پەرچەكردار و هەڵوێستی چالاكانی فەرهەنگیی رۆژهەڵات لە هەمبەر پیلانێكی نەزۆك/ سازدانی: شەریف فەلاح

گوڵباخ بەهرامی: لە هەوڵدان بە دروستكردنی فەزاییەكی تەنگەبەری نەخوازراو و ژەهراوی لە كار و چالاكی دڵساردیان بكەنەوە

عەلی لەیلاخ: ئێران لە سونگەی فەرهەنگەوە درێژە بە پڕوپاگەندە بۆ حاكمیەتی خۆی دەدا.
وشەجاڕ: پیاوەكانی كۆمەڵگای ئێمە لە بەرانبەر ئەكاونتێكی كچانەدا خێرا خۆیان دەدۆڕێنن.

گوڵاڵە كەمانگەر: كۆماری ئیسلامی حزووری مەدەنی و فەرهەنگیی پێ تەحەمول ناكرێ.
كەیهان یووسفی: لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان پیلانیگێڕی زۆر ئاسان و شوێن پێی پیلانگێڕیش نادیارە.
ئاماژە:
لەمێژە ناوەندە ئەمنی و هەواڵگرییەكانی كۆماری ئیسلامی، تەكنۆلۆژیای نوێی سەردەم بۆ گەیشتن بە ئامانجەكانیان بەكار دەهێنن و بۆ ئەم مەبەستەش رێكار و شێوازی جۆراوجۆر دەگرنە بەر. یەك لەو رێكارانە بەكارهێنانی تۆڕی كۆمەڵایەتیی فەیسبووكە و دەشزانن زۆرێك لە نووسەران، ئەدیب و شاعیر و چالاكانی فەرهەنگیی كوردی رۆژهەڵات لە فەیسبووك ئێكاونتیان هەیە و بابەت و بەرهەمەكانیان بڵاو دەكەنەوە و لایەنگری زۆریان هەیە و لەسەر جەماوەر كاریگەرییان هەیە، بۆیە لە رێگای دەست و پەیوەندییەكانیان و بە كردنەوەی لاپەڕە و پەیج بەناوی خوازراو و زۆرتر بەناوی كچانەوە پێوەندی بەو نووسەرانەوە دەگرن بە مەبەستی وەرگرتنی زانیاری و بەدەستهێنانی بەڵگە كە كاتی خۆی بەدژیان بەكاری بهێنن. ماوەیەكە چەند لاپەڕەیەكی فەیسبووك بەناوی كچان و ژنانەوە بە شێوەیەكی فراوان هێرشیان كردۆتە سەر شاعیران و نووسەرانی رۆژهەڵات و دەیانەوێ‌ لەم رێگەوە پێگەیان لاواز بكەن و زەربە لە كەسێتییان بدەن. بۆیە ئەم پرسەمان لە چوارچێوەی چەند پرسیارێكدا لەگەڵ پێنج چالاكی بوارە جیاجیاكان بەناوەكانی: “گوڵباخ بەهرامی، شاعیر و راگەیاندنكار، عەلی لەیلاخ، شاعیر و رۆژنامەنووس، وشەجاڕ نووسەر و چالاكی فەرهەنگی، گوڵاڵە كەمانگەر چالاكی خوێندكاری و توێژەر و كەیهان یووسفی چالاكی سیاسی و خوێندكاری” هێناوەتە بەرباس و هۆكار و ئامانجەكانی دەزگا ئەمنی و ئیتلاعاتییەكانی حكوومەتی ئێران لەم كارە و رێكارەكانی بەرەنگاربوونەوەی تاوتوێ‌ دەكەین.

 ـ بەڕای ئێوە دەزگا ئەمنییەكانی كۆماری ئیسلامی ئامانجی سەرەكییان لە دەست دانە ئەم كارە لە دنیای مەجازی و بەتایبەت فەیسبوك چییە؟

گوڵباخ بەهرامی: دیارە كە پیلان و بەرنامەكانی دەزگا ئەمنییەكانی ئێران لەمێژە بە شێوازی جۆراوجۆر دەستی پێكردووەو بەردەوامە و ئامانجی سەرەكییان سیخوڕی و بەدەستهێنانی زانیاریی تاكەكەسی و حیزبییە لەو كەسانەی كە بە شێوەیەكی چالاك لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا دەردەكەون، هەروەها لاوازكردنی پێگەی كۆمەڵایەتی و لەباربردنی هەوڵەكانی ئەو كەسانە كە زیاتر هەوڵی لەقاودان و ئاشكراكردنی پیلانەكانی رژێم دەدەن و لەو چوارچیوەیەدا كار دەكەن. هەروەها بە كەڵك وەرگرتن لە كەسانی خۆفرۆش و سیخوڕ بە بڵاوكردنەوەی زانیاریی نادروست و دروستكردنی پەیج و ئێكاونتی ساختە و دانانی بابەتی بێمانا و بێ ناوەڕۆك بە ناوی چالاكانی سیاسی و فەرهەنگییەوە هەوڵ دەدەن بە دروستكردنی فەزاییەكی تەنگەبەری نەخوازراو و ژەهراوی لە كار و چالاكی دڵساردیان بكەنەوە و بێدەنگیان بكەن. هەروەها یەكێكی تر لە ئامانجەكانیان لاوازكردنی متمانە و بوونی پەیوەندییەكی باوەڕپێكراو و پتەوە لە پەیوەندییەكانی ئەو چالاكە سیاسییانە لەگەڵ خەڵك دایە.

عەلی لەیلاخ: سەرەتا پێویستە دەبێ ئاماژە بەمە بكەین سیستمی كۆماری ئیسلامی بۆ بەڕێوە بردنی حاكمیەتی خۆی چەندین قۆناغی بەڕێوە بردووە، ئێستا كە لە قۆناعی سیاسی/ فەرهەنگی دایە، كەواتە لە سونگەی فەرهەنگەوە درێژە بە پڕوپاگەندە بۆ حاكمیەتی خۆی دەدا، بەڵام لەسەر رێگەی ئەم پیلانە هەبوونی چالاكیی فەرهەنگی و چالاكانی بە ئەزموون و خۆشناوی فەرهەنگی كە تەمەنی خۆیانیان لەم پێناوە داناوە. بۆ ئەو پیلان و لەمپەر و بەربەستە. هەربۆیە لەو هەوڵەدان لە هەموو رێگایەكەوە بەم كەسانە سووكایەتی بكات. بەتایبەت لە دنیای بەربڵاوی مەجازیدا.

وشەجاڕ: پێش هەموو شتێك پێویستە بڵێم ئەوان بە دوو شێواز ئەو كارە دەكەن

یەكەم تەنیا ناوزڕاندن و تەشهیر و دووهەم نزیكبوونەوە و بەدەستهێنانی زانیاری و خاڵە لاوازەكانی ژیانی چالاكانی كورد، بەڵام بەگشتی دەتوانین بڵێین ئامانجی سەرەكییان سوكایەتیكردنە بە فەرهەنگ و كولتووری نەتەوەكەمان و هەروەها دڵسۆزان و خزمەتكارانی ئەو كولتورە و شكاندنی ئەو كەسانە لە ناو كۆمەڵگادا و زۆرجاریش نزیكبوونەوە و وەرگرتنی زانیاریی تایبەتی ژیانی ئەو كەسایەتییە چالاكانە و بەكارهێنانەوەی پێوەندییەكە وەكوو خاڵی لاوازیی كەسایەتییان لە داهاتوودا. هەندێ جاریش بەو شێوەیە هەڵڵایەك لە نێوان چالاكاندا دەنێنەوە و دووبەرەكی دروست دەكەن.

گوڵاڵە كەمانگەر: چالاكانی ئەدەبی و فەرهەنگی ئەو كەسانەن كە ئەنجومەنە ئەدەبی و فەرهەنگییەكان بنیات دەنن و لە رێگای ئەوەانەوەیە كە هێندێ چالاكی مەدەنی و فەرهەنگی و رادەیەك (هەرچەند كەم) لە رێكخستنی خەڵك لە بۆنەكاندا مومكین دەبێ. خەڵك بە تایبەت لاوەكان لە رێگای كۆبوونەوە لەم ناوەندگەلە دایە كە هەم شوناسی فەرهەنگیی خۆیان باشتر دەناسن و هەم دەكەونە هەوڵدان بۆ پاراستنی و هەمیش لە رێگای ناسینی یەكترەوە نێتوەركێك ساز دەكەن كە لە كاتی پێویستدا دەتوانن یەكتر لە رووداوەكان ئاگادار بكەنەوە.
كۆماری ئیسلامی ئەو رادەیە لە حزووری مەدەنی و فەرهەنگیشی پێ تەحەمول ناكرێ بۆیە هەوڵ ئەدەتا هەر لە سەرەتاوە خودی ئەو ناوەندگەلە هەڵپێچێ تا پێویست نەكات دواتر دەردیسەری كۆنترۆڵی چالاكییەكانیان بدات بە خۆی. دیارە باشترین رێگاش بۆ ئەو مەبەستە بە ئامانج كردنی كەسایەتی ئەو كەسانەیە كە كۆڕ و كۆ بوونەوەكان بە بۆنەی ئەوانەوە گەرم دەبن.

كەیهان یووسفی: بێ شك دنیای مەجازی یان توڕە كۆمەڵایەتییەكان و لەوانە وەكوو فەیسبووك بەكارهێنەری زۆری هەیە . بۆ خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستان بە هۆی خەفاقان و داخراوی سیاسییەوە دەتوانێت شوێنێك بێت بۆ دەرخستنی بیرۆبۆچوون و تەنانەت هەستەكانیان كە لە كۆمەڵگای واقعیی خۆیاندا تاوانە. هەر بۆیەش بە هۆی تایبەتمەنی و سروشتی توڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە پیلانیگێڕی زۆر ئاسان و شوێن پێی پیلانگێڕیش نادیارە. ئەندامانی دەزگای ئیتلاعاتی كۆماری ئیسلامی بە هۆی ئەو دوو تایبەتمەندییەوە ـ بوونی بەردەنگی زۆر و نادیار بوونی شوێن پێی پیلانگێڕـ بۆ شكاندنی كەسایەتیی كەسانی كولتووری، سیاسی، ئەدەبی و… لەم بەستێنە كەڵك وەردەگرێت.
 ـ بۆچی ئەو ناوەندە ئەمنییانەی حكوومەتی ئێران بۆ گەیشتن بە مەبەستەكانی بەناوی ژن و كچانەوە لە فەیسبۆك دەردەكەوێ‌ و پەیوەندی لەگەڵ چالاكانی سیاسی و فەرهەنگی دەگرێت؟
گوڵباخ بەهرامی: خۆ حەشاردان لە پشت دەمامكی جۆراوجۆر و ناوی خوازراو بۆ گەیشتن بە مەبەستەكانیان یەكێك لە تاكتیكەكانی ئەو رژێمەیە بۆ خۆخزاندنە نێو ژیانی شەخسی و حەریمی خسووسیی خەڵكەوە .پێم وایە هۆكاری بەكارهێنانی ناوی كچان و ژنان لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە بەداخەوە كۆمەڵگە رۆژهەڵاتییەكان بەگشتی و كۆمەڵگەی ئێمەش لە باری كۆمەڵاتییەوە پێگەیشتوو و پێشكەوتوو نین، هەر بۆیە بۆ راكێشانی سەرنجی خەڵك و بەتایبەتی پیاوان بەو شێوەیە بە سێبەری ژنانەوە هەوڵ دەدەن بازنەی پێوەندییان فراوانتر بكەن و زیاتر لە ئامانجەكانیان نزیك ببنەوە.
عەلی لەیلاخ: ریشەی ئەم پرسە دەگەڕێتەوە بۆ رەوان و هەستی كۆمەڵگە، بەتایبەت چینی پیاوان كە بەرانبەر بە ناو و وێنەی كچان و ژنان تووشی شڵەژاویی دەروونی وهەستی ئێرۆتیكی دەبن. ئەم باسێكی زانستییە، بەڵام ناوەندە ئەمنییەكانی كۆماری ئیسلامی باش لەم مەسەلە دەزانن، هەربۆیە بەساز كردنی فەیسبووك و لینكی نەناسراو هەوڵ ئەدەن بۆ بەرقەرایی پەیوەندیی و بەداخەوە زۆر لە پیاوانی ئێمەش ئەم پەیچ و بەرگانە پەسەند دەكەن و ئەوانیش سیاسەتی دیاریكراوی فەرهەنگیی خۆیان كە بێ رێزی كردن بە كەلتوور و فەرهەنگەكانی دیكەیە بەڕێوە دەبەن.
وشەجاڕ: وەك باسم كرد ئامانجی سەرەكییان سوكایەتیكردنە بە دڵسۆزانی فەرهەنگی نەتەوەكەمان و چاك دەزانن كە بەداخەوە لە كۆمەڵگای ئێمەدا هەر كارێك بە ناوی ژنەوە و ژنانە بكرێت، كاریگەریی لەسەر ڕای گشتی زیاترە. هەر بابەتێك بە ناوی ژنەوە بڵاو دەكرێتەوە، بێ ئەوەی گوێ بەوە بدرێت نووسەرەكەی كێیە، خوێنەری زیاترە. ئەوان دەتوانن بە ناوی ژنەوە زۆرترین خوێنەر بۆ لای بابەتەكانیان ڕاكێشن و بەو شێوەیە كاریگەریی نەرێنیی زیاتر لەسەر ئەو كەسانە دابنێن. هەروەها ئەوەش دەزانن كە بەداخەوە زۆربەی پیاوەكانی كۆمەڵگای ئێمە لە بەرانبەر ئەكاونتێكی كچانەدا خێرا خۆیان دەدۆڕێنن و سیخوڕەكە بەو شێوەیە ئاسانتر دەتوانێت زانیاری یان خاڵە لاوازییەكانی ژیانیان بدۆزێتەوە. لە لایەكی تریشەوە دەزانن كە لە كۆمەڵگای ئێمەدا متمانە بە هەژمارێكی ژنانە زیاترە و بۆیە بەرانبەر بە چالاكانی ئافرەتیش هەر ئەو سیخوڕانە بۆ گیانی ژنە چالاكەكانیش دەنێرن. بۆیە دەزگا هەواڵگرییەكان زیاتر هەژماری ژنانە یان ژنانی سیخوڕ بۆ ئەو مەبەستانە بەكار بهێنن.
گوڵاڵە كەمانگەر: كاریگەرترین شێوازیش بۆ ئەو مەبەستە دەست خستنە سەر ژیانی تاكەكەسی و تۆمەتبار كردنی كەسەكان بە بێ ئەخلاقی و بێ رەوشتیە. لەو رێگایەوە نە تەنیا كەسایەتی ئەو كەسانە خەوشدار دەكەن، بەڵكوو شوێنەكان و ئەنجومەن و كۆڕەكانیش وەكوو شوێنی نائەمن بۆ كچان و ژنان نیشان دەدەن بۆ ئەوەی ئەوان لەو فەزایە دوور بخەنەوە، جا گەر چاو لە ئەسیدپاشییەكان و بە چەقۆ هێرش بردن بۆ ژنان لە شارەكانی دیكەدا بكەین بۆمان دەردەكەوێ كە ئەمە هەمان سیاسەتە كە لە كوردستاندا بەم شێوازە پیادە دەكرێ و یەكێك لە مەبەستەكانی خانەنشین كردنی ژنانە.
كەیهان یووسفی: سەرەتا دەبێت بڵێیم بە داخەوە بە هۆی كولتووری نەخۆشی كۆمەڵگای ئێمەوە( بە كوردی و ئێرانی و رۆژهەڵاتی ناڤینیش بە گشتی)، بوونی وێنە و ناوێكی كچانە لەم توڕانە دەتوانێت زۆر سرەنجراكێش بێت و زوو مەیلی تاكەكان و بە تایبەت پیاوان بۆ لای خۆی بكێشی. هەروەها بوونی پەیوەندییەكی شاراوەی نێوان ژن و پیاو، لە كۆمەڵگای ئێمەدا دەتوانێت عەیبە و ئۆباڵێكی زۆر گەورە بێت و دەتوانێت تا ئاستێك بێت كە كەسایەتیی تاك برووخێنێ. هەر بۆیەش بە كارهێنانی ناوی كچ وژن و درووستبوونی پەیوەندییەكی نەشیاو كە دەبێت درووست نەبێت، دەتوانێت كارتێكی گوشار بێت لە دەستی بەرپرسانی دەزگای ئیدارەی ئیتلاعاتەوە بۆ بەڕێوە بردنی ئامانج و پیلان و پلانەكانیان

 

ـ ئایا ئەو هەوڵە ئامانجدارانەی دەزگا ئەمنی و سیخوڕییەكانی ئێران لە فەیسبۆك دەتوانێ‌ لەسەر بیروڕای خەڵك كاریگەریی دابنێت؟
گوڵباخ بەهرامی: تا رادەیەك دەتوانێت. لەبەرئەوەی سنووری فەزای مەجازی لە ئاستێكی بەرفراواندا و لە چوارچێوەی كۆمەڵێك پەیوەندیی دیاری نەكراو دایە، هەر هەوڵ و پیلانێك بۆ لەكەداركردنی كەسایەتی و لاوازكردنی پێگەی كۆمەڵایەتیی چالاكانی سیاسی و فەرهەنگی لەو چوارچێوەیەدا كۆمەڵێك كاردانەوە و بیروڕای جیاواز بەدوای خۆیدا دێنێت كە بۆ بەرپەرچدانەوەیان و پووچەڵ كردنەوەی ئەو هەوڵ و پیلانانە، دەبێ هەزینەی بۆ بدرێت و كاری بۆ بكرێت ئەمەش پێویستی بە تێپەڕینی كات و هەوڵدان بۆ كەمكردنەوەی كاریگەرییە نێگەتیڤەكانی ئەو هەولە نەزۆكانەی دەزگا سیخوڕییەكانی ئێران هەیە. بەداخەوە كۆمەڵێك كەسیش بەبێ خوێندنەوە بۆ ئەو سیاسەتانە و بە شێوەیەكی نالۆژیكی دەڕواننە ئەو پرسە و زۆرجار دەبینین كە دەكەونە داوی ئەو پیلانە و لەباتی بەرەنگاربوونەوە لە گەڵ ئەو دیاردەیە، دەبنە هۆكارو كەرەستەی بڵاوكردنەوەی ئەو فكرەی كە لە پشتییەوە ئامانجێكی مەترسیدار و دزێو حەشار دراوە.
عەلی لەیلاخ: بە ڕای من ئەگەر بە هەڵوێست نەبین و ئاگاداری ئەم پیلانە نەبین، دەتوانن كاریگەرییان هەبێت، چۆنكە وەرگرتنی تانە و توانچ ئاسانترە، هەتا لێكۆڵینەوە و دیتنی شتی چاك ئەمەش دەردی كۆمەڵگەی ئێمەیە.
وشەجاڕ: بەداخەوە زۆر جار پیلانەكانیان سەردەگرێت و لە ماوەیەكی كورتدا لەناو خەڵكی ئاسایی و بگرە ڕۆشنبیرانیشدا كاریگەرییەكی نەرێنی دادەنێت، بەتایبەت كە قوربانییەكان زۆر جار خێرا ئاگادار نابنەوە و تا وەئاگا دێنەوە كە بەرگری لە خۆیان بكەن، خەڵكێكی زۆر بابەتەكەیان بینیوە و بەداخەوە خراپەش بە زەحمەت لە نەستی خەڵكدا دەسڕدرێتەوە. بە داخێكی گرانتریشەوە خەڵكی خۆیشمان زۆرجار خۆشباوەڕانە سەیری مەسەلەكان دەكەن و كەمتر بیر لە پیلانی نەگریسی دوژمنان دەكەنەوە. هەڵبەت زۆر جاریش خێرا پیلانەكەیان ئاشكرا دەبێت و بە زیانی دوژمن تەواو دەبێت.

گوڵاڵە كەمانگەر: گەر خەڵك بە وشیاری بە نسبەت ئەو كارانەوە نەجووڵێنەوە و بە توندی بایكوتی نەكەن بە دڵنیاییەوە دەتوانێ كاریگەریشی هەبێ.
كەیهان یووسفی: بێ شك كۆماری ئیسلامی جیا لهەوەی كە دەیهەوێت كەسایەتیی تاكە خۆشناوەكانی كۆمەڵگای خەوشدار بكات، دەیهەوێت كاری سێخوڕیش لەسەر كەسانی سیاسی و تەنانەت كولتووری لە كۆمەڵگای كوردیش بكات، هەڵبەت كۆمەڵگای كوردی لە رۆژهەڵات تا ئاستێك هۆشیارە، بەڵام دروستكردنی قسە و قسەلۆك بێگومان كاریگەری نیگەتیڤی خۆی بە دواوە دەبێت.

 ـ بەڕای ئێوە دەبێ‌ چالاكانی فەرهەنگی و سیاسی چ بكەن، هەتا نەكەونە تۆڕی ئەو كەسانە و بەگشتی دەبێ‌ چۆن ئەو هەوڵانە بەرپەرچ بدرێنەوە؟
گوڵباخ بەهرامی: بە دڵنیاییەوە هەموو ئەو كەسانەی كە وەكوو چالاكی سیاسی و فەرهەنگی كار دەكەن ئەزموونی رووبەڕوو بوونەوە لە گەڵ ئەو جۆرە پیلانە ئامانجدارانەی رژیمیی ئێرانیان هەیە، بۆیە دەبێ بە هۆشیاریی زیاترەوە كار بكەن بە تایبەت لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان هەوڵ بدەن بە خستنەڕووی زانیاری زیاتر و ئاگاداركردنەوەی خەڵك لەو هەوڵانەی دەزگا سیخوڕییەكان زەمینە و بەستێنی فكری و بەرەنگاربوونەوەی لای خەڵك دروست بكەن تا لە كاریگەرییە نیگەتیڤەكانی لە زهنییەتی تاكەكاندا كەم بكەنەوە، هەروەها بە وریایی زیاترەوە بازنەی پێوەندییەكانیان لە تۆڕە كۆمەڵاتییەكاندا دیاری بكەن تا دەستی كورتی ئەو پیلانە كورتتر بێت و ئامانجەكانیان زیاتر شكست بەێنێت.
عەلی لەیلاخ: سەرەتا دەبێ لە وەرگرتنی ئەو كەسانە تێبینییان هەبێت.. مەرج نییە هەموو كەسێك وەكوو هاوڕێ فەیسبووكی قەبووڵ بكرێت..پاشان بە دیتنی هەر جۆرە هەوڵێك لەم چەشنە هەم ئیستاتووسی تایبەتی لەسەر بنووسرێت هەم ڕاپۆرت بدرێت هەتا ئەم هەوڵانە پووچەڵ ببنەو. قسەی دواییم ئەمەیە بۆ ئێمە پەیچ وبەڵگەیەك نابینین كە بێ رێزی بە كەسایەتییە ئەدەبی وفەرهەنگییەكانی فارس بكات!! كەوایە هەموو ئەم هەوڵانە پیلانی ئامانجدارە.

وشەجاڕ: هەموومان دوژمن باش دەناسین و تەنیا بیركردنەوە لەوەی كە دوژمنان هەموو هەوڵێكیان بۆ دژایەتی و شكاندنی ئێمە خستووەتەگەڕ، بەسە بۆ ئەوەی كە ئاگامان لە خۆمان بێت و نەكەوینە داوی ئەوانەوە. متمانەیان پێ نەكەین! چ ئەوانەی داوەكەیان بۆ نراوەتەوە و چ بەردەنگەكان دەبێت پێش هەموو شتێك وەكوو دوژمن سەیری ئەوان بكەن! هەموومان بڕیار بدەین كەسانی نەناسراو و گوماناوی وەرنەگرین و بەشداریی باسەكانیان نەكەین. زانیاریی تایبەتی ژیانمان بە كەس نەدەین چونكە دنیای ئینتەرنێت هەرگیز شیاوی متمانە نییە.

زۆر زانیاریی تایبەت هەیە پێویست ناكات ئێمە بۆ هاوڕێیانی مەجازی بڵاوی بكەینەوە. كورد بەگشتی میللەتێكی زۆر سادە و خۆشباوەڕە و دەبێت ئەو خۆشباوەڕییە بنێین بە تاقەوە و سنوور بۆ پێوەندییە مەجازییەكانمان دابنێین.

ئەوانە تەنانەت بڕێك جار بە ناوی كەسانی ناسیارەوە هەوڵی نزیكبوونەوە دەدەن، بۆیە پێویستە تا دڵنیا نەبین لەوەی بەرانبەرەكەمان كەسایەتییەكی ڕاستەقینەیە، قبووڵی نەكەین و لێی نزیك نەبینەوە. لە كۆتاییشدا با وشەجاڕانە و ڕاشكاوانە بڵێم، زیاتر دان بە خۆدا بگرین و هێندە زوو تەسلیمی ئەو كەسایەتییە ساختە و ساختەچییانە نەبین و تەنیا لەبەر ئەوەی لە ڕەگەزی بەرانبەرە، متمانەی پێنەكەین زانیاریی نەدەینێ! پێویستە ئەوانەی بەرانبەر چالاكان دەخوێنن دوورییان لێ بگرین و بابەتەكانیان لایك نەكەین و بەشداریی باسەكانیان نەكەین. ئەوەش بزانن كە هەركەس لە دنیای دەرەوە كچەدۆست یان كوڕەدۆستی بۆ نەگیرێت، دڵنیا بێت لە دنیای مەجازیدا تووش ئەبێت و ئەشكێت بۆیە خۆ لە خۆشەویستی و تەسلیم‌بوونی دنیای مەجازی و كچ و كوڕبازیی مەجازی بپارێزن و خۆ بەوە سووك نەكەن.

گوڵاڵە كەمانگەر: چالاكانی فەرهەنگی و مەدەنی گرنگترین كارێك كە دەتوانن بیكەن هۆشیاری زیاتر بە نیسبەت پێوەندیەكانیانە و هەروەها پشتگیری لە هاوكارەكانیان كاتێ دەكەونە بەر هێرشێكی لەو چەشنە.

كەیهان یووسفی: لە راسیتدا هەندێك میكانیزمی ئەمنی لە بەركاهێنانی ئەم تۆڕە كۆمەڵایەتیانە هەیە، رەچاو كردنی ئەو میكانیزمانە دەتوانێت یاریدەر بێت بۆ پووچەڵكردنەوەی ئەو هەوڵانە و هەروەها بۆ نموونە لە تۆڕێكی كۆمەڵایەتی وەكوو فەیسبووك، نابێت هەموو كەس وەكوو هاوڕێ وەربگیردرێت، داواكاری بە ئەكاونتی نەناسراو و نادیار نابێت قەبووڵ بكرێت و وەڵامی داواكاری و پەیوەندی دروستكردن لە گەڵ ئەوانیش نابێت بدرێت.
سەرچاوە: باسنیوز