ڕێبەندانە ، مەلا برایم مەجید پور

 ڕێبەندان گەرچی ڕێگە بەندانی      بەڵام گلێنەی چاوی کوردانی

حەفتا (٧٠ )ساڵ لە مەو بەر لە ٢ی ڕێبەندانی ١٣٢٤ی هەتاویدا لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

دەرفەتێک ڕەخسا کەدەبوشارەزایانو سیاسیو گەورە پیاوانی کورد کەڵکی لێوەر گرنو بیکەنە سیمبلێکی نەتەوەییو بەڵگەیەکی مێژویی زیندو بۆ هەقانیەتی داواو مافی رەوای کوردو ڕزگاری کوردستان. پێشەوای زاناو مەزنو نەمر قازی محەممەد زۆر لێزانانەو بوێرانەو سادقانە ئەو دەرفەتەی قۆستەوەو بەئاگاداری لـە هەمو مەترسیەکانو تـەنانەت سڵیشی لـە مەرگ نـەکردەوەو کۆماری کوردستانی ڕاگەیاند . هەر لە ٢٥ی گەلاوێژی ئەوساڵەدا حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستانی لەسەر بناغەی (ژک) دامەزراندبوو. ئەودو هەنگاوە گرینگە و ئەو دوو هەڵوێستە ژیرانەو ئازایانە ،ئەگەر کوردێک هەڵینە هێناباوە ونەیگرتبایە ، ناوی ئەنجامدەرەکەیان لەڕیزی پێشەوەی گەورە پیاوانی دنیا دەنوسرا.بەڵام داخەکەم کورد خۆشی قەدری گەورە پیاوانی خۆی نازانێ !! دامەزراندنی ئـەوحیزبە بـەو پێڕەوو پـڕۆگڕامەو پێکهێنانی ئـەو کـۆمارەو ڕاگەیاندنی، لەو ماوە کورتەو لەو کەشو هەوا تەپو مژاویەدا ،ئەوەندە ژیرانەو لـەخۆبردوانەبوو کە جگەلە دوژمنانـو نەیارانی قین لـەزگ کەس نـاتوانێی بەخراپو بەهەڵە ناوی ببا. هەرچەند تەمەنی ئەو کۆمارەو دەسەڵاتەکەی کەمتر لە ساڵیک بـوو، کەچی سەرەڕای تێکدانیو ئەو هەمو پڕو پاگەندە نـاڕەواو دور لەڕاستیەی داگیر کەرانی کوردستانو خۆ لێۆنبوانی کورد کە بـەدژی دەکرێی ، هەروا بەزیندویی ماتەوەو بـۆتە ئۆلگۆو نـمونەیەک بـۆ دامەزرانی کیانێکی سەر بەخۆی کوردی. ئەو هەمو دژایەتیەو تەبلیغاتە ژاراویانەو ئەو هەمو هێرشو پەلامارانە ، پاش حەفتا ساڵ لە ڕوخانی، خۆی بەلگەی حاشا هەڵنەگری زیندوبونو هەرمانیەتی.

بەرنامەی کاری ئەوکۆمارە ئەوەندە ورد بینانەو دووربینانە داڕژاوە کە مادام کورد داوای مافی نەتەوایەتیو سەربەخۆیی خۆی بکا ، دەبێی لـەو دەروازەوە بچێتە ژورو لەوڕێبازەوە دەست پێبکا . هـیچ حیزبـو سازمانـو کەسایەتیەک ناتوانێ ئیدعای ڕێبەری کورد بکا ئەگەر ڕزگاری کوردستانـو کـورد لە ڕیـزی پێشەوەی بەرنامەکەیدا نەبێی. یان باشتر بـڵـێـم : تـا چارەنوسی گەلـو نیشتمان ئازادانەو ڕوونـو دابینکراو نـەبێی هـەمـو هـەوڵ تـێکـۆشانێک بـۆ شتێکیتر بێهودەیە. لوتکەی بەرزی چارەنوسی هەر گەلێکیش بەدڵنیایەوە سەر بەخۆییە. نەتەوەیەک هەر دەمێنێو هەرگیز لەناو ناچێی، کێی هەیە بتوانێ ئەو گەلە لەناوبەری کە لەسەر وەدەست هێنانی مافە ڕەواکەی سورەو تائازادی گەلو نیشتمان مسۆگەر نەکا واز ناهێنێو ئامادەیە نرخی ئەو ئازادیەش بدا.

دامەزرانی ئەوکۆمارە جوانە مەرگە جیا لەباری سیاسیەکەی بۆ بە شتێکی پیرۆزو خەڵک وەک زیارەتگاش چاو لە گڵکۆی دامەزرێنەرەکەی دەکەن. نەک هەر لەسـەر کۆمەڵگای کوردەواری بەڵکو لـەسەر بێگانەو شارەزایـانی ڕوداوەکانی ئـەو سەردەمـیـو ئـیشتاش کارتێکەری خۆی هەبوەو شوێن پێی دیـارە . بـڕوانە بـیگانەیەک مەزاری پێشەوای وەک زیارەتگایەکی پیرۆز نـاوبـردوە. (ویلیام دوگڵاس) دەڵێی : ( پیاو هەق بڵێی گۆڕی قازی محەممەد زیارەتگەیەکە هەمو حەوتویەک سەدان کورد ڕووی تێدەکەن .هەروەها دەڵێی: لاوێکی کورد بـەخۆیو ژنەکەیەوە بـەڕێگایەکدا دەڕۆیشتن کـەدارو درەخت سێبەریان لێکردبوو. پیاوەکە سواری گوێدرێژێک ببوو، ژنەکەش زۆر بەسەرو ڕوو خۆشی لە تەنیشتیەوە دەڕۆیشت، سڵاومان لێک کردو لێم پرسێ :خەڵکی کوێی ؟ کوتی: خەڵکی جێگایەکی دورم لەشیمال، نیزیک شاری (خۆیە).ئەدی لیرە چ دەکەی ؟ کوتی : ئێمە کوردین ، دەچینە زیارەت بـۆ سەرگڵکۆی قازی محەممەد . لەدنگیدا ڕقو ئامادەیی بـۆ هـەر بـەر بـەرەکانیەک دەر دەکەوت. هەروەها لە چاوەکانیو خەنجەری بەر پشتێنی دیار بـو ، هـەر کەس ڕێگای ئەو سەفەرەی لێبگرێی بەرەنگاری دەبێو بەگژیدا دەچێتەوە). (ڕۆزوێڵت)ئاوا باسی کۆماردەکاو دەڵێی:(پەیدابونی کۆماری بچوکی کوردستان لەمەهاباد ، مێژوە کورتو تۆفانیەکەی، لە ناوچونە لە نەکاوەکەی، یەکێک لە ڕوناکترین ڕووداوەکانی مێژوی تازەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستە). ئەگەربەچاوی ڕاست بینەوە لەو بابەتە بڕوانی بۆت دەردەکەوێی کار تێکەری ئەوهەڵوێستە مێژوییەی پێشەوا لە سەر تاک تاکی کورد چەندە پاکو بێگەردو بەهێز بووە. کەسێکی بێگانە ئەو قسانەی کوردێکی نەخوێندەواری لادێی دور لە شاری مەهاباد ، کە بەسواری گوێدرێژ دەگەڵ خێزانەکەی ئەو ڕێگە دورەی بـە شەوقـو زەوقـەوە بـۆ زیـارەتی پێشەواکەی بـڕیوە ، هێناویەتە سەر کاغەزو لـە نـوسـراوەو بـیـرەوەریەکانی خۆیـدا وەک بـەڵگـەیەکی مـێـژویی جـێی کردۆتەوە. بۆیە ئەو کۆمارە لە هـزرو بیری خـۆییو بێگانەشدا جێی دیـارو لەبیر نـەکراوە ، وەک بـەڵگەیەکی مـێژویی هـاوبەشی نەتەوەیی تا ئەوڕۆش بەهێزەوە بونی هەیەو لە کردەوە سیاسیەکانی زۆربـەی حیزبـو لایەنـو تاکە کوردیەکاندا خۆی دەنوێنێ . بەهەر پـێوەرێـک بیپێوی گرینگی تایبەت بەخۆی هەیە . ئەگەر بڕوانیە مانای نەتەوەییو چاوێـک لە نەتەوەیی بونی گەلان بکەی دەبینی کۆمار یان کۆماری بـۆتـە بـناغەی یەکگرتـویی . پاش ساڵانێکی دورو درێژی ژێر دەستەییو وەک مرۆڤی پلە دوو سێی حیساب کرانی کورد کـۆمـار دەبێتە هـەوێـنی دوبـارە زیـنـدو بـونـەوەی کـوردو دروستـکـردنی قەوارەیەکی بەڕێوە بەریـو حاکمیەت بـە شـێـوەی مۆدێڕن.

یەکێک لەبەرهەمە گرینگەکانی ئەو کۆمارە ئەوەیە کە بـوو بـەهۆی ئـەوە کە مرۆڤی کورد هەست بەوڕاستیە بکا کە تاکە ڕێگەی وەدیهێنانی ئامانجەکانی لە ڕێگای دیاریکردنی چارەی خۆنـوسین و پێکهێنانی کیانـێـکی سیـاسی سەربەخۆو حوکمڕانیەکی مۆدێرن ، دەتوانێ مافی نەتەوەوتاکەکانی مسۆگەر بکاو بیان پارێزێیو تەعبیر لەبـونی خـۆی بکا، هـەر بـۆیـەشە ویـستویـەتی گەلەکەی لە پاشکۆییو هاووڵاتی دەرەجە دوویی خلاس بکا. بەوجۆرە ئیرادەی تاکی کورد لە ڕێگای دامەزراوەی نەتەوەیی (کۆمار) دەبێتە بنەمای ئازادیو ئەوەش دەبێتە سەرچاوەی مافە مەدەنیو سیاسیەکانی کورد لەڕوی فەرهەنگیو کلتوریەوە. یەکێک لە و شۆڕشە ڕەسەنو ڕزگاریخوازانەی نەتەوایەتی گەلی کورد لە ڕٶژ هەڵاتی کوردستان و ئەگەر بە توند ڕۆیی حیساب نەکەن سەر جەم کوردستان ، کە بەبەڵگەو دۆکۆمێنت هەروا زەقـو زیندوو بـەرچاون وەک ئامانجی ئەسڵی خەبات هەروا ماون، کە ڕاگەیاندنی کۆمارو هەڵکردنی ئاڵای کوردستانە . ئەو حیزبەی کە لە دامەزراندنی کۆمـاردا ڕێبەری گەلەکەی کردوەو ئەوشانازیەی پێبراوە ، ئەو دیاریە بە نرخەی داوەتە دەستی گەل. خۆشی سەرەڕای ئـەو هەمـو کەنـدو کۆسپو کەوتنو هـەستانەوەو ، نەخشەو پیلانی دوژمنانو نـەیارانو تیرو توانجی ڕکەبەرانو هەڵەو پەڵەو خەتاکانی خۆشمان ، هـەروا لـەگۆڕەپانی خـەباتدا شێلگیرانـە ڕاوەستاوەو بـەڕێبازی قـازیـو کۆمارەکەو ئاڵاکەی وەفادار ماوە . گومان لەوەدا نیە هەر لەسەرەتای پێک هاتنی ئەو حیزبەو دامەزرانی کۆمار، داگیر کەرانی کوردستان لە هەمو بەشەکانیدا ،کەمو زۆر بە ئاشکراو نهێنی بەدژی کۆمارو ڕێبازی ئەو حیزبە کاریان کردوەو هێندێک کەسیشیان لەو ڕێبازە لاداوەو بەلاڕێدا بردوە . ئەوەش بـۆ ئـەوە دەگەڕێتەوە کـە وڵاتانی زلـهـێـزی جیهانی بـە ناڕەواو بە نـا جوامێرانە کوردستانیان دابەشکردوە ، هەر بەشێکیان داوە بـە وڵاتێکی بەتەواوی مانای وشە فاشیستو جینایەتکار کە جگە لە نەمانی کورد بەهیچیتر ئۆخژنیان نایەو رازی نابنو بەداخەوە مێشکی هێندێک کەسیشیان شتۆتەوە ، هەر بۆیە باوەڕم وایە ئاڵاگەڵگرانی کۆماری کوردستان ، ڕێبوارانی ڕێبازی پێشەوا قـازی لـە ژێـر ئـالای کـوردستان دا دروشمی سەربەخۆیی کوردبەرز بکەنەوە ، چونکە ئاڵا نیشانەی سەربەخۆییە. وەک هەمیشە شێلگیرانە بـۆ گەیشتن بە ڕزگاری گەلو نیشتمان تێبکۆشن . دەبێی ڕەوتی مێژوو ڕوداوەکانی ئـەمـڕۆیی بەڵگەی ڕوونـو زیندوی حاشا هەڵنەگر بن کە ئێستا لەبەر دەستمان دایە . بۆ وێنە وەک هەڵوێستی حکومەتی بەناو فدڕاڵی عیڕاق کە قانونی بنەڕەتی خۆیان حکومەتی فدڕاڵی پەسند کردوە ، کەچی بە پێچەوانە بەهەمو شکڵو شێوەیەک کاربـۆ ئەوە دەکەن کە ئەو کوردستانە فدڕاڵە نەمێنێو باشوری کوردستان بۆ دۆخێکی وەک سەردەمی سـەدام بەسەرباری شـیعە گەریشەوە بـگـەڕێـتـەوە. ئـەو ڕووداوانـەو سەد انیتریش بەکورد دەڵێن : نە دەسەڵاداری فارسو ، نە دەوڵەتی عەڕەبیو نە حاکمانی تورک لـە هـەر شەڕایتێکدا ئـەگەر بۆیان بلوێێ نەمافێک بۆکورددەناسنو نە بەهیچ دەسەڵاتێک بۆکورد ڕازی دەبنو نەبڕواشیان بە خودموختاریـو فدڕاڵیش هەیە ،بۆیە ڕاگەیاندنی کۆمار بـۆ ئەو کاتو ئێستاش پێداویستیەکی مێژوییە. ئامانجی ڕاستەقینەو گرینگیان ئەوەیە کە کورد یان دەبێی نەبن، یان دەبێی نۆکەرو ژێرچەپۆکەو چاو لەدەستی ئەوان بن. ئەوە بەئەرکی شەرعیو قانونی خۆیانی دەزانن . ئەگەر ئاوڕێکی بوێرانەش لە ڕابردو بدەینەوە ڕاستە قینەکان وەک بونو هەن ببینین دەیسەلمێنین کە تەنیا ئازادی کوردستانو بەدەستەوە گرتنی چارەنوسی خۆمان هەوەڵینو ئاخرین ڕێگەمانە، هەر چەند قورسو گرانیش بێی. هەرحیزبـو سازمانێکیش پێیدا نەڕوا سەر ئەنجام پە شیمانە. ئەو هەڵوێستە ڕاستیە هەر چەند قورسوگرانبێ،شیاوی قوربانیدانە. بەڵام خۆ لێبواردنی بەزەرەرمانە. نابێی ئەوەشمان لەبیر بچێی کە قوربانی کردنی ئەو هەمو شەهیدە مەزنو بەنرخانەو ڕژانی ئەو گشتە خوێنە گەشانە هەموی لە ڕێگای گێڕانەوەی کۆمارو بەرز ڕاگرتنی ئاڵاکەمانە . بە وتەی برایەکی ئـازیزی خـۆم مەلا عوسمان عەوڵا بەگی کە لـە جەڕەیانی بەخاک ئەسپاردنی شەهید هەژاردا کتویە : (مافی خودموختاری تەنیا قیمەتی خوێنی هەژارە و خوێنەکانیتر هەمویان زیادین ) دوایی بـەباسەکەم دێـنـمـو پیرۆزبایی ڕۆژی کۆمارو هەڵکرانی ئاڵای کوردستان لەهەمو گەلی کورد بەگشتیو ڕۆژهەڵاتی کوردستان بەتایبەتی و ئەویندارانی قازیو کۆمارو ئاڵا دەکەم . هیوادارم بەیەکجاری ئاڵاکەمان لەو شوێنەی کە لێی هەڵکرابوو سەرجەم کوردستان بەشەکێتەوە .

 

براتان مەلا برایمی مەجیدپور .

 ١٩ / ١ /٢٠١٦ ـ

٢٩ / بەفرانباری ٢٧١٥ ی کوردی

براتان مەلا برایمی مەجید پور.