كورد وەك بەدیلی سونە، عارف قوربانی

هەرچەندە هێشتا ئەم شەڕو وێرانكاریەی لە ناوچەكەدا روودەدات، بەتەواوی وەك جەنگی سونە و شیعە دەرنەكەوتووە. بەتایبەتیش لایەنی شیعی زۆر لە دژی ئەوەن بەو جۆرە ناوبنرێت و دەیانەوێ‌ بە جەنگی دژ بە تیرۆر بناسرێت.

بەڵام لە حەقیقەتدا ئەمەی دەگوزەرێت شەڕی تائیفی نێوان سونەكان و شیعەیە، چی لە سوریا و لە عیراق و لە یەمەن و دواتریش لە هەر ناوچەیەكدا پەرە بسێنێت، درێژكراوەی شەڕو ململانێی نێوان ئەو دوو پێكهاتەیەیە.

 

بۆیە هەر لە سەرەتای دەستپێكردنی خوێنڕشتنەكانەوە خوازیاری ئەوە بووین كورد بتوانێ‌ خۆی لە ئاگری ئەم جەنگە بە دوور بگرێت، چونكە لە بنەڕەتدا ئەمە شەڕی كورد نەبوو. وە ئەگەر كورد لەناو ماڵی خۆمان یەكڕیزو یەك هەڵوێست بوایایین، بەدڵنیاییەوە ئەو دەرفەتانە بەرتەسك دەبوونەوە كە بەهۆیانەوە كوردیان توشی ئەم شەڕە كرد. پاساو و بیانووەكەشیان بۆ ئەوە بوو كە وێنای شەڕەكە وەك شەڕی نێوان سونە و شیعە دەر نەكەوێت و بەزۆری زۆرداری كوردیان لەو شەڕە ئاڵاند لە پێناوی گۆڕینی ناسنامەی رووداوەكان و خەسڵەتی ململانێكاندا.

 

كە لە حەقیقەتدا كورد نە سونەیە و نە شیعە، كورد كوردە لە ناوچەكە. نە میراتگری عومەرین و نە عەلی، نە بە دوای خوێنی مەعاویەوەین و نە حوسێن. كەواتا بۆچی ئێستا عەلی و عومەرەكانی كورد خوێنیان لە جەنگێكدا بڕژێت كە جەنگی ئێمە نیە.

 

كورد لەم نێوەندەدا بووە بە قوربانی، ژمارەیەكی بێشومار شەهیدو بریندارمان بەخشیووە، خوێنێكی زۆر لە جەستەی میللەتەكەمان رۆیشت و سودەكەی بۆ لایەنی تر بووە لە هاوكێشەكاندا. ئێمەیان كرد بە پەرچەمی سەر شەڕەكە بۆ داپۆشینی ناسنامە راستەقینەكەی كە شەڕی سونە و شیعەیە و تا ئێستاش بەری ئەو خوێنە شیعەكانی ئێران و عیراق دەیچننەوە، بێ‌ ئەوەی كورد هیچی لەم جەنگە دەست كەوتبێت.

 

هەموو جیهان و وڵاتانی هەرێمایەتیش حەقیقەتی جەنگەكە دەبینن، دەشزانن رووداوەكان بە قازانجی زاڵكردنی هەیمەنەی شیعەیە لەناوچەكە، چاویان ئەو پەلهاویشتن و پێشڕەویانە دەبینێت كە میلیشیا شیعەكان بە پشتیوانی ئێران بەدەستیان هێناوە. جیهان ئەوەش دەزانێت ئەم چاوپۆشینە لە شیعە تەرازوی هێزو هاوكێشەكان دەگۆڕێت، بەڵام هەموویان دەسەپاچەی ئەوەن كە ئەوەی ئەمڕۆ وەك دەركەوتەیەك وێنای ململانێكەی نەخشاندووە بەجۆرێكە كە”داعش” نوێنەرایەتی سوونە دەكات. ناكرێت بۆ رێگری لە تەشەیوع، پشتیوانی لە “داعش” بكەن.

 

لێرەدا كورد پێویستە بەرچاوی روون بێت چی دەكات.؟ یان ئەوەتا بە هەر جۆرێكە خۆی لە ئاگری شەڕەكە دوورخاتەوە، چونكە ئەوەی تا ئێستا هەیە سەرەتای شەڕی گەورەی ناوچەیەكەیە و خوێنڕشتن و كاولكاری گەورە لە دوواوەیە، كە ئەگەر لەناو خۆماندا یەك هەڵوێست بین ئێستاش دەرفەتی خۆ دوورگرتن لە دەست نەچووە و دەتوانین بینەری رووداوەكان بین. ئەگەر بڕیاریشە تازە بووبێتین بە بەشێك لە رووداوەكان پێویستە لەخۆمان بپرسین ئەم شەڕە لە پێناو چیدا دەكەین.؟ وە پێویستە بەدوای قازانجدا بگەڕێین و بزانین چی لەم جەنگە بەدەست دێنین.؟

 

لە تێڕوانینم بۆ ئەو وێناكردنە، وە بەخوێندنەوەی پێشهات و ئەگەرەكانی بەردەممان، وای دەبینم كە زلهێزەكانی دونیا ئەوانەی دەستیان لە نەخشی رووداوەكانی ئەم ناوچەیە هەیە، دەكەونە بەردەم رەخنەی ئەو چاوپۆشینە لە شیعە و لێكەوتەكانی بەو جۆرە دەبن كە پێویستیان بە بەدیلی سونە دەبێت، چونكە ئێستا ئەگەر حەقیقەتیش وانەبێت، داعش وەك ئەمری واقیع نوێنەرایەتی سونە دەكات. رەفتار و كردەوەی دڕندانەی ئەم هێزەش بە جۆرێكە جیهانی خستۆتە سەنگەرێكەوەو خۆی لە سەنگەرێك. لە نێوان ئەم ریزبەندیەش شەرعیەتی داوە بەو ملیشیا شیعیانەی ناوچەكە بە پاساوی شەڕی تیرۆرەوە تەرازووی هێزی ناوچەكە بگۆڕن كە لێكەوتەی تێكچوونی ئەم هاوكێشەیەش جەنگێكی درێژخایەن دەبێت.

 

كورد لێرەدا دەتوانێ‌ رۆڵی گەورە لە دەستەبەركردنی سەقامگیری ناوچەكە بگێڕێت، بەوەی ببێتە بەدیلی سونە و جیهان لەو ئیحراجیە رزگار بكات كە كۆمەك كردن بە سونە كۆمەك بێت بە داعش.

كورد دەتوانێ‌ گۆڕانكاریەكی گەورە لە ریزبەندی ململانێكان و پاراستنی تەرازوی هێزو هاوكێشەكان بەدی بێنێت بە جۆرێك كە پێگەی خۆشی وەك ژمارەیەكی لەبەرچاوگیراو ئیعتیبار بكرێت، بەڵام پێش هەر شت پێویستمان بە یەك هەڵوێستی و یەكڕیزی نێووماڵی خۆمان و پاشان پێویستمان بەبیری وورد و بڕیاری ئازایانە هەیە.

 

سەرچاوە: روداو