وتووێژ لەگەڵ "رۆیا حەککاکیان"، نووسەری کتێبی "مرۆڤکووژەکانی کۆشکی فیرووزە"

“رۆیا حەککاکیان”: لە نیگای منەوە، ڕووداوی میکۆنۆس، هەموو گرێکوێرەکانی مێژووی ئەو 30 ساڵەی دوایی ئێرانی  لەخۆیدا شاردۆتەوە. لە لایەک چیرۆکی دووژمنایەتی تایبەت و بێ بەزەییانەی کۆماری ئیسلامی لەگەڵ کەمایەتی کورد نیشان دەدات و لە لایەکی تریش، کێشەی ئیرانیگەلی دانیشتووی هەندەران.

رۆیا حەککاکیان [لە دایکبوویی 1966ی تاران]، نووسەر و هەواڵنێری ئەمریکایی بە ڕەگەز ئێرانیە کە تاکوو ئێستا ڕاپۆرتی بۆ دەیان پڕۆگرامی ڕادیۆیی و تەلەفزیۆنی لە ئەمریکا ئامادەکردووە و هەروەها چەند کتێبی بە ناوەکانی “سفر از سرزمین نه، نامی سزاوار نیایش، به خاطر آب، قاتلان قصر فیروزه”ی به زمانی ئینگلیزی چاپ و بڵاوکردۆتەوە.

ناوبراو لە کتێکی “مرۆڤکووژەکانی کۆشکی فیرووزە” [Assassins of the Turquoise Palace] گێڕانەوەیەکی ورد و بێ کەم و زۆری لە کارەساتەکە وێناکردووە. کتێبەکە لە مانگی سێپتامبری 2011 لە ئەمریکا بڵاوبۆوە و لە لایەن گۆڤاری تایمەوە خرایە ناو لیستی 100 کتێبی هەڵبژاردەی ساڵ. خاتوو “رۆیا حەککاکیان”، لەم وتووێژە دا باس لە هۆکارەکانی نووسینی ئەو کتێبەی دەکات….

پ: گەلۆ لە کتێبی “مرۆڤکووژەکانی کۆشکی فیرووزە” دا، چەندەتان گرینگی داوە بە “کورد”بوونی قووربانیەکانی چیرۆکی میکۆنۆس و بوونی “کێشەی کورد”، لە ئێران؟

و: ئەو گرینگیەی کە من بەو باسەم داوە، لە هەڵبژاردنی خۆی بابەتەکە دا شاراوەیە. کتێبێک کە بە ئینگلیزی نووسراوە، کەڵکوەرگرتنی کۆمەڵگای دەرەوەی ئێرانی کردۆتە ئامانج و هەر بۆیەش دەبێ مرۆڤ گرینگی بە حەز و ویست و زانیاریەکانی خوێنەریش بدات تا چیرۆکەکەی سەرنجڕاکێش بمێنێتەوە.

پ: بۆ ڕووداوی میکۆنۆستان وەک بابەتی سەرەکی بۆ کتێبەکەتان هەڵبژارد؟

و: لە نیگای منەوە، ڕووداوی میکۆنۆس، هەموو گرێکوێرەکانی مێژووی ئەو 30 ساڵەی دوایی ئێرانی  لەخۆیدا شاردۆتەوە. ڕووداوەکە لە لایەک چیرۆکی دووژمنایەتی تایبەت و بێ بەزەییانەی کۆماری ئیسلامی لەگەڵ کەمایەتی کورد نیشان دەدات و لە لایەکی تریشەوە  کێشەکانی ئیرانیگەلی دانیشتووی هەندەران. بە تایبەت لە ئەورووپایەک کە زۆربەی کات، چاوپۆشی لەو چەشنە جەنایەتانە کردووە. هاوکات، چیرۆکەکە، بە شتێکی خۆش کۆتایی دێت. لە هەمووش گرینگتر، خۆی چیرۆکەکە پڕە لە هەوراز و نشێوگەلی سەرنجڕاکێش، کە گێڕانەوەیان، بە تایبەت بە دڵی ئەو خوێنەرانەیە کە حەزیان لە چیرۆک‌گەلی ژانری تاوان و دادخوازیە.

پ: ئێوە، جەختی زۆرتان لەسەر ئەوە کردووە کە دەبێ ئێرانیەکان، زانیاری زیاتریان لە سەر کارەساتی میکۆنۆس هەبێ. دەکرێ ئەو یەکەمان زیاتر بۆ ڕوون بکەنەوە؟

و: هۆکارەکان زیاتر لەوەن کە لە دێڕێک و دوو دێڕ دا بگوونجێن. بە کورتی دەتوانم بڵێم کە بە بڕوایی من، ڕێگەی گەیشتن بە داهاتوویەکی باشتر لە ئێران، لە سازکردنی گێڕانەوەیەکی هاوبەشی نەتەوەیی، لەو هەموو رووداو و کارەساتانە تێپەڕ دەبێ کە لەو سی ساڵەی ڕابردوو دا بەسەرمان هاتوون. ئێمە دەبێ بتوانین کە بگەیەنە “پێناسەیەکی هاوبەش” کە وەبیرهێنانەوەی نەک مایەی شەرم، بەڵکوو مایەی شانازیمان بێت. ئەگەر بەردەوام ترسی ئاوڕدانەوە لە ڕابردوومان هەبێ و یاخود شەرم بکەین، ناتوانین بگەینە داهاتوو. میکۆنۆس لەو لوتکە گرینگە مێژووییانەی 30 ساڵی ڕابردووی ئێمەیە، کە نە تەنیا باس لە زوڵملێکراوی ئێرانیەکان و بە تایبەت کوردان دەکات بەڵکوو، ئاکامی پرۆسەی چوار ساڵەیی دادگاییەکەی، دەرگای شانازی و سەربەزی بە ڕووی هەموو قووربانیەکان دەکاتەوە.

پ: گەلۆ دەکرێ، سەبارەت بە ڕووداوی تیرۆری دوکتۆر عەبدوڵڕەحمان قاسملوو لە ویەنی ئوتریش‌یش کارێکی هاوشێوە ئەنجام بدرێ و پەردە لە سەر وردەکاری زیاتری ئەو دۆسیەی هەڵبدرێتەوە؟

و: بە بڕوایی من، ئەو کارەی “کارۆڵ پرۆن هۆبێر” سەبارەت بەو تیرۆرە ئەنجامی داوە، جێگەی سەرنج و تێڕامانە. هاوکات، ئەو قەتڵە و قەتڵی میکۆنۆس، دەبێ لێکۆڵینەوە و وەردبوونەوەی زیاتریان لە سەر ئەنجام بدرێ.

پ: خاتوو رۆیا، لەو چوار ساڵەی کە سەرقاڵی نووسینی ئەو کتێبە بوون، گەلۆ پێوەندیتان بە هیچ کام لە ڕێبەرانی کورد، کە ئاگاداری ڕووداوەکە بوون گرت؟ ئەگەر وەڵامەکەتان “نا”یە، دەکرێ بپرسم بۆ؟

و: بەداخەوە، من پێوەندیم بە رێبەرانی کوردەوە نەگرت. بەڵام بڵاوکراوە کوردیەکانی کە سەبارەت بەو ڕووداوە بابەتیان نووسیبووم بە وردی خوێندەوە. ناوەندی ڕووداوەکە، چ لە ئاستی فیزیکی و چ لە ئاستی درامای گێڕانەوە، بێرڵین بوو و من هەوڵم دا زیاتر سەرنج بدەمە ئەو کەسانەی کە خۆیان بەردەوام و چالاکانە، لەو شوێنە بوون.

پ: لە زۆربەی وتووێژەکانی پێشووتان، باستان لە قاسملوو و شەرەفکەندی کردووە، گەلۆ بە ڕای ئێوە، ئەو دوو کەسە، تەنیا ڕێبەرانی کورد بوون یا چەشنێک لە ڕێبەرانی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی؟

و: بێ شک، تیرۆری دوکتور قاسملوو، خەسارێکی لە ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی دا کە قەرەبوو ناکرێتەوە. پاش دەیان وتووێژ لەگەڵ چالاکانی سیاسی ئێرانی لە تاراوگە، من بەو ئاکامە گەیشتم کە “قاسملوو، دەیتوانی بە ئاسانی، وەک ڕێبەرێکی خۆشەویستی نیشتمانی، رۆڵ بگێڕێ”.

پ: ئێوە دەڵێن کە تێداچوونی قاسملوو و شەڕەفکەندی، کە دەیانتوانی ببنە ڕێبەرانێکی مەزن بۆ ئێران، لەدەستچوونی دەرفەتێکی شاز بوو، گەلۆ ڕێبەرانی ئێستای کورد، ئەو تایبەتمەندیانەیان تێدا بەدی دەکرێ؟

و: بەداخەوە، زانیاریەکی ئەوتۆم لە ڕێبەرانی ئێستای کورد نیە، بەڵام کوردەکان بێ شک، لە ئەگەری هەرچەشنە گۆڕانکاریەکی بەرفراوان و هەمەلایەنە دا، وەک گرینگترین کلیلەکانی سەرکەوتن دێنە ئەژمار.

پ: بنەماڵەی قووربانیان و بەجێماوانی میکۆنۆس، تا چ ڕادەیەک، لە دادگا بە شوێن مافەکانی خۆیان بوونە؟ گەلۆ چ سەرکەوتنێکیان بەدەست هێناوە؟

و: بۆ ئەو کەسەی کە ئازیزترین کەسی لەدەست دەدا، هیچ سەرکەوتنێک بەس نیە. بەڵام سەرەڕای ئەوەش، دۆسیەی میکۆنۆس، سەرکەوتووترین دۆسیە لە ناو قەتڵەکانی هاوشێوە بووە کە ڕەژیم ئەنجامی داون.

پ: ئەو کتێبەی ئێوە، تا چ ڕادەیەک دەتوانێ وەک بەڵگەیەک سەبارەت بە تیرۆریسمی نێودەوڵەتی کۆماری ئیسلامی و تێوەگالانی بەرپرسانی رۆڵ بگێڕێ؟

و: ئاواتی من ئەوەیە کە ئەو کتێبە لە داهاتووش دا هەر پڕ خوێنەر بمێنێتەوە!

پ: بۆچی کتێبەکەتان لە قاڵبێکی ئەدەبی دا نووسی؟ گەلۆ ویستتان بەرهەمەکەتان سیاسی نەبێ یا زیاتر گرینگیتان بە خوێنەر داوە؟

و: هەڵبەت نووسەری کتێبێک، دەبێ هەستی گرێدراویەکی بەهێزی لەگەڵ ئەو بابەتە هەبێت کە کاری لەسەر دەکات تا بتوانێ بینووسێ.

شلێر باپیری/ گوویا نیوز
و: مەسعوود مەناف

…………

ناساندنی کتێبێک؛ وه‌ستانێکی ناچاری له‌ وێستگه‌ی میکۆنۆس

مێهدی خه‌لجی

..

 سه‌رچاوه‌ی  ئه‌م دوو بابه‌ته‌ی سه‌روو له‌ (NNS ROJ) 

بۆ وتووێژێکی فارسی له‌ گه‌ڵ رویا لینکی خوارو کلیک بکه‌ن 

مصاحبه با رويا حكاكيان نويسنده قاتلان قصر فيروزه

{jcomments off}