گەلێک یاسا و ڕێسای تایبەتی بۆ پاراستن لە کەسایەتیی مرۆڤەکان دیاری کراون کە پێیان دەگوترێت “مافەکانی مرۆڤ”.
زۆر ڕێکخراوەی جیهانیی وەک ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و وڵاتانی ئەندامی، دامەزراوە جۆربەجۆرەکانی پاراستن لە مافەکانی مرۆڤ، وەک ڕاوێژگەی مافەکانی مرۆڤی سەر بە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، دیوانی نێونەتەوەییی دادپەروەری لە لاهە و هتد، هەر هەموویان تێکڕا هاودەنگن لەوەی کە کۆماری ئیسلامیی ئێران
ئەو مافانە پێشێل دەکات.
ئەوانەی پێشێلکاری دەکەن دەتوانن هەر لە سەرۆکی ئایینیی ئێرانەوە بگرە هەتا سەرۆککۆمار و سەرکردە سیاسییەکان، دەسەڵاتدارانی بەشی پاراستن و سوپا، سەرکردەکانی کەرتی دادپەروەری و تەنانەت پیاوانی ئایینی و لێژنەکانی ژێر دەسەڵاتی ئەوان و کۆمەڵێک تاکەکەسی دەسەڵاتاداریش بگرێتەوە.
لە سەرچاوە جۆربەجۆرەکانی ئینتەرێنتدا ئاماژە بە دەیان کەسایەتیی بەناوبانگی ئێران دەکرێت کە تاوانبارن بە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ لە کۆماری ئیسلامیی ئێراندا. بۆ نموونە:
١. سەید ڕووحوڵڵا خومەینی، دامەزرێنەری کۆماری ئیسلامیی ئێران.
٢. سەید عەلیی خامنەیی، سەرچاوەی لاساییکردنەوەی ئایینی و سەرۆککۆماری پێشوو.
٣. سەید ئیبراهیم ڕەئیسی، سەرۆککۆماری ئیسلامیی ئێران.
و گەلێک گەلێک کەسی دیکە لە چنگیان سوورە لە تاوانکاری و پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ. بەپێی ویکیپێدیای فارسی پێشێلکارییەکان لە بواری جۆربەجۆردا بوون وەک:
کۆمەڵکوژی زیندانییەکان لە ساڵی ١٩٦٧
زیندانیکردنی منداڵان لە کوشتنی بەکۆمەڵی ساڵی ١٩٦٧
لەسێدارەدانی منداڵان لە ئێران
کوشتنی زنجیرەیی لە ئێران
بۆردومانی ئامیا
تیرۆری میکۆنۆس
سەرکوتکردن و ئەشکەنجەدانی خۆپیشاندەران لە ساڵی ١٩٧٨
کوشتنی خۆپیشاندەران لە ساڵی ٢٠٠٨
هاوکاری لەگەڵ حکومەتی بەشار ئەسەد و کوشتنی گەلی سوریا
سەرکوتکردن و کوشتن لە ناڕەزایەتییەکانی ژانڤییەی ١٣٩٦ی ئێران
سەرکوتکردن و کوشتنی بەکۆمەڵ لە ڕاپەڕینی ساڵی ١٤٠١ لە ئێران
سەرکوتکردن و کوشتنی بەکۆمەڵ لە ناڕەزایەتییەکانی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ لە ئێران
دەستدرێژی بۆ سەر زیندانیان لە ئێران
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە عێراق
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە لوبنان
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە ئەفغانستان
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە ناڕەزایەتییەکانی ڤەنزوێلا لە ساڵی ٢٠١٩
دەستێوەردانی سەربازی و سیاسی لە سوریا
هاوکاری لەگەڵ تاڵیبان
هاوکاری لەگەڵ ئەلقاعیدە
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە یەمەن
هاوکاری لەگەڵ حوسییەکان
دەستێوەردانی سیاسی لە بەحرەین
دەستێوەردانی سیاسی و سەربازی لە فەلەستین
پێشێلکردنی مافە ئابوورییەکانی چینی ناوەند لە ئێران
دژە ئێرانی و نامۆبوون
پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئێرانەوە هەر کۆتاییی نایەت.
***
نەرگس هاشمی، سوید 2023-03-20
سەرچاوە: ویکیپێدیا