"an independent online kurdish website

“به‌رنامه‌ و پلانه‌كانی به‌میللی كردنی نه‌وتی سابڵاخ له‌ ماڵی ئێمه‌ دانرا و نووسرا”

هه‌فته‌نامه‌ی (باس) له‌ مه‌هاباد سه‌ردانی ماڵی قازی محه‌مه‌د ده‌كا و له‌گه‌ڵ مونیره‌ خانم، كچه‌ گه‌وره‌ی پێشەوا و سەکۆماری کوردستان قازی محه‌مه‌د، له‌مه‌ڕ بنه‌ماڵه‌ی قازی محه‌مه‌د و قوربانییه‌كانی ئه‌و بنه‌ماڵه‌یه‌، وتووێژ ئه‌نجام ده‌ده‌ن. مونیره‌ ده‌ڵێ: ”بنه‌ماڵه‌كه‌مان قوربانیی زۆری بۆ كورد و كوردستان داوه‌ و باوكم له‌ كاتی ده‌ستنوێژ هه‌ڵگرتن ده‌ستگیر كراوه‌“.

 

ئێستا بنه‌ماڵه‌ی قازی محه‌مه‌د، له‌ خانووێكی گه‌ڕه‌كێكی كۆنی مه‌هاباد نیشته‌جێن. پێشەوا قازی محه‌مه‌د، حه‌وت كچ و كوڕێكی هه‌بوو، ئێستا سێ كچ و كوڕێكی له‌ ژیاندا ماون، دوو كچی به‌ نێوه‌كانی (مونیره‌ و فه‌وزی) له‌ مه‌هاباد ژیان به‌سه‌ر ده‌به‌ن، (مریه‌م)ی هاوژینی سه‌ردار جاف، له‌گه‌ڵ دوو كچه‌كه‌ی له‌ عه‌ممان ده‌ژین، (عه‌لی) له‌نێوان كوردستانی باشوور و ئه‌وروپادا ژیان به‌سه‌ر ده‌با.

 

له‌ سه‌روبه‌ندی دامه‌زراندنی كۆماری كوردستان، مونیره‌ قازی، ته‌مه‌نی ده‌ ساڵ بووه‌، له‌باره‌ی ده‌ستگیركردنی باوكیه‌وه‌ ده‌ڵێ: ”له‌كاتی ده‌ستنوێژ هه‌ڵگرتن باوكمیان ده‌ستگیر كرد و بۆ ماوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ مامم له‌ مه‌هاباد زیندانی كران، ئه‌وسا له‌سێداره‌یان دا، له‌دوای شه‌هیدبوونی قازی، به‌ به‌رده‌وامی خه‌ڵك سه‌ردانی ماڵی ئێمه‌ ده‌كرد و ده‌رگایان ماچ ده‌كرد. خودا شاهێده‌، باوكم بۆ ماڵی دونیا كاری نه‌ده‌كرد، پیاوه‌ به‌ ته‌مه‌ن و قه‌دیمییه‌كانیش شاهێدن و له‌ كتێب و یاداشته‌كانیان نووسیویانه‌“.

 

خانمی قازی، ده‌ڵێ: ”عه‌لی برام، به‌نێوی باپیرم (عه‌لی) ناو نرا، ئاره‌زووی بۆ ئاژه‌ڵ هه‌بوو، بۆ نموونه‌: ئاسك و كۆتری جوانی هه‌بوو، شتی عه‌نتیكه‌ی ڕاگرتبوو، خه‌ڵكیش ڕێزی زۆری لێ ده‌گرت و دیارییان بۆ دێنا، ئه‌گه‌رچی هه‌ندێ جار باوكم دیارییه‌كانی قبووڵ نه‌ده‌كرد و ده‌ینارده‌وه‌ بۆ خاوه‌نەكه‌ی“.

 

كچه‌ گه‌وره‌ی پێشەوا قازی محه‌مه‌د، باسی دوای له‌سێداره‌دانی قازی محه‌مه‌د ده‌كا و ده‌ڵێ: ”دوای شەهیدبوونی باوکم قڕانێكمان پوول نه‌بوو. له‌و سه‌روبه‌نده‌دا، دایكم ده‌گریا و خوشكی بابم، ئه‌گه‌رچی زۆر زۆر بابمی خۆشده‌ویست وتی: براله‌ (براله‌ی له‌ زاری قازی محه‌مه‌ده‌وه‌ به‌كار هێناوه‌، چونكه‌ قازی محه‌مه‌د به‌ هاوژینه‌كه‌ی وتووه‌ براله) بۆ هێنده‌ ده‌گری، من ببینه‌، سێ برام شه‌هیده‌ و هێنده‌ی تۆ شین ناكه‌م، تۆ بۆ وا ده‌كه‌یت؟ له‌ وه‌ڵامدا دایكم وتی: مردنی قازی له‌ لایه‌ك و به‌خێوكردنی ئه‌و منداڵانه‌شم له‌لایه‌كی دیكه‌، چۆن ئه‌و منداڵانه‌ به‌خێو بكه‌م؟ ڕاسته‌ موڵكمان زۆر بوو، به‌ڵام ده‌رامه‌ت كه‌م بوو. له‌دوای نه‌مانی باوكم، جه‌وانه‌كانی مه‌هاباد به‌روبوومی نێو موڵكه‌كانمانیان بۆ فرۆشتین و به‌و ده‌رامه‌ته‌ به‌ڕێوه‌‌ چووین“.

 

مونیره‌، ده‌ڵێ: ”زۆربه‌ی چالاكییه‌كانی حزبی دیموكرات له‌ سه‌رده‌می شا، له‌ ماڵی ئێمه‌ ئه‌نجام ده‌درا، ته‌نانه‌ت به‌رنامه‌ و پلانه‌كانی به‌میللیكردنی نه‌وتی سابڵاخ له‌ ماڵی ئێمه‌ دانرا و نووسرا، عیسمه‌ت خانی خوشكم هاوكار و كۆمه‌كی ده‌كردن. له‌به‌رئه‌وه‌ له‌ سه‌رده‌می شا، هه‌میشه‌ چه‌كدارانی شا، ماڵی ئێمه‌یان ده‌پشكنی“.

 

مونیره‌ خانم، له‌دوای له‌سێداره‌دانی پێشەوا قازی محه‌مه‌دی باوكی، له‌سه‌ر ڕاگه‌یاندنی كۆماری كوردستان، باسی قوربانییه‌كانی بنه‌ماڵه‌كه‌یان ده‌كا: ”ئێمه‌ بنه‌ماڵه‌یه‌كی قوربانیده‌رین بۆ بزاڤی رزگاریخوازی گه‌لی كورد، قازی و خزم و هاوڕێیانی له‌ ساڵی (1947) له‌سێداره‌ دران، له‌دوای ئه‌وكاته‌وه‌ له‌پێناو كوردایه‌تی شه‌هیدمان داوه‌، هه‌روه‌ها چه‌ندین به‌رنامه‌ و پلان و هه‌وڵی له‌ناوبردنی ئه‌ندامانی بنه‌ماڵه‌ی قازی دراوه‌، كوڕێكم به‌نێوی (محه‌مه‌د) كه‌ به‌ نێوی باوكمه‌وه‌ ناومان نا، له‌ شه‌ڕی (سه‌را) لای بۆكان شه‌هید بوو، نۆزده‌ ساڵ له‌وه‌و پێش، پلانیان بۆ له‌ناوبردنی فه‌تاح خانی هاوژینم دانا و له‌ چوونه ‌ژوورێی –وروودی- مه‌هاباد تڕێڵه‌ لێی دا، ئه‌گه‌رچی شوێنی فیشه‌ك به‌ سه‌ریه‌وه‌ بوو، واته‌ به‌ گولله‌ لێیان دابوو. ئه‌وسا، جمهوری ئیسلامی بۆ ماوه‌ی هه‌شت مانگ نه‌نكمیان ده‌ستگیر كرد و به‌ پێ خاوسی ناردیانه‌وه‌ ماڵه‌وه‌. له‌و سه‌روبه‌نده‌ی پێشمه‌رگه‌كانی دیموكرات چالاكییان زۆر بوو و چه‌كدارانی ئێرانیان ده‌كوشت، داوایان له‌ دایكم كرد، كه‌ وتووێژی له‌گه‌ڵ ئه‌نجام بده‌ن و دایكم بڵێ: دیموكرات حزبی ئێمه‌ نییه‌، ئه‌گه‌رچی ڕازی نه‌بوو و قه‌بوڵی نه‌كرد. دواتر له‌ سوید بۆمبیان بۆ عیفه‌ت خانی خوشكم –خێزانی ئه‌میری قازی- دانا و به‌ر بۆمبه‌كه‌ كه‌وت و گیانی له‌ده‌ست دا“.

له‌باره‌ی مامه‌ڵه‌كردنی قازی محه‌مه‌د له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌كه‌ی، مونیره‌ قازی ده‌ڵێ: ”هیچ باوكێك وه‌ك ئه‌و نه‌بوو، -ئێستا به‌ منداڵه‌كان ده‌ڵێم، ئێوه‌ وه‌ك باوكی ڕه‌حه‌تیم نین- زۆر میهره‌بان بوو، خه‌ڵكی خۆشده‌ویست، له‌گه‌ڵ هه‌موو كه‌س به‌ڕێز بوو، به‌داخه‌وه‌ ئێمه‌ كه‌م له‌نێو باوه‌شی سۆز و خۆشه‌ویستیی ئه‌ودا بووین، چونكه‌ یا له‌ تاران، یا له‌ ته‌ورێز، یا له‌ باكۆ بوو، ئه‌و كاتانه‌ی له‌ مه‌هابادیش بوو، ده‌چووه‌ دادگا. ئه‌و كاتانه‌ی باوكم له‌ ماڵه‌وه‌ بوو كایه‌ی له‌گه‌ڵ منداڵه‌كانی ده‌كرد، كایه‌ی باره‌ خوێی پێ ده‌كردین، لاقی له‌سه‌ر لاقی خۆی داده‌نا و ده‌یوت: باره‌ خوێ، باره‌ خوێ، یا به‌ فه‌وزییه‌ی خوشكمی ده‌وت: مریشكه‌كه‌ دێ و ده‌ڵێ: له‌ وه‌ڵامدا فه‌وزییه‌ ده‌یوت: دیموكرات، دیموكرات“.

 

هه‌روه‌ها وتی:​ ”خانمێكمان لابوو، نانی بۆ ده‌كردین، باوكم به‌ناوی خۆش و قسه‌ی خۆش بانگی ده‌كرد، ئه‌و خانمه‌ كورێكی بچووكی هه‌بوو، له‌ كاتی نان خواردن باوكم لای خۆی دای ده‌نا و ده‌یوت: له‌گه‌ڵ من نان بخۆ، به‌ڵام دایكم ده‌یوت: با له‌گه‌ڵ تۆ نان نه‌خوا، چونكه‌ تۆ گۆشت ناخۆی و زیاتر ئاره‌زووی برنج و كشمیش ده‌كه‌یت، خۆمان گۆشتی بۆ داده‌نێین. هه‌موومان له‌گه‌ڵ پووره‌كانیشمان له‌سه‌ر یه‌ك سفره‌ نانمان ده‌خوارد. ئه‌و كاتانه‌ی میوانمان هه‌بوو، هۆڵه‌كه‌ پڕ دەبوو له‌ مه‌لا و میوان، كه‌چی باوكم ئێمه‌ی ده‌برده‌ ژووری میوان و له‌لای خۆی دای ده‌ناین“.

 

سەرچاوە: باس نیوز

 

نویتـرین هەواڵ و بابەت


فارسی