کاتێک دهکهومه ناو گوڵزاری شههیدانهوه، غوربهتێک دامدهگرێ و گریانێکی بێدهنگ قوڕگم دهگووشێ، ئهوکات به بیر و هزری خۆم دا ڕۆ ئهچمهوه و خهم و ئهرکی گهل و خاک به سهر شانمهوه قورسایی دهکا، خهمی لهت وپهتی خاک و پهرتهوازهی و بڵاوی گهڵ دهمهێنێته سهر ئهو بڕوایه که ههتا خوێن له دهمارهکانم دا بجوڵێ
له تهنیشت خاک و گهلهکهم بم و ساتێکیش ڕووی لێوهرنهگێڕم و لێی دوور نهکهومهوه، ئهم بڕوایه هیوام پێدهبهخشێ و هانم دهدا که به دوای مێژووی نههامهتیهکانی گهله بهشخوراوهکهم دابچم و تێکهڵی ئازارهکانی بم. بۆ ئهو مهبهستهش ڕۆژانه له دهرفهت دا سهردانی گوڵزاری شههیدان دهکهم و ههر جاره گوڵێک ئهدوێنم و له پێشینهی ورد دهبمهوه و وهکو حهقیقهتێکی ڕوون ههر چهند کهمیش بێ دهیخهمه بهر دیدی ئهویندارانی ئازادی گهل و خاک. به خۆشیهوه وهک دهبینین تا ئێستا بهشێک له پێشمهرگه قارهمانهکانی حیزب و گهڵ ههستاون به نووسینهوهی و گێڕانهوهی ژیان و بهسهرهاتی شههیدهکانمان له قهبارهی جۆراوجۆر دا، ئهوه خۆی له خۆی دا ئهرکێکی پیرۆزه و وهفایهکی به سۆزه، که ههر کهسه لهبهرخۆیهوه ژیانی هاوڕێ شههیدهکانی بنووسێتهوه، ئهم کرداره چهند سوودێکی دهبێ بۆ پتهو کردنی پاشخانی مێژووی پڕ له نههامهتی گهلهکهمان، ئهڕشیفی شههیدهکانمان دهوڵهمهند دهکا، ئهوجا ههر شههیدهش پێناسه و زانیاری تایبهت بهخۆی دهبێ، که کار ئاسانی دهکا بۆ ئهو کهسانهی که تامهزرۆی زانیاری له سهر شههیدهکانن، ههروهها بۆ نهوهی داهاتووش وهک مێژووی بهرخۆدان و جێگای فهخر و شانازی گهل دهمێنێتهوه، وهک مێژووی گهڵانی دنیا.
له گوڵزاری شههیدان دا ئهو جار ههر له دۆڵی دهرمان ئاوێ دهمێنمهوه و دهڕۆم بۆ بهری “خاڵداودی” ! خاڵداود ناوێکی زۆر کۆنه دهگهڕێتهوه بۆ سهردهمی نیشتهجێ بوونی جولهکهکان له ناوچهکه، که پیشینهیهکی کۆنیان له ناوچهکه ههبووه، ڕهنگه ئهو شوێنه لێڕهواری خاڵداود بووبێ یان ئهوه که خۆێ خاڵداود لهوێ نێژرابێ. ئێستا ئهو خاڵداوده چهند سهدهیه بۆته گۆڕستانی ئهو دۆڵه وهک کاولهکۆنان، سێوهتاڵ، سندۆڵان، بهری ئاشان، ناودهشت، برایمه بۆر، دۆڵهبییه. بهڵێ ئێره خاڵداوده پۆلێک داری زۆر کۆنی لێ یه، ههموو سهر و پۆتهڵاکیان به سهر یهک دا ڕوخاوه و تهمهنیان له کهس نایه. له ناو گۆڕستانهکه گۆڕێک ئهبینرێ که گومبهزێکی ئاسنینی له سهره دیاره گۆڕێکی پیرۆزه، کاتێک لێی نزیک دهبینهوه کێلهکه پێمان دهڵێ شههید ڕهحمانی یوسفی یه، له تهنیشت کێلهکه گوڵدانێک دهبینرێ گوڵهکهی بهلاداچووه و پهلکهکانی ههڵوهریوه دیاره ساڵانێکه ئهو گوڵدانه مێوانی ئهو گۆڕه پیرۆزهیه، که مێژووهکهی دهگهڕێتهوه بۆ ١١ی سهرماوهزی ساڵی ١٣٥٨ههتاوی. ڕهحمان پوشپهڕی ساڵی ١٣٣٧ی ههتاوی له دۆڵی دهرمانئاوێ له بهری “سندۆڵان” له بیست کیلۆمتری شاری سهردهشت سهر به پارێزگای “ورمێ” ی ڕۆژههڵاتی کوردستان له ئامێزی دایک و باوکێکی شیرین و لهبهر دڵان و به وره به ناوی مرێم و حهسهن، ناسراو به ” پوور مرێم و حهسهنه سوور” چاوه گهشهکانی به دنیای ڕوون ههڵدێنێ، ئهو نه یهکهم مناڵی دایک و باوکیهتی و نه دوایین مناڵ، ئهو ههشتهمین مناڵی دایک و باوکیهتی، ئهو تێکهڵی بنهماڵهیهکی قهرهباڵغ دهبێ وهک گوڵ به سهر دهستانهوه دهیهێنن و دهیبهن و به بۆنی پێوه دهکهن، مام حهسهن و پور مریهم بهختهوهرن و خاوهنی کۆشێک مناڵی جوان جوانن، سهردهم سهردهمی پاشایهتی یه و ساڵی ١٣٣٧ی ههتاوییه، دۆڵی دهرمان ئاوه نه جادهی بۆ هاتووه و نه قوتابخانه! ناوچهیهکی ئارامه و سروشتێکی دهست لێنهدراوه، ژیانی مام حهسهن و پور مریهم له ڕێگای کشتوکاڵ و ئاژهڵداریهوه بهڕێوه دهچێ، ژیانێکی مام ناوهندیان بۆ خۆ یان و منداڵهکانیان دابین کردووه. بههاری ساڵی ١٣٤٥ی ههتاوی مام حهسهن نهخوش دهکهوێ و دوای ماوهیهک بهربهرکانی له گهڵ مهرگ دا سهرهنجام ماڵئاوایی له ژیان دهکا و کۆشێک منداڵ به سهر پور مریهم دا بهجێ دههێڵێ، بهڵام پور مریهم له ئازایهتی و بوێری دڵفرهوانی دا بهناوبانگه و ناهێڵێ منداڵهکانی بێ باوکیان پێوه دیار بێ، ئهو به هاوکاری کوڕ و کچه گهورهکانی شان ئهداته بهر کشتوکاڵ و بهخێو کردنی بزن و مهڕ و مانگا و بژیوی خۆی و منداڵهکان سهربهرزانه دابین دهکات و ناهێلێ چاو له دهست بن. پاییزی ساڵی ١٣٤٧ی ههتاوی بۆ یهکهم جار ماموستا بۆ گوندهکه دابین دهکرێ پیاوێک به ناوی “کاظم” خهڵکی تاران وهک “سوپادانش” خۆ به کوندهکه دادهکا و گهوره و گجکه لێی کۆ دهبنهوهو دهرسیان پێدهڵێتهوه، ڕهحمان ئهوکات تهمهنی ١٠ساڵ دهبێ بهشداری خوێندن دهکا، سێ ساڵ درێژه به خوێندن دهدا و دوایێش له ڕووی ناچاری خۆی وازی لێدێنێ و دهکهوێته دوا کاره بزن و مهڕ و ماڵات و ههروهها یارمهتی دایکیشی دهدا له کاره کشتوکاڵیهکان دا، ڕهحمان زۆربهی کاتهکان به دهورهی ماڵهوه دهبێ هاوینی ساڵی ١٣٥٤ی ههتاوی ڕێگای ماشێن دهگاته دۆڵی دهرمانئاوه، ڕهحمان ئهوکات گهنجێکی جوان دهبێ تهمهنی ١٧ساڵه خاوهنی هێزو توانا و گوڕ و تینی خۆی دهبێ، ڕهحمان وێڕای خهڵکی ناوچهکه له گهل حهمهی و ساڵح و یوسفی برای که خۆی براچووکهی ههر سێکیانه خۆیان ناونووس دهکهن له “شرکت آراک” که ئهرکی ڕاکێشانی جادهی سهردهشت بۆ ئالانی له ئهستۆوه دهبێ، لهوێ ههرسێکیان وهردهگیرێن و دهبنه کرێکار و ڕۆژانه کار دهکهن و ئارهق دهڕێژن و مانگانهی خۆشیان وهردهگرن و ژیانێک بۆ خۆیان و بنهماڵه بهڕێزهکهیان دابین دهکهن. له گهڵ شۆڕشی گهڵانی ئێران له بههاری ساڵی ١٣٥٧ی ههتاوی به دژی دهسهڵاتی ڕهشی محهممهد ڕهزاشای پههلهوی ئاڵۆزی دروست دهبێ و “شرکت آراک” تووشی کهسری بوودجه دهبێ و ناتوانن جادهکه تهحویل بدهن و به نیوه چڵی جێی دێڵن! ئهوکات ڕهحمانی گهنج و لاو و به توانا وێڕای خهڵکانی تر بۆ ماوهیهک بێکار دهمێنیتهوه، بهڵام ڕهحمان دانامێنێ و ئهو نۆره له سهر جادهی پشت ماڵی خۆیان به هاوکاری عهزیزی برای که له خۆی چووکتر دهبێ چایخانهیهک دادهمهزرێنن، له چاخانهکه دا بێجگه له چا، شهربهت و پی پسی، سیگار، بیسکویت دهفرۆشن، زۆر پێناچێ بازاڕیان گهرم دهبێ و ژیانی ڕۆژانهی خۆیانی پێدابین دهکهن. هاوینی ساڵی ١٣٥٨ی ههتاوی شههید حاجی عهزیزی دۆڵهگهرمێ سهرپهلی پهلێک له پێشمهرگهکانی لکی٣ی هێزی شههید موعێنی ئهوکات له “دۆڵی دهرمان ئاوێ” بنکهێهکی پێشمهرگهکان به تهنیشت چایخانهکهوه دروست دهکات و ئهوانیش بۆ ڕهحمان دهبنه جیرانێکی به ئهمهگ و هاوکار و ئاوهدانی ێهک دروست دهکهن. نزیک بوونهوهی بنکهی پێشمهرگهکان له ڕهحمان دهبێته هۆی درهوشانهوهی سۆز بۆ وڵات پارێزی و گهڵ دۆستی و خۆ ناسینهوه، ئهو نۆره ڕهحمان ڕێچهکهیهکی دیکه ههڵدهبژێرێ که بهرهو لوتکهی ئاواتهکان و ئارهزۆکانی گهل و خاک ئهیبا، لهم بستێنه پڕ ههورازو نێشوه دا یان ئهو که سهر دهکهوێ یان شهرافهتمهندانه سهر دهنێتهوه، ڕهحمان ڕۆژی ۲٧ی گهلاوێژی ساڵی ١٣٥٨چایخانهکه بۆ عهزیزی برای بهجێ دێڵێ و ههر له تهنیشت چایخانهکه سهر به بنکهی پێشمهرگهکانی حیزبی دێمۆکڕاتی کورستان دا دهکا و له لایهن بهرپرسی پهلێک له پێشمهرگهکانی لکی٣ی شههید سمایلی سهلیمی ئهوکات شههید حاجی عهزیزی فهرخهپوور بهڕێز و حورمهتهوه وهردهگیرێ و تفهنگی وڵات پارێزی و دیفاع له خاک و گهڵ دهکاته شانی. ڕهحمان ئهوکات له نۆزده ساڵی تهمهنی دابوو، ههڕهدی گوڕ و تین و هێز و توانا و بڕشتی تهواو بوو.
هێزی پێشمهرگه تازه شکڵی دهگرت و جارێ ساوا بوو، ڕۆژانه بهرپرس و پۆستهکان دهگۆڕان و ئاڵوگۆڕیان پێدهکرا. هێزی دوژمن زۆر و بۆر و بێ تجروبه بوو له شهڕدا، له ههر ئاقارێک که جوڵابا دهم له بووش و سهری بێ کڵاو دهبوو له ئاست ڕۆڵهکانی گهلی کورد دا. هیزی دوژمن له بهرهکانی شهڕدا تێکشکابوو زهربهی کاریگهری وێکهوتبوو ورهو تواناکانی بهتهواوی داچاند بوو. فهرمهندهری هیزی شههید موعێنی ئهوکات بهڕێز کاک کهریم حداد بوو، فهرمهندهری لکی٣ی شههید سمایلی سهلیمی شههید میرزاعهوڵای نێشکۆڵان بوو، واهات بڕیار درا که پهلاماری “پادگانی” ڕێژیم له ناو شاری سهردهشت و “گردهسوور” بدرێ بۆ ئهو مهبهسته ڕۆژی ۶ی سهرماوهزی ساڵی ١٣٥٨ههتاوی هێزی پێشمهرگه له ههموو لاێکهوه ڕژانه ناو شاری سهردهشت و دهروازهکانی شاریان داخست و گهمارۆی پادگان و مۆڵگهی گردهسووریان داو نهیان هێشت ههلیکۆپتهر له پادگانهکه بنیشێتهوه و خۆراک و تهقهمهنیان پێبگهێهنێ ئهو گهمارۆ و پهلامارهی هێزی پێشمهرگه وایکرد ڕێژیم داوای وتووێژ بکات! بۆ ئهو مهبهستهش پێش نیوهڕۆی ڕۆژی ١١ی سهرماوهزی ١٣٥٨ههتاوی نوێنهری حکومهت پێکهاتوو له “فروههر” و ” هاشمی سهبباغیان” له ڕێگای ههلیکۆپتهرهوه ڕێگایان پێدرا له پادگانی سهردهشت بنیشنهوهو ڕۆژی دوایی ئیسکۆڕت کران بۆ دۆڵی “بنهوخهلێف” وا بریار بوو شههید دوکتۆر قاسملو لهوێ چاوپێکهوتنیان له گهڵدا بکات. ههر ئهو ڕۆژهی که ئهو نوێنهرانه گهیشتنه سهردهشت ئاگربهست ڕاگهیاندرا و بڕیار درا کهس تهقه نهکا تا ئاگاداری دوایی، بهڵام ههر ئهو ڕۆژه پۆلێک پێشمهرگه له پشت ماڵی “ساڵح شیلان له سهنگهر دادهبن که بریتی دهبن له: شههید حهمهخانی عهزیزی، حهمهدهمینی عهوڵای ئهمهری، کاک حهسهنی کوێخا سمایلی و ڕهحمانی یوسفی، ئهوان ئاگاداری ئاگربهستهکه دهبن و دڵنیا دهبن که له لایهن چهکدارانی حکومهتهوه تهقهیان لێناکرێ! لهو پۆله پێشمهرگه که لهوێ چێگیر ببوون ڕهحمانی یوسفی به نیازی ئاو خواردنهوه بهرهو ماڵهکان دهچیتهو خوار، بهڵام بهداخهوه ههر چهند ههنگاو دهڕواو له پهنچهری مزگهوتی پادگانهکهوه تهقهی لێدهکرێ و دهست بهجێ شههید دهبێ. به شههید بوونی ڕهحمانی یوسفی پرۆسهی ئاگربهستهکه ناشکێ و ههر درێژی دهبێ، ههر دووک لا تهقه کردنهکه مهحکوم دهکهن و به دهستێکی ناپاک بۆ تێکدانی وتووێژهکه شڕۆڤهی دهکهن. بهڵام تاکتیکی ڕێژیم وادهبێ پێویستی به کات دهبێ! له جهریانی وتووێژهکه دا هێزی پێشمهرگه ڕێگاکان ئاواڵه دهکا خۆڕاک و تهقهمهنی به هێزی ڕێژیم دهگات، له ڕێگای ههلیکۆپتهریشهوه پهیتا پهیتا هێزی شهرکهر و تهقهمهنی و خۆڕاک ئهگهێهنیته پادگانی سهردهشت و خۆیان قایم دهکهن، هێزی پێشمهرگه له ناو شار پاشهکهشه دهکا، وتووێژهکهش هیچی لێشین نابێتهوه زۆر پێناچێ شهڕ دهست پێدهکاتهوه حیزبیش له وتووێژهکه دا ههر وهک جاران سهری بێ کڵاو دهمێنێتهوه! کاتێک ڕهحمان شههید بوو، من تهمهنم ١١ساڵ بوو، پاییزێکی سارد بوو، ههوایهکی بارانی و بونێڵهکه بوو، کاتێک تهرمی پیرۆزیان گهیاندهوه مزگهوتی دهرمان ئاوه ئێواره درهنگانێک بوو، موسیبهتی وا له دۆڵهکه ڕووی نهدابوو، یهکهم جار بوو تهرمی پێرۆزی شههیدێک بۆ باوهشی گهرمی دایکی دهگهڕایهوه، له دانشتووانی ئهو دۆڵه ههرچی لاقی ئهرزی گرتبا لهوێ بوو! شههید ڕهحمان تهمهنی نۆزده ساڵ بوو گهنجێکی زۆر جوان بوو، ههموو کهس خۆشی دهویست و له سهنگهری گهڵ و خاک دا شههید ببوو، شههید ڕهحمان پێش ئهوهی بهرهو مهئموریهتی حیزب وهڕێکهوێ بڕیاری دابوو که گهڕایهوه زهماوهند بکات بۆ ئهو مهبهستهش بهشێک له کهل و پهلی زهماوهندهکهی کڕیبوو ئامادهی کردبوو ههتا دهگهڕێتهوه، ههزار حهیف و مهخابن دوژمنی دڵڕهش و خوێن ڕێژ مهودای نهدا به ئاوات و ئارهزۆکانی بگات و ههموو هیوا و ئاواتهکانی تێکهڵ به چارهنووسی گهله بهشخوراوهکهی بوون و ڕێژیمی نهگریسی ئاخوندی ژێر گڵی کردن. به دوای شههید بوونی شههید ڕهحمان ئازارهکانی بنهماڵهی پور مریهم کۆتای نایه و ئهو نۆره بهرهو ڕووی موسیبهتی گهورهتر ئهبنهوه! که له کارهساتی شوومی ڕنوه بهفرهکهی “زهنگهدۆڵ” دا له ڕۆژی ۲٧ی ڕهشهمهی ساڵی ١٣۶٨ههتاوی خۆ دهنوێنێ، که لهو کارهساته دا زیاتر له سهد کهس له کاسبکارانی دۆڵی دهرمانئاوه و گوندهکانی دهوروبهر ژێر بهفر دهکهون، که لهو سهد کهسه ۲١ نهفهر تێدادهچن و باقی تر ڕزگاریان دهبێ، زۆر بهداخهوه لهو کارهساته سروشتیه دا سێ کوڕی پور مریهم به ناوهکانی: حهمه و یهسف و ساڵح وێکڕا تێدادهچن و ههر یهکهش کۆشێک مناڵ و خێزان دوای خۆی بهجێ دێڵێ.
ئهو کارهساته دڵتهزێنه گهورهترین موسیبهت و زوڵمی سروشت دهبێ دهرههق به بنهماڵهی پور مریهم و دۆڵی دهرمان ئاوه که ئاسهواری دڵتهزێن و وێرانکاری دهروونی بۆ دهیان ساڵ له سهر ڕوخسار و بیری دانیشتوانی ناوچهکه دهمێنێتهوه و وهک کارهساتێکی شوومی سروشتی سهیری دهکرێ. سهرهڕای ئهو برینه قوڵ و پڕ ئازارهی کهوته سهر جهستهی پور مریهم، ئهو شێره ژنه ههتا له ژیاندابوو ورهی دانهبهزی و ههمیشهش ورهو توانای به دهورهبهر ئهبهخشی، پور مریهم تهجروبهی ژیانی کوڵهمهرگی زۆر بوو و ههموو نههامهتیهکانی تاقی کردبۆوه هیچ پێشهاتێک بۆ ئهو تازه نهبوو، بۆیه ئهو وهک قهڵاێهکی پۆلاین و له شکانههاتوو چاوی لێدهکرا، ئهو له ساڵهکانی ١٣٥۹-۶٠-۶١-۶۲ی ههتاوی وهک ژنێکی خاوهن تهجروبه و سهردهرچوو به شۆڕای ژنانی دۆڵی دهرمانئاوه ههڵبژێردرابوو زۆر به خهمی مافه سروشتیهکانی ژنهوه بوو زۆریش چالاک بوو.
شێره ژنێکی تری مهیدانی خهبات و تێکۆشانی گهڵ و خاک له بنهماڵهی پور مریهم خاتوو ئامینهی کچی پور مریهم و خۆشکی شههید ڕهحمانه، خاتوو ئامینه دوای شههید بوونی برا خۆشهویستهکهی ڕهحمانی یوسفی بڕیار دهدا ببێته هاوژیانی پێشمهرگهیهکی قارهمان و بهوهفای حیزب و گهل به ناوی کاک حهسهنی قادرزاده “حهسهنی کوێخا سمایلی دهرمانئاوه” بۆ ئهوهی بتوانێ لهو ڕێگایهوه خزمهتێکی بهرچاو به ڕێبازی ڕاست و دروستی ڕهحمان و ئاوات و ئامانجهکانی ڕهحمان و گهله بهشخوراوهکهی بکات و ڕوحی شههیدهکان شاد بکات و گهلیش سهربهست.
خاتوو ئامینه و هاوژیانه خۆشهویستهکهی له ساڵی ١٣٥٨وه به بنهماڵهوه تێکهڵی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان دهبن، ئهوان زیاتر له ٣٠ساڵه خزمهت به خهبات و شۆڕشی گهل دهکهن، ئهوان له و ماوه دوور درێژه دا بۆ تاقه ساتێکیش له خهبات و تێکۆشان له پێناو وهدیهێنانی مافه ڕهواکانی گهل و خاک دا دانهبڕاون و سهنگهر سهنگهر و شاخه و شاخ و دۆڵاو دۆڵ پشت و پهنای هێزی پێشمهرگه بوون، خاتوو ئامینه ههر له نان کردن بۆ پێشمهرگه ڕا بگره ههتا پهڕۆ کردن و دروونی جلک و بهرگ بۆ پێشمهرگه و لێنان و سازدانی خۆراک بۆ پیشمهرگه سهرهڕای ئهرکی قورسی دایکایهتی بۆ مناڵه چاوگهشهکانی له هیچ خزمهتێک بۆ گهڵ و شۆڕش دهریغی نهکردووه، ئهو نهموونهی ژنێکی ئهرک ناس و به ئهمهگ بووه بۆ خزمهتی گهلهکهی.
کاک حهسهنی بهڕێز و خۆشهویست ههموو تهمهنی خۆی له نهخۆشخانهکانی شۆڕش دا بردۆته سهر، وهک کهسێکی دیار و به ئهمهگ و لێهاتوو له نهخۆشخانهکانی شۆڕش دا خزمهتێکی بهرچاوی به هێزی پێشمهرگه بهتایبهتی بریندارهکان و نهخۆشهکانی گهل و شۆڕش کردووه و ههمیشه جێ پهنجهی دیار بووه. بۆیه دهبێ ئهویندارانی ڕاستهقینهی ڕێگای ئازادی، خهبات و تێکۆشان و ماندووی هاورێ و هاسهنگهرانیان لهبیر نهچێ، چونکه ئهوانن مێژوو دروست دهکهن، ئهوانن ئهتوێنهوه و دهبنه به ئاو و به خاک دا ڕۆئهچن تا گوڵی سهربهستی گوڵ بکات و نهوهی داهاتوو ئاسووده بێ. ئهوان ڕابردووی خهبات و تێکۆشانیان وهک ئاوی ڕوونه و جێگای ڕێزو تهقدیره هیوادارین گهڵی کورد نموونهی وهک خاتوو ئامینه و کاک حهسهنی قادر زادهی زۆر بن. ههزاران سڵاو له گیانی پاکی شههید ڕهحمانی یوسفی و ههموو شههیدانی حیزب و گهل.
ئهبوبهکر سێوهتاڵی
۲٣٫٤٫۲٠١٣ فینلهند