نوكتەكانی ژیانی پێشمەرگایەتی، فەیسەڵ خەلیل

 كەمال كەركوكی و نوكتەی فڕۆكەی ملكەچ   

سوسیالست هەڵوێست لەسەر مۆزەمبیق وەردەگرێت   

حەمە حزب چەكەكەی تاڵەبانی دەفرۆشێت

كابرای هەولێر وەڵامی تاڵەبانی دەداتەوە

بارزانی لە كوردی پەتی پێشمەرگەكە نیگەران دەبێت

پێشمەرگەیەك بۆ رەبیەگرتن دەچێت تووشی پیسایی دەبێت

 

مرۆڤ لەكوێ بێت، دەبێت نوكتەش لەوێ هەبێت. زۆرجار هەندێك كەس بەپاساوی جددیەت باوەڕ بەو قسەیە ناكەن، بەڵام لەواقیعدا پێكەوەژیانی مرۆڤەكان لە هەرچالاكییەك بێت، ئەوا زۆرجار نوكتە و بەسەرهاتی لێدەكەوێتەوە. خەباتی پێشمەرگایەتی و سیاسی كوردیش، هەرچەندە ئامانجی ئەو خەباتە پیرۆزیش بێت، ئەوا خاڵی نییە لەنوكتە، بۆیە كاتێك یاداشتەكان دەخوێنیتەوە، هەندێك لەنووسەرەكانیان باسی نوكتەكانیان كردووە، كە لەماوەی شۆرش و ژیانی پێشمەرگایەتی بەسەریان هاتووە، هەندێكی دیكەیش خۆیان لێ بەدوور گرتووە.

كەمال كەركوكی لەبەرنامەیەكی تەلەفزیۆنی زاگرۆس كە تایبەت بوو بەشۆڕشی ئەیلول نوكتەیەكی گێڕایەوەو گوتی “رۆژێك فڕۆكە بۆردمانی ناوچەیەك دەكات و پێشمەرگە بەرەنگاری دەبنەوە، دواجار لەبەر بەرگری پێشمەرگە فڕۆكەكان دەڕۆن، پێشمەرگەش ئەمە دەكەن راپۆرتێك و بەرزی دەكەنەوە، ئەو بەرپرسەی كە راپۆرتەكەی ئەوان دەخوێنێتەوە زۆر پێدەكەنێ بەوەی كە لە راپۆرتەكە نووسراوە، فڕۆكەكان بە ملكەچی رۆیشتن، بەرپرسەكە دەڵێ فڕۆكە ملكەچ بێت دەبێت چۆن بفڕێت“.

رۆژێك جەلال تاڵەبانی نوكتەیەكی لای حزبەكانی رۆژهەڵات گێڕاوتەوە وتویەتی “خەبەرمان بۆ هات كە هەفتانە 3 هەزار دینار پارەی جگەرە لە سلێمانی بۆ هەولێر دەڕوات، پارەكە پارەی حكومەت بووە و شوفێرەكەش هەر شوفێری حكومەت بووە، كابرایەكی هەولێری بووە، منیش لەگەڵ كۆمەڵێك پێشمەرگە رێمان لەسەیارەكەی گرت و كابرا هاتە خوارەوە داوای پارەكەم كرد و ئەویش تەنها هەزار دیناری هێنایە دەرەوە، پێشتر بەئێمەیان گوتبوو سێ هەزارە، دیارە بەهەڵەبووە، بۆیە توڕە بووم زلەیەكم لەكابرادا، كابرا بە توڕەیی وتی: كاكە لۆ لێم دەدەی كەمم دایتێ، درەنگ هینایتم، خۆ قەردت لەسەر من نییە؟“.

دەگێڕنەوە دەڵێن مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێم لە نەوەتەكان، سكرتێرێكی بەتەمەنی لە مەكتەبی سەرۆك دەبێت، رۆژێك بارزانی بەو سكرتێرە دەڵێت كەس مەهێنە ژوورەوە، بەڵام ئەگەر حەسەن نەجار هات (بەرپرسێكی پارتی بوو لە ژیان نەماوە) ئەوا بیهێنە لام زۆر كارم بەوە، دەمێك پێدەچێت هەندێك كەس دێن لە هەندێكیان پرس بە بارزانی دەكات و لەهەندێك خۆی رێگا نادات بچنە ژوورەوە، بەڵام حەسەن نەجاڕ دیار نییە، ئەو جارە مەسعود بارزانی خۆی دێت بەكابرا دەڵێت حەسەن دیارنەبوو؟ ئەویش دەڵێ “هات بەڵام رۆیشت تۆ وتت با نەیەت؟ مەسعود بارزانی سەری سوڕدەمێنێ دەڵێ كوا؟ ئەویش دەڵێ: ئەی نەموت حەسەن دارتاش هاتووە؟ تۆ ئیزنت نەدا، ئەو پیاوە بەكوردایەتی و كوردی پەتی ناسراو بوو، بەڵام ئەوجارە كوردایەتیەكەی مەسعود بارزانی توڕەكرد.

وەك محەمەد شاكەلی دەیگێرێتەوە لە 1985 سەركردایەتی سۆسیالست كۆبوونەوە دەكات، لەدوای كۆبوونەوە دەیانەوێت بەییاننامەیەك دەربكەن، مامۆستا سەعەد عەبدوڵڵا دەڵێ دەبێت بە بڕگەیەك هەڵوێستمان هەبێت لەسەر مۆزەمبیق، سەید كاكەش دەڵێ “مامۆستا ئەمە چییە؟” مامۆستا سەعدیش دەڵێ “ئەو وڵاتە رووبەرووی داگیركاری ئیستعمار بۆتەوە”. سەید كاكە دەڵێ “مامۆستا لەو چیایە تەنها ئاسمانمان لێ دیارە، میللەت چاوی لە ئێمەیە و ئێمەش پێویستمان بە دوو سندوق فیشەك وچوار فەردە ئاردە، تۆش دەتەوێ لێرەوە ئیستعمار تەمبێ بكەیت؟” بەهەرحاڵ سۆسیالیست بە بڕگەیەك هەڵوێستی وەرگرت و ئیستعماریش تەمبێ نەبوو.

مەعد فەیاز دەگێڕێتەوە كە رۆژێك لای تاڵەبانی بووە، كابرایەك هاتۆتە لای ناو حەمەحزب بووە، پێشمەرگەیەكی كۆنی یەكێتی بووە، مام جەلال پێیوتوە حەمە بۆ چەكەكەت فرۆشت كە من بە دیاری پێمدابووی؟ ئەویش لەوەڵامدا دەڵێ “وتمان تۆ چویتە بەغدا لێرە نەماوی، تا تووشی شەڕ بین، پێویستمان بەچەك نییە!”.

ئەحمەد بانیخێڵانی دەگێڕێتەوە دەڵێ “رۆژێك هاوڕێ كەریم ئەحمەد وتی با رۆژنامەیەك دەربكەین، لە شاخ ئامێرێكی چاپمان هەبوو لە ژێر زەوی حەشارمان دابوو، ئامێرەكەمان دەرهێنا بۆ مەبەستی پاككردنەوە پارچەكانی ئامێرەكەمان كردەوە، هاورێ كەریم وتی من لێی دەزانم، جاری یەكەم ئامێرەكەی بەستەوە، بورغیەك زیادی كرد، ئەوجارەیان كردییەوە، دووبارە بەستیەوە دوو بورغی زیادی كرد، زۆر پێكەنین، ئەویش جارێكی تر كردیەوە و ئامێرەكەی بەستەوە ئەوجارەیان سێ بورغی زیادی كرد، بەناچاری كەسێكی ترمان هێنا ئامێرەكەی بەستایەوە“.

رۆژێك مامۆستا هێمنی شاعیر دەیەوێت لە رووبار بپەڕێتەوە بەڵام ناتوانێ، كۆمەڵێك پێشمەرگەی كۆمەڵەی پێدەگات، دیارە هێمن كەیفی بە كۆمەڵەی زەحمەتكێشان نەهاتووە، یەكێك لەپێشمەرگەكان مامۆستا هێمن لە كۆڵ دەكات و بەرووبارەكە تێدەپەڕی، لەوكاتە مامۆستا هێمن پێدەكەنێ، پێشمەرگەكە كە مامۆستا هێمنی بە كۆڵەوە بووە، دەپرسێ “مامۆستا بەچی پێدەكەنێ؟” ئەویش دەڵێ “نەمردم سواری كۆمەڵەیەك بووم“.

هەر لەبارەی مامۆستا هێمنەوە فرەنسۆ حەریری پارێزگاری پێشووی هەولێر و ئەندامی كۆچكردووی كۆمیتەی ناوەندی پارتی دەگێڕێتەوە، كە رۆژێك مامۆستا هێمن چووە سەردانی فرنسۆ بكات، دیارە فرنسۆ لەو ناوچەیەی كە لێی بووە ناسراو بووە و مەسیحیش بوو، فەرەنسۆ دەڵی”بەرلەوەی هێمن بێتە لام لە گەراج سواری سەیارییەك دەبێت لەناو سەیارەكە چەندین خەڵكی لادێی تێدا دەبێت لە رێگادا هێمن جگەرە دادەگیرسێنێ، خەڵكەكە زۆر پەست دەبن چونكە رەمەزان بووە، یەكێك پێی دەڵێ شەرم ناكەی بە رۆژوو نیت، ئەویش بێ ئەوەی خۆی تێك بدات، دەڵێ باوكی فرەنسۆم دەچمەلای ئەو، ئەوانیش هەریەكسەر پەشیمان دەبنەوە و لەرێگا نوقڵ و قەسپی پێدەدەن، كە بۆ بەربانگ كڕیبوویان“.

پێشمەرگەیەكی شیوعی گێڕایەوە كە شەوێك بۆ وەرگرتنی زانیاری لەسەر رەبیەكی حكومەتی عێراقی لەناوچەی خۆشانەوەتی، ئەویان ناردووە چاودێری بكات، بۆ ئەوەی شەوی دواتر هێرش بكەنە سەر رەبیەكە، ئەویش وتی “من تا نزیك گردێكی رەبیەكە لەسەر زگ دەڕۆیشتم، ماوەیەكی زۆر چاودێرم كردن، شەوبوو، كە گەڕامەوە هاوڕێیان چاوەڕوانی منیان دەكرد، زۆر دڵخۆش بووم بەوەی زانیاری گرنگم لەسەر جموڵ جۆڵی رەبیەكە هێناوە، بەڵام كاتێك بۆ فەرماندەكەم دەگێڕایەوە هەموو پێدەكەنین، منیش نەمدەزانی چییە؟ فەرماندەكە گوتی بەیانی سەركەوتوو دەبین، پێشدەكەنی، وتم بەچی پێدەكەنن، وتیان جەستەت هەموو گوە، نەمزانی بوو، كە ئەوكاتەی لەسەر سك رۆیشتبووم خۆم لە پیسایی وەردابوو، بۆن گویەكی سەیرم لێدەهات كەچی هەستم پێ نەكردبوو“.

كۆمەڵێك پێشمەرگەی پارتی دەچنە ماڵێك داوای نان دەكەن، تەنها كچێك لەماڵەكە دەبێت وچەند قاپێك تەحین و نانیان پێدەدات، پێشمەرگەكە دوای ئەوەی لەنان خواردن دەبنەوە، دەپرسن “ئایا تەحینەكە بەشی خۆتانی تێدا ماوە تۆ هەمووت بە ئێمە دا؟” كچەكە دەڵێ “دایكم وتی تەنەكەی تەحینەكە مشكی تێكەوتووە، ئەگەر پێشمەرگە هاتن پێان بدە!”.

پێشمەرگەیەكی شیوعی گێڕایەوە كە رۆژێك چەند فەردە ئاردێك بۆ بارەگا دەگوازێتەوە، كارێكی دەبێت لە فەردە ئاردێك بێ ئاگادەبێت، دەبینی وڵاغەكە هەندێك ئاردی خواردەوە، ئەویش دەكەوێتە لێدانی وڵاغەكە، هاورێیەكانی لێی دەپرسن ئەوە بۆ لەو بەستەزمانە دەدەیت، ئەویش دەڵێ “بۆ لێدانی ئەو ئیزنم لە مەكتەبی سیاسی وەرگرتووە“.

توركمانێك دەچێتە شاخ دەبێتە پێشمەرگەی یەكێتی، هەر یەكەم شەو خەوی لێناكەوێت و هەر بە هاوڕێیەكانی ئەوێ دەڵێ “گوێ لە رادیۆی بەغدا بگرن” ئەوانیش زۆر پێیان سەیردەبێ، دواتر لێی دەپرسن “بۆ گوێ لە رادیۆ بگرین دەتەوێ چ هەواڵێكت گوێ لێبێ؟” ئەویش دەڵێ “دەمەوێ بزانم سەدام عەفوی داوە بگەڕێمەوە، تا بگەڕێمەوە شار“.

ئەو نوكتانە دەكرێت كۆبكرێنەوە، رووداوەكان بەدروستی بگێڕدرێنەوە، ئەوەی ئێستا لەبەردەست دابێت تەنها كتێبێكی بچووكە بەناوی” نوكتەی شاخ” كە لەلایەن ئازاد سابیرەوە نووسراوە، ئەگینا شتێكی تر بەو فراوانییە نییە كە لەبارەی نوكتەكانی ژیانی پێشمەرگایەتیەوە نووسرابێت، كە لێرە سودمان لێ وەرنەگرتووە. تەنها ئەو نوكتەیە نەبێت كە دەڵێ “كۆمەڵێك پێشمەرگەی گۆرانیبێژ لەسەرگەڵو ژورێك لە جووتیارێك بەكرێ دەگرن، هەر كاتێك دەیانەوێت لە ژوورەكەیان ئاهەنگ ساز بكەن و لە گۆرانیگوتن گەرم بن، مانگایەك سەردەهێنێتە ژوورەوە، رۆژێك لەگەڵ جوتیارەكە باسی ئەو مانگایە دەكەن، ئەویش دەڵێ راستیەكەی ئەوەیە ئەو ژوورە كاتی خۆی هی ئەو مانگایە بووە، ئێستا بەكرێم داوەتە ئێوە“.

 

سەرچاوە: ماڵپەڕی سڤیل