بەڕێز مەرزە خانم، هەروەک لەم لینکەی بۆم ناردی، 2 هەواڵنێری ماڵپەڕی ئافتونبلادێت بە ناوەکانی Kerstin Weigl و Kristina Edblom، سوید، لە 4 ساڵ لە مەو بەرەوە ، زانیاریان لە سەر ژنانی کوژراو لە سوید
و مناڵەکانیان کۆ کردۆتەوە. وەک دەبینین 212 ژن کوژراون کە سەرجەمیان بە دەست مێردەکانیان یان دۆستەکانیان کوژراون و 179 مناڵی ژێر 8 ساڵەیان لە پاش بە جێ ماوە. بۆ من چەند پرسیار دروست بووە:
- چۆنە لە سوید، کە زۆرتر بە وڵاتیك دەناسرێ کە ئازادی بە ژن داوە و لێرە ژن زۆریشی دەسەڵات هەیە بەڵام ئە هەمووە ژنە لە ساڵی 2000 وە تا ئێستا کوژراون؟
– درووسته که له وڵاتێکی وه‌ک سوئێد واتا کۆمه‌ڵگایه‌کی ئاوا مۆدێرن ژن تاڕاده‌یه‌کی باش ئازادی خۆی وه‌ده‌ستهێناوه و له نێو ده‌سه‌ڵاتیشدا جێگای خۆی گرتووه. به‌ڵام له هه‌مان کاتدا که ئه‌م کۆمه‌ڵگایه، کۆمه‌ڵگایه‌کی فره ئایینی و فره‌کلتورییه، له نێو خودی کۆمه‌ڵگای به ڕه‌چه‌ڵه‌ک سوئێدیش شێوه‌ی په‌روه‌ده‌ی نه‌ریتی نه‌فه‌وتاوه و سیسته‌می پیاوسالاری له ده‌سه‌ڵاتدایه.
پێشتر لێکۆڵینه‌وه سه‌باره‌ت به هۆی تووندوتیژی پیاو له‌سه‌ر ژن وه‌پشتگۆ ده‌خسترا و، دواییش هه‌روه‌ک بابه‌تێکی گرفتی تاک و یان وه‌ک گرفتی بنه‌ماڵه‌ی نه‌حاواو و ناساز چاوی لێده‌کرا. به خۆشییه‌وه ئێستاکه تووندوتیژی پیاو به‌سه‌ر ژن که‌وتووته مه‌یدانی زانستی ونێو دنیای لیکۆڵینه‌وه. هه‌رچه‌ند به هۆی ئه‌وه‌یکه ژن و پیاو دید و بۆچوون و ئه‌زموونی جیاوازیان سه‌باره‌ت به‌م پرسه هه‌یه و شێوه‌یه‌ی زانست و لێکۆڵینه‌وه‌کان و ئاکامی لێکۆڵینه‌وه‌کانیش یه‌کده‌ست نین. به‌ڵام هه‌ر دیسان هه‌موو له‌سه‌ر یه‌ک خاڵ کۆکن ئه‌ویش ئه‌وه‌یه که هیچ کام ڕه‌چه‌ڵه‌ک و کلتور و ئایین، یان ئاستی ئابوری و کۆمه‌ڵایه‌تی و، یان خوڵقووخۆی تاک و ناسازی نه‌فسی، به ته‌نیا هۆی سه‌ره‌کی ئه‌م دیاره نازانن. کرده‌وه‌ی تووندوتیژی به ژن به نیشانه لاوازی و ناسازی که‌سایه‌تی پیاوی لێده‌ر یان بکووژ ده‌زانن. چوونکو ئه‌م چه‌شنه پیاوانه ئاماده‌نین خۆیان به‌رپرسی کرده‌وه‌ی خۆیان دابنێن، ئه‌وان به ئاگاییه‌وه پشتی ئاکاری خۆیان به کۆڵه‌که‌ی ئایین، کلتور و یان بیانووییه‌ک ده‌به‌ستن و ده‌زانن باوه‌ڕی ژێنده‌ریش ده‌یانپارێزی.
کۆمه‌ڵگای سوئێد به‌شێکه له کۆمه‌ڵگای پیاوساڵاری جیهان، ئێستاکه تووندوتیژی پیاو به ژن ته‌نیا ناکه‌وێته نێو چوارچێوه‌ی دژ به مافی مرۆڤ به‌ڵکوو به گرفت و پرسێکی سه‌ره‌کی جیهانی چاوی لێده‌کرێ. پرسێک که مه‌ترسی ده‌خاته سه‌ر سڵامه‌تی گشتی جیهانی، هه‌ربۆیه داوا ده‌کرێ وه‌ک بابه‌تێکی ڕۆژ بخرێته سه‌ر مێزی حوکمڕانان و ده‌سه‌ڵاتی سیاسی وڵاتان.
- بۆ بکوژەکان کەسانی نزیکن، ئایا ئەم بکوژانە کەسانی خارجین یان سویدین ؟
– . پیاو به بیروباوه‌ڕی پیاو مه‌زنی له هه‌ر چین و تۆژێک بێ و له چ پێوه‌ندییه‌کدا بێ له‌ته‌ک ژن، هه‌ر ئه‌وه‌یه که هه‌یه/ دژی سه‌ربه‌خۆیی ژنه، له لێهاتوویی و خۆپێگه‌یاندنی ژن ده‌ترسێ، جا ئه‌و گه‌شکردنه چ له مه‌یدانی ژیانی دیاری و چ له مه‌یدانی ژیانی تاکیدا بێ، بۆ ته‌حه‌موول ناکرێ. یاسا ناتوانێ به پێی پێویست به‌ربه هه‌ڵسوکه‌و‌تی ئه‌م چه‌شنه پیاوانه بگرێ یان ڕوانگه‌ی بیروباوه‌ڕیان بگۆڕێ. ئه‌وانه کاتێک تێکڵاوی نزیک له‌ته‌ک ژن په‌یداده‌که‌ن، ده‌تواننن ببن به مه‌ترسی بۆ سه‌ر گیان و ژیانی ژن
– سی له‌سه‌دی ئه‌م ژنکوژانه شارومه‌ندی بیانین، هه‌فتا له‌سدی شارومه‌ندی سوئیدین. به‌ڵام له‌م هافتا له‌سه‌ده‌ی شارومه‌ندی سوئێدی هیچکام دیاری نه‌کراون که به ڕه‌چه‌ڵه‌ک خه‌ڵکی کوێن. چوونکو به پێی یاسای “بنکه‌ی چاکسازی تاوانباران” قده‌خه‌یه تاوانبار وه‌ک گرووپ و تاقم تۆماربکری یان بیخه‌یه به‌رچاو که ئه‌م تاوانباره به ڕه‌چه‌ڵه‌ک کوێنده‌رییه، یان چ دین و ئایین و باوه‌ڕیکی سیاسی هه‌یه و یان علاقه و ژیانی سێکسی چۆنه و چۆن نییه. ته‌نیا له‌سه‌ر ئیزنی حوکومه‌ت ئه‌م شته خسووسیانه تۆمار ده‌کرێ.
- ئەم بکوژانە چ جۆرە سزایەکیان وەرگرتووە؟
ئه‌وه‌نده‌ی بزانم ئه‌وه‌ی که‌مترین سزای وه‌رگرتبێ ده‌ساڵی زیندانی پێدراوه. ئه‌وی زۆرترین سزای وه‌رگرتبێ زیندانبوون تا کۆتایی ژیانی پێدراوه – ئه‌وه خراپترین جۆری سزای زیندانه له سوئێد.
هه‌ڵبه‌ت که‌سێک که سزای زیندانی تا کۆتایی ژیانی پێده‌درێ، ده‌توانێ دوای ئه‌وه‌ی ده ساڵی زیندانی کێشا، له دادگه‌ی گشتی داوای زیندانی کات دیاریکراو بکا. به‌ڵام هیچ مه‌رج نییه داواکه‌ی په‌سه‌ند بکرێ.
- تکایە لە سەر ئەم زانیاریانەی لەم لینکەدا هەیە و کورتەکی لە سەر باس بکە.
Kristina Edblomو Kerstin Weigl دوو ڕۆژنامه‌وان ماوه چوارساڵ لیکۆڵینه‌وه‌یان له‌سه‌ر ژیانی 179 منداڵ کردووه که بابیان له به‌ر چاو ئه‌وان دایکیانی کووشتووه. شێشتین و کریستینا به گشتی باس له بارودۆخی ناله‌باری سایکۆلۆژی ئه‌م منداڵانه ده‌که‌ن. ئه‌و منداڵانه ناچارده‌کرێن بچنه دیداری بابیان له زیندانێ، واتا قاتڵی دایکیان. ئه‌م بابانه سه‌ره‌ڕای ئه‌م تاوانه گه‌وره‌یه واتا ئینسان کووشتن، و بێبه‌ری کردن هه‌تاهه‌تایی منداڵ له خۆشه‌ویستی و میحیبه‌تی دایکیان به‌ڵام هه‌ر دیسان مافی هه‌زانه‌تییان لێی نه‌ئه‌ستێندراوه‌ته‌وه. ته‌نانه‌ت له زیندانییه‌وه بڕیار له‌سه‌ر چ کردن و چ نه‌کردنی منداڵه‌کانیان ده‌ده‌ن.
کریستینا و شێشتین باس له خه‌یانه‌تی کۆمه‌ڵگا له ئاست ئه‌م منداڵانه ده‌که‌ن، که هیچ ئاوڕێکیان لێنادرێته‌وه، ئه‌وان هه‌م بوونه قوربانی ده‌ستی بابیان، هه‌م ده‌ستی کۆمه‌ڵگا، و هه‌م یاسا جۆڕاوجۆره‌کانی ئیداره‌کانی سوسیال. به باوه‌ڕی ئه‌وان ئه‌و منداڵانه له‌بیرچوونه‌ته‌وه، ئه‌وه‌ش به گرفتی کۆمه‌ڵگا داده‌نێن و، ده‌ڵێن؛ کۆمه‌ڵگا ئه‌رکی سه‌رشانێتی که به باشترین شێوه به‌م مندڵانه ڕابگا.
بۆ وێنه ئه‌م دوو ڕۆژنامه‌وانه بۆ چاره‌سه‌ری ئه‌م گرفته داوای پلانێکی سه‌رانسه‌ری و نه‌ته‌وه‌یی ده‌که‌ن، داوا ده‌که‌ن ده‌وڵه‌تی سوئێد ڕه‌چاوی جارنامه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی بکا. قازانج و باشی منداڵ سه‌ره‌کیترین مه‌به‌ست بێ و منداڵ بپارێزرێ. ئه‌و بابه‌ژنکووژانه مافی سه‌رپه‌ریشتی منداڵی لێی بئه‌ستێندرێ.
لینکی ماڵپەڕی ئافتۆنبلادێتی سوید کە بەشی تایبەت بە ژنانی کوژراو
یادێک لە سێ شەهید، کە یەکیان هەرگیز نەگەڕایەوە، عەلی هاشمی
هۆرامان / شاهۆ/ شاوە/ ئەشاوەهوو، سدێق بابایی
رەهەنـدی نەتەوەیی و نیشـتمانی لە هـۆنـراوەی منداڵان.. رەزا شـوان
نتانیاهو: اسرائیل به برنامه هسته‌ای حکومت ایران ضربه زد
هــــــــــــــاڵ؛ ڕۆمان ، سدێق بابایی
كەركووك لە نێوان هەردوو ئاماری 1947-1957، عەلی مەحمود محەمەد
گەشەكردنی كەركووك لە قەبارەو ژمارەی دانیشتوان ، عەلی مەحمود محەمەد
بۆ کێ دەنووسی؟!، برایم فەڕشی 
لە خۆم دەگەڕێم، برایم فەڕشی
پرونده ۵۴ هزار صفحه‌ای فساد ۵۲ مقام ارشد جمهوری اسلامی
تایبەتمەنـدییەکانی پاڵەوان لە چـیرۆکی منـداڵان.. رەزا شـوان
هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان، عوسمان کەوکەبی شاد
” هەتا ئێستاش رۆژ نییە تاوێک بۆ دایک و باوکم نەگریم” سالۆ مولەر ، و. هەڵۆ بەرزنجەیی
عصیان آهو؛ بازپس‌گیری زنانه بدن
یادێک لە شەهیدی فەرماندە جەعفەر بایەزیدی (چەعفەر کۆمەڵە)، عەلی هاشمی
کریستینا هامۆک کۆچ دەبێتە یەکەم کەشتیوانی ژن بۆ سەر مانگ.. رەزا شـوان
مافی كەمایەتییەكان لە نێوان رەیان شارباژێڕی و مونا چۆمانی، عەلی مەحمود محەمەد
بەس نیە شەڕو دووبەرەکی ؟!، مەلا برایم مەجید پوور
یەکەم هێرشی ئاشکرای ئیسرائیل بە فڕۆکەی شەڕکەر بۆ سەر ئێران، بۆچوونی مەنسوور عەزیزی و عەلی جەوانمەردی
خەبات بۆ پاراستنی یەکڕیزیی هەرێمی کوردستان، د. سامان شاڵی- پارتی چەپی ئەڵمانی لە دووڕیانی: دەستپێکێکی نوێ و هەڵوەشانەوە دا، هەڵۆ بەرزنجەیی
ماسییه زیته، سەعی سەقزی
بە خاکسپاردنی هاوڕێ موتەلیب حەریقی لە ستۆکهۆلـم
خاتوو ریـپـین چـیرۆکنووسێکی ئـۆسترالـییە بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان
دەڵێـێ بــەهــەشــتــی خــوایــە، مەلا برایم مەجید پوور
ئاگاداری/ مەڕاسیمی بەخاكسپاردنی خاڵ موتەلیب
خەڵاتی ئاشتی نۆبێل ٢٠٢٤، عوسمان کەوکەبی شاد
شیوەنی دوای هەڵبژاردن، عەلی مەحمود محەمەد- تانیشک بچووکترین وەرگری دکتۆرایە لە جیهـان.. رەزا شـوان
به نوشته‌ای از مترجم (محمد خاکی) بنگریم !، سه‌عی سه‌قزی
کۆچی دوایی موتەلیب حەریقی (خاڵە موتەلیب)
سهركهوتنی حهماس!، عهبدولهتیف ئهلمهناوی
چەند چالاكییەك لە رۆژی جیهانی دژ بە ئیعدام
ویرانکردن خاورمیانه و قتلعام مردم آن منطقه توسط دولتهای اسرائیل و ایران و امریکا!، سەعی سەقزی
چۆن وەک هەرێمی کوردستان لە جەنگی ئیسرائیل و بەرەی مقاوەمە بڕوانین؟، زوبێر رەسوڵ
ئیسرائیل و حیزبوڵا و لوبنان، مهریوان وریا قانع- فـانتـازیـا لە وێـژەی منـداڵان.. رەزا شـوان
- ئەخلاقی ئیسلامی و تایبەتمەندیەکانی ، مەلا برایم مەجیدپوور
هێڕشی موشەکی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، عوسمان کەوکەبیشاد
کاریگەرییەکانی هێرشەکەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لەسەر پرسی کورد!، شهریف عەلی
بۆچی چارەنووسی فەلەستینییەکان وەکو ئێمەی لێهات؟، موفید محەمەد نوری
سرویس امنیتی سوئد از «احتمال نقش ایران» در حملات نزدیک سفارت‌های اسرائیل در کپنهاگ و استکهلم خبر داد.
هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، ئەوە دوهەم هێرشی ئێرانە، وەک رێکەوتنی ژێر بە ژێر یان تەڵە دەچێ، ساڵە نەڵۆسی
حیزبوڵڵای لوبنان کوژرانی حەسەن نەسروڵڵای راگەیاند
به مناسبت دومین سالروز (جمعه سیاه) زاهدان ، سەعی سەقزی
بۆ هونەرمەندی نەمر فەتانە وەلیدی، سەعی سەقزی- لە جەنگی حیزبوڵا-ئیسرائیل، تا شەرەفکەندی و ڕیفراندۆمی باشوری کوردستان!، شهریف عەلی
هاو سەنگەری دێرین ” لە وڵامی پرسیارەکەت کە نووسی بووت دەبێ چ بکەین” ، مەلا برایم مەجید پوور- وێـژەی منـداڵان لە رووسـیا.. رەزا شـوان
ڕاگەیاندنی کۆمەڵە بە بۆنەی گیانبەختکردنی هاوڕێ ڕێبوار کەریمیان
هێرشی گەورەی مووساد بۆ سەر حیزبوڵا لە رێگای تەقینەوەی پەیجەر
یادێک لە کاک سەعیدی لێو بەبزە، سەید عەلی هاشمی
چارەنووسی نادیاری کوردی ڕۆژهەڵات له باشووری کوردستان؟، د. کامران ئەمینئاوە- بــاوەڕ ، مەلا برایم مەجید پوور
بەیانی باش ژینا- ژینانامە، برایم فەڕشی
مانگرتنی ٢٥ی خەرمانان دوهەمین ساڵڕۆژی شۆرشی ژینا
لە یادی 2 ساڵەی شۆڕشی ژینا، ئاستەنگییەکانی سەر خەباتی سیاسی. گرێدانی کۆنگرەی ڕاوئژی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، عارف باوەجانی.
پەیامی ناوەندی بەڕێوەبەریی گشتیی حیزب بە بۆنەی دووهەمین ساڵوەگەڕی بزووتنەوەی ژینا
ببورن كوردانی رۆژهەڵات و باكوور
اقدام به خودسوزی یک پدر بلوچ، به‌دنبال رد ثبت نام فرزندش در زاهدان؛ سخنگوی وزارت آموزش و پرورش: «موضوع را نفی نمی‌کنیم»
ڕاگواستنی بارەگا و شوینی ژیانی ئەندام و بنەماڵەکانی کۆمەڵەکان له زڕگوێزەوە بۆ سورداش، کوردانی ئاڵمان- میا تالێریکۆ لە یانزە مانگیدا بوو بە ئەکتەرێکی ناسراو.. رەزا شـوان
بەیاننامەی ڕێكخراو و چالاكوانانی بواری جینۆساید تایبەت بە كاركردن لە گۆڕە بەكۆمەڵەكان
ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان: یەکێتی بەهزاد خوسرەویی رادەستی ئێران کردووە
بنەماڵەی بێهزاد خەسرەوی: کوورەکەمان ئازاد نەکراوە و لە دەستبەسەرگەی ئیتلاعاتی سنە ناچار بە دانپێدانانی زۆرەملێ کراوە
بۆ خوشک و برایانی رۆژهەڵات، داوای لێبوردنتان لێ دەکەم. من بێبەریم لەوەی دژی ئێوە دەکرێت، ئاسۆس هەردی
حیزبی دێمۆكڕات لەبارەی گرتن و ڕادەستکردنی بێهزاد خوسرەوی راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە
ئاڵۆزییە نەناسراوەکانی کۆچبەری, حەسەن قارەمانی- جیا کردنەوەی دین لە سیاسەت، مەلا برایم مەجید پوور
ئاشـتـبوونەی رەنگـەکان.. رەزا شـوان
30ی ئاب رۆژی جیهانی بێسەرووشوێنكراوان
(زبان فارسی) زبان مشترک یا زبان تحمیلی؟، سه‌عی سه‌قزی
شەڕێکی قارەمانانە لە ڕۆژێکی وەک ئەوڕۆ، 6ی خەرمانانی 1361ی هەتاوی، عەلی هاشمی
فیلمی بە خاکسپاردنی خــــاڵە شێخ محەممەد بڵباسی”تەڵقینەکەی بەو زمانە نەبوو کە دایکی فێری کردبوو، مەلا برایم مەجید پوور 
هاوسەرگیریی منداڵ و پێنەگەیشتوو یان بەسەبایاكردن؟، د. ئادەم بێدار
لە یادی 18 ساڵەی دادگایی تاوانبارانی ئەنفال و رۆژی دادپەروەری كوردستاندا
کچۆڵە ئابیجیتا گوپتا بچووکترین نووسەری جیهانە.. رەزا شـوان- فیلمی بە خاکسپاردنی خاڵە شێخ محەممەد بڵباسی لە ساڵی 2009، ساڵە نەڵۆسی
- شەڕێک کە مرۆڤە دەمارگرژەکان هەڵیان گیرساندوە، مەلا برایم مەجید پوور
روداوەكان پشت هەڵبژاردنی پارێزگارە كوردەكەی كەركوك، عەلي مەحمود محەمەد
