پێشمه‌رگه‌ ناوێكه‌ هه‌رگیز خه‌وشدار نابێت، چه‌كۆ ڕه‌حیمی

ناز ناوی «پێشمەرگە» بۆ یەكەم جار، لە بارەگای پێشەوای مەزنی كورد «قازی محەمەد» یەكەم سەركۆماری كوردستان لە ساڵی 1324ی هەتاوی لە شاری مەهاباد،

بۆ ڕۆڵەی كورد كە لە پێناوی وەدەست هێنانی موژدەی ئازادی، دادپەروەری و ڕزگاری لەژێردەستیی و ستەمی نەتەوایەتی گەلی كورد، گیانی خۆی فیدا دەكات، دیاریكرا.

مرۆڤ گیانلەبەرێكە كە خاوەنی عەقڵ وئەندێشەیە، بەئازادی و بە بێ كۆت و بەند لە دایك دەبێت و لە كاتی مردنیشیدا بە ئازادی دەچێتە ژێر خاكەوە. تەمەنی مرۆڤ كورتە، لە ماوەی ئەم كورت تەمەنییەیدا، مەرج نییە چەندە بژیت، پێشینیان گوتوویانە:«چۆن بژی شه‌رتە، نەوەك چەندە بژی».

مێژووی مرۆڤایەتی لە ڕووداو و دیاردەكانی كە بەسەر هەموو تاك و نەتەوەكانی كە لە سەر گۆی زەوی ژیاون و دەژین پێكهاتووە، كە هەر یەكیان بە پێی باروودۆخی ژینگە، داب و نەریت، ڕەگەز، زمان وخاك، لە چوارچێوەیەكی جوگرافیاییدا كۆمەڵگایان پێك هێناوە و هەوڵیان داوە بە بەختەوەری و ئازادی بژین. كەم نین ئەو تاكانەی كە لە قۆناغی جۆراوجۆری ژیانی مرۆڤایەتیدا بۆ مسۆگەركردنی ئازادی و ڕزگاربوون لە ژێردەستی، بۆ ئاسایش و بەختەوەری لە دژی ستەمكاران، خەباتیان كردووە، ناو و ناوبانگێكیان بۆ خۆیان و كۆمەڵگا و نەتەوەكەیان لە مێژوودا تۆماركردوە، ئەوان وەكوو (پاڵەوان، قارەمان، وڵاتپارێز، شۆڕشگێڕ، گیانفیدای گەلان و……هتد) ناسراون و ناویان بە باشی لە مێژووی نەتەوەكەیاندا ماوەتەوە و ڕێزیان لێدەگرن.

گەلی كوردیش یەكێك لەو نەتەوانەی سەرگۆی زەوییە، كە لە چوارچێوەیەكی جۆگرافیایی بە ناوی«كوردستان» ژیاوە، بە هۆی چەند شەڕی گەورەی ناوچەیی خاكەكەی بە سەر دوو وڵاتدا دابەش كرا و لەو كاتدا خەباتی ڕزگاریخوازی گەلی كورد بە هۆی ڕۆڵە دڵسۆزەكانی دەستی پێكرد و بەردەوام بوو تاكوو لە سەدەی بیستەمدا دوای كۆتایی پێهاتنی شەڕی دووهەمی جیهانی، بە هۆی دابه‌شكردنێكی ناعادڵانەی نێونەتەوەیی وڵاتی كوردستان بەسەر چوار وڵاتی (ئێران، توركیە، سووریە و عێراق) دابەش كرا و ئەو دابڕانانە بوو بە هۆی بەرزبوونەوەی هزر و بیری نەتەوایەتی و وشیاری گەلی كورد.

مێژووی جووڵانەوەی گەلی كورد پڕە لە دەیان بزووتنەوە كە لە ناوچە جۆراوجۆرەكانی هەموو پارچەكانی كوردستان سەریان هەڵدا و گەلی كورد بە گشتیی پشتیوانییان لە بزووتنەوەكان دەكرد، دەسەڵاتدارنی فەرمانڕەوا ناو و ناتۆرەی جۆاروجۆریان بە ڕێبەرانی بزووتنەوەكان هەڵدەبەست و دووبەرەكییان دەخستە نێو خەڵكەوە، كێشەیان دروست دەكرد و جیاوازییان لە نێو خەڵكدا درووست دەكرد، لەو دەرفەتە كەڵكیان وەردەگرت و كەسانی نەفسنزم و ده‌سته‌مۆیان ڕێك دەخست و چەكداریان دەكردن و بۆ شەڕ كردن لە دژی ڕۆڵەكانی كورد وە بەر خۆیان دەدنا، كە لە نێو خەڵكدا بەو كەسانە خۆفرۆش و جاش دەگوترا و لە ناو خەڵكدا بێزراو و ناحەز دیار بوون.

لە بەرانبەردا ئەو ڕۆڵانەی لە بزووتنەوەدا بەشدار بوون، لە نیۆخەڵكی كوردستاندا ڕێز و حورمەتی تایبەتیان لێ دەگیرا و وەك قارەمان و گیانفیدا ناویان دەهێنان یان بە ناوی هۆز و عەشیرەتی خۆیان ناودێر كرابوون. كە لە سەر زمانی خەڵك و نووسراوە ، هۆنراوە و ئاواز و مەقاماتی كوردی لە نێو كۆمەڵگادا بە باشی باسیان لێدەكرا.

شەڕی دووهەمی جیهانی بوو بە هۆی ڕاپەڕینی نەتەوەیی لە زۆربەی وڵاتانی جیهاندا ، ڕووناكبیرانی گەلی كورد بە پێكهێنانی كۆڕ و كۆمەڵ و ڕێكخستنی ڕووناكبیری، درێژەیان به خەباتی مەدەنی و ڕووناكبیری دا، سەرەنجام لە ساڵی 1324ی هەتاوی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران لە شاری مەهاباد دامەزرا، نازناوی پێشمەرگە بۆ ئەو كەسەی كە لە پێناوی وەدیهێنانی ئامانجەكانی گەل و نیشتمان گیانی خۆی بەخت دەكات دیاری كرا.

پێشمەرگە لە بەڕێوەبردنی ئاسایش و هێمنایەتی نێو كۆماردا ، بە هۆی ڕەوشت و كردار و هەڵسووكەوتی باش لەگەڵ خەڵك و چوونكە ناوێكی دیاریكراوی كوردانە بوو و هاوردە نە كراو بوو، لە ماوەیەكی زۆر كورتدا، كەوتە سەر زمانی گەورە و بچووكی كورستانەوە و پاشان هۆزی بارزانیش كە وەك هێزی سەرەكی پارێزگاری كۆمار لە كوردستانی عێراقەوە بەشداربوون، ناوی پیرۆزی پێشمەرگەیان بۆ تاكەكانی هێزەكەیان دیاری كرد و ناوی پێشمەرگە سنووری كوردستانی ئێرانی بڕیی و هەموو ئەو حیزب و ڕێكخراوە سیاسییانەی دیكەی لە دواییدا لە كوردستانی ئێران و عێراق پێكهاتن، ناز ناوی پێشمەرگەیان بۆ تاكەكانی هێزە چەكدارەكانیان دیاری كرد. ناوی پێشمەرگە لە ماوەیەكی كورتدا كەوتە نێو هۆنراوە و مقامات و شیعری شاعیران و هەڵبەستەكانی كوردەواری، ناوەكەی بۆ چەكدارانی دوژمن تۆقێنەر بوو، هەر بۆیە ڕێژیمەكان ناو و ناتۆرەی زۆریان ساز دەكرد و دەیان خستە پاڵ ناوی پێشمەرگەوە و لە ژێر ناوی (ئاژاوە چی، پیاوی بێگانە، دژی شۆڕش، تێرۆریست، شاخی، چەتە و….هتد)بە دەرەوە دەناساند، سەرەڕای ئەوەش ئەو ناو و ناتۆرانه‌ خۆشەویستی پێشمەرگەی لە نێو خەڵكی كوردستاندا كەم نەكردەوە وبەڕێزتر بوو، لە هەمبەردا ئەوە جاش و بەكرێگیراوانی ڕێژێم بوون ناخۆشەویستر و بێزراوتر دەبوون.

چونكە خەڵك پێشمەرگە بە پارێزەری خاك و نیشتمان، پارێزه‌ری ئابڕوو و نامووسی كورد دەزانن، چاوساغان و بە كرێگیراوان بە جاش و نیشتمان فرۆش و خائین دەناسن، كە لە پێش چاوی وان ڕێژێم له‌ كوردستان جینایه‌ته‌كانی به‌ڕێوه‌ ده‌بات و ئەوان هاوكارییان دەكەن و هەموو كون و كەلێنێكی (شاخ ، لێرەوار ، چەم و دۆڵ ، ڕێگا و بانەكانی كوردستان)یان پێ دەناسێنن، بۆیە بۆ گەلی كورد و هەموو دڵسۆزیكی كورد دەبێتە پرسیار كە (ئەرێ ئەوانەش بەشێك لە گەلی كوردن یان لە ڕەگەز و نەتەوەیەكی دیكه‌ن كە خۆیان خزاندۆتە نێو كوردستانەوە؟)كە بە گۆڕینی هەر دەسەڵاتێك سەر لە نوێ دەبنەوە بەكرێگیراوی دەسەڵاتی نوێ؟

كۆماری ئیسلامیش بە لاسایی كردنەوە لە ڕێژێمەكانی ڕابردوو ، دوای بە دەستەوە گرتنی دەسەڵاتەكەی، كۆمەڵێك لە جاش و بە كرێگیراوی ڕێژێمی پێشوو، سەر لە نوێ بوونەوە بە جاش و چاو ساغی كۆماری ئیسلامی.!! كۆماری ئیسلامی هەر بەوە قەناعەتی نەهێناوە و گرووپ و تاقمی جۆاروجۆری لە ژێر ناوی ڕووناكبیر ، شاعیر، نووسەر، مقام بێژ و…هتد ڕێكخستووە و به‌ناوی خەباتی فەرهەنگییەوە، هەناردەی نێو كۆمەڵگای كوردستان و دەرەوەی كوردستانیان كردوون بۆ، چەواشەكاری و دەستێوەردان لە فەرهەنگ و كوڵتۆری كوردەواری و نووسینی مێژووی كورده‌واری. هەروەها زۆرجاران ڕێژێم بۆ بەدناو كردنی پێشمەرگە، جاش و پاسدارەكانی بە جلی هاوشێوەی پێشمەرگەو ناردۆتە ناوچەكان، بەشێوەی ناحەز و توند و تیژییەوە لەگەڵ خەڵك هەڵسووكەوتیان كردووە ، بەڵام ئەوەندە ناشیانە جووڵاونەته‌وە كە بەزوویی پتەیان كەوتۆتە سەر ئاو ، خەڵك ڕاویان ناون.

سەرەڕای ئەو هەمووە بەربەست و كۆسپانەی كە دام و دەزگا سەركووتكەرەكانی ڕێژیم كە بە هۆی بەكرێگیرانەوە بۆ خەڵك و كۆمەڵگای كوردستانی ڕۆژهەڵات پێكیان هێناوە، گەلی كورد لە كوردستانی ڕوژهەڵات ئێستاش وشەی «پێشمەرگە»ی لە سەر زمانە و لای خۆشەویستە و لە دۆخی ئێستاشدا كە پێشمەرگە بە كردار و هەڵوێست و كردەوەی باشیەوە، بەرەوڕووی هێرشێكی دڕەندانەی خیلافه‌تی ئیسلامیی تیرۆریستان بۆتەوە، سەرەڕای بەرگری ڕاستەقینە، بۆتە پارێزەری ئاوارەكان بە هەموو دین، ئایین و ڕەگەزی جیاواز و تەنانەت لەگەڵ دیلەكانیش بە شێوەیەكی مرۆڤانە دەجووڵیتەوە، هێندەی دیكە خۆشەویستری كردووە و بوونەتە مایەی گەورەیی و سەر بڵیندی فرەتری گەلی كورد لە جیهان و لە نێو گەلاندا.

ڕەوڕەوەی خەباتی بێ‌ وچانی گەلی كورد بەردەوامە و هەر درێژەی دەبێت و كورد هەر خاوەنی ئەو خاكە پێرۆزە دەبێت، ئەوە ڕێژێمە دژی گەلیەكانن ، یەك لە دوای یەك داده‌ڕمن و ده‌چنه‌ زبڵدانی مێژووەوه‌ و پێشمەرگەی شاخ و ئاژاوەگێڕ و پیاوی بێگانە، جێی وان لە پایەتەختەكاندا دەگرنەوە ، دەبنە سه‌مبول و نموونەی سیاستمەداری و پێكەوە ژیان و پێكهێنانی كۆمەڵگایەكی دێمۆكراتیك.

ناوی پێشمەرگە لە دۆخی ئێستادا ، بە هۆی خۆڕاگری بێی وچانی لە هەمبەر تیرۆریستاندا كوردستانی پاراستوە، بە ئازا و سادق و شێلگیرترین بەرگریكاران ناسراوە، ناوی سنوورەكانی جیهانی بڕیوە و نازناوەكەی كەوتۆتە سەر وێردی زمانی هەموو نەتەوەكانی جیهانەوە. ئەو ناوبانگە، زڕاو‌ی دوژمنانی كوردی تۆقاندوە و بە ناچاری هانایان بردۆتە، سەر ئەوەی ناو و ناتۆرە بۆ پێشمەرگە سازكردن، كە كاریگەرێكی ئەتۆیان نەبووە لە نێو خەڵكی كوردستان و جیهاندا.

لە كۆتایی دا: با بەكرێگیراوان و چاوساغان و نیشتمانفرۆشەكان، لە خەو وەخەبەر بێن، ئەوەی كە لە بەرژەوەندی كورد و كوردستاندایە ڕەچاو بكەن، با منداڵەكانیان لە نێو كۆمەڵگا و پێشمەرگەدا شەرمەزارنەبن.

دایكان و باوكان. لاوانی(كیژ و كوور)كورد، هونەرمەند، ڕووناكبیر، شاعیر، نووسه‌ر، مامۆستا ئایینی، مامۆستای قوتابخانە و زانستگا، جووتیار و كرێكاران، دەوڵەمەند و هەژاران، وەرزێڕ و ئاژەڵداران، وەكوو جاران بە پشتیوانی دارایی و مەعنەوی، پشتگیری پێشمەرگە بكەن و نازناوی پێشمەرگە لە هەموو بوارەكانی ژیاندا بە گوێی یەكتردا بده‌نه‌وه‌. خۆ بۆ بەرخۆدان بۆ ڕزگاری یەكجارەكی ئامادە بكەن.

 

سەرچاوە: کوردستان مێدیا