هه‌ڵبژاردنی خه‌ساو و پاڵه‌وانانی به‌رهه‌ڵستكار، كه‌یهان یووسفی

 دیكتاتۆرییه‌ت و سیستمی دیكتاتۆریی هه‌نووكه‌یی هه‌مان مانای نیو سه‌ده‌ له‌مه‌وه‌پێشی نیه‌ و دیكتاتۆره‌ مودێڕنه‌كان تێده‌كۆشن

خۆیان به‌ جلی ره‌نگاوره‌نگ به‌ مه‌به‌ستی گه‌وجاندنی هه‌رچی زیاتری ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌ی حوكمی له‌ سه‌ر ده‌كه‌ن،ته‌یار بكه‌ن.

كۆنترۆڵی سیاسی و كۆمه‌لێیه‌تی تاك به‌ تاكی كۆمه‌ڵگا ئه‌ركی سه‌ره‌كی ده‌زگای دیكتاتۆرییه‌ و هه‌ر بۆیه‌ش ئامراز و شێوازی جۆراوجۆر بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ به‌كار ده‌گرێت.

هه‌ڵبژاردنی خه‌ساو یه‌كێك له‌م ئامرازانه‌یه‌. بۆچی خه‌ساو؟ چونكه‌ له‌ راستیدا وه‌ها هه‌ڵبژاردنێك نه‌ قازانجێكی بۆ ده‌نگدارانی هه‌یه‌ و نه‌ك ده‌توانێت ده‌لاقه‌یه‌ك به‌ره‌وڕووی گۆڕانكاری و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئێش و ئازاره‌كانی خه‌ڵك بكاته‌وه‌ و نه‌ك له‌ بنه‌ڕه‌تدا چییه‌تی هه‌ڵبژاردنی هه‌یه‌.

ئامانجی سه‌ره‌كی هه‌ڵبژاردن له‌ سیستمی دیكتاتۆریدا ته‌نیا دوو شته‌: سه‌رقاڵكردنی خه‌ڵك و به‌ڕواڵه‌ت به‌شداركردنیان له‌ پرۆسه‌ی سیاسی و دووهه‌مه‌یش مانۆڕدان له‌ سیاسه‌تی ده‌ره‌كیدا.

به‌رهه‌ڵه‌ستكارانی راسته‌قینه‌ی ده‌سه‌ڵات واتا ئۆپۆزیسیۆنی رێژیم، ئامانجیان رووخاندنی دیكتاتۆری و دامه‌زراندنی سیستمێكی نوێی و له‌ بنه‌ڕه‌ت جیاواز له‌ گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتی زاڵه‌، واتا گوتاری ئۆپۆزیسیۆن گوتارێكی شۆڕشگێرانه‌یه‌ بۆ لابردن و سڕینه‌وه‌ی نه‌ریت و یاسا دژه‌گه‌لیه‌كانی ده‌سه‌ڵاتی زاڵ. ئه‌م به‌رهه‌ڵستكارانه‌ بێگومان له‌ چوارچێوه‌ی یاسا و سیستمی دیكتاتۆرییدا جێگایان نابێته‌وه‌ و ده‌سه‌لێت نه‌ ئیزنی چالاكیان پێ ده‌دات و نه‌ك ته‌حمۆڵیان ده‌كات.

به‌ڵام بێگۆمان ده‌سه‌ڵاتی دیكتاتۆر جیا له‌ ئامرازی هه‌ڵبژاردن و بۆ ئه‌وه‌ی رۆخسارێكی مودێڕنتر به‌ خۆیه‌وه‌ بگرێت، دابه‌شكارییه‌ك له‌ نێو شوێنكه‌وتووه‌كانی خۆیشیدا دروست ده‌كات و ده‌ست ده‌داته‌ دروستكردنی ئۆپۆزیسیۆنێكی رواڵه‌تی ، ئۆپۆزیسیۆنێك كه‌ كۆنترۆڵی له‌ ده‌ستی خۆی دابێت و هه‌ركات بیهه‌وێت به‌كاری بێنێ و بیخاته‌ نێۆ گۆڕه‌پانی كایه‌كه‌وه‌. ئه‌م كارێكترانه‌ پرۆژه‌یی ئیش ده‌كه‌ن و هه‌ركات ده‌سه‌لێت به‌ پێویستی بزانێت ده‌بنه‌ ئه‌كته‌ری سه‌ره‌كی شانۆكه‌، واتا له‌ ناكاو دێن و له‌ ناكاویش نامێنن.

په‌تایه‌ك كه‌ تادوێنێ تووشی ئۆپۆزیسۆنی ده‌ره‌وه‌ی وڵاتی ناوه‌ندگه‌را واتا فارسه‌كان بوو هه‌نووكه‌ش خه‌ریكه‌ له‌ نێو كورددا په‌ره‌ده‌ستێنێ و كوردی له‌ هه‌موو ماف داماڵراو بۆته‌ ئه‌كته‌ری شانۆیه‌ك كه‌ نووسه‌ره‌كه‌ی هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مافه‌كه‌ی لێ زه‌وت كردووه‌.

نموونه‌ی به‌رچاو هه‌ڵبژاردنی دوێنێ ورمێ و هه‌ڵوێسته‌ جیاجیاكان بوو.

(تفرقه‌ بیانداز و حكومت كن) سه‌دان ساڵه‌ له‌ سه‌ر كورد تاقی ده‌كرێته‌وه‌ و كوردیش دیسانه‌وه‌ به‌ جوانی وه‌ڵامی دانه‌رانی ئه‌م سناریۆیه‌ ده‌داته‌وه‌.

 

ئایا به‌ راستی دوێنی له‌ ورمێ رێفڕاندۆم بوو كه‌ كۆمه‌ڵێك مۆره‌ی سه‌ربه‌رێژیمی به‌ ناو رووناكبیر و ریزێك به‌ نێو ئۆپۆزیسیۆنی رووخێنه‌ر بانگه‌شه‌یان بۆ ده‌كرد؟ ئایا ئه‌گه‌ر كوردیش سه‌ربكه‌وتبا تۆ بڵیی له‌ داهاتووی رزگاری و دیموكراسیدا بكرێت ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ به‌ فاكت دابنرێت بۆ كوردی بوون یا نه‌بوونی ورمێ؟

له‌م نێوه‌دا براوه‌ دیسان رێژیم بوو و ئامانج هاتنه‌ پای سندووقی ده‌نگدان، كه‌ ئامراز باشتر له‌ شه‌ڕی نێوان ئازه‌ری و كوردی ده‌ستنه‌ده‌كه‌وت.

شانۆی هه‌ڵبژاردن تواو بوو و ده‌كرێت له‌ به‌رهه‌ڵسته‌كارانی بانگه‌شه‌كه‌ر بۆ رێژیم بپرسین، به‌ڕێزان ئه‌وه‌ ئازه‌رییه‌كان ده‌نگیان هێنا؟ یانی ورمێمان دۆڕاندو له‌ ده‌ست ده‌رچوو؟

تۆ بڵێی سیاسه‌ت مانای ئه‌وه‌ بێت كه‌ پشت له‌ هه‌موو بایه‌خه‌كان بكه‌یت و شۆڕشگێڕی واتاكه‌ی گۆڕا بێت له‌ به‌رهه‌ڵستكارییه‌وه‌ بۆ یار و هاوكاری گیان گیانی ده‌سه‌ڵات.