ھاوڕێیانی ئێمە ھەڵەكانیان بە ھەڵەی گەورەتر قەرەبوو دەكەنەوە‘

سەلاح عەبدوڵاپوور، ساڵی 1976 لە شاری پیرانشار لە دایک بووە، ساڵی 1994 پێوەندی بە تەشکیلاتی نهێنی حزبی دیموكراتەوە گرتووەو لە ساڵی 1996 رووی کردۆتە خەباتی ئاشکرا. ‌ ساڵی 2001 لە وڵاتی نۆروێژ نیشتە جێ بووه‌ ، لەو وڵاتەش درێژەی بە کاری حیزب داوەو لە کۆنگرەی سێی لاواندا وەک ئەندامی بەرێوەبەر هەڵبژێردراوە و بەرپرسایەتی ئەو رێکخراوەی لە دەرەوەی وڵات پیسپێردراوە. لە هەمانکاتدا لە دوای پارچه‌بوونی حیزب، ئەندامی کومیتەیی دەرەوەی حیزب بوومە. لە سالی 2010 زانستە سیاسیەکانی لە زانکۆی ئوسلو تەواو کردووە و ئیستاش خه‌ریکی خوێندنی به‌شی مێژووە له‌ هەمان زانکۆ.

NNSROJ: لە رۆژانی رابردوودا بە دەرکردنی بەیاننامەیەک گرووپی ‘هەڵوێست’تان راگەیاند، ئەندامانی گرووپەکە لە چ تەیفێک پێکهاتوون؟
سەلاح عەبدوڵاپوور: بەڵێ راستە ئێمە ئەوە گرووپەمان وەک زەرورەتێک بۆ بەرەنگاربوونەوەی کۆمەڵێک گرفت و کێشە کە رێبەرایەتی حیزب خولقێنەری بوونە  پێکهێناو، ئامانجیشمان گرتنی کۆنگره‌یه‌کی نائاسایی و ده‌ره‌نجام یه‌کخستنه‌وه‌ی ماڵی حیزبه‌ ‌. سەبارەت بە پێکهاتەی ئەم گرووپە ئەوەی راستی بێ گرووپەکە لە هەموو جۆرە تەیفێک پێکهاتووە، لە کەسانی روناکبیرەوە بگرە تا دەگاتە ئەندامێکی نەخوێندەوار، چوونکە لە ئەساسدا ئیمە باورمان وایە کە هەموو چێن وتوێژەکانی دەبێ بەرامبەر بە داهاتووی نەتەوەکەیان و ئەو حیزبەی کە تێیدا خەبات دەکەن خاوەن هەلوێست بن. هەر بۆیە ئێمە ئەم گرووپە بە ئی هەموو ئەو کەسانه‌ دەزانین کە خاوەن هەلوێستن و نارازین لە وەزعیەتی مەوجوود.

 دیارە تا ئێستا رێبه‌ری حزبی دیموکراتی كوردستان بە شێوەیەکی رەسمی کاردانەوەی نیشان نەداوە، ئەوەندەی خۆتان لە نزیکەوە ئاگادار بن، ئەو حزبە بە چ شێوەیەک پێشوازی لە گروپەکەتان کردوە؟
راستە کە ئەوان له‌م ماوه‌یه‌دا کاردانەوەی رەسمیان نەبوو، به‌ڵام دوێنێ 2شه‌ممه 11/2/1391 رێکه‌وت له‌ گه‌ڵ 30/4/2012 ده‌فته‌ری سیاسی بریارێکی به‌ هاورێمان رامبود لوتف‌پوری راگه‌یاندوه‌ که‌ گوایه‌ بۆ ماوه‌ی 6 مانگ له‌ ئه‌ندامه‌تیی حیزب هه‌ڵپه‌سێردراوه و پێشی گوتراوه‌‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی له‌ دوای 6 مانگه‌که‌ش به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌وه‌ی که‌ پێداچونه‌وه‌ به‌ هه‌لسوکه‌وتیدا بکات واته‌ ته‌سلیم و ملکه‌چی ئه‌و‌ان بێ. ته‌نانه‌ت ئاماده‌ش نه‌بوون بریاره‌که‌ی به‌ که‌تبی بده‌نێ. ئه‌مه‌ پێشوازیه‌که‌یان بوه‌. ئه‌مه‌ درێژه‌ی سیاسه‌تی حه‌زف و وه‌لانانی جیابیرانه‌ . ئێمه‌ به‌ نیسبه‌ت ئه‌م بریاره‌ ناره‌وایه‌ بێده‌نگ نابین و له‌ روانگه‌ی ئێمه‌وه‌ قابلی قبول نیه‌، به‌ڵام سه‌یر ئه‌وه‌یه‌ بۆ ته‌نیا کاک رامبۆدیان بانگ کردوه‌ له‌ حاڵێکدا که‌ گروپی هه‌ڵوێست راگه‌یندراوی داوه‌  نه‌ کاک رامبۆد به‌ ته‌نیا. له‌ داهاتوویه‌کی نزیکیشدا روونکردنه‌وه‌ و هه‌ڵوێستی ره‌سمی خۆمان له‌و باره‌وه‌ راده‌گه‌ینین. ئەوەی کە دەفتەری سیاسی چ لە رابردوو چ ئێستا حازر نەبووە گوێ بۆ داوا کاریەکانمان بگرێ دەگەرێتەوە بۆ نەخوێندنەوەی سەردمیانە لە واقعیەتی ئەمڕۆ و شەرایەتی مەوجوود،  کە بە داخەوە هاورێیانی ئیمە خۆی بۆ ماندوو ناکەن و هه‌ڵه‌کانیان به‌ هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌تر قه‌ره‌بوو ده‌که‌نه‌وه‌. ئه‌م بریاره‌ی تازه‌یان هه‌ڵه‌یه‌کی گه‌وره‌یه‌ که‌ ده‌توانێ خه‌ساری گه‌وره‌ی لێ بکه‌وێته‌وه‌.
 
 لە بەیاننامەکەتان دا هەر دوو لایەنی حزبتان وەک ‘باڵ’ وەسف کردوە، پێناسەیەک کە هەر دوو حزب خۆی لێ دەدزنەوە، ئایا ئامانجتان لێک نزیک کردنەوە یاخود وەسەر یەک خستنەوەی ئەو دوو باڵەی حزبی دیموکرات دەبێ؟
راستە ئێمە ئێستا ئەو پێناسەی بەکار دەێنین، دیارە ئەودەم کە جیاببونەوە رووی دا ئێمە پێناسەیەکی دیکەمان هەبوو ئەویش بۆ ئەوە دەگەرێتەوە کە ئەودەم ئێمە کۆمەلێک شتمان باس کردو هێنامانە نێو گۆرەپانی سیاسەت کە پێناسەیەکی تەواو جیاوازی لەوەی هەبوو پێشان دەداین. بەڵام ئیستا دوای زیاتر لە شەش ساڵ ئەوەی دیتمان لە عەمه‌لدا هیچ گۆرانکاریەک بەدی نەکراو هەر بۆیە وەک باسم کرد هیچ جیاوازیەک بە دی ناکرێ و تەنیا دەکرێ وەک “باڵ” ەکانی دێموکرات ناویان ببردرێ کە لە ئەساسدا لە شەرایەتێکی وەکوو ئێستادا دو حیزب بە یەک ناوو یەک مێژوو لە بەرژەوەندی کورد لە رۆژهەلاتی کوردستاندا نیه‌ و هەر بۆیە داوای یەکگرتنەوەی ئەو دو باڵە دەکەین.

 کێن ئەو کەس و لایەنانە کە پێتان وایە کۆنگرەی چواردە لە ژێر کاریگەری ئەواندا بڕیاری ناڕوون و شڕۆڤەهەڵگری دا؟
ئەو کەسانەی کە حیزب بە خۆیانەوە پێناسە دەکەن بوونە هۆکاری ئەوەی کە هەندێک لە بڕیاراتی کۆنگرە بە ئاراستەیەکی ناڕوون و شڕۆڤەهڵگردا بڕوا، دیارە لە گەڵ ڕێزوو ئیحتراممان بۆ ئەو ئازیزانە، خەبات و ماندوو بوونیان لەم حیزبدا جێگای رێزە، بەڵام ئەوە کە کەسێک تەمەنێکی زۆرتری لە حیزبێکدا تێپەراندووە ئەو مانایە ناگەیەنێ کە ئەوان خاواندارتر بن و هەرچی بە مەیلی ئەوان بێ ئەوە راستە و ئه‌گه‌ر به‌ مه‌یلی ئه‌وان نه‌بوو ئەوە ناراستە و نابێ جێ به‌جێ بکرێ، کە بەداخەوە لە ناو حیزبی ئێمەدا بەم شێوەیە.

بەدوای ئیعلامی مەوجودیەتتان دا وەک بینرا لە لایەن لایەنگرانی حدکاوە زیاتر پێشوازی لە بەیاننامەكە کرا. هۆکارەکەی چییە، ئایا پێیان وایە ئێوە جیا دەبنەوە یان دڵیان بە بەیاننامەکەی ئێوە خۆش بوو؟
دیارە ئێمە بۆ پێخۆش بوون یا ناخۆش بوونی هیچ لایەنێک ئیعلامی موجودیەتمان نەکردووە، بەڵکوو ئەوە وەک هەست بە مەسئولیەت کردن سەبارەت بە بەرژەوەندیەکانی گەلەکەمان لە رۆژهەلاتی کوردستان بووە و هەوڵدانە بۆ یەکریزی و تێکەل کردنەوەی ئەم دوو باڵەیه‌ کە له‌ بەرژەوەندی خه‌ڵکی کوردستاندایه‌. جا لەو نێوەدا کێ پێی خۆشە سپاسی دەکەین و ئەوەی پێشیان ناخۆشە خۆیان دەبێ وڵامدەر بن لە بەرامبەر مێژوودا. سەبارەت بەوەی کە هاورێیانی حدکا چۆن بیر دەکەنەوە ئەوە پێموابێ دەبێ ئەو پرسیارە لە خۆیان بکەن باشترە چوونکە ئێمە هیچ پێوەندیمان بەوانەوە نیە، به‌ڵام هیوادارین که‌ ئه‌وانیش به‌ په‌رۆشتر هه‌نگاو بنێن بۆ یه‌کگرتنه‌وه‌ی حیزب.

گۆیا رێبەرانی حزب پێشتر گوێیان بە رەخنەگرانی ناو حزبەكە نەداوە بۆیە ناكۆكیەكان گەیشتۆنەتە ئاستی ئێستا، چ گەرەنتیەک هەیە کە لە داهاتوودا گوێتان بۆ دەگرن؟
بەڵێ راستە پێشتریش وەک باسم کرد ئێمە رەخنەمان گرتووە بەڵام گوێیان نەداوە، هیچ گەرنتیەک نیە کە لە داهاتووشدا بەو شناختەی کە ئێمە نیسبەت بە رێبەری هەمانە، گوێ بۆ رەخنەگران بگرن. بەڵام لە نهایەتدا یا دەبێ لەگەڵ ئەفکاری گشتی خەڵک خۆیان بگونجێنن یا ئه‌وه‌ی که‌ به‌ پێچه‌وانی رای خه‌ڵک هه‌روه‌ک چۆن تا ئێستا کردوویانه‌ ئه‌مه‌ڵ بکه‌ن و خۆیان لە ئینزەوادا بێلنه‌وه‌‌.

باشە ئەگەر ئەو چاکسازییەی ئێوە مەبەستتانە لە ناو حزبدا دروست نەبێ و ئەو حزبە نەرمی نەنوێنێ، چ روو دەدا؟
ئێستا زووە باسی ئەم بابەتە بکەین، بەڵام ئه‌گه‌ر وابوو ئه‌وا بە دلنیایەوە ‌هەلوێستی خۆمان دەبێ ئەو دەم.

 دەگوترێ کەسانی پشت راگەیاندنی ئەم گرووپە، ئەوانەن لە حزبەکە دا پەراوێز خراون و تەنانەت دوو لەوان پێشتر ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی بوون و لە کۆنگرەی پازدە دا هەڵنەبژێردراون، تا چەند لە ژێر کاریگەری ئەمەدا بڕیارتان داوە هەڵوێست بنوێنن؟
ئەسلەن شتی وا ئەساسی نیە، بەو پێیە کە بەشیک لە ئەندامانی گرووپی ئێمە هەر ئەو کات کە لەگەڵ ئەم لایەنە کەوتین وەک رەوتی رێفورم بریارماندا کە لەگەڵ ئەم لایەنە درێژە بە خەبات بدەین و تەنانەت ئێمە پرۆژەی خۆمان هەبوو کە ئەم هاورێیان قەبوولیان کردبوو، ئەگەر بگەرینەوە بۆ ئارشیڤی ئەو دەم بۆتان دەردەکەوەێ کە هەر بەو ناوەش پێشوازی لەو رەوتە کراوە. هەر بۆیە ئەوە دووره‌ له‌ راستی که‌ ئێستا ئەوە مەترەح ده‌کرێ و ئەندامانی گرووپەکەی بەوە تاوانبار ده‌که‌ن. دیارە ئەو هاورییانە خۆیان بەرهەمی ئەو وەزعەن که‌ ئێستا ئێمه‌ی پێ تاوانبار ده‌که‌ن، ئه‌وان زۆر توندتر له‌وه‌‌ له‌ دوای گۆنگره‌ی سێزده‌دا هه‌لسوکه‌وتیان ده‌کرد و ته‌نانه‌ت حیزبیشیان پارچه‌ کرد،  ئێستا زۆر بەلامانەوە سەیره‌ کە شتێک که‌ مه‌وجوودیه‌تی ئێستایان به‌رهه‌می ئه‌و هه‌لسووکه‌وتانه‌یه‌،‌ که‌ چی ئێستا ئێمه‌ی پێ تاوانبار ده‌که‌ن و ئەو ئیدیعایە دەکەن. ئێمە پێش کۆنگرەی پازدەش رەخنەمان گرتووەو لە ریگای ئەو هاورێیانه‌ی کە لە ریبەریدا بوونە گەیاندراونەته‌ ریبەرایەتی، بەلام نەک نەتیجەی نەبوو بەڵکوو بە پێجەوانە وەزعەکە خراپتریش بوو.

ئاخۆ هەوڵ دەدەن پێشنیار بە لایەنەکەی دیکەی دیموکراتیش بدەن یان بەردەنگتان تەنیا حدک دەبێ؟
بە هۆی ئەوە ئێمە ئەندامی حدک ین داواکاریەکانمان روو لەوانە، بەڵام سەبارەت بە پرسی یەکگرتنەوە وەک پێشتر ئیشارەمان پێکردووە بە تەنیا بە لایەنێک ناکرێ و دەبێ هاورێیانی لایەنی حدکا هەنگاوی جیدی بۆ بنێن و لە هەموو زەرفیەتەکانی خۆیان ئیستیفادە بکەن بۆ یه‌کگرتنه‌وه‌.

بەدەنەی حزب بە گشتی چ کاردانەوەیەکی نیشان داوە بە رای ئێوە لە ئاستی بەدەنە دا چ کەسانێک لێتان دەپرینگێنەوە؟
دیارە بەشێکی زۆر که‌م لە بەدەنەی حیزب کە بە باش و خراپی کاری رێبەری بێ هەلوێستە و تەنانەت رێبەریش پشت ئەستوور دەکا بۆ هەر چەشنە سه‌رپێچیه‌ک، ئه‌وه‌ دیاره‌ که‌ به‌ چ شێوه‌یه‌ک به‌رخورد ده‌که‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌م گرووپه‌. ئه‌م به‌شه‌ هه‌ر کارێک ده‌که‌ن بۆ رازی کردنی رێبه‌ری و ته‌نانه‌ت هه‌ندێک به‌ ناو نوسه‌ریشیان بۆ نیشاندانی وابه‌سته‌گی و ئیراده‌ت و دونباله‌ره‌وی له‌م هاورێیانه‌ ده‌ست ده‌ده‌نه‌ نووسینی کۆمه‌ڵێک توهمه‌ت و شتی ناره‌وا به‌ نیسبه‌ت جیابیران و نارازیان له‌ راستای پشتیوانی له‌ رێبه‌ری که‌ دیاره‌ هه‌ر له‌ لایه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ به‌و ئاراسته‌یه‌دا هان ده‌درێن به‌ڵام به‌ خۆشیه‌وه‌ که‌ ئه‌و که‌سانه‌ زۆر که‌من و بۆ هه‌موو لایه‌کیش ناسراون و ته‌نیا ئه‌وه‌نده‌یان پێ ده‌ڵێم که‌سێک که‌ دیواری له‌ شوشه‌یه‌ به‌رد ناگرێته‌ ماڵی خه‌ڵکی. به‌ڵام زۆربه‌ی به‌ده‌نه‌ که‌سانی دڵسۆزن و زۆر که‌س هه‌یه‌ که‌ به‌ گه‌رمی پێشوازیان له‌م گرووپه‌ کردووه‌ هه‌رچه‌ند که‌ به‌ داخه‌وه‌ به‌ هۆی به‌رخوردی حه‌زفیی رێبه‌ری به‌ مه‌سله‌حه‌تیان نه‌زانیوه‌ خۆیان ئاشکرا بکه‌ن و ئێمه‌ش لێره‌وه‌ سپاسی هه‌ستی پاک و دڵسۆزانه‌یان ده‌که‌ین.

 ئێوە لە بەیاننامەی راگەیاندن دا ئاماژەتان بەوە کردوە کە حزب لە وادە و بەڵێنەکانی دا نەک تەنیا سەرکەوتوو نەبووە بەڵکوو لە رەوتێکی پاشڤەڕۆیانە دا رۆژ بە رۆژ لە ئامانجەکانی دوور کەوتۆتەوە، ئاخۆ لایەنەکەی دیکەی دیموکرات توانیویەتی لەو ماوەیەدا سەرکەوتوانەتر بچێتە پێش؟
دیاره‌ ئه‌وه‌ی راستی بێ لایه‌نی حدکا ئینشعابی نه‌کردووه‌و هیچ به‌ڵێنی نه‌داوه‌ که‌ کارێکی جیاواز ده‌کا له‌وه‌ی که‌ هه‌بووه‌‌، هه‌ر بۆیه‌ زۆر ناکه‌وێته‌ به‌ر باس و خواست که‌ بۆ ئه‌وت نه‌کردووه‌. ئه‌و کات که‌ ئێمه‌ جیا بووینه‌وه‌ به‌ شێکی زۆر له‌و که‌سانه‌ی که‌ له‌گه‌ڵ لایه‌نی حدک که‌وتن هۆکاره‌که‌ی بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌راوه‌ که‌ نارازی بوون له‌ وه‌زعی مه‌جودی ئه‌وکاتی حدکا. کاتێک که‌ جیا بووینه‌وه‌ ئه‌وه‌ ئێمه‌ بووین که‌ شعاری گۆرانکاریمان هه‌ڵگرتوو ئیدیعای گۆرانکاریمان ده‌کرد، هه‌ر بۆیه‌ ئه‌وه‌ ئێمه‌ بووین که‌ خه‌ڵک چاوه‌روانی لێ ده‌کردین نه‌ک لایه‌نی حدکا. به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ لایه‌نی حدک نه‌ک به‌ڵێنیه‌کانی جێبه‌جێ نه‌کرد به‌ڵکو رۆژ به‌ رۆژ له‌ ئامانجه‌کانی دوور که‌وته‌وه‌و ته‌نانه‌ت گه‌یشته‌ جێگایه‌ک که‌ زۆر خراپر له‌ کاتی پێش ئینشعابه‌که‌ی لێهات، که‌ ئه‌وده‌م هه‌موو لێی نارازی بووین. به‌ڵام بێگومان حدکا و هه‌موو حیزبه‌کانیتری رۆژهه‌ڵاتی کوردستانیش پێویستییان به‌ ئیسلاحاتی بنه‌ره‌تی هه‌یه‌.

سه‌رچاوه‌: ماڵپه‌ری ناوه‌ندی نووچه‌ و شرۆڤه‌{jcomments off}