پێوه‌ندیی سیاسی یان گۆێڕایه‌ڵی! حه‌سه‌نی ماوه‌ڕانی

هه‌ر له‌ منداڵی ڕا گۆێم  لێده‌بوو که‌  ده‌گوترا:  کورد له‌گه‌ل یه‌ک ناته‌بان، یه‌ک ناگرن، خۆخۆرن، بێگانه‌په‌رستن و هتد…

له‌گه‌نجێتی دا که‌ سه‌ره‌م به‌ خوێندنه‌وه‌ی کتێبه‌جۆراوجۆره‌کان قال ده‌کرد به‌ هاسانی بۆم ده‌ر‌که‌وت که‌ ئه‌و ووتانه‌ی  پیره‌پیاوانی ڕابردوو له‌ ئه‌زمونی تاڵی بزوتنه‌وه‌کانی  پێشین و  هه‌بوونی دووبه‌ره‌کی و به‌رژه‌وه‌ندیخوازی  که‌سی رابه‌ره‌کان و میره‌ کورده‌کان سه‌رچاوه‌یان گرتبوو.  هه‌مدیسان به‌وه‌شم زانی که‌ دوژمنه‌ داگیرکه‌ره‌کانمان له‌سه‌رده‌می هێرشی عه‌ره‌ب و دامه‌زراندنی ئایینی ئیسلام، تێکۆشاون ئه‌وه‌ له‌ مێشکی کوردانیشدا بکه‌نه‌ مه‌له‌که‌  که‌ کورد نابێ یه‌ک بگرێت. بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش  هه‌م که‌ڵکیان له‌ هه‌ستی ئایینی وه‌رگرتووه‌ و هه‌م  حه‌دیس و ره‌وایه‌تیان له‌ پێغه‌مبه‌ر و خه‌لیفه‌کان و پیاوه‌ گه‌وره‌کانی ئایینی، که‌ خۆیان له‌ خزمه‌ت  ده‌سه‌ڵاتی عه‌ره‌ب و تورک و فارس دابوون، هێناوه‌ته‌وه‌  هه‌تا نه‌هێڵن نه‌ته‌وه‌ی کورد به‌ یه‌کگرتن بگا و هه‌ستی نه‌ته‌وه‌په‌رستانه‌ی به‌ره‌و  شعوری نه‌ته‌وه‌یی په‌ره‌بگرێت. 

دیاره‌ کۆمه‌ڵانی ئاسایی کورد قه‌ت به‌ بیریان دانه‌هاتووه‌ که‌ جیاوازی دابنێن و کوردی به‌شێک به‌ کورد نه‌زانن. ده‌سته‌واژه‌ی ” ئه‌ودیو” سازکراوی زانا و مامۆستایان یان کۆڕیکی زمانه‌وانی  نه‌بوو. کوردی ئاسایی که‌ خۆیان  به‌ یه‌ک نه‌ته‌وه‌ ده‌زانی پاش  دارژتنی سنووری ده‌ستکردی دوژمن، دایان ڕشت و به‌ ئه‌وبه‌رئه‌وبه‌ری سنوری ده‌سکردی  دوژمنیان ده‌کوت ” ئه‌و دیو”!  واتاکه‌شی ئه‌وه‌یه‌ که‌  وه‌ک دیوی مالێک که‌ به‌ دیوار جیایان کردبێته‌وه‌. خه‌لکی کوردستان سه‌رجه‌می کوردستانیان به‌یه‌ک ماڵ ده‌زانی.

به‌داخه‌وه‌ میره‌کان و سه‌رۆک عه‌شیره‌کان  و سه‌کرده‌کانی کورد که‌ گیرۆده‌ی ده‌سه‌ڵاتی خۆیان بوون به‌ گشتی وه‌ک خه‌ڵکی ئاساییان بیر  نه‌ده‌کرده‌وه‌. هه‌بوون  پیاو خاس و ناودارانی  کورد  که‌ له‌و توێژه‌ڕا هه‌ستان و خه‌باتی  رزگاریخوازانه‌ی  کوردیان به‌ڕێوه‌ برد، به‌ڵام  ئه‌وانیش که‌وتنه‌ به‌ر دژایه‌تی  ده‌سه‌ڵاتداره‌ ناوچه‌ییه‌کانی کورد و تیری  خه‌یانه‌تی  به‌گ و سه‌رۆک عه‌شیره‌کانی خۆفرۆش پشتیانی پێکا.

له‌سه‌ره‌تاێ  چه‌رخی بیسته‌مه‌وه‌ به‌ په‌یدابوونی ڕیکخراوه‌ی سیاسی هیوای یه‌کگرتنه‌وه‌ی کورد چه‌قه‌ره‌ی دا و ورده‌ ورده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی بزوتنه‌وه‌کانی کورد که‌وته‌ ده‌ست خوێنده‌وار و ڕووناکبیرانی کورد.  به‌داخه‌وه‌ ڕه‌روتی حیزبایه‌تیش که‌وته‌ به‌ر کارتێکه‌ریی حیزبه‌ گه‌وره‌کانی  ولاته‌داگیرکه‌ره‌کان و به‌ شێوازی  سروشتیی کۆمه‌ڵایه‌تیی خۆی  گه‌شه‌ی نه‌ستاند و بوو به‌  کۆپی هه‌ڵگریی له‌  حیزبه‌ سه‌رانسه‌ریه‌کانی  ئێرانی و تورکی و پاشان عه‌ره‌بی.

به‌م چه‌شنه‌ سنوری ده‌سکردی دوژمن بیری ناوچه‌گه‌ریی له‌ناو جه‌رگی بزاڤی کورددا چه‌قاند و هه‌ڵکه‌وته‌یی جۆغرافیایی  گشتی کوردستانیش به‌ چوارده‌وره‌ی گیراو بیانووی دایه‌ ده‌ست به‌رێوه‌به‌رانی هێزه‌ سیاسیه‌کان که‌ به‌ مافی ڕه‌وای خۆیانی بزانن که‌  رو له‌ کام ده‌وڵه‌تی داگیرکه‌ری کوردستان ده‌که‌ن. واته‌ روژهه‌ڵاتی رووی له‌ عیراق کرد و باکوری روی له‌ سوریا و ئیران کرد و باشوری ئێران و تورکیا کرده‌ مام و خه‌مخۆری خۆی.

به‌داخه‌وه‌ ئیستا پاش پتر  له‌سه‌ت ساڵان ده‌رکه‌وتووه‌ که‌ سه‌رکردایه‌تیه‌کانی ئێستای کوردیش،  نه‌خۆشی کۆنه‌ میر و به‌گه‌کانی کوردیان وه‌ک میرات بۆ ماوه‌ته‌وه‌. حیزبه‌کانی کوردی باشور، نه‌ کوردی ڕۆژهه‌ڵات و نه‌ کوردی باکور و باشور به‌ خۆمانه‌ نا‌زانن و نه‌ به‌ هاو نیشتمان. به‌شێکیان  له‌سه‌ر حیسابی میوان  و به‌شێک وه‌ک وه‌باڵی ئه‌ستۆ هه‌لسوکه‌وتیان له‌گه‌ڵ ده‌که‌ن.  بۆ ئه‌و کرداره‌ ناکوردانه‌ی خۆشیان بیانوی جۆراوجۆر  ده‌دۆزنه‌وه‌.  له‌ لایه‌ک ڕا له‌گه‌ڵ دوژمنانی کورد له‌ باشور و باکور په‌یمانی ستراتێژیک ده‌به‌ستن و چاویان  له‌وه‌ ده‌نوقێنن که‌  ده‌وڵه‌ته‌ داگیرکه‌ره‌کان  شه‌و و  رۆژ خه‌ونی تێکچوونی ده‌سه‌ڵاتی باشور  ده‌بینن و له‌ لایه‌کیش را ئه‌وه‌نده‌ی ده‌کرێ زه‌خت ده‌خه‌نه‌ سه‌ر کورده‌کانی رۆژهه‌ڵات و باکور که‌ملکه‌ج بن و سه‌به‌رده‌نه‌وه‌ و واز له‌ خه‌بات بهێنن.  به‌مجۆره‌ هێزه‌کانی کوردی  رۆژهه‌ڵاتیان کردۆته‌ مووچه‌خۆر و خانه‌ نشین و ڕیکخراوی سه‌ر  په‌ره‌ کاغه‌ز و داگیرکه‌رانی کوردستانیان کردۆته‌ دۆست و بربره‌ی پشتێ.  دیاره‌ له‌گه‌ڵ کوردی باکور بۆیان نه‌کرا ئه‌و سناریۆیه‌ دابه‌زێنن به‌ڵام مشت و مڕه‌کان هه‌ربه‌رده‌وامن.

ئه‌م حیزبانه‌ له‌نێو باشوری کوردستانیش دا  خۆ به‌ یه‌ک ماڵ نازانن و  وه‌ک کۆنه‌ میره‌کانی بابان وسۆران چه‌نده‌ها ساڵ له‌ دژی یه‌کتریش شه‌ڕیان کرد و  له‌ ئه‌نجامدا به‌ زه‌ختی ئه‌مریکا یه‌کیان گرته‌وه‌. به‌ڵام ره‌گ ئاژوویی ده‌زگاکانی  جاسوسی ئێران و تورکیا له‌ ناویان دا، ئه‌و یه‌کگرتنه‌وه‌ی بێ ڕه‌نگ و بۆن کردووه‌ و له‌رزۆکه‌.

له‌رزۆک بوونی  ئه‌و یه‌کگرتنه‌وه‌ زه‌مانێ  پتر روون بۆوه‌ که‌ سه‌رۆکی هه‌ریمی کوردستان پرسی سه‌ربه‌خۆیی و ریفراندۆمی هێنا گۆڕێ.

یه‌کێتی نیشتمانی که‌ دۆستی سه‌ره‌کی کۆماری ئیسلامیه‌، سه‌ره‌ڕای  بوونی به‌شێکی به‌رچاوی کادیر و ئه‌ندامی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی که‌ دژی ئه‌و  خه‌ته‌ن به‌ ڕاشکاوی دژی ریفراندۆم که‌وته‌ کایه‌ و به‌ یارمه‌تی هه‌نارده‌کانی  وه‌زاره‌تی ئیتلاعات (رێکخراوی جاسوسیی ئیران) له‌ گه‌ل جه‌ماعه‌تی  مالیکی یه‌کیان گرته‌وه‌ و ئێستاش چه‌کداری شیعه‌ی سه‌دریان بردۆته‌ که‌رکوک و به‌ هیوای لێدانی مارشی که‌رکوک شاری برایه‌تی کورد و عه‌ره‌بن!

یه‌کێتی نیشتمانی له‌مێژساله‌ له‌باوه‌ش کۆماری ئیسلامیدا خۆی به‌ حاواوه‌ ده‌بینێ و کوردی  رۆژهه‌ڵاتی کردۆته‌ قوچی قوربانیی پێوه‌ندیی خۆیان و ئێران.  تیرۆری سه‌دان تێکۆشه‌ری کوردی رۆژهه‌ڵاتی به‌ بێ یارمه‌تیی ڕاسته‌وخۆی ئه‌و ڕێکخراوه‌یه‌  نه‌ده‌گونجا. له‌کاتێکدا کوردی رۆژهه‌ڵات ئه‌وه‌ی له‌ده‌ستی هاتبوو‌ بۆ یارمه‌تی کوردی باشور له‌سه‌رده‌می  کۆنه‌وه‌ هه‌تا رزگاریی باشوری کوردستان کردبووی، به‌ قه‌ولی ره‌وانی شاد  تێکۆشه‌ری کۆچکردوو کاک قاقه‌ی که‌ریمی ، نرخی  تیرۆری کوردێکی ئیرانی  له‌ سولیمانیه‌  ببوو به‌ 500 دولار. له‌درێژه‌ی ئه‌و خزمتکارییه‌ به‌ دوژمندا   ته‌نانه‌ت ئه‌وان سپای پاسدارانیان  هێنا بۆ کۆیه‌ بۆ سه‌ر بنکه‌کانی حیزبی دێمۆکرات و سه‌ر‌دانه‌واندنیان له‌ئاست کۆماری ئیسلامی به‌ سکرتێری پێشووی ئه‌و حیزبه‌، کاک مسته‌فا هیجریو سکرتێری هه‌تاهه‌تایی کۆمه‌له‌ کاک عه‌بدولا موهته‌دی واژوو کرد. ته‌نانه‌ت بۆ گوشار بۆسه‌ر حیزبی دیمۆکرات یه‌کێ له‌ نۆێنه‌ره‌کانی مه‌کته‌بی سیاسی که‌ له‌ دانیشتنه‌که‌دا به‌شداریی کرد بوو بێجگه‌ له‌ هه‌ره‌شه‌ و گوره‌شه‌ گه‌لێک قسه‌ی سوکی کردبوو که‌ ته‌نیا لایقی  خۆی بوون. به‌داخه‌وه‌ له‌ ترسی یه‌کێتی هه‌تا ئیستا به‌رێوه‌به‌رایه‌تی حیزبی دیمۆکرات به‌ ڕاشکاوی له‌سه‌ر ئه‌و دانیشتنه‌ و ناوی ئه‌و پاسداره‌ کورده‌ی ئه‌ندامی به‌رێوه‌به‌رایه‌تیی یه‌کێتی نیشتمانیی له‌قاو نه‌داوه‌.

له‌   جه‌نگه‌ی شه‌ڕی براکوژییدا من له‌ وتارێکدا  که‌ له‌  گۆڤاری هاوار  له‌چاپدرا   له‌سه‌ر  هاوده‌نگیی و هاوکاریی  ینک له‌گه‌ل ئیران  به‌ ناوی “ینک له‌گه‌مه‌ی عه‌جه‌مدا” به‌پێی به‌ڵگه‌ ده‌وری ینک م له‌ هه‌لگیرساندنی شه‌ڕی براکوژیی  به‌ فیتی ئێران هێنا به‌رباس.  به‌ڵام ده‌وری ئیستای هاوکاریی  ینک له‌ گه‌ڵ ئێران زۆر پتر مه‌ترسیداڕه‌ له‌و سه‌رده‌مه‌.  ئه‌و ده‌وره‌  پێوه‌ندیی به‌ مان و نه‌مانی ده‌سه‌ڵاتی باشوره‌وه‌ هه‌یه‌.  گه‌ر ئیستا بمهه‌وی  له‌ وتارێکدا باسی  ئه‌و ده‌وره‌ بکه‌م که‌ ینک ده‌یگێڕێ ده‌بی بنووسم ینک باسکی  پاسدارانی ئێران.

ئیستاش نامه‌ی مه‌کته‌بی سیاسیی ینک بۆ حدک (حیزبی دیمۆکراتی کوردستان) له‌سه‌ر جمۆجۆلی پێشمه‌رگه‌کانی وڵاتپارێز نه‌ک ته‌نیا جێگه‌ی ڕه‌خنه‌یه‌ به‌ڵکو وه‌ک کوردێک مرۆڤ  شه‌رمه‌زار ده‌بێ له‌ کرده‌وه‌ی  ینک که‌ ناوی  حیزبێکی کوردیی له‌سه‌ره‌.

له‌ ناوه‌ڕۆکی نامه‌که‌ی ڕا  که‌ له‌ مالپه‌ری رۆژهه‌ڵات دا باسکراوه‌، ینک ده‌ستور ده‌دا به‌ حدک که‌ ده‌بێ (!) به‌ زووترین کات چالاکی  ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ بوه‌ستێنێ.  دیاره‌ به‌پێی خو و ڕه‌وشتی ینک ، هه‌ره‌شه‌ی  زاره‌کیشی ده‌گه‌ڵ بووه‌. هه‌روه‌ها له‌و بڕوایه‌شدام که‌ ئه‌و نامه‌یه‌  که‌به‌ ناوی سه‌رکردایه‌تی ینک نووسراوه‌، په‌سندی هه‌موو ئه‌ندامه‌کانی  سه‌رکردایه‌تی ینک نییه‌. به‌لام چۆن شه‌ڕی براکوژی له‌ مێژوودا به‌ ناوی ینک تۆمارکرا، له‌کاتێکدا ته‌نیا چه‌ند که‌سی سه‌ره‌کی  ده‌فته‌ری سیاسی ئاگاداری مه‌سه‌له‌که‌ بوون، هه‌ر ئاواش ئه‌و نامه‌یه‌ به‌ ناوی گشتی ئه‌ندامه‌کانی سه‌رکردایه‌تی ینک تۆمار ده‌کرێ.

ئیستا کاتی وه‌ی هاتووه‌ که‌ رفوناکبیره‌ کورده‌کان و تێکۆشه‌رانی  شه‌یدای ئازادی،  بیده‌نگیه‌کان بشکێنن. په‌رده‌کان دابدڕن هه‌تا بۆ سه‌ر‌جه‌م نه‌ته‌وه‌ی کورد ئاشکرابێ که‌ ئه‌وانه‌ی وا له‌ ناو یه‌کێتیدا وه‌ هه‌روه‌ها له‌ ناو حیزبه‌کانی دیکه‌دا خزمتکاری ئیران  یان تورکیا و سوریان،  کێن. با ئه‌ندامه‌کانی ئه‌و حیزبه‌کان بایخی  راستیی که‌سایه‌تیی ئه‌و ده‌سته‌ نۆکه‌رانه‌ بناسن و هه‌لوێستیان له‌دژ بگرن.

29.9.2014