ئاسۆ نووری: پێشینەی تاریخی حزب دموکرات کوردستان ئێران وەل کرماشانا گریە خواردیە

گەپ و گوڕێگ وەگەرد ئاسۆ نووری چالاک سیاسی کرماشانی، لەبارەی وەزعیەت هەویەتخوازی لە کرماشان و تەئسیرات پەیام ڕاسان حزب دموکرات کوردستان ئێران لەو مەنتەقە.

سازدانی دیمانە: کۆسار خودایاری

١. جناب نووری فرە مەمنوون کە دەعوەت ئێمە ئڕا ئێ گەپ و گوڕە قەبول کردین. جنابد مناڵ کرماشانیید و وە حوکم ئەوەیش کە دانشجو بوویدە لە کرماشان، لە نزیکەو ئاگادار چالاکیەیل فەرهەنگی و هەویەتخوازانەی کوردی هەید لە کرماشان. هەر ئەوجورە زانید، کرماشان شارێگە کە وە پەی گرنگی خۆی، قسە و باس لە سەری فرە هەس، لە نەزەریەیل تاریخی جوراوجور تا ئنکار هەویت کوردی و ئاسمیلە بووین خەڵک ئەو شارە. فرە جار ئەوەیش تیێدە گوشمان کە کرماشان لە هەویەت کوردی خۆی دوویر کەفتێە و لە جەریانات سیاسی کوردی فاسلەی فرێگ دێرێد. نووڕسن جنابد لێبارە چەس؟

ئاسۆ نووری:وەرجە هەر چشتێگ مەمنوون لە ئیوە کە ئەی دەروەچە وە رووی کرماشان واز کردینە و بێگۆمان کارێگە کە جی قێرزانی و دەست خوەشیە ئڕا پاکەو کردن تەپ توز چەندین ساڵەی ئمبهامات لە سەر کرماشان لە گشت رووییگەو. بایس وە خزمەتدان بوویشم کرماشان، ناوچێگ فرە بەرز ئستتراتژیە، وەی خاتریشە چەو تەمەی پاناخوازەیل ئێرانی هەر لە سەری بوویە ئڕا داگیر کردنی، بێگۆمان ئڕا یەیشە یەکم گامێان سڕینەوەی هەویەت ڕاسگانی ئەو شارەس بوویە، کە وە شێوەی جدی لە سەردەم قاجارەگان و جدییتر لە سەردەم هەردو پەهلەوی تا ئێرنگە لە سەری کار کریاس تا ئەو شارە لە ناو کولپێچنەکێگ دروویین بپێچییدەو. چۆن هەر داگیرکەرێگ یەکمجار هەول دەید تاریخ و فەرهەنگ ئەو ملەتە پوویچەل بکێد و چشت تر ئڕای تەحریف بکێد.

ئڕا یەیشە نەبایس تلاش دەیان سالەی دەسەڵاتەیل ناوەندی ئێران لە هوویرەو برد کە وە پشتوانەی فرەی ماڵی و مەدرسەو کتاوو تەلویزیون و هێز ئەمنیەتی ئەنجام دریاس، لە ئێجۆر حالەتێگیش دوویر لە مەنتقە کە چەوەڕی دەستکەفت ئەوان نەکەیمن. ئڕا یەیشە وە ئەی چشتە ئاماژە کردم کە بچمە سەر ئەو پرسیار ئیوە، کە وەتین نەزەرەیلێگ هەس ئوویشن کرماشان لە هەویەت خۆی و جەریانات سیاسی کوردی دوویرەو بوویە. هەرچەندە ئەیە نیەتوویەنێد واقعیەت ئێرنگە بوود، بەڵام لە بەشێگ ئێجورەسەو و مدوەگەی دیارییە.

کرماشانیش جاری فرسەت خۆی نیشان دان نێاشتێە، ئێوە بزانن لە کام شار و ئۆستان ئێران جیا لە تهران وە قەدەر کرماشان مەقەرەیل نزامی و ئەمنی وجود دێرێد؟ هەر لە بیست کیلومتری کرماشان تا ناو دڵ کرماشان دەیان پادگان و مەقەر گەورای نزامی و ئەمنیەتی وجود دێرێد. تا ئێرنگە لە کرماشان ئجرای کۆنسرتێگ کوردی بوویسە ساختار شکەنی و ئنقلاب، ئڕا چاپ چل لاپەڕە شعر سادەی کوردی بایس هەفتخان روستەم نا پشت سەر. پەس جاری زوویە بتوایم وە گشتی خۆمان لە سەر کرماشان یی‌لاو بکەیمن کە باری وە کاملایا لارە!

٢ . بەلی جناب نووری، ئیوە لە ناو قسەگاندان وەتین ئێ نەزەریە لە بارەی دوویر بووین خەڵک کرماشان لە هەویەت خۆیان و فاسلێان وەل جەریانات سیاسی کوردا واقعیەت ئێرنگە نییە. ئەیە ئڕامان فرەتر شیەو بکەید؟

ئاسۆ نووری: بەلێ واقعیەت ئیسە ئەوەسە کە کرماشان لە یەکە کەڵێن شارەیل ڕۆژهەڵات کوردستانە کە وە سەر حاکم بووین فەزای تەنگ ئەمنیەتی و حەساسیەتەیل تایبەت وە خوەی، وەلی لەو پەڕ چالاکی داس و محوەریەت فرەی چالاکیەگان هالەدەس جبهەی هەویەتخواز کورد، فەرهەنگی، ئەدەبی، مەدەنی، ژینگە پارێزی و…. کە یە خوەی خەوەر لە بەرز بووین ئاست وریایی مەردم کرماشان دێرێد. حەتا ئیمە دووینیمن کە کرماشان لە بەرامبەر پارچەیل تر کوردستانیش خاون کردارە، وە تەولید گورانی و شعر و چالاکیەیل جوراوجور، هەر ئیسە کە من ئی مساهبە وەلدنا ئەنجام دەم، گورانییگ تەولید بوویە ئرا ئحترام ئەو سەرباز مەریوانیە کە پای خوەی وە خاتر نجات گیان سەگێگ لە دەس دا. یان پێشتر کارەیلێه کە ئڕا کۆبانی و شەنگال کریاس.

یانە گشتی فاکتن لە دوویر نەیون کرماشان لە چالاکی کوردی، وەلی باس فاسلێان وەل جەریانات سیاسی کوردا، تووینەم بوویشم سرف ئێجورەیش نییە، ئەگەر بچینەوە وە تاریخ و راسیەگان بووینیمن کرماشانی و کەسایەت کرماشانی هەر لە سەردەم کۆمار کوردستان وجودێان بوویە تا شۆڕش ٥٧یش کە حزب دموکرات چەندین هێز تایبەت لە دەوروەر کرماشان داشتێەو کەسایەتیل کرماشانی دەور بەرزێگ لە تێان داشتنە.

وەلی ئەوەی کە کرماشان ئڕا جوور شارەیل تر وەک مەهاباد نەیوە مەڵبەندێگ ئڕا حزب، ئەوە دەلایل خاس خوەی دێرێد کە جواو پرسیار تر وە بەشێگێ ئاماژە کردم و دەلیل تریش ئاشنا نەیون ئەو وەخت حزب یا لە وەر چەو نەگرتن واقعیەت سیاسی و ئجتماعی و فەرهەنگی و مەزهەبی و زووانی کرماشان بوویە کە فرە جیاوازتر لە سنەو مەهاباد بووی، وەلی ئیسە جیاوازە و دویینیم کە رووڵەیل کرماشان پێوەندی وە حزب کەن و لە بوارەیل جیا جیا چالاکی خوەیان پێش بەن.

٣ . لە نەوروز ئمساڵ حدکا پەیام ڕاسان و دەستپێکرن چالاکی نزامی لە ڕۆژهەڵات جوور موژدە دا مەردم. ئی پەیامە چەنی تەئسیر لەسەر جویلەی ملی لە کرماشان داشت؟

ئاسۆ نووری: ڕاسان تەنیا پەیام چالاکی چەکداری نییە، پەیامێگە ئڕا هێزگرتن لە گشت نەزەرەگان، دەسپێکرن جمشتێگ تازەس کە چەکدارییش بەشێگ لە تاکتیکەکەیە ئرا پالپشتی لە ئستراتژی ڕاسان. بێگۆمان پەیام ڕاسان جوور موژدێگ تەسیرات خوەی لەسەر کرماشان وە جی هیشتێە. هەر ئەوجور پێشتریش وەتم حزب دموکرات لە شۆڕش ٥٧ چەنید هێز و کومیتە لە دەوروەر کرماشان چالاک کردووید کە ئەوەش خۆی پێشینەی تاریخی حزبە کە وەل کرماشانا گریە خواردیە و کەس نیەتوویەنێد ئنکاری بکێد، دەیان ڕووڵەی شەهید لە داڵەهو دێرێد، کە یانە گشتی دەس دەنە دەس یەک پەیام ڕاسان دیسان چوویزەی بەهاری بێد و ئمێد لە لای ئاواتەخوازەیل ئازادی زینگەو بکێد.