.قاسملو وتی: ” كاك عەزیز من بۆ خۆم لە وڵاتانی سوسیالیستی ژیاوم، شارەزای شێوەی كاركردنیان بوم، كە وتیان (دراسە ئەكەین) یەعنی ئەو داوایە جێبەجێ‌ ناكەن. من ئێستا پێویستیم بە پێشمەرگەی حیزبەكەی ئێوە هەیە، تا كۆمیتەی ناوەندی حشع كۆ ئەبێتەوە‌و بڕیارێك ئەدا، شوێنەكانی ئێمە ئەگیرێن!”
كاك عەزیز نەچوە ژێر باری هیچ جۆرە بەڵێنیكی یارمەتیدانەوە. د.قاسملو لە حشع نائۆمید بو رووی كردە مام جەلال وتی: ” ئێوە ئەلێن چی؟”
مام جەلال وتی: ” ئێمە لەسەر بڕیاری پێشوی خۆمان ماوین، ئەوەی لە توانای ئێمەدا بێ‌ بۆ یارمەتیتان ئامادەین، تەنانەت ئەگەر لەو پێناوەدا شۆڕشی كوردستانی عێراق شەهیدیش ببی”

لەبیرچوونەوە تا ئەو رادەیەش؟

لاپەڕەی422 كتێبی مامۆستا لە دێڕەكانی كۆتایدا سەید مەنسور ناسری وەك موشاوێری كۆمیتە ناوەندی ناساندووە، كە راستەكەی ئەوەیە كاك سەید مەنسور ئەندامی جێگری كۆمیتەی ناوەندی بوو، مامۆستا‌و كاك هەیاس كاردۆی”مصاحبه‌ کننده‌” ش بۆ خۆیان چۆنیەتی دەنگ هێنانەوەی سەید مەنسور لە كۆنفرانسی بنكەی دەفتەری سیاسی باش دەزانن‌و بۆ ئەوەی باش وەبیر هەردوو بەڕێز بێنمەوە كە لە كۆێ‌ 23 نوێنەری دەفتەری بۆ كۆنگرە تەنیا كەس كەلە سەقز بەرو خوار‌و شنۆ بەرەو سەر دەنگی هێنایەوە‌و ئەویش بەهۆی ریش لە گرەونانی مامۆستا شەهید سەید مەنسور بوو كە لەو پەیوەندیەدا ئێعترازی ژمارەیەك لە كادرەكانی جنوب‌و شماڵی لێكەوتەوە.
هەڵەیەكی زەق‌و بەرچاو
لاپەڕەی274 لە وڵامی پرسیارێكدا سەبارەت بە شەڕی حیزب‌و كۆمەڵە دەڵێ‌: ” نەخێر نەخێر دوای ئەو ئێعلانەی بوو ئێمە دوو شەڕمان هەبوون لە هەوراماندا یەكیان ئێمە لەوانماندا كە لە واقێعدا لەوێ‌ شەڕ نەبوو ئی ئێمە لێیان دان‌و بێ‌ رەحمانەش لێیان دان‌و زۆریان لی كوژران، لەوی دیكەیاندا ئەوان حملەیان كردووە‌و كە تاكتیكەیان شتی زۆر خراپی تێدا بوو”
هەڵەی مامۆستا لە بەتاوانباری ناسینی  پێشمەرگەكانی هێزی شاهۆ لە شەڕی نێوان كۆمەڵە‌و حیزب لە هەوراماندا لەكاتێكدایە كە هەر لەو شەڕە  یەكەمەشدا كە حەسەن زادە ئەشهەدوبیلای بە ناحەقی بۆ دەكێشێ‌ هەرلە سەرەتای شەڕەكەوە 2  پێشمەرگەی حیزب بە ناوەكانی “وەلی عیوەزی ” فەرماندە لك ‌و “سەروەت ئەحمەدی” پێشمەرگە لە لایەن پێشمەرگەكانی كۆمەڵەوە شەهید كران‌و سەردار حسێنی پێشمەرگەی دیكەی هێزی شاهۆ لە لایەن كۆمەڵەوە  ئەسیر كراوە‌و خراوەتە زیندان‌و پاش ئەمەیە كە كە پێشمەرگەكانی هێزی شاهۆ لەم شەڕە ئاگادار دەبن‌و بەداخەوە شەڕەكە درێژە دەكێشێ‌. مامۆستا بۆ خۆی ئەگەر ئەم راستیەی لە بیرچووبووە باشتر وابوو پرسی بە كاك مستەفا شەڵماشی كە یەكێك لە ئەندامانی لێكۆڵینەوە لەو شەڕەبوو كردبا تا تووشی هەڵەی زەق‌و بەرچاوی لەو چەشنە نەبی.

دوو وڵام بۆ دوو وڵام

لاپەڕەی 610 مامۆستا دەڵێ‌: “ئەمن ئەو كاتە لە كۆمیتە ناوەندی نەمابووم كە جارێكی باس كرابوو كە بابە ئێمە هیچمان ناوێ‌ بەڵام سكرتێر دەبێ‌ سكرتێری حیزب بێ‌ نەك سكرتێری جەناح. كاك تەیموری مستەفایی كە ئەندامی دەفتەری سیاسی بوو گوتبووی ئەوە قسەی قۆڕە، یانێ‌ چی سكرتێر دەبێ‌ ئی هەمووان بێ‌، سكرتێر دەبێ‌ سكرتێری رەفیقەكانی خۆی بێ‌، جا خوا هەڵ ناگرێ‌ كاك مستەفا بەو مانایە زۆریش سكرتێری چاك بوو”.
ئەم وتەیە ئەگەر دروست كراوی زەینی بەڕێزی نەبێ‌ لە بنەڕەتدا نادرووست‌و دورلە راستییە‌و بێ‌ گومان هەم مامۆستا‌و هەم ئەو كەسانە كە ئەمن دەناسن دەزانن من خاوەن بۆچوونێكی ئەوتۆ نیم‌و ئوسوولەن ئەو شێوە قسە كردنە لە مرۆڤێكی زۆر ساویلكەش ناوەشێتەوە بەڵام بە بیر‌و رای گشتی رادەگەیەنم لە كۆبوونەوەیەكی كۆمیتە ناوەندیدا لە رێكەوتی 11/1/ 1383 بەڕێوەچوو لە كاتێكدا مامۆستا سكرتێری حیزب بوو‌و بە توندی پشتگیری ئەو جەناحەی دەكرد كەلە حیزب جیا بوونەوە لە گەرمەی باسێكدا روم لە بەڕێزی كرد‌و پێم گوت مامۆستا باش نیە جەنابت لایەنگری لایەك لە دژی لایەكی دیكە بی، هەم بە قازانجی خۆت نیە هەم بە قازانجی حیزب تەواو نابێ‌ تۆ سكرتێری حیزب‌و جێگای رێزی ئێمەشی بۆیە دەبێ‌ سكرتێری هەردوولامان بی نەك سكرتێری لایەك‌و ئێستا بەڕێزی ئەوەی كە رۆژگارێك من پێم گوتووە بە خۆمی دەڵێتەوە تەنانەت لە ئاخر رەستەدا گوتم مامۆستا تۆ دەبێ‌ وەك باب عەمەڵ بكەی‌و عەداڵەت‌و یەكسانی لە نێوان ئێمەدا رعایەت بكەی.
ئەگەر بە پێ‌ خۆش بوونی من كارەكانی چوبانە پێش هەم ئەوكاتە كە بەڕێزیان سكرتێری حیزب بوو‌و هەم ئێستاش كە كاك مستەفا هیجری سكرتێری حیزبە‌و پێم خۆشە نەك تەنیا سكرتێری حیزبی دێموكرات بان بەڵكوو توانیبان خەڵكێكی زیاتریان بگرتایە ژێر چەتری حیزبی دێموكرات كە من گەورەیی حیزب لەوەدا دەبینێم نەك لەوەدا سكرتێرێك هی لایەك یان جەناخێك لە حیزبێك بێ‌.
لاپەڕەی 620 لە وڵامی پرسیارێكی هەیاس كاردۆ كە دەپرسێ‌ هیچت لەبیرە لەبارەی روانگەكانی خۆتان بۆ ئەو پێكهاتنە؟
حەسەن زادە لە بەشێك لە وڵامەكەیدا دێتە سەر قسەیەكی من‌و درێژە دەدا ” هەرلەو كۆبوونەوەیەدا كاك تەیموری مستەفایی گوتی موشارەكەت دەگەڵ خەڵك دەبێ‌، لە نێو خۆت دا چۆن موشارەكەت دەبێ‌، تەوافۆق چۆن دەبێ‌ ئاوا؟ گوتم كاك تەیمور تۆ لە زۆر جێیان ئەو قسەیەت كردووە با لێرە جوابت دەمەوە، ئەو قسەیەی تۆ مانای ئەوەیە كە ئەگەر سبەینێ‌ لەگەڵ هێزە سیاسیەكانی كورد دانیشتنمان بوو، دەتوانین تەوافۆق بكەین‌و بە نەتیجەیەك بگەین‌و موشارەكەتێك  قەبووڵ كەین، ئەگەر دوسبەی دەگەڵ هێزەكانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێران قسەمان كرد دیسان دەتوانین رێك كەوین ‌و بە موشارەكەت بكەین، ئەگەر سێ‌ سبەی دەگەڵ جمهوری ئیسلامی قسەمان كرد، دیسانەكە دەكرێ‌ بە تەفاهۆم‌و تەوافۆق بگەین، بەڵام لە نێو خۆمان‌و دەگەڵ خۆمان حاشا‌و لیلا ئەوە بكەین. گوتم ئەوە بۆ هیچ كەس شانازی نیە جارێكی دیكە بی ڵییەوە، هەر لەو كۆبوونەوەیەدا ئەوەندەی گوت‌و ئەمنیش ئاوام جواب دایەوە … جارێكی پێم گوتن ئێوە لە كۆنگرەی دوازدەدا لە ئەقەلییەتدا بوون بەراستی ئیرادیشیان پێ‌ گرتم بەڵام چوونكێ‌ گوتومە هەرلێی پەشیمان نیم بۆ ئەوەی دەگەڵ خۆم سادق بوم گوتم بە میلی گرم‌و میلی میتر مەعامەڵەتان دەكرد، ئێستی بۆ كە زۆرایەتیتان وەدەست هێناوە سەرفە نەزەری لەوەی لە چ رێگایەكەوە بەدەستتان هێناوە حازر بە هیچ تەفاهۆمێك نین؟
ئەم باس‌و خواستە نەك لە نێوان من‌و مامۆستادا بەڵكوو لەلایەن من ‌و زۆربەی رەفێقەكانی پێشوومانەوە هاتۆتە بەرباس بەڵام نەك بەم شێوەیە كە مامۆستا هێناویەتی بەڵكوو من لە بنەڕەتدا لەگەڵ دێموكراسی تەوافۆقیدا بووم، هەم‌و دەبم، لە رێكەوتی2/12/1380 لە كۆبوونەوەیەك دا كە بۆ ئەندامانی رێبەری پێك هاتبوو كۆمەڵە باسێك دیار كرابوو كە بەشێك لە ئەندامانی رێبەری هەركام بابەتێك لە كەلاس دا بڵێنەوە‌و لەو كۆبوونەوانەدا گوتنەوەی دەرسی دێموكراسی وەبەر من كەوتبوو كە هەر ئەوكات یەكێك لە مۆدێلەكانی دێموكراسی كە پێداگری زۆرم لەسەر كرد دێموكراسی تەوافۆقی بوو‌وئەوكات كەوتینە بەر هێرشی هاوجەناحیەكانی مامۆستا‌و كاڵتەیان بەو باسە دەكرد‌و زۆرتر پێداگربوون لەسەر دێموكراسی زۆرایەتی كە ئەم باسە لەسەر نەواردا بە تۆماركراوی بە لامەوە هەیە.
ئەوەی لە نێوان من‌و ئەو هاوِێیانەدا گوزراوە ئەوەبوو كە بەشداری لەنێو هەر حیزبێكدا تەوافۆقی نێوان ئەندامەكانە‌و هەموو پەسەندكراوەكانی نەزەری هەمووانە بۆیە پاش تەوافۆق كردن بۆ وێنە بەرنامە‌و پێڕەو پاش كۆنگرەكان پێویست ناكا جارێكی دیكە تا كۆنگرەی داهاتوو دەستی تێ وەربدرێ‌‌و ئێستاش هەر لەسەر ئەو باوەڕەم بەڵام لە كۆنگرەدا لەئاكامی باس‌و لێدوانی هەموو بەشدارانی كۆنگرە دەكرێ هەموو بەندەكانی بەرنامە‌و پێڕەو‌و پەسەندكراوەكانی كۆنگرەكانی پێشوو گۆڕانكارییان بەسەردا بێ‌.
بۆ هەڵبژاردنی ئەندامانی رێبەرایەتی چ ئەوكات ئەو هاوڕێیانە لە زۆرایەتی دا بوون‌و چ كۆنگرەی سیزدەهەم‌و كۆنگرەی یازدەهەم كە ئێمە لە زۆرایەتی دا بووین ئەو تەوافۆقە بە كردەوە بەڕێوچوو بۆ وێنە لە كۆنگرەی دەیەمدا كە جەناحی مامۆستا لە زۆرایەتیدا بوون 11بە 8‌و لە كۆنگرەی یازدەهەم كە ئێمە زۆرایەتی بووین 11بە10‌و لە كۆنگرەی دوازدەیەمدا 13بە 10‌و لە كۆنگرەی سیزدەهەمیش 13بە 8 ئەندامانی رێبەرایەتی هەڵبژێردران. كەوابوو هەم لەباری سیاسی‌و هەم لە هەڵبژاردنیشدا بەكردەوە ئەو تەوافۆقە بەڕێوەدەچوو بەڵام گرفت ئەوكات دروست بوو كە مامۆستا لە كۆنگرەی سیزدەهەمدا بەشداری لە هەڵبژاردنەكاندا نەكرد‌و كەوتە كارشكێنی‌و درووست كردنی رێبەرایەتی هاوتەریب هەروەك لە لاپەڕەی 610ی كتێبەكەیدا بەدروستی ئاماژەی پێداوە كە كۆمیتەیەكی 25 كەسیان لە جیناحی خۆیان دیاریكردووە‌و لە نێو ئەو 25 كەسەشدا 5 كەسیان وەك هەیئەتی ئیجرایی دیاری كردووە كە رۆژانە یەك كۆبوونەوەیان هەبووە لەژێر ناوی پەیمانی نیشتمانی‌و نەتەوەیی بۆ راست كردنەوە. ئەو 5كەسە بریتی بوون لە عەبدوڵڵا حەسەن زادە، عوسمان رەحیمی، قادر وریا، حەسەن رستگار، مستەفا مەولوودی كە نەفەری یەكەم تا سێهەم لە رێبەری حیزبدا نەبوون‌و ئەم پێكهاتەیە هەرئەوانەن كە پاش جیابوونەوە لە حیزب رێبەری ئەو جەریانەیان وەئەستۆ گرت.
بەڵام با بزانین نەزەری مامۆستا‌و هاوڕێكانی  كاتێك لە زۆرایەتی دابوون‌و ئاماژەی پێ‌ ناكا چۆن بووە، لە رێكەوتننامەی هاتنەوە (وەسەر یەك كەوتنەوە)ی رێبەرایەتی شۆڕشگێڕ لە خاڵی 15ی رێككەوتننامەكەدا كەلە رێكەوتی 8/10/1375بە ئیمزای هەردوو بەڕێزان حەسەن شەرەفی‌و فەتاح كاویان گەیشتووە لەخاڵی 15ی ئەو رێككەوتنەدا هاتووە ” ئەسڵی سانترالیزمی دێموكراتیك‌و پەیڕەوی كەمایەتی لە زۆرایەتی لە هەموو ئۆرگانەكانی حیزبدا بەڕێوە دەچێ‌.”
بێجگە لەمەش مامۆستا لە نەوارێكدا كە پێش هاتنەوەیان‌و سەر یەك كەوتنەوەی حیزب لە وڵامی قسەكانی كاك جەلیل گادانی دا دەڵێ‌:
” ئێختلافی نەزەر لەگەڵ ململانێ‌‌و راكێشان بەملا‌وبەولادا فەرقی هەیە، ئێختلافی نەزەرمان بوو لە كۆنگرەی دەیەم دا، بۆیە نەزەراتێك چووەتە پێشێ‌ رەنگە من بە دڵم نەبێ‌، رەنگە نەزەراتێك چووبێتە پێش فلانەكەس بە دڵی نەبێ‌‌و … . بەڵام ئیدی ئەوە معیارێكە كە لە دونیادا پەسەند كراوە دەبێ‌ وەكوو حەكەم رەچاوی بكەین، هیچ چارە نیە، ناتوانین رێك كەوین لەسەر مەوزووعێك هەموومان، ناكرێ‌ هەركەسێ‌ بۆ لایەكی بكێشێ، چوونكە دەیپسێنین، چارچیە؟ دەڵێین ئەكسەریەتە كە نەزەری چی بوو ئەوە جێبەجێ‌ دەبێ‌”

گێڕانەوەكە راست نەبووە

لاپەڕەی612 پاراگرافی ئاخێر حەسەن زادە دەڵێ‌: ” ئەمن با شتێكی دیكەش ئاشكرا بكەم كە ئاشكرا نەبووە، ئەو رۆژەی كە بەیانیەكەمان نووسیی كە ئێمە نەمانتوانی یەكڕیزی بەسەر وان دا بسەپێنین بەڵام ئەوان توانیان دوو لەت بوون بەسەر ئێمەدا بسەپێنین. ئێعترافمان بە شكستی خۆمان كرد ئەو رۆژە، بەیانیەكەمان نووسی بۆ بڵاو كردنەوە، گوتمان دەینێرین بۆ ئەوان بەڵكەم بڵێین كاكە ئەگەر بڵاوتان نەكردوەتەوە بڵاوی مەكەنەوە، شایەد بڵێین با ئێستێ‌ دانیشین، ئەگەر وایان گوت دیسان دادەنیشین چوونكە دانیشتنەكەشیان قەتع كردبوو وابزانم كاك حەسەن رستگار‌و كاك مستەفا مەولوودی بۆیان بردن، هەروەك خەبەرێكی خۆشیان پێ‌ بگا، هیچ داوایان نەكردبوو كە بڵاوی مەكەنەوە”
دیسان ئەمەش یەكێك لەو نەقڵ قەوڵانەیەكەیان درووست كراوی زەینی مامۆستا بۆ خۆیەتی یان ئەو دوو نوێنەرەیان واتە حەسەن رەستگار‌و مستەفا مەولوودی راستی مەسەلەكەیان بۆ باس نەكردبوون‌و راستیەكەی بەم جۆریە:
ساعەت 9ی بەیانی رۆژانی چوارشەمموی هەموو حەوتوویەك كۆبوونەوەی دەفتەری سیاسی دەستی پێدەكرد دەستوری كاری ئەو جەلەسەی دەفتەری سیاسی پێداچوونەوە لەسەر چەند بڕیارێك بوو لەم كۆبوونەوەیەدا بێجگە لە كاك باباعەلی مێهرپەروەر كە سەفەری دەرەوەی كردبوو‌و دیاربوو لە نیەتی ئێشعابی هاوِێیەكانی لە حیزب ئاگادار بوو بۆیە بە ئێسراری زۆر ئەو سەفەرەی كرد‌و لەو شەرایەتە دژوارەدا شانی لەژێر باری مەسئوولیەت خاڵی كرد باقی ئەندامانی دەفتەری سیاسی بریتی بوون لە: مستەفا هیجری، حەسەن شەرەفی، حەسەن رستگار، محەممەد نەزیف قادری، مستەفا مەولوودی، تەیمور مستەفایی بەشداری كۆبوونەوەكە بوون.
كاك مستەفا هیجری كۆبوونەوەكەی كردەوە‌و رایگەیاند كە ئەمڕۆ دەستوری كاری كۆبوونەوەكەمان باسێكە سەبارەت بەو مەوزوعانە بۆپێداچوونەوە بەو بڕیارانەی پێشودا بەڵام لە پێشدا پرسیار لە كاك حەسەن رستگار‌و كاك مستەفای مەولوودی دەكەم كە مامۆستا هیچ وڵامێكی بۆ ئەو داوایەی ئێمە نەناردووتەوە كە سێ‌ رۆژ پێش بەهۆی كاك محەممەد نەزیفی قادری‌و كاك رۆستەم جەهانگیری بۆ درێژەی وتووێژەكان باس لەسەر ئەو خاڵانەی ماون بكەین، كە لێرەدا كاك حەسەن رستگار بە شێوەی  هەمیشەیی زۆر بە لەسەر خۆیی‌و بە بزەیەكەوە وتی پێویست بەو باسانە ناكا ئێمە بۆ خۆمان ئەو مەسەلەیەمان چارەسەر كردوون، دەستی بە باغەڵیدا كرد‌و راگەیندراوی جیابوونەوەی سەرەتا دایە دەستی كاك مستەفا‌و پاشانیش ئێمە لیێ‌ ئاگادار بووین لێرەدا بوو كە هەر چوار كەسەكەی ئێمە لەگەڵ ئەوپەڕی سەرسووڕمان پرسیارمان لێ‌ كردن ناكرێ‌ ئەو مەسەلەیە رابگرن، با زیاتر پێكەوە قسە بكەین‌و تەنانەت پێمان راگەیاندن كە ئەوە دەچێتە خانەی خیانەتەوە‌و تكامان لێ‌ كردن لێی پاشگەز ببنەوە‌و بەڵكوو بە وتووێژ كێشەكان چارەسەر بكەین‌و تەنانەت پێمان وتن ئەو مەسەلەیە رامەگەیەنن با پێكەوە قسە بكەین ئەگەر بە تەوافۆق نەگەیشتین ئەوە ئەوان دەتوانن هەركاتێك پێیان خۆش بێ‌ ئەو كارە بكەن كە دیارە كاك حەسەن رستگار وتی گەڕانەوەی بۆنیە‌و برادەرێك لێی پرسی یانێ‌ ئەو راگەیه‌ندراوە بڵاو دەكەنەوە ؟ وتی بەڵێ‌ لەم دەركەیە چوومە دەرێ‌ بڵاوی دەكەینەوە.

( پێویست بە گوتنە ئەو ئێعلامیەیە ئێوارەی رۆژی پێشتری لە ناوەندی 2ی كوردستان بڵاو كرابووە‌و من لە رێگای حەسەن كانی سەیرانی “خاڵە حەسەنەوە” ئاگادار كرامەوە كە ئێنشعابیان راگەیاندووە‌و ئێعلامیەكەشیان لە ناوەندی 2ی كوردستاندا بڵاو كردووەتەوە كە من ئەوكات هەروەك شایعە وەرم گرت‌و باوەڕم پێ‌ نەكرد‌و زۆرتر پێم شەڕی رەوانی بوو چون هەر ماوەیەك پێش بوو عەبدوڵڵا حەسەنزادە لەنێو كۆبوونەوەیەكی بەربڵاوی حیزبیدا رایگەیاند كە بە خوێنی خۆی مۆر دەكا كە یەكگرتوویی حیزب دەپارێزێ‌)؟!

لە سەدان یەك

ئێستا كە بەڕێز عەبدوڵڵا حەسەنزادە یەكلایەنە هەموو خەتاكانی ئاراستەی لایەنی بەرانبەری كردووە باش وایە منیش لە سەدان هەڵویستی جۆارجۆری بەڕێزیان تەنیا باسی هەڵویستێكی بكەم‌و ئەویش لە زبانی ئەندامانی دەفتەری سیاسی ئەوكاتەوە كەلە گەڵی هاوكار بوون.
پلێنۆمی كۆمیتەی ناوەندی ماوەی دوو حەوتوویەك دەبوو گیرابوو لە پڕێكدا جارێكی دیكە ئێمە ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندی بانگهێشتی كۆبوونەوەیەكی دیكەی كۆمیتەی ناوەندی كراین من بەش بەحاڵی خۆم نەمدەزانی موزوع چیە لە چەند هاوڕێیەكی كۆمیتە ناوەندیم پرسی چ باسەبە كورتی پێم وابوو مەسەلەیەكی سیاسی زۆر گرینگ لە ئارادایە‌و پاش یەك دوو رۆژ چاوەڕوانی سەرئەنجام پلێنۆمی كۆمیتەی ناوەندی لە رێكەوتی 18/3/1382ی هەتاوی پێكهات‌و لەو پەڕی سەرسووڕماندا باس لە ئیستعفای مامۆستا بوو لە پۆستی سكرتێری لەسەر كێشەیەك كە لەگەڵ حەسەن رستگار هەیبوو، بۆ ئەوەی زۆر بابەتەكە درێژ نەبێتەوە من نەزەری هەموو بەشدارانی كۆبوونەوەكە باس ناكەم تەنیا نەزەری ئەندامانی دەفتەری سیاسی دەخەمە بەر نەزەر‌و خۆ دڵنیاشم یاداشت هەڵگرەكانی لایەنی مامۆستا ئەم وتە‌و نەزەرانەیان تۆمار كردووە.
كاتژمێر 9ی بەیانی كۆبوونەوەكە  بە وتەكانی بەڕێز عەبدوڵڵا حەسەن زادە كرایەوە بەڕێزی رایگەیاند: هەم عوزر دێنمەوە‌و هەم زۆر بەداخم بە هۆی بەرخوردێكی پەرخاشگەرانەی كاك حەسەن رستگار‌و بێدەنگی ئەندامانی دەفتەری سیاسی كشانەوەی خۆم لە پۆستی سكرتێری‌و دەفتەری سیاسی رادەگەیەنم‌و داوای مورەخەسیەكی 3 مانگە دەكەم”
لە درێژەی وتەكانیدا بەڕێز حەسەن زادە وتی اتحادی مقدس لە دژی من هەیە، كاك مستەفا بەرپرسی زۆر شتەكانە‌و دەڵێ‌ ئەو شتانە كۆن بوون. لە نەزەر دەفتەری سیاسیەوە خەتای ئەو شتانە لەسەر منە‌و گلەیی‌و رەخنەكان كە دێتە سەرمان خەتای منە.
پاش ئەم كورتە باسەی مامۆستا، داوا لە ئەندامانی دەفتەری سیاسی كرا لە پێشدا ئەوان بڵێن كە جەریانەكە چۆن بووە‌و ئەوكات دەكرێ‌ ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندیش نەزەراتی خۆیان باس بكەن بۆیە ئەندامانی دەفتەری سیاسی نەزەری خۆیان بەم چەشنە باس كرد.
بابا عەلی مێهرپەروەر: باسی مەعزەرەت خوازی لە مامۆستا كرا كە كاك حەسەن رستگار مەعزەرەتخوازی بكا بە نەتیجە نەگەیشتن، باسی كۆنگرەی نائاسایی كرا لەوەشدا بە نەتیجە نەگەیشتن، زۆر بە داخم نەمانتوانی ئەو نهێنییە بپارێزین، داوامان كرد مەسەلەكە لە دەفتەری سیاسی حەل بكەین جێبەجێ‌ نەبوو، بێ‌ دەنگی ئێمە نیشانەی تەئیدی قسەكانی كاك حەسەن رستگار نەبوو.

حسین مەدەنی: زۆرجار تەرحی تەشكیلاتیم داوە بەڵام مامۆستا وڵامی نەداومەتەوە، خەلاقیەت كێ دەیكوژێ‌  ؟ لە نەتیجەگیریدا مامۆستا تەنیا نەزەراتی خۆی دەگونجێنێ‌، هەر كاتێك مامۆستا شتێكی بۆ پێك دێ‌ ئێستعفای خۆی رادەگەیەنێ‌ بۆ ئەوەی تەرەفی موقابل وەلا بنێ‌، اتحادی مقدس باس كرا بە ئەهانەت بە خۆمی دەزانم كەس بێ‌ حۆرمەتی بە مامۆستا نەكردووە داوام لێكردووە استعفا نەدا بەڵام ئیتر لێی ناپاڕێمەوە.
حەسەن رستگار: لە ماوەی نێوان ئەم كۆنگرەیەدا ئەوە سێهەمین جارە كە مامۆستا ئیستعفا دەدا , دوو جاریان بە ئاشكرا هاتۆتە كۆمیتە ناوەندی جارێكیش هەر لە دەفتەر سیاسی كۆتاییمان پێ‌ هێناوە ئەوە چەند جارێكە مامۆستا  بە من تەوهین دەكا دەفتەری سیاسی قسەی نەكردووە بەڵام وڵامم داوەتەوە تەوهین لەكەس قەبووڵ ناكەم. وتوومە مودیریەتت غەڵەتە كە غەڵەتە، لە زۆر شت دا ئێمە موشارەكەت نادات.
مستەفا هیجری: ئەگەر نەزەرت لەگەڵ مامۆستا یەك بوو ئەوە باشە‌و ئەگەر بە پێچەوانە بوو اتحادی موقەدەسە، ئێمە سیستممان نیە مامۆستا بە زۆر شتی لاوەكیەوە مەشغووڵە لە نەزەری مامۆستاوە كەس دڵسۆز نیە، لە رۆژنامە، ماڵی، دێپلۆماسی، تەشكیلاتی‌و … بۆ خۆی دەیكا‌و لەكەس رازی نیە, مامۆستا لە كارە ئەساسییەكاندا مەشوەرەت ناكا تۆ لە هەربارێكەوە قسە دەكەی خۆی بە شارەزا دەزانێ‌، بڕیاراتی دەفتەری سیاسی بەڕێوە ناچێ‌.
حەسەن شەرەفی: سیستم مان نیە‌و هۆی ئەم گێرە‌و كێشەش بێ‌ سیستیمی یە.”
دیارە با بمێنێ‌ كە ئەندامانی كۆمیتەی ناوەندیش لەم بارەوە هەركام تێ بینی‌و را‌و بۆچوونی خۆیان هەبووە بۆ ئەوەی كە كێشەكەی نێوان كاك حەسەن رستگار‌و بەڕێز عەبدوڵڵا حەسەن زادە كە ئەم ئێستعفایە لێ‌ شین بووە‌و نەبێتە گرێ‌ كوێرە بۆ خوێنەر. لە كۆبوونەوەی دەفتەری سیاسیدا حەسەن رستگار وتبووی كە مامۆستا دەستەبەندی دەكا‌و كەس لە كارەكاندا موشارەكەت نادات ئەمە كاردانەوەی لە لایەن مامۆستاوە لێ‌ دەكەوێتەوە تا دەگاتە ئەو كۆبوونەوەیانە كەلە سەرەوە ئاماژەیان پێ‌ كرا.

{jcomments off}