حیزبایەتی بە سیمایەکی ئینسانیەوە

 بۆ ئیدارەکردنی هەر تەشکیلات یا ڕێکخراوێک سێ جۆرە فۆڕمی بەڕێوەبەریمان هەیە.

بەڕێوەبەریی لە ڕێگای ئامانجەکانەوە واتە “Management by objectives”، بەڕێوەبەریی لە ڕێگای پرینسیپە ڕێکخراوەیەکانەوە وەک پەیڕەوی نێوخۆ یا ڕێوشوێنە تەشکیلاتیەکان یا ئەوەی پێی دەوترێ یاساوڕێسا و قانوون”Management by regulations”، بەڕێوەبەریی لە ڕێگای بایەخە بەرزە ئینسانی و ئەخلاقی و ئیتیکیەکانەوە”Management by values”.

هەرکام لەو شێوانەی بەڕێوەبەری دەکرێ بە تەنیا  کەڵکیان لێ وەرگیردرێ  و حیزب یا تەشکیلاتیان پێ ئیدارەبکرێ . دەکرێ  لەگەڵ یەکتریش  ئاوێتەبکرێن و  پێکەوە دەکاربکرێن. ئەزموونەکان دەریان خستوە کە باشترین و سەرکەوتووترین جۆری بەڕێوەبەری ئەو  شێوەیە کە هەرسێ جۆر تێکەڵاو دەکات و ئاوێتەیەک لە هەرسێکیان  پێکدێنێ.

ڕوونە  کە هەر دامەزراوێکی سیاسی وئابووری و کۆمەڵایەتی بۆ هەڵسووڕاندنی کارو باری خۆی هەندێک ڕێوشوێنی تایبەت بە خۆی هەن کە لە تەشکیلات و حیزبدا ئەو ڕێوشوێنانە بە شکڵی پەیڕەوی نێوخۆ خۆ دەنوێنن.  ئەگەر لە ڕێکخراوێکدا شێوەی ئیدارەکردن بوو بە ئیدارەکردن لە ڕێگای یاسا و قانوونەکانەوە، ئەوە ئەو ئیدارەکردنە زۆرتر لە فۆڕمیکی ئیداری ڕەق و  پڕ کۆنتڕۆڵدا خۆی نیشان دەدا.

 جۆرێکی دیکە لە بەڕێوەبەری وەک وتمان ئەو شێوە بەڕێوەبەریەیە کە  ئامانجەکانی رێکخراوەکە  چۆنیەتی کار و هاوکاری کردنی کەسانی نێو ڕێکخراوەکە بە یەکەوە ڕێکدەخات. واتە هەموو ئەندامان و کادر و بەڕیوەبەرانی ڕێکخراوەکە لە دەوری ئامانجە هاو بەشەکان کۆ دەبنەوە و بۆ وەدیهێنانی ئەو ئامانجانە کاردەکەن.

 لە حیزبیش دا وایە. ئامانجە سەرەکیەکانی حیزب و بزووتنەوەی میللی دێموکڕاتیکی کوردستان و بەرنامەی سیاسیی حیزب هەمووی ئێمەیان لە دەوری  خۆیان و لەدەوری یەکتر کۆکردۆتەوە.  پەیڕەوی نێوخۆش ئەو ڕێوشوێنە تەشکیلاتیانە دەستنیشان دەکات کە هەڵسوڕان و  هاوکاری و پێکەوەکارکردنی ئێمە  لە ڕەوتی کار و تێکۆشان بۆ وەدیهێنانی ئامانجە هاوبەشەکاندا تەنزیم دەکا.

ئەو ئامانجانە وەک GPS  ماشێنی کاروانی خەبات و تێکۆشانی ئێمە هیدایەت دەکەن و نایەڵن قەتاری حیزب لە سەر سکەی ئەسڵی خۆی بترازێ. پرینسیپە تەشکیلاتەکانیش وەک  تابڵۆ و نیشانەکانی تڕافیک چۆنیەتی ڕەفتار و حەڕەکەتی ئێمە لە ترافیکدا ڕێکدەخەن . ئەگەر وەبەرچاونەگیردرێن  و پشتگوێ بخرێن ئەنارشیزم و بێسەرەوبەرەیی و کائۆس دروست دەبێت .تڕافیک زۆر سەخت و دژوار دەبێ. زیان و زەرەر و تەلەفاتی گیانی و ماڵی  زۆری بەدوادا دێ.

 دەزانین کە تابڵۆکان جۆراوجۆرن و هەرکامیان زانیاریەکی تایبەتمان دەدەنێ. هەندێکیان ئەدرەس دەدەن. جا ئەگەر کائۆس درووست بوو لە تڕافیکدا، ڕەنگە لەبەر بێ سەرەوبەرەیی،  ئەوتابڵۆیانەش نەبینین کە ئەدرەس دەدەن. لەئاکام دا وەزعێک دێتەپێشێ کە ڕەنگە جادەی عەوەزی بگرین و لە جێگایەکی دی سەروەدەرنێن.

یا ڕەنگە وەزعی جادە و ئاستی خێرایی وەبەر چاونەگرین و توشی هەڵدێران بین. بەم جۆرە دەبینین کە لە حیزبدا ئێمە تێکەڵاوێک لە دوو شێوەی بەڕێوەبەریی واتە   بەڕێوەبەریی لە ڕێگای ئامانجەکانەوە و  بەڕێوەبەریی لە ڕێگای پرینسیپە ڕێکخراوەیەکانەوە   بەکاردێنین. ئەو جۆرە تێکەڵاوکردنە زۆر سروشتیە. بەڵام ئایا بەسە؟

نەخێر هەرئەوە بە تەنیا بەس نیە. چوونکە هیچکام لەو دوو جۆرە  ئیدارەکردنە بایەخێک بۆ پێوەندیە ئینسانیەکان دانانێن و فاکتۆری ئینسانیش لەو هاوکێشەیەدا فاکتۆرێکی ئەسڵیە. ئاخر ئەوە ئینسانەکانن لە تەشکیلاتدا کۆبوونەتەوە و بۆ وەدیهێنانی کۆمەڵیک ئامانج خەبات دەکەن .

لەو رێگایەشدا پێوێستە هەندێک ڕێوشوێن وەبەرچاوبگرن بۆ ئەوەی بتوانن دەگەڵ یەکتر هەڵبکەن. بۆیە زۆر گرنگە بایەخە بەرز و ئینسانیەکانیش تێکەڵاوی دووجۆرەکەی دیکەی ئیدارەکردنی تەشکیلات و ژیانی حیزبایەتی بکەین.

 مەبەست لەوە ئەوەیە کە پێویستە کولتووری بەرزی ئینسانی و ستانداردە ئیتیکی و ئەخلاقیەکان تێکەڵاوی کاری سیاسی و تەشکیلاتی و حیزبایەتی بکەین. ئەودەم  هێزو توانامان بۆ کار و خەبات چەند بەرانبەردەبێ . ئاخر کادر یا ئەندامی حیزب پشیلەی دارنیە مشکان بگرێ و ماست نەخوا. ڕۆبۆت نیە. ئینسانە. دەگریا، پێدەکەنێ، دەترسێ تووڕەدەبێ، منداڵی هەیە، ژنەکەی یا مێردەکەی چاوەڕوانی لێی هەیە. هەستی جۆراوجۆری دیکەی هەن .

بە واتایەکی دیکە ئەندامی حیزب  نابێت تەنیا وەک وەسیلە و ئامڕازی کار تەماشا بکەین و بایەخ بۆ هەست و سۆز و شعورو و ڕوانگەو بۆچوون و کەسایەتیەکەی دانەنێین.

 بەڕێز کاک عومەری ئێلخانی زادە، سکرتێری کۆمەڵەی زەحمەتکێشانی کوردستان لە سییمنارێکدا لە ئۆسلۆ لە پێوەندی لە گەڵ باس لەسەر وەزعی سیاسی کوردستانی ئێران دا فەرمووی لە نێو بزووتنەوەی کورد لە کوردستانی ئێراندا تاڕادەیەکی زۆر لە سەر مەسەلە سیاسی و ئامانجەکان کێشەمان نیە. کێشەی ئەسڵی ئێمە زۆرتر پێکەوە هەڵنەکردنە  کە ئەو وەزعەی لێ کەوتۆتەوە. بەو پێ یە دەردەکەوێ کە کێشەی ئێمە زۆرتر فەرهەنگی یە و پیویستیمان بەوەیە  کەسایەتی ئینسانی خۆمان پەرەپێبدەین. خۆمان دێموکڕاتیزەبکەین. لێوەشاوەیی کۆمەڵایەتی لەخۆماندا پتر بخەمڵێنین. حیزبایەتی بە سیمایەکی ئینسانیەوە بکەین.

لە ساختمانێکدا دەژیم  کە چەند جیرانم هەن و پێوەندی جیرانەتی من لە گەڵ ئەوان لە رێگای کۆمەڵێک یاساو قانوون ڕێکخراوە. بە گوێرەی ئەو یاسایانە من دەبێت چاودێری وەزعی ئەوان بکەم و ئەوانیش موڕاعاتی وەزعی ئێمە بکەن. بەڵام ئەگەر جیرانەتی ئێمە تەنیا هەر بەو یاساوقانوونانەوە  بڕواتەپێش، جیرانەتیەکەمان زۆر وشک و ڕەق و میکانیکی و سارد وسڕ دەبێت.

 هەر جۆرە دەنگ و خشپەو حەڕەکەتێک ڕەنگە دەمەچەقەی لێ بکەوێتەوە. بە پێچەوانەوە ئەگەر  لە شایی و شینی یەکتردا بەشداربین، وەک ئینسان لە گەڵ یەکتر ڕەفتارکەین و سەردان و هاتووچۆی یەکتر بکەین و  ڕێز لە یەکتر بگرین و دەست بەسەری منداڵەکانی یەکتردابێنین و جارجار میوانی یەکتربین و نانێک دەگەڵ یەکتر بخۆین، ئەودەم باشتریش یاساو قانونەکان بە رێوەدەبەین  جیرانەتیەکەشمان گەرم تر و خۆشتر دەبێت.

مودیری کارخانەیەکی بەرهەمهێنەر ئەگەر تەنیا هەر قازانج و بەرژەوەندیەکانی کارخانەکەی لە بەرچاوبێ و لەوە بەولاوە هیچ شتێکی دیکەی بۆ گرنگ نە بێت، ئایا قازانج دەکا؟

نەخێر. ئەگەر مودیری کارخانەکە پێداویستیەکانی ئەو  کرێکار و کارمەندو موهەندیسانەی دەرک کرد  کە چەرخەکانی کارخانەکە هەلدەسوڕێنن  و بە هێندی گرتن و، ئەگەر ئەوانیش لە گەڵ مودیرەکەیان پێداویستیەکانی موشتەریەکانی  کارخانەکەیان دەرک کردو بۆ دابین کردنی داخوازی موشتەریەکان و وەڵام دانەوە بە وەزعی بازار تێکۆشان، ئەوە کارخانە مەوقعیەتی لە بازاردا دەستەبەربوە. بەم جۆرە کارخانەکە باشتریش دەمێنێتەوە و قازانجی زۆرتریشی پێدەگا.  قازانخی زۆریش سەرمایە زیاد دەکاو  بەم جۆرە کارخانەکە گەورەتر دەبی و دەتوانێ مەیدانی مانۆڕدانی خۆی بەرینتر بکاتەوە.

کەواتە با تێکۆشین پێوەندیە ئینسانیەبەرزەکان لە تەشکیلاتەکانماندا و لە ڕیزەکانی بزووتنەوەدا پەرەپێ بدەین و سیمایەکی ئینسانی بە حیزبایەتی بدەین.

ئیبڕاهیم لاجانی

١٩.٠٢.٢٠١١

.

{jcomments off}