ڕۆژی حەوتی رەشەمە ده‌یه‌مین ده‌وره‌ی هه‌ڵبژاردنی “مجلس شوڕای اسلامی” و پێنجه‌مین ده‌وره‌ی هه‌ڵبژاردنی “مجلس خبرگان رهبری” هاوکات به‌ڕێوه‌ده‌چن
.
ئه‌و ماوه‌یه زۆر بابه‌ت و لێکدانه‌وه‌ی گرینگ و پێویست سه‌باره‌ت به هه‌ڵبژاردن له کۆماری ئیسلامیدا که له‌گه‌ڵ سه‌ره‌تایی ترین پێوه‌ره‌کانی هه‌ڵبژاردنێکی سالم و ئازاد و دێموکراتیک ناته‌بایه و پێویسته بایکۆت بکرێ، بڵاوکراوه‌ته‌وه.
له‌و نووسراوه‌یه‌دا هه‌وڵ ده‌درێ که بارێکی دیکه‌ی یه‌کلاکه‌ره‌وه له‌پێوه‌ندیی له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئێران شی بکرێته‌وه: پێوه‌ندیی نێوان هه‌ڵبژاردن و (مافی) به‌شداریی سیاسی.
به‌ڵام، بۆ گه‌یشتن به ئامانجی وتاره‌که، سه‌ره‌تا پێویسته چه‌ند خاڵی گرینگ ڕوون بکڕێنه‌وه :
- به‌گشتی، ده‌نگدان و ده‌نگنه‌دان به‌هۆی ئازاد و نهێنی بوونی، بڕیارێکی سه‌ربه‌ستانه‌ی شه‌خسی و ویجدانیی هه‌ر تاکێکی کۆمه‌ڵه، به‌ڵام به‌هه‌ر دووباردا، کاریگه‌ریی خۆی هه‌یه
- بایکۆتی هه‌ڵبژاردن به‌مانای ناڕه‌زایه‌تی و ده‌نگهه‌ڵبڕین، وه‌ک به‌شداریکردن، بۆ هاووڵاتی هه‌م مافه و هه‌م ئه‌رک و به مه‌رجێ ئامانجدار و ئاگاهانه بێ، یه‌کێ له تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی هاووڵاتێکی چالاک و ده‌روه‌سته.
- به‌شداریکردن و به‌شدارینه‌کردن، هه‌ردووکیان هه‌ڵگری په‌یامن بۆ ده‌سه‌ڵاتی سیاسی.
- دیارده‌ی به‌شداریکردن له هه‌ڵبژاردن و ده‌نگدان، شێوه‌یه‌کی کلاسیک و ناسراوه له “به‌شداریی سیاسی” یان به‌شداریکردن له ژیانی سیاسی و چاره‌نووسی وڵات دا. واته، به‌شداریکردن له هه‌ڵبژاردن دا ته‌نیا له چوارچێوه‌ی له‌ئارادابوونی ده‌رفه‌تی “به‌شداریی سیاسی” مانا په‌یدا ده‌کا و ئامانج ده‌پێکێت
- ئه‌وکاته ده‌توانین باس له ئیمکانی “به‌شداریی سیاسی” بکه‌ین که هاووڵاتیان ته‌نیا وه‌ک مرۆڤ چاولێبکرێن و به‌بێ له‌به‌رچاوگرتنی ته‌عه‌لوقاتی نه‌ته‌وه‌یی، مه‌زهه‌بی، سیاسی، جنسی، حیزبی و سینفی …، به‌گوێره‌ی یاسا و به‌بێ جیاوازیدانان له که‌شێکی ئازاد دا مافی یه‌کسانیان بۆ دابین کرابێ.
مافی “به‌شداریی سیاسی” به‌و پێناسه و خوێندنه‌وه‌ی له باری زانستییه‌وه بۆکراوه، ته‌نیا له نیزامێکی دێموکراتیک و سێکوولار دا ده‌سته‌به‌ر ده‌کرێ.
ئێستا با چاوێک بگێڕین به‌سه‌ر باروودۆخی ئێران و بزانین کام له‌و مه‌رج و مافانه له ئارادان و ده‌سته‌به‌ر کراون؟
ئیمکانی “به‌شداریی سیاسی”: به‌پێچه‌وانه‌ی کۆمه‌ڵگایه‌کی دێموکراتیک، له ئێران له‌ژێر حاکمییه‌تی ئیستبدادی و نیزامی ناسیونالیستی- مه‌زهه‌بی کۆماری ئیسلامیدا، هاونیشتمانیان وه‌ک مرۆڤی یه‌کسان سه‌یر ناکرێن و به‌بیانووی جۆراوجۆره‌وه به کۆمه‌ڵێک ده‌سته و گرووپ به مافی جیاوازه‌وه دابه‌ش کراون: ژن و پیاو، موسوڵمان و غه‌یره موسوڵمان، شیعه و غه‌یره شیعه، شیعه‌ی لایه‌نگری “وڵایت فقیه” و شیعه‌ی بێبڕوا به “وڵایت فقیه”، په‌یڕه‌وانی مه‌زاهبی به‌ڕه‌سمیناسراو و به‌ڕه‌سمینه‌ناسراو، فارس و غه‌یره‌فارس و …
له‌نیوان هه‌مو ئه‌وانه‌دا جیاوازی داده‌نرێ و هه‌ڵاواردن و بێبه‌شکردنی ئه‌و کۆمه‌ڵه مرۆڤانه به‌گوێره‌ی “یاسا” نهادینه کراوه. که‌وابوو ناتوانین باس له بوونی مافی “به‌شداریی سیاسی” بۆ هاووڵاتیان بکه‌ین.
مه‌سه‌له‌که که ده‌گاته کوردستان، به‌هۆی تێڕوانینی ئه‌منییه‌تی ڕێژیم به‌نیسبه‌ت کورده‌وه، پرسی ته‌بعیز و به‌رته‌سکبوونه‌وه‌ی ئازادی و ماف و ده‌رفه‌ت و ئیمکان، ئه‌بعادی به‌رین تریش به‌خۆیه‌وه ده‌گرێ و ئه‌سڵی به‌شداریی سیاسی هیچ مانایه‌کی نامێنێ.
ئیختیاری هه‌ڵبژاردن و هه‌ڵنه‌بژاردن: له کۆماری ئیسلامیدا هاونیشتمانی وه‌ک مرۆڤی ناته‌واو و ناباڵغ و پێنه‌گه‌یشتوو سه‌یر ده‌کرێ که ناتوانێ بڕیار بۆ چاره‌نووسی خۆی بدا، چ بگا به‌وه‌ی له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی سیاسی خاوه‌ن بڕیار بێ! بۆیه خه‌ڵک پێویستییان به “قیم” و ده‌مراست هه‌یه له‌جێگای ئه‌وان بڕیار بده‌ن.
خه‌ڵک مافی ئه‌وه‌ی لێ زه‌وتکراوه نوێنه‌ر به‌دڵی خۆی دیاری بکا و هه‌ڵیبژێرێ. “شورای نگهبان” له‌ڕێگای “نظارت استصوابی”یه‌وه دیاری ده‌کا کێ مافی کاندیدابوونی هه‌یه و کێ له‌و مافه بێبه‌ش ده‌کرێ. له‌ئاکامی ئه‌و وه‌زعه دا کۆمه‌ڵێک کاندیدای جێگای په‌سندی ڕێژیم ده‌مێننه‌وه و خه‌ڵک، ده‌بێ له‌به‌ینی کاندیداکانی حکوومه‌ت، نه کاندیداکانی خۆی، “نوێنه‌ر” هه‌ڵبژێرێ، واته خه‌ڵک “مافی” ئه‌وه‌یان هه‌یه ده‌نگ بده‌ن به به‌ربژێره‌کانی ڕێژیم!
به‌وجۆره، هاووڵاتی ته‌نانه‌ت مافی هه‌ڵبژاردنی واقعیی لێ زه‌وتکراوه. هه‌ڵبژاردن له تێگه‌یشتن و ئامانجی ده‌سه‌ڵاتبه‌ده‌ستانی کۆماری ئیسلامیدا ڕێزگرتن له ده‌نگ و ویست و ئیراده‌ی خه‌ڵک نیه، به‌ڵکوو نوێکردنه‌وه‌ی ‘بیعت”ی ئومه‌ت به ویلایه‌تی فه‌قیهه.
کاریگه‌ریی ده‌نگی ده‌نگده‌ر له‌سه‌ر پڕۆسه‌ی سیاسی: ئامانج له هه‌ڵبژاردن به‌گشتی ئه‌وه‌یه که تاک ده‌یه‌وێ به‌و ده‌نگه‌ی ده‌یخاته سندووقی دنگدانه‌وه، کارتێكه‌ریی بخاته سه‌ر ڕه‌وتی سیاسی وڵات و له‌به‌رژه‌وه‌ندیی خۆیدا، ئاڵووگۆڕ له ده‌سه‌ڵاتی سیاسیدا پێکبێنێ.
به‌ڵام له کۆماری ئیسلامیدا ئه‌و ئامانجه ڕێگای وه‌دیهاتنی به‌ربه‌ست کراوه، چون له‌بناخه‌وه ناوه‌نده سه‌ره‌کیه‌کانی ده‌سه‌ڵات له سیستمی “ولایت فقیه” دا هه‌ڵبژاردنیان به‌وشێوه‌یه بۆناکرێ که ده‌نگی هاووڵاتی بتوانێ کاریگه‌ریی له‌سه‌ر ڕه‌وتی سیاسیی وڵات هه‌بێ و ئاڵووگۆڕ له ده‌سه‌ڵاتی سیاسیدا پێکبێنێ!
“التزام”ی به‌زۆر و به فێڵ: کاندیدا بۆئه‌وه‌ی مافی هه‌ڵبژێرانی هه‌بێ، به‌گوێره‌ی یاسا ده‌بێ ئیلتزامی به “ولایت فقیه” هه‌بێ یان نیزام و فه‌لسه‌فه‌ی کۆماری ئیسلامی قه‌بووڵ بێ. به‌ڵام کوردێکی سوننی مه‌زهه‌ب یان ده‌نگده‌رێکی مه‌سیحی، که‌لیمی، به‌هایی … چۆن ده‌توانێ ئیلتزامی به “ولایت فقیه” هه‌بێ؟! له مه‌زهه‌بی ئه‌وان دا ئه‌ساسه‌ن ئه‌و دیارده‌یه بوونی نیه و ته‌نانه‌ت ڕه‌نگه ئیلتزام به “ولایت فقیه” له‌گه‌ڵ ئوسووڵه مه‌زهه‌بییه‌کانی خۆیان ناته‌با و ناکۆک بێ.
یان ژن که له یاساکانی کۆماری ئیسلامیدا به نێوه‌مرۆڤ ده‌ژمێردێ، به‌هۆی یاساکانی دژه‌ژن له به‌شی هه‌ره‌زۆری مافه ئینسانی و مه‌ده‌نیه‌کانی بێبه‌ش کراوه، دڵخوازانه ده‌توانێ چ ئیلتزامێکی به “ولایت فقیه” هه‌بێ و چۆن پابه‌ند به یاسایه‌ک بێ که بۆته هۆی بێبه‌شکردن و هه‌ڵاواردنی؟!
ئازادی و نهێنیبوونی ده‌نگدان: وه‌ک ده‌گوترێ، کاربه‌ده‌ستانی ڕێژیم له‌ڕێگای کۆنترۆڵی کارتی پێناسه‌وه (شناسنامه) هاووڵاتییان دخه‌نه ژێر چاوه‌دێرییه‌وه و ئه‌وه‌ی ده‌نگی نه‌دابێ و کارتی پێناسه‌که‌ی مۆری لێنه‌درابێ، به‌شیوه‌ی جۆراوجۆر سزا ده‌درێن و له کۆمه‌ڵێک ماف و ئیمتیاز بێبه‌ش ده‌کرێن! ئه‌و کاره به‌تایبه‌تی بۆ ئه‌وه‌یه که ڕێژیم دوای هه‌ڵبژاردن ئیدیعا بکا خه‌ڵکێکی زۆر به‌شداری هه‌ڵبژاردن بوون و حکوومه‌ته‌که خاوه‌نی ڕه‌وایی دێموکراتیکه!
له‌کۆتاییدا پێویسته ئاماژه بکرێ که هه‌ڵبژاردنی ئه‌وجاره به سێ هۆ بۆ ڕێژیم گرینگیی تایبه‌تیی هه‌یه:
یه‌که‌م، هه‌ڵبژاردن دوای “برجام” و شکست له به‌رامبه‌ر به ڕۆژاوا دا به‌ڕێوه‌ده‌چێ و له‌ئاکامی ئه‌و شکانه دا، ڕێبه‌رانی ڕێژیم تووشی نه‌خۆشیی “پاڕانۆیا” هاتوون و به‌توندی له “نفووزی دوژمنانی نیزام” تۆقیون و نیگه‌رانی خۆیان له‌و باره‌وه ناشارنه‌وه.
ده‌سه‌ڵاتبه‌ده‌ستانی ڕێژیم که‌وتوونه‌ته قه‌یرانی بڕیاردانه‌وه: له‌لایه‌ک بۆ سه‌روساماندان به ئابووریی شپرزه‌ی وڵات پێویستیی حه‌یاتییان به سه‌رمایه و تێکنولوژی ڕۆژاوا هه‌یه، له‌لای دیکه‌وه به‌ڵام له ئاساییبوونه‌وه‌ی پێوه‌ندیی سیاسی و دیپلوماسی له‌گه‌ڵ ڕۆژاوا ترسی زۆریان ڕێنیشتووه، چون ده‌زانن که پێوه‌ندی ئابووری و تجاری به‌ره به‌ره ڕێگا بۆ حوزووری سیاسی و کولتووری لایه‌نی به‌رامبه‌ر خۆش ده‌کا و پێشی پێناگیرێ.
ڕێژیم سه‌رمایه و تێکنولوژی ڕۆژاوای ده‌وێ، به‌ڵام له ئاساییبوونه‌وه‌ی پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ ئه‌مریکا و ئورووپا نیگه‌رانه!
دووه‌م، دوای پاشه‌کشه له پرسی ناوکیدا، مه‌شرووعییه‌تی نیزام ئه‌وه‌نده‌ی دیکه که‌وتۆته ژێر پرسیاره‌وه. حکوومه‌ت پێویستیی به “به‌ڵگه” هه‌یه که به کۆمه‌ڵگای نێونه‌ته‌وه‌یی به‌تایبه‌تی ئه‌مریکا، نیشان بدا کۆماری ئیسلامی خه‌ڵکی له‌پشته و له نێوخۆدا سه‌قامگیره. بۆیه ڕێبه‌رانی ڕێژیم و له‌پێشه‌وه خودی خامنه‌ای، داوا له خه‌ڵک ده‌که‌ن “برای حفظ اعتبار نظام” له هه‌ڵبژاردندا به‌شداریی و نیزام “بیمه” بکه‌ن!
سێیه‌م، دوای ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه ڕه‌نگه جێنشینی آیت الله علی خامنه‌ای هه‌ڵبژێردرێ، بۆیه ڕێژیم نایهه‌وێ خه‌ڵکانی نه‌خوازراو و نامه‌حره‌م ڕێگه‌یان بۆ ناوه‌نده‌کانی ده‌سه‌ڵات بکرێته‌وه و له بڕیارداندا به‌شدار بن.
له‌پێوه‌ندییه‌دا دیاره هه‌ڵبژاردنی مه‌جلیسی خیبره‌گان گرینگیی تایبه‌تی پێده‌درێ، چون دوای مردن یان وه‌لاچوونی خامنه‌ای، جێنشینه‌کانی ئه‌و نفووز و ده‌سه‌ڵاته‌ی ئه‌ویان نابێ و نیگه‌رانن که شه‌ڕی ده‌سه‌ڵات په‌ره‌بستێنێ. بۆیه گرینگ نیه کێ ڕێگه‌ی کاندیداتوری پێدراوه و کێ سه‌لاحییه‌تی ره‌تکراوه‌ته‌وه، ڕێژیم ترساوه و ریسک ناکا و ته‌نیا ئه‌وکه‌سانه له سندووقه‌کانی ده‌نگدان سه‌ر ده‌ردێنن که له وه‌فادارییان به نیزام هیچ گومانێک نه‌بێ.
بۆیه ئاسۆی چاوه‌ڕوانی له هه‌ڵبژاردنی ئه‌وجاره له هی هه‌ڵبژاردنه‌کانی پێشووش به‌رته‌سک تره و ڕێژیم ئه‌وپه‌ڕی تواناکانی خۆی به‌کاردێنێ که هیچ ڕێگه و ده‌رفه‌تێک بۆ هه‌ڵبژاردنی کاندیدای سه‌ربه‌خۆ و “غیرخودی” له ئارادا نه‌مێنێ.
هاووڵاتی به‌ڕێز!
به‌شداریکردن له هه‌ڵبژاردنێک که نه مافی به‌شداریی سیاسی تیدا ده‌سته‌به‌ره، نه مافی هه‌ڵبژاردن هه‌یه و نه ئیمکانی وه‌دیهێنانی ئامانجی به‌شداریکردنی تێدا به‌دی ده‌کرێ، ڕێگه‌دانه به چه‌وسێنه‌ره‌که‌ت که له ده‌نگه‌که‌ت به‌دژی خۆت که‌ڵک وه‌ربگرێ و ده‌نگه‌که‌ت بۆ پته‌وکردنی بناخه‌کانی ده‌سه‌ڵاتی دیکتاتوریی خۆی به‌کاربێنێ.
بابەتەکانی تر لەم بارەوە
هه‌ڵبژاردن به‌بێ مافی به‌شداریی سیاسی!، میرۆ عه‌لیار
ئاوابوونی ئەقڵ و هەڵاتنی مەرگ، مەسعوود رۆستەمی
پارادۆکس! چەند سەرنجێک لەسەر بەیاننامەی حیزبی دێموکراتی کوردستان لەمەڕ بایکووت کردن یان نەکردنی هەڵبژاردنەکانی ٧ـی رەشەممە، تاهیر قەرەخان
کێو ترەکی و مشکی بینی (کوە موش زاید)، هەڵوێستی حدک لە بارەی هەڵبژاردنەکانی 7ی ڕەشەمەی داهاتووی ئێران، محمدشەریف خاکساری
هاوڕێیانی پێشوو هەڵبژاردن تەحریم ناکەن.
شانۆی هەڵبژاردنەكان لە دەلاقەی وتەكانی خامنەییەوە، مستەفا هیجری
هەڵبژاردنی پەرلەمان و هەڵوێستە جیاوازەكان لە ئێران و كوردستانی رۆژهەڵات، شەریف فەلاح
ڕاگەیاندراوی پارتی سەربەستیی کوردستان، لە پێوەندی بە هەڵبژاردنەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران.
دەنگدان یان بایکۆت ؟!، مەلا برایمی مەجید پور
کڵاوێکی شەرعیی بۆ هەڵبژاردن!، د. کامران ئەمین ئاوە
گاڵتەجارێک بە ناوی هەڵبژاردن لە کۆماری ئیسلامی دا. رەحیم رەشیدی
فس فس پاڵەوان و گۆڕەپانی چۆڵ. عومەر غولامعەلی
گاڵتەجاڕی بە ناو هە ڵبژاردن، فەرزاد جلوەزان
هەڵبژاردن یا هەڵاواردن . م. ئەمین بایەزیدی(خەراپە)
بڕیاری سیاسی و هەڵوێستەکانی “حدکا” بەرئەنجامی ڕاوێژ و تێڕوانینی وردن!، محمد سلێمانی
دیسان بەزمی هەڵبژاردن لە ئێران! ناسر باباخانی
هەڵبژاردنەکانی “پەرلەمانی لە ئێران” لە نێوان بەشداری کردن و نەکردندا
هیوادارم بە ئەنقەست نەبێ، تەیموور مستەفایی
کوردستان و ئۆینی هەڵبژاردن لە سیستمی ویلایەتی فەقیهیی “کۆماری ئیسلامی” دا عومەر غولامعەلی
شرکت در انتخابات با افتخار بە حفظ کدامین دستاورد ؟، صدیق بابایی
وتووێژی کاک خالید عەزیزی و کاک عەبدوڵا موعتەدی سەبارەت بە هەڵبژاردن، بەڵام کۆمەڵە هەڵبژاردنی تەحریم کرد.
…
دەفتەری سیاسیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران، لە بەیاننامەیەکدا هەڵبژاردنەکانی داهاتووی مەجلیسی لە ئێراندا تەحریم کرد.
دەقی بەیاننامەکە:
ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی لە ٧ی ڕەشەمەی ١٣٩٤ی هەتاویدا، دەیەوێ هەڵبژاردنی خولی دەیەمی مەجلیسی بەناو شوورای ئیسلامی و هەروەها خولی پێنجەمی مەجلیسی خوبرەگان بەڕێوە ببا و لەو پێناوەدا، لە کۆتاییەکانی مانگی سەرماوەزەوە دەستی کردووە بە ناونووسینی بەربژێرەکانی ئەندامەتیی ئەو مەجلیسانە. ڕێژیم وەکوو هەمیشە لە پرۆسەیەکی چەند مانگەدا، هەم پێش لە دەسپێکی ناونووسین و هەم لە دوای ناونووسین و باسی لەفیلتێردانی بەربژێرەکانی هەڵبژاردن و تا دوایی، کە پەردەی کۆتایی شانۆکە بە کۆتاییهاتنی دەنگدان و دەستێوەردانی سندووقەکان بەئاکام دەگا، کایەیەکی چەندپات کراوە بەڕێوە دەبا و بۆ هاندانی خەڵک بۆ ئامادە بوون لەو شانۆیەدا و بۆ گەرمکردنی تەندووری هەڵبژاردن، باس و بابەتی جۆربەجۆر دەورووژێنن و بە دروستکردنی کەشی ئێحساسی لە نێو کۆڕ و کۆبوونەوە و گرووپە هەمەڕەنگەکان لە ئێراندا، دەیانەوێ خەڵک وا تووشی وەهم ببن کە ڕەنگە هەڵبژاردنی ئەم جارە هەندێک شت بگۆڕێ.
هەرچەند بۆ کەسانی شارەزا هەر لە سەرەتای هاتنە سەرکاری ڕێژیمەوە دیاربوو، بەڵام ئەزموونی چەند دەیە دەسەڵاتی سەرەڕۆی کۆماری ئیسلامی، هیچ ناڕوونییەکی نەهێشتۆتەوە و بەڕوونی سەلماندوویە کە ئەم ڕێژیمە لە ئامرازی هەڵبژاردن بۆ دووبارە بەرهەمهێنانەوەی مەشرووعیەتی چەواشەکراوی خۆی کەڵک وەردەگرێ و هەڵبژاردنی ڕاستەقینە و دێموکراتیک لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامیدا، بوونی نیە.
ئەوەی لە دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی تێگەیشتبێ، دەزانێ کە ئەم ڕێژیمە لە سەر بنەمای ویلایەتی فەقیه، کە نوێنەری خەڵک نیە، بەڵکوو خۆی بە خاوەنی خەڵک دەزانێ دامەزراوە و ئەم دەسەڵاتی وەلیی فەقیهە، لە ڕێگەی زەبر و زەنگی سپای پاسداران و دەزگا ئیتلاعاتییەکانی و لە ڕێگەی دەستگرتن بە سەر سەروەت و سامانی وڵات و دابەشکردنەوەی بەپێی پێویستییەکانی ڕێژیم و هەروەها لە ڕێگەی دەزگای ڕاگەیاندنی بەربڵاو لە تلویزیۆنەوە بگرە تاکوو مینبەری مزگەوتەکان، خۆی دەسەپێنێ و درێژە بە مانی دەدا و لە ڕاستیدا ئەوەی کە سەرچاوەی بنەڕەتیی دەسەڵات و حکوومەت بێ، لە ئۆرگانە ئینتسابییەکاندا کۆ کراونەتەوە و هەموویان لە ژێر دەستی وەلیی فەقیهدا بەڕێوە دەبرێن و بەپێی یاسای نامەشرووعی کۆماری ئیسلامی، ڕێبەری ڕێژیم خاوەنی خەڵک و خاوەنی هێز و خاوەنی بڕیاری ئەساسی لە نێو سیستمدایە.
بەو پێیە باسی هەڵبژاردنێکی ڕاستەقینە لە ئێراندا، هەر لە بناخەوە لەجێی خۆیدا نیە، چوونکە ناوەندەکانی دەسەڵات ناخرێنە هەڵبژاردنەوە و تەنیا پۆستە لاوەکیە بێدەسەڵاتەکانن کە لە سیناریۆیەکی چەواشەکراودا، شانۆگەریی هەڵبژاردنیان بۆ بەڕیوە دەچێ.
لەم پێناوەدایە کە شایەتی ئەوەین، هەڵبژاردن بۆ سەرۆک کۆماری لە ئێرانی ژێردەدسەڵاتی ئیسلامیدا بەڕێوە دەچێ، بەڵام هەموو سەرۆک کۆمارەکان لە کۆتاییدا بەو ئاکامگیرییە دەگەن کە بە وتەی خاتەمی، جگە لە تەداروکاتچییەکی ویستەکانی ڕێبەر، کاریگەرییەکی ئەوتۆیان نەبووە.
هەر وەها هەڵبژاردنی مەجلیسی خوبرەگان بەڕێوە دەچێ، کە بەپێی یاساکانی ڕێژیمیش بێ، دەبێ چاوەدێری بە سەر کارەکانی ڕێبەردا بکەن و ئەوان ڕێبەر دیاری بکەن، بەڵام گەر بە ئەسپاییش باس لە نەک ڕێبەر، بەڵکوو تەنیا ئەو ئورگانانەی کە فەرمان لە ڕێبەر وەردەگرن بکەن، هەڕەشەیان لێ دەکەن و بێدەنگ دەکرێن، کە نابێ ڕۆژێک لە ڕۆژان بیر لەوە بکەنەوە کە پێ لە بەڕەی خۆیان زیاتر ڕاکێشن!
لە نێو دامەزراوەکانی ڕێژیمدا، مەجلیسی ڕێژیم لە هەموویان کارتۆنیترە. بە هەموو شێوازێک پڕوپاگەندەی بۆ دەکەن کە جیناح و دەستە و تاقمی جیاواز لە ڕێژیمدا هەیە و لە سەر کورسیی مەجلیس گوایە ڕەقابەت دەکەن، بەڵام مەجلیس تەنیا دەبێ بە شوێنی کۆبوونەوەی تاقم و دەستە جیاوازەکان و وەرگرتنی ئیمتیازاتی مادی بۆ کەسەکان و ئەوەی یاسا و بڕیاری چارەنووسساز بێ، ڕێگەیان نیە کە باسیشی بکەن و گەر خودای نەکردە ڕۆژێک لە ڕۆژان، یاسایەکی بە تۆزقاڵێک لەگەڵ ویستی ڕێبەری ڕێژیم جیاواز بێ و ئەو مەجلیسە بیەوی ئەو بڕیارە پەسند بکا، وەک دەورانی مەجلیسی شەشەمی ڕێژیم، بە فەرمانێک بێدەنگیان دەکەن و سەرۆکی مەجلیسیش دەڵی؛ “حوکمی حکوومەتی” هاتووە و نابێ چیدی باس لەو شتە بکرێ!
ئەوانە هەموو سنووری ئیختیاراتی نیهادە بەناو ئینتخابییەکانی نێو ڕێژیمی ویلایەتی فەقیهین، کە بەپێی یاسای ڕێژیم و بەپێی عورفی حکوومەتی و بەپێی ڕەوتی دەسەڵاتداریی، هیچ دەرەتان و دەرفەتێک بۆ هیچ ئیرادەیەکی جیاواز لە ئیرادەی وەلیی فەقیهی تێدا ناهێڵنەوە و هەرکاتیش بەپێویستیان زانی، سوپای پاسداران هەڕەشەیەک دەکا تاکوو دەنگە لارەکان ڕاست بکەنەوە و “بەسیرەتیان” بۆ بگێڕنەوە.
جیا لە بێدەسەڵاتیی ئەو نیهادانە، بوونی شوورای نیگەهبان کە لە باتی هەموو نەتەوەکانی ئێران بیر دەکاتەوە و بڕیار دەدا، بازنەیەکی دیکەی بێدەسەڵات کردن و بێنێوەڕۆک کردنی نیهادە بەناو ئینتیخابییەکانی ئێرانی ژێر دەسەڵاتی ویلایەتی فەقیهیە. شوورای نیگەهبان بەپێی یاسای ناڕەوای کۆماری ئیسلامی، دەسەڵاتی “نەزارەتی ئیستیسوابی” پێدراوە کە دەتوانێ هەم بەسەر ڕەوتی هەڵبژاردندا چاوەدێری بکا و هەم بەربژێرەکان دیاری بکا و هەم براوەی بەناو هەڵبژاردن دیاری بکا و لە ڕاستیدا هەڵبژاردن لە ئێراندا هەڵبژاردنی نوێنەرانی خەڵک نیە، بەڵکوو دیاریکردنی مۆرەکانی جێگاپەسندی ڕێژیمە بۆ نێو ئۆرگانە فۆرمالیتە و ڕواڵەتییەکان.
لە ڕەوتی هەڵبژاردن و پڕوپاگەندەی بەربژێرە جێی پەسندەکانی شوورای نیگابانیشدا، دووبارە دامودەزگا نیزامی، ئەمنیەتی، ئابووری، ڕاگەیاندنی و مینبەری مزگەوتەکانی ژێردەستی ڕێژیم، وەگەڕ دەکەون تاکوو لە نێو بەربژێرەکانیشدا ئەوەیان کە زۆرتر بەدڵی ڕێبەری ڕێژیم و دارودەستە و تاقمەکانی نێو ڕێژیمە، خەڵکیان بۆ کۆبکرێتەوە و دەنگی چەواشەکراوی خەڵک بۆ لای ئەوان بێ. لە کۆتایی دەنگدانیشدا، دووبارە ئەوە شوورای نیگابانە کە دەنگەکان دەژمێرێ و هیچ چاوەدێرییەکی بێلایەن بوونی نیە، تاکوو لانیکەم دەنگەکان بە دروستی بژمێردرێن و ئەوەی بەدڵیان بێ و بە پێویستی بزانن، وەک براوەی شانۆگەرییەکە ڕایدەگەیەنن.
بەم هۆکارانەوە کە پرسی هەڵبژاردن لە ئێراندا هیچ پێوەر و پێوانەیەکی ئازاد و ڕاستەقینە و دێموکراتیک بەخۆیەوە ناگرێ و خەڵکیش باوەڕیان پێی نیە و ڕێژیم لە هەموو بەناو هەڵبژاردنەکانیدا، لەگەڵ قەیرانێک بە ناوی قەیرانی ڕوو وەرگەڕانی خەڵک لە سندووقەکان بەرەوڕوو دەبێ، بۆیە لە هەموو قۆناغەکانی هەڵبژاردندا کە تاکوو ئێستا ٣١ هەڵبژاردنی جۆربەجۆری بەڕێوە بردووە، بەردەوام پیلانی گێڕاوە و پەلەقاژەی کردووە، تاکوو خەڵک لە بەناو هەڵبژاردنەکاندا بەشداری بکەن. پیلانەکانی ڕێژیم بۆ ئەو مەبەستە هەر لە دروستکردنی دەنگۆی جۆربەجۆرەوە کە وا نیشان بدا لەم هەڵبژاردنەدا شتێکی جیاواز دێتە ئاراوە دەست پی دەکا و تا دەگاتە دروستکردنی جۆرە کێبەرکێیەکی ناواقیعی لە نێو خەڵکدا کە بە گرووپ و چین و توێژ و سەلیقەی جیاوازەوە، وا بزانن نوێنەری ڕاستەقینەی خۆیان دیاری دەکەن و گەر ئەوان نەیکەن، گرووپی ڕەقیب بەشەکەی ئەوان داگیر دەکەن. ئەمە جیا لەوەیە کە بە هەموو شێوەیەک کە بۆیان بکرێ، بە هاندان و تەماح وەبەرنان و بە هەڕەشە، خەڵک بۆ چوونە سەر سندووق پاڵ پێوەدەنێن.
لەم دەورەیەی بەناو هەڵبژاردنی مەجلیس و مەجلیسی خوبرەگانیشدا، دوای شکستی گەورەیان لە بواری پەروەندەی ناوکیدا، کە لە بەرانبەر ڕۆژئاوادا تەسلیم بوون و چۆکیان دادا، هەم بۆ شاردنەوەی شکستەکەیان و هەم بۆ بازارگەرمیی هەڵبژاردن، هەندێ دەنگۆیان لەنێو خەڵکدا بڵاو کردەوە کە هیچ نیشانێک لە ڕاستیی تێدا نیە، چوونکە لە ئەساسدا هیچ شتێک لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامیدا، لە ڕێگەی هەڵبژاردنەوە گۆڕانی بەسەردا نایەت وهیچ دەرەتانێک بۆ بەشداریی ڕاستەقینە و دێموکراتیکی خەڵک لە دیاریکردنی چارنووسی خۆیان و وڵاتدا نیە. بڕیاری چارەنووسساز لە شوێنی دیکە دەدرێ کە گاڵتەی بە نیهادە بەناو ئینتیخابییەکان دێ.
لە کوردستانیشدا، چەندین بەرابەری هەموو ئەو چەواشەکارییانەی ڕێژیم لە شوێنەکانی دیکە دەیکا، بە ئەنجامی دەگەیەنێ و بۆ ڕاکێشانی خەڵک بۆ سەر سندووقەکان لە هیچ پیلانێک درێغی ناکا و لە شارە جۆربەجۆرەکانی کوردستاندا بەربژێری ڕەنگاوڕەنگ دادەنێ تاکوو ڕەقابەتێکی ناواقیعی لە نێو فەزای بیروڕای گشتی لە کوردستاندا دروست بکا و بەداخەوە هەندێ جاریش تێیدا سەردەکەوێ و لە هەموو ئیمکاناتی سپای پاسداران و دەزگای ئیتلاعاتی و کومیتەی ئیمداد و حەراسەتی زانکۆ و ئیدارەکان و هەڕەشەی نانبڕین و … کەڵک وەردەگرێ، تاکوو خەڵکی کورد لە سەر سندووقەکانی دەنگدان ئامادە بن.
بەڵام ئەوەی جێگای تێڕامانە ئەوەیە کە بە هەموو ئەو باسانەی لە سەر دۆخی نیهادە بەناو ئینتیخابییەکان لە ئێراندا کردمان و بە هەموو ئەزموونی ڕابردووی ڕێژیمەوە، ئایا تاکوو ئێستا هیچ گۆڕانێکی موسبەت بە قازانجی خەڵک کراوە و لە دەستی ئەو بەناو نوێنەرانە لە مەجلیس شتێک هاتۆتە دی، تاکوو خەڵک دڵیان بە بەناو هەڵبژاردنی ئەم جارە خۆش بێ؟.
ڕوون و ئاشکرایە کە شتێک بە ناوی پارلەمان و مەجلیسێک کە نوێنگەی ئیرادەی خەڵک بێ، بوونی نیە وتەنیا شوێنی کۆبوونەوەی ئەندامانی ئورگانێکە کە شوورای نیگابان ڕێگەی پێداون تێیدا بەشدار بن و هیچ دەسەڵاتێکیان نیە جگە لە شەرعیەتدان بە دیکتاتۆریی کۆماری ئیسلامی.
لە وەها دۆخێکدا گەر تەنانەت موعجیزەیەک ڕوو بدا و تەواوی مەجلیس ببێ بە کەسانی شۆڕشگێر و نیشتمانپەروەر و لە خەمی مافی گەلدا بن، تازە هیچیان پی ناکرێ و هەموو هەوڵ و تەقەلایان بە حوکمێکی حکوومەتی بەفیڕۆ دەدرێ.
بەو باس و بابەتانە و بەو ڕابردوو و ئەزموونانەی کە باس کران، پێمان وایە کە شانۆگەریی ئەم جارەی ڕێژیمیش وەک هەموو شانۆگەرییەکانی، هیچ پێوەر و ڕەنگێکی هەڵبژاردنی دێموکراتیک و ئازادی پێوە دیار نیە و ئاکامەکەشی هەرچی بێ، بەقازانجی خەڵک تەواو نابێ و هیچ دەرفەت و دەرەتانێک بۆ گۆڕانکارییەک بە قازانجی گەلی تێدا نابێ و نایەتە دی. بۆیە هەڵبژاردنەکانی ئەمجارەش بە ناڕەوا و نادروست دەزانین و بایکۆتی دەکەین.
داوا لە خەڵکی وشیار و مافخوازی ئێران و بەتایبەت نەتەوەی ئازادیخوازی کورد دەکەین کە لە پرۆسەی هەڵبژاردنی نائازاد و نادێموکراتیکی کۆماری ئیسلامیدا بەشدار نەبن و لە ڕۆژی دەنگداندا لە سەرسندووقەکان ئامادە نەبن و لە باتی دەنگدان لە وەها پرۆسەیەکدا، لە ماڵەکانی خۆیان بمێننەوە.
داوا لە هەموو تێکۆشەرانی گەلەکەمان و هەموو ئازادیخوازان و هەموو تێکۆشەرانی دێموکرات دەکەین کە بە هەر شێوەیەک کە بۆیان دەکرێ و بە هەموو تواناوە بۆ ئیفشا کردنی پیلانەکانی ڕێژیم و بۆ پاشگەزکردنەوەی ئەوانەی خۆیان کاندید کردووە و هەروەها بۆ هاندانی خەڵک بۆ نەچوونە سەر سندووقەکان کار بکەن و هەوڵ بدەن، تاکوو بۆ جارێکی دیکەش بەم ڕێژیمە بڵێینەوە کە پیلان و شانۆگەرییەکانیان بۆ خەڵک بەتاڵ و بێمانا بوونەتەوە.
برووخێ ڕێژیمی دژی ئازادیی کۆماری ئیسلام
سەرکەوتن بۆ گەلانی ئازادیخوازی ئێران
حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران
دەفتەری سیاسی
٢٠ی بەفرانباری ١٣٩٤
١٠ی ژانویەی ٢٠١٦
کاک فەتاح ئەمیری “روماننووسی بە توانا” کۆچی دوایی کرد.
بیـرۆکە لە چـیرۆکی منـداڵان.. رەزا شـوان
سوریه و رۆژئاوا؛ چه سرنوشتی خواهند داشت؟ با نگاهی به تاریخ سوریه، از تاسیس تا امروز
وتووێژی من ساڵە نەڵۆسی لە بەرنامەی وێژمان، کوردکاناڵ
شەڕی ئێدە و ئایین ناکەین، مەلا برایمی مەجید پور 
بۆچی رووخانی رژێمی ئەسەد و سووریام پێخۆشە!؟..، هەڵۆ بەرزنجەیی 
وال‌استریت ژورنال: ترامپ در حال بررسی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران است.
ڕوانگەی ناوەندی بەڕێوەبەریی حیزبی دێموکرات لەبارەی ڕووداوەکانی سووریە
گـرنگـیـیەکانی کـنجکاوی بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان
روخانی رژێمی بەعسی سوریا، عوسمان کەوکەبیشاد
9 دیسەمبەر رۆژی قەدەغەكردنی جینۆسایدو رێزگرتن لە قوربانیانە
کۆڕیادی هاوڕێ قاسم قارەمانی ، وێنە و فیلم
دیکتاتۆری 53 ساڵەی بنەماڵەی ئەسەد کۆتایی هات و پیرۆزبایی لە گەلی سوریا دەکەین
بیرەوەری:هەڵوێستێکی جوانمێرانە بۆ پووچەڵکردنەوەی پلانێکی زیانباری کۆماری ئێسلامی، بە بۆنەی ڕۆژی پێشمەرگە،سەدیق باباییی
بە خاکسپاردنی هاوڕێ قاسم قارەمانی لە شاری ڤیسترۆسی سوید
ڕژێمی ئەسەد کۆتایی پێدێت؟ کورد لە ڕۆژئاوا چی بکات و چی نەکات؟، د. خالید خەیاتی
پێشهاتەکانی سووریا و لێکەوتە ناوخۆیی و هەرێمییەکانی، شێرکۆ کرمانج
فەهمی کاکەیی: ساڵی رابردوو 7 هەزار منداڵی کورد لە سوێد زمانی کوردییان دەخوێند
پرویز ناتل خانلری و {شعر عقاب (پوشکین)، سەعی سەقزی
سمینارێك لەسەر جینۆسایدی كورد لە كۆنگرەی 23 ی دادگای تاوانی نێودەوڵەتی لە شاری لاهای هۆڵەندا
دەتەوێت ڕۆژئاوای کوردستان بپارێزی؟ دەبێت لە حەلەب شەڕی خۆت بکەی، مەیسەم مورادی
چەند هەواڵێک و کورتە فیلم لە سەر ئالۆزیەکانی سوریە
کۆچی دوایی هاوڕێ قاسم قارەمانی و ئاگاداری بەخاکسپاردن و یاد کردنەوە
نایلا خەڵاتگری خەڵاتی ئاشتیی نیودەوڵەتی منـداڵان.. رەزا شـوان- ئێمە هەر بەیەک چاو دەبینین !، مەلا برایم مەجید پوور
یادێک لە سێ شەهید، کە یەکیان هەرگیز نەگەڕایەوە، عەلی هاشمی
هۆرامان / شاهۆ/ شاوە/ ئەشاوەهوو، سدێق بابایی
رەهەنـدی نەتەوەیی و نیشـتمانی لە هـۆنـراوەی منداڵان.. رەزا شـوان
نتانیاهو: اسرائیل به برنامه هسته‌ای حکومت ایران ضربه زد
هــــــــــــــاڵ؛ ڕۆمان ، سدێق بابایی
كەركووك لە نێوان هەردوو ئاماری 1947-1957، عەلی مەحمود محەمەد
گەشەكردنی كەركووك لە قەبارەو ژمارەی دانیشتوان ، عەلی مەحمود محەمەد
بۆ کێ دەنووسی؟!، برایم فەڕشی 
لە خۆم دەگەڕێم، برایم فەڕشی
پرونده ۵۴ هزار صفحه‌ای فساد ۵۲ مقام ارشد جمهوری اسلامی
تایبەتمەنـدییەکانی پاڵەوان لە چـیرۆکی منـداڵان.. رەزا شـوان
هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان، عوسمان کەوکەبی شاد
” هەتا ئێستاش رۆژ نییە تاوێک بۆ دایک و باوکم نەگریم” سالۆ مولەر ، و. هەڵۆ بەرزنجەیی
عصیان آهو؛ بازپس‌گیری زنانه بدن
یادێک لە شەهیدی فەرماندە جەعفەر بایەزیدی (چەعفەر کۆمەڵە)، عەلی هاشمی
کریستینا هامۆک کۆچ دەبێتە یەکەم کەشتیوانی ژن بۆ سەر مانگ.. رەزا شـوان
مافی كەمایەتییەكان لە نێوان رەیان شارباژێڕی و مونا چۆمانی، عەلی مەحمود محەمەد
بەس نیە شەڕو دووبەرەکی ؟!، مەلا برایم مەجید پوور
یەکەم هێرشی ئاشکرای ئیسرائیل بە فڕۆکەی شەڕکەر بۆ سەر ئێران، بۆچوونی مەنسوور عەزیزی و عەلی جەوانمەردی
خەبات بۆ پاراستنی یەکڕیزیی هەرێمی کوردستان، د. سامان شاڵی- پارتی چەپی ئەڵمانی لە دووڕیانی: دەستپێکێکی نوێ و هەڵوەشانەوە دا، هەڵۆ بەرزنجەیی
ماسییه زیته، سەعی سەقزی
بە خاکسپاردنی هاوڕێ موتەلیب حەریقی لە ستۆکهۆلـم
خاتوو ریـپـین چـیرۆکنووسێکی ئـۆسترالـییە بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان- دەڵێـێ بــەهــەشــتــی خــوایــە، مەلا برایم مەجید پوور
ئاگاداری/ مەڕاسیمی بەخاكسپاردنی خاڵ موتەلیب
خەڵاتی ئاشتی نۆبێل ٢٠٢٤، عوسمان کەوکەبی شاد
شیوەنی دوای هەڵبژاردن، عەلی مەحمود محەمەد- تانیشک بچووکترین وەرگری دکتۆرایە لە جیهـان.. رەزا شـوان
به نوشته‌ای از مترجم (محمد خاکی) بنگریم !، سه‌عی سه‌قزی
کۆچی دوایی موتەلیب حەریقی (خاڵە موتەلیب)
سهركهوتنی حهماس!، عهبدولهتیف ئهلمهناوی
چەند چالاكییەك لە رۆژی جیهانی دژ بە ئیعدام
ویرانکردن خاورمیانه و قتلعام مردم آن منطقه توسط دولتهای اسرائیل و ایران و امریکا!، سەعی سەقزی
چۆن وەک هەرێمی کوردستان لە جەنگی ئیسرائیل و بەرەی مقاوەمە بڕوانین؟، زوبێر رەسوڵ
ئیسرائیل و حیزبوڵا و لوبنان، مهریوان وریا قانع- فـانتـازیـا لە وێـژەی منـداڵان.. رەزا شـوان
- ئەخلاقی ئیسلامی و تایبەتمەندیەکانی ، مەلا برایم مەجیدپوور
- هێڕشی موشەکی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، عوسمان کەوکەبیشاد
کاریگەرییەکانی هێرشەکەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لەسەر پرسی کورد!، شهریف عەلی
بۆچی چارەنووسی فەلەستینییەکان وەکو ئێمەی لێهات؟، موفید محەمەد نوری
سرویس امنیتی سوئد از «احتمال نقش ایران» در حملات نزدیک سفارت‌های اسرائیل در کپنهاگ و استکهلم خبر داد.
هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، ئەوە دوهەم هێرشی ئێرانە، وەک رێکەوتنی ژێر بە ژێر یان تەڵە دەچێ، ساڵە نەڵۆسی
حیزبوڵڵای لوبنان کوژرانی حەسەن نەسروڵڵای راگەیاند
به مناسبت دومین سالروز (جمعه سیاه) زاهدان ، سەعی سەقزی
بۆ هونەرمەندی نەمر فەتانە وەلیدی، سەعی سەقزی- لە جەنگی حیزبوڵا-ئیسرائیل، تا شەرەفکەندی و ڕیفراندۆمی باشوری کوردستان!، شهریف عەلی
هاو سەنگەری دێرین ” لە وڵامی پرسیارەکەت کە نووسی بووت دەبێ چ بکەین” ، مەلا برایم مەجید پوور- وێـژەی منـداڵان لە رووسـیا.. رەزا شـوان
ڕاگەیاندنی کۆمەڵە بە بۆنەی گیانبەختکردنی هاوڕێ ڕێبوار کەریمیان
هێرشی گەورەی مووساد بۆ سەر حیزبوڵا لە رێگای تەقینەوەی پەیجەر
یادێک لە کاک سەعیدی لێو بەبزە، سەید عەلی هاشمی
چارەنووسی نادیاری کوردی ڕۆژهەڵات له باشووری کوردستان؟، د. کامران ئەمینئاوە- بــاوەڕ ، مەلا برایم مەجید پوور
بەیانی باش ژینا- ژینانامە، برایم فەڕشی
