دیاردەکانی‌جەنگی‌جیهانی ، ئەحمەد دەشتی

  ئاژاوە و ئەو هەموو وەزعە نالەبارەی کە مرۆڤ لەم جیهانەی ئەمرۆی دا توشی بوەو روو دەدەن،کە جیهان بەروە رووی بوەتەوە، گەلێ ئاستەمە کە بتواندرێت  بە تەواوی کۆنترۆل بکرێت و جیهانێکی پڕ لە ئاشتی بێتە ئاراوە، دیارە کە  هەموو تەنگژەو هەستی دکتاتۆرانە و شەرخوازی و کوشت

و کوشتار و مالوێرانیانەی کە زۆر شوێنی گرتۆتەوە و گەلێ کارەسات وەدی دەهێنن.لەم وەزعە نالەبارەدا، مرۆڤ  زۆر ئاستەمە کە بتوانێت لێی دەرباز  ببێت و تووش بە شەڕێکی هەمە لایەنەی جیهانی نەبێت و شەڕی سێیەمی جیهانی لێ دروست نەبێت، دیارە کە سروشتی ژیانی مرۆڤ هەر وایەهو وابووە، کە  دەبێت لە سەردەمی پێشکەوتن و جیهانی نوێی و جیهانگیری  لە هەموو سەردەمەکان دا بە تایبەت ڕۆژگارانی وەک ئەمرۆی ژیانی مرۆڤ،کە بە شێوەیەکی بەرفراوان پێسکەوتن و دواکەوتنەکان وەک زدو نەقیزی لێ هاتوە،کە دەبێت  کۆمەلێک کار بۆ چارەسەریەکان بکرێن،بۆ سەرکەوتنەکان،بەڵام بەداخەوە کە ئەوان کارانە پیچەوانە بوونەتەوە. کە پێم وایە هەمووی دەبنە هۆکاری لە ناو بردن و  فەنا کردنی ئەم هەموو پێشکەوتن و دواکەوتنی ژیانی نوێی مرۆڤ و وەزعێکی نا ئارام و خەراپ دێتە ئاراوە، کە ماڵوێرانیەکان و کوشت و کوشتار و نابود کردنی ملیۆنەها مرۆڤی لێ دەکەوێتەوە، کە ئەمەش دیارە هەر دەبێت  بێتە ئاراوە و لە سایەی ملهورو دواکەتوو دکتاتۆرە تازەکان و کۆنە پەرستانەوە هەر دەبێت کە شووەڕێکی گەورە بێتە ئاراوە، هەر بۆیەشە کە  پێش بینی دەکرێت  کە دیسان  شه‌ڕێکی خوێناوی جیهانی ڕووبدات و شەڕی ئەمجارەش کە دەبێتە شەری سێیەمی جیهانی، کاریگەریەتیەکی زۆری لە سەر خاپور کردن و توانەوەی ملیۆنەها  مرۆڤ لە جیهانا دەبێت، دیارە کە بڵاو بوونەوەی ئەو هەموو چەکە کۆمەلکوژیانەو، پەیدابوونی  هەستی دکتاتۆرەکانی جیهانی هێتلەر ئاسایانە هەمویان یەک  دەگرن و لە ئاکام دا خاپور کردنی جیهان و لە ناو بردنی مرۆڤ دەگرێتە بەر.

هۆکارەکانیش ئەوانەی باسمان کردو زال بوونی هەستی مرۆ کوژ و دڕندە و دکتاتۆرە جیهانیەکانی ئەمرۆن  کە تازە لە قەپێلکی شەر و نائارامی و بەدبەختیەکان هاتوونەتە دەر و دنەی شەڕ و بەدبەختیەکانی مرۆڤ دەدەن هەڕەسە لە کۆمەلگای مرۆڤەوە دەکەن، دیارە کە سروشتی مرۆڤ وای لێ هاتووە،کە داناکەسێت و بەبێ شەڕ و کوشتن و لە ناو بردنی خۆی ناوەستێت و ئەم جیهانە ڕوون و پیشکەوتنانە‌و شادیەکان دەکا بە دۆزەخ و  دەیەوێت  بە دەستی خۆیەوە خۆی نابوود بکات، ئەوەش بە کردنەوەی قوفلە ئەتۆمیەکانی جیهانیە کە هەمیشە مرۆڤ بەرەو دوا دەگێڕتەوە دەبات، ئەمانە هەموو کارەساتی نالەبار و زشت و ناڕەوان کە هەستی دکتاتۆرەکان ‌و زۆردارو دڕندەکانی مرۆڤ بەرەو  وەدی هاتنی شەڕ دەجولێنێت و دەیانەوێت جیهان بەرەو دواوە بگێرنەوە، ئەمرۆ دەبینین ئەو هەموو هەڕەشەو گوڕەشە و هەستە کەسیف و پیسانەی کە لە جیهان سەر هەڵ دەدەن و هەموو نیشانەو هۆکاری ئەوەن کە نیازە ناپاکە‌کان بە سەر نیازە پاک و خزمەت بە مرۆڤەوە زال دەبن و دکتاتۆرە هێتلەر ئاساکانی تازە نیازی گلاوی شەڕ و مالوێرانیەکان وەدی دەێنن، وا دیارە کە مرۆڤ هەرگیز پەند لە کارەسات و ڕابوردووی پڕ لە مالوێرانی شەڕەکانی جیهانی خۆی وەر ناگرێت و هەمیشە ئەهریمەنی شەڕ زالە بە سەر ئەهریمەنی ئارامی و ئاشتی و ئاسایشی نێوان گەلانەوە، ئەمڕۆ دەبینین کە هەرەشەکانی کۆریای باکور دژ بە ئەمەریکا و کۆریای باشورەوە، چۆن خەتەرێکی مەزن و گەورەی بەرپا کردووە، کە هەموو جیهانیانیان مەشغول بە بیر کردنەوە لە وەدی هاتنی شەڕی جیهانی سێیەمەوە کردووە، کە ئه‌و شه‌ڕه‌ پێم وایە هەر وەدی دێت و جیهنیان توش بە کارەساتێکی تا بڵیی مەزن و ماڵوێرانی زۆر خەراپتر لە شەڕەکانی یەکەم و دووەمی جیهانی دەکاتەوە، ئاماژه‌ و هۆکارەه‌کان و دیاردەکانی  ئه‌و شه‌ڕه‌  کە پێم وایە کۆریای باکور دەبێتە هۆکاری هەلگیرسانی و گەلی لە وەلاتانی تری دژ بە ئەمەریکاش زیاتر دنەی وەدی هاتنی دەدەن،هەر بۆیەشە کە کۆریای باکوور هه‌موو په‌یوه‌ندیه‌کانی خۆی لە گەل کۆریای باشوور  به‌ ته‌واوی پچڕاندوە، ته‌نانه‌ت هێڵه‌گه‌رمه‌کانی ته‌له‌فۆنیشی لە نیوان خۆیانەوە پچراندووە، سه‌رۆکی کۆریای باکور. فه‌رمانده‌ی سوپای وەڵاته‌که‌ی سه‌رپشک کردوە بۆ هێرشکردنه‌ سه‌ر کۆریای باشوور، کە بکەنە سه‌ربازیه‌کانی ئه‌مریکا به‌ چه‌کی ئه‌تۆمیانەوە، لە باشوری کۆریاوە بە ئەتۆم بپێکن،هەروەها مووشه‌که‌ ئه‌تۆمیه‌کانی  ئاڕاسته‌کردوە  به‌ره‌و ڕووی ووڵاته‌ یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکاوە، دەتوانین بڵێن هۆکارانی ئەوان کارەساتانەن کە لەو شەڕە دا ڕوو دەدەن کۆریای باکورە، دیارە کە  ئه‌مریکاش خەریکن  کە چه‌ندین بنکه‌ی مووشه‌کی پێشکه‌وتووی له‌ که‌ناره‌کانی ،،گوام ،،دا له‌ یابان زیاد ده‌کات، لەو لاوەش ڕووسیا به‌ نیازه‌ کە گه‌وره‌ترین مانۆرەکانی سه‌ربازی له‌ ده‌ریای ڕه‌شەوە ده‌ست پێ بکات.

ئەوەش بۆ خۆ گیف کردنەوەیە بۆشەڕ، دەلێن کە ماوه‌یه‌ک به‌ر له‌ ئێستا له‌ ئه‌فغانستانه‌وه‌ش‌ شه‌ست ئۆتۆمبێلێک به‌ نهێنی چوونه‌ته‌ ناوخاکی ئێرانەوە، ئەوەش گوایە  بۆ دۆزینه‌وه‌ و ته‌قاندنه‌وه‌ی کارگه‌ ئه‌تۆمیه‌کانی ئه‌و وەڵاته‌‌ن، کە ئێستا ده‌زگا ئه‌منیه‌کانی ئێرانیش زۆر بە خەستی ده‌ستیان کردووه‌ به‌ گه‌ڕان و پشکنین بۆ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ گومان لێکراوانه‌، که‌ خۆیان لە ئێرانەوە حه‌شارداوه‌ ، لە لایەیەکی تریشەوە په‌یوه‌ندیه‌کانی ترسناکی نهێنی سه‌ربازی له‌ نێوان فه‌ڕه‌نسا و تورکیا به‌ڕێوه‌ده‌چێت، که‌ هاوکاته‌ له‌گه‌ڵ فشاره‌کان بۆسه‌ر ئێران، جێگیرکردنی قه‌ڵغانی مووشه‌کی له‌لایه‌ن ئه‌ڵمانیاوه‌‌ش ڕووسیای به‌ته‌واوی ئیستیفزاز کردووه‌ و حسابێکی زۆر بۆ ئەم کارە لە لایەن ڕوسیاوە دەکرێت، دیارە کە لە وەلاتی روسیاوە کوشتن و تیرۆرکردنی چه‌ندین ملیاردێری  ڕووسیش وەک دەلێن، له‌لایه‌ن ده‌زگا موخابه‌ڕاتیه‌ جیهانیه‌کانه‌وه‌ ده‌ستی پێکردووه‌ەکە هەرەشە لە ژیانی ئەوان ملیاردێرانەی ڕووس دەکەن، سه‌ردانی سه‌رۆکی ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ جێگره‌که‌ی بۆ ئیسڕائیل، که‌ ئه‌مه‌ش دووه‌م جاره‌ سه‌رۆک و جێگر پێکه‌وه‌ سه‌ردانی ئیسڕائیڵ دەکه‌ن، له‌دوای جه‌نگی جیهانی دووه‌مه‌وه‌، لە یادمانە کە جاری یه‌که‌م ساڵی ۱۹٦۷ بوو کە پێش هه‌ڵگیرسانی شه‌ڕی ئیسڕائیل و عه‌ڕه‌ب هاتە ئاراوە،، سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی ناکۆکیه‌کانی نێوان جه‌زائیر و مه‌غریبیش له‌سه‌ر بیابانی خۆرئاوادا  دیاردەیەکی تری ئەوان گیرو گرفانەی جیهانین کە هەمویان دیاردەن بۆ دروست بوونی کارەسات وشەڕە نەخوزاراوەکانی جیهانی، هێشتان لە زۆر وەڵاتانی عارەبی دەبینین کە ڕۆژانە  کارەسات و مالوێارانیەکان، چەندە زۆر بووە، لە وەڵاتی سوریاوە ڕۆژانە بە دەها خەلکی سەبیل و بێتاوان لە ناو دەبردرێت و رژێمی تاوانباری حافز ئەسەد ئەو هەموو مالوێرانی و خاپور کردنی ئەو وەڵاتەیان گرتۆتە بەرو لە هیچ کارێکی نامرۆڤانە بە هاوکاری وەڵاتانی ڕوسیاو چین و ئێران و هاوکاریەتی عێراقیش  پەنگینەوە. لە وەڵاتی لیبیا‌ش دا هەر شەڕ و شۆڕ بەردەوامە و  قه‌زافیه‌کان خه‌ریکن‌ به‌هێزده‌بنه‌وه‌ و دێنه‌وه‌ مه‌یدان، دیارە کە ئه‌مریکاش  به‌ نهێنی له‌ نزیک چه‌ند وەڵاتێکی سووریاوە  مه‌شق به‌ سه‌ربازانی سوپای “ئازاد”ی سووریا ده‌کات وه‌ک تورکیا وئوردن و کوردستانی عێڕاق، ئامانج له‌وه‌ش ڕووخاندنی نیزام نیه‌ له‌ سووریاوە به‌ڵکو بۆ په‌کخستن ولاوازکردنی سوپای نیزامی سووریایه‌ تاکو له‌و جه‌نگه‌ جیهانیه‌ی داهاتوو کەسوریا بێ هێز‌بێت.

 ٩.٤.٢٠١٣ هەندەران

{jcomments off}