زۆربڵێی دیپلۆماسی… وەڵامێك بۆ كونسوڵی ئێران، د. سەربەست نەبی

بەردەوام تێبینی ئەوە دەكرێت كارمەندانی بواری نوێنەرایەتی دیپلۆماسی زیرەكیەكی تیژ و یادەوەری زۆر بەهێزیان هەیە، سەرەڕای ئەوپەڕی خۆپارێزی و هێمنی و زرنگی لەمامەڵەكردندا.

وا باشترە كەسی دیپلۆماسی لەهەر كوێیەك بێت تەنیا نیازپاكی خۆی نیشان بدات، لەجیات ئەوەی خۆی لەو لێدوانانەدا نقوم بكات، كە نیازی شاراوەی دەربخات و ببێتە بارگرانی بەسەر پێگە و رۆڵەكەی و وێنای وڵاتەكەشی.

واقعی حاڵ ئەوەیە، سەید عەزیم (كونسوڵی ئێرانی لەهەولێر) كە هەوڵ دەدات لەشێوەی چاودێریكارێكی دڵسۆز و كراوە خۆی هەڵخات، هیچ نیازێكی پاكی نییە، وەك لەقسەكانی بۆ پەیامنێری گۆڤاری (سڤیل) دەردەكەوێت. نەوەك تەنیا ئەمە، بەڵكو ئەو لەگفتوگۆی سیاسیدا بێ هیچ خۆگرتنەوە و خۆپارێزییەك موغامەرە دەكات، كە لەكونسوڵی وڵاتێكی خاوەن پێگە ناوەشێتەوە، بەڵكو قسەكانی زیاتر نزیكن لەقسەی رۆژنامەنوسێك یا شیكەرەوەیەكی مەشقپێكراوی هەواڵ.
جەنابی كونسوڵ رۆڵی كەسێكی ئەقڵانی و ئامۆژگاریكاری داوە بەخۆی و وەك وتەبێژێكی رەوانبێژ بەناوی بەرژەوەندییە نەتەوەییەكانی گەلی كوردستانەوە قسە دەكات، رستێك هەڵوێستی دژ بە یەك دەوروژێنێت، تا ئەو بۆچوونە لای خەڵكی دیكە دروست بكات، كە دابەشبوونێكی سیاسی تووند لەحكومەتی هەرێمدا هەیە.
نازانین كونسوڵ لەكوێدا ئەو متمانە بەخۆبوونە زیاد لەپێویستەی بەدەست هێناوە، تا پاساو بداتە خۆی ئەو قسە نقۆڵایانە بكات و لەقسەكانیدا دوور بڕوات و زێدەڕۆیی بكات بەقسەكردن لەبارەی بارودۆخی گوزەران و ئابووریی خەڵكی هەرێم، بەزمانی هاووڵاتیان و بەناوی ئەوانەوە قسە بكات و بۆچوونیان لەبارەی داهاتووی سیاسی عێراقەوە دەربڕێت.
ئەوەی راستی بێت پرسیارەكانی پەیامنێرەكە زۆر بە لۆژیكیانەتر و تۆكمەتر و وردتر دەستی پێكردوە، وەك لەقسەكانی كونسوڵ، كە زۆر پەپوك و لاواز و بێ لێوردبوونەوە و تێفكردین بوون، ئەمەش هەرە دیارترین خاڵی ناباو و ناجۆر بوو و مۆركی خۆی دابووە گفتۆگۆی دیمانەكە. دواین قسەكانی كونسوڵ سوكایەتی پێكردنێكی زۆری بەهۆشیاری خەڵك پێوە دیارە، كە زۆر خۆبەزلزانانە و ئامۆژگاریكارانە بوو.
بۆچوونی بەڕێز كونسوڵ لەبارەی توانینی راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی و داهاتوو و شەرعیەتی تموحی كورد بۆ وەدیهێنانی ئەو ئامانجە، زیاتر شێوەی هاوسۆزییەكی رەسمی لەگەڵ هەرێم وەردەگرێت، تاڕادەیەكی زۆریش لەگەڵ لۆژیكی سەرۆك وەزیرانی عێراقی تەریبە، لەمامەڵەكردن لەگەڵ پرسی كورددا. جا نازانین ئەم بۆچوونە رەنگدانەوەی هەڵوێستی رژێمەكەی مالیكیە، یا هەڵوێستی سەرۆك وەزیرانی عێراقی رەنگدانەوەی بۆچوونی بەڕێز كونسوڵە، لەمامەڵەكردن لەگەڵ دۆزی كورددا؟ چۆن دەتوانین ئەو بەیەكداچوونە قوڵەی نێوان هەردوو هەڵوێست راڤە بكەین، كە بە جۆرێكە ناتوانین جیایان بكەینەوە و سنورێكی روون لەنێوانیاندا دابنێین؟
بە كەم تەماشاكردن و خۆبەزلزانین لەقسەكانی كونسوڵدا دەگاتە لوتكە، هەموو سنوورێكی ئاكاری دیپلۆماسیانە تێدەپەڕێنێت، كاتێك لەوەڵامی پرسیارێكی پەیامنێرەكەدا دەڵێت “ئەم قسەیە لۆژیكی نیە، ئێمە لێرە لەگەڵ گەلی كوردستاندا دەژین، ئەمە قسەی خەڵك نییە، بەڵكو قسەیەكە هەندێك حزب لەپێناو دەسكەوتی سیاسی دەیكەن، ئەگەرنا خەڵك لێرە بەدوای گوزەرانێكی باشترەوەیە. ئەو لایەنانەی ئەم قسانە دەكەن بۆچی ستەم لە خەڵك دەكەن و دەبنە هۆی تێكچوونی بارودۆخی گوزەران و ئابووری كوردستان؟ رۆژانە هەندێك خەڵك هەندێك دروشم لەبارەی ئەم مەسەلەیەوە بەرز دەكەنەوە، كە تەنیا دروشمن و ناتوانرێت بەدی بهێنرێن، ئەمەش كارێكی نالۆژیكیە”.
ئەوەی لەكاری سیاسی و دیپلۆماسیدا پەنا دەباتە بەر ئەم رێگایە لەقسەكردن، ئەوا كەمترین رێز لەئیرادەی گەلان و حكومەتە شەرعیەكانیان دەگرێت، ئەمەش پێچەوانەیە لەگەڵ ئامانجەكانی ئاشتی و لەیەكتر تێگەیشتن لەنێوان گەلان و گونجانی نێوانیان. كاتێكیش ئەم هەڵسوكەوتە دەبێتە رێسا لەكاركردنی سیاسیدا، ئەوا ئەمە قوڵیی قەیرانی ئەخلاقی لەسیاسەتدا نیشان دەدات. وانەی سەرەكی پەیوەندیە سیاسییەكان لەسەر ئەم باوەڕە دادەمەزرێت: خاكەڕاییبوون و چاكەخوازی لەكاری سیاسیدا لەیەكتر جیاناكرێنەوە، گەورەترین خراپەكاری بەرامبەر بە پرەنسیپی سیاسی ئەوەیە، كە ئەم دووانە لە یەكتر جیابكرێنەوە. كارێكی حەكیمانەیە كە فێری رێزگرتنی ئیرادەی گەلان بین و رێز لەهەڵبژاردنی سیاسیان بگرین، ئەگەر بمانەوێت رێز لەخۆمان و ئیرادەی سیاسی گەلەكەمان بگیرێت، ئەمەش جەوهەری ئەخلاقی سیاسەت و هونەری مامەڵەكردنی سیاسیە لەگەڵ ئەوانی دیكەدا.

سڤیل: د. سەربەست نەبی

{jcomments off}