یادێک لە کاک ئەبوبەکر هیدایەتی ، ”با ته‌رمیشی بخرێته بن گڵ چۆن یادی ده‌رده‌چێ له دڵ”
٦ی ژوئیه‌ی ٢٩ ساڵ بەسەر کۆچی دوایی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی تێدەپەڕێت ، یەکێک لە کەسایەتییە سیاسییە دیارەکانی کورد لە کوردستان و لە وڵاتی سوید، ژیانی ئەبوبەکر هیدایەتی دەتوانرێت بە یەک وشە کورت بکرێتەوە، خزمەتکردن ، بۆ گەلەکەی، بۆ ئازادی و بۆ ئەو بنەمایانەی کە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران هەرگیز وازی لێ نەهێناوە. بە پابەندبوونێکی قووڵ بە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران و گەلەکەی و ئیرادەیەکی نەبڕاوە بۆ وەستانەوە بەرامبەر ستەم.
کاک ئەبوبەکر هیدایەتی بۆ گەلی کورد نەک هەر وەک سەرکردەیەکی سیاسی، بەڵکو وەک ڕێبەرێکی ئەخلاقی و ڕۆشنبیرێکی پرەنسیپی و داکۆکیکارێکی ماندوونەناسانەی چارەنووسی نەتەوەیی کورد دەردەکەوێ. زیاتر لە سەرکردەیەکی سیاسی، ئەمڕۆ وەک دەنگی ویژدان و ئایدیالی پرەنسیپ و دڵسۆزی نەتەوەیی کورد سەیر دەکرێت.
کاک ئەبوبەکر هیدایەتی بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە کیمیا لە زانکۆی ئەراک لە ساڵانی ١٩٧٦-١٩٧٧ وەرگرتووە. دوای ماوەیەکی کەم، وەک مامۆستا لە کرماشان دەستی بە کاری پیشەیی خۆی کرد ، ڕۆڵێک کە هەم دیسیپلینی ئەکادیمی و هەم بەشداریکردنی کۆمەڵگای تێکەڵ کرد. بەڵام دوای شۆڕشی ساڵی ١٩٧٩ بوو کە ژیانی سیاسیی بە جددیەوە بەرزبووەوە. هیدایەتی بە فەرمی پەیوەندی بە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێرانەوە کرد و دەستپێشخەری لە دامەزراندنی کۆمیتەی حیزبی لە کرماشان کرد ، هەنگاوێکی ستراتیژی لە فراوانبوونی تەشکیلاتی حیزب لە کرماشان چەسپاند،هیدایەتی لە ڕێگەی ئەم هەوڵە ڕێکخراوەییەوە یارمەتیدەر بوو لە دانانی بناغەی هۆشیاری سیاسی فراوانتر لە کرماشان.
کاک ئەبوبەکر هیدایەتی وەک نوێنەری حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە بازنەی هەڵبژاردنی ”شاری بۆکان ”لە یەکەمین هەڵبژاردنی ئازاد لە دوای شۆڕش ,کاندیدی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بوو, لە بازنەی هەڵبژاردنی بۆکان. ئەنجامی هەڵبژاردنەکان سەرەڕای کێبڕکێی توندی چەندین لایەنی سیاسی حیزبی چەپگەرای مارکسی وەک کۆمەڵە وسازمان چریکی فدایی گەلی ئێران ، حیزبی تودە ، به ڵام کاک ئەبوبەکر هیدایەتی زۆرینەی ڕەهای 57.2 %ی دەنگەکانی بەدەستهێنا کە ١١ هەزار و ٦٣٣ دەنگ بوو. کۆمەڵە 23.5% وسازمان چریک ها فدایی گەلی ئێران 18.6%ی حیزبی تودە لایەنگری سۆڤیەت بە تەواوی پەراوێز خرا و تەنها 0.5%ی دەنگەکانی بەدەستهێنا.ئەوە پیشان دەدات کە دەنگدەرانی ”شاری بۆکان ” لەم هەڵبژاردنەدا نوێنەرایەتی نەتەوەیییان لە ئینتەرناسیۆنالیزمی خەباتی چینایەتی پێ باشتر بووە لە کاتێکدا سەرکردە سەرەکییەکانی” کۆمەڵە” خەڵکی شاری بوکان بوون. لە پەیوەندی لەگەڵ هەڵبژاردنەکاندا، ڕۆڵی ئامارەکان بە تایبەتی زۆر گرنگە. پرۆسەی هەڵبژاردنێکی ئازاد و دادپەروەرانە دەبێت لە ئەنجامدا ڕێژەیەکی ڕوون و پەسەندکراو بێت ، نوێنەرایەتییەک کە ڕەنگدانەوەی دەنگی خەڵک بێت. بە هیوای ئایندەیەک کە لە داهاتوو دا هەڵبژاردنی ئازاد لە کوردستان بەڕێوە بچێت، هاوشێوەی هەڵبژاردنە مێژووییەکەی ٤٦ ساڵ لەمەوبەر لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان ، زۆر گرنگ دەبێت کە هەر لایەنێک ڕێز لە ئەنجامی هەڵبژاردن و بڕیاری خەڵک بگرێت. سیستەمی فرە حیزبی پێویستی بەوەیە کە هەموو ئەکتەرەکان پشکی ڕەوای خۆیان لە پشتیوانی خەڵک بناسن.
بەم پێیە هەڵبژاردن نەک هەر سەرکەوتنێکی شەخسی بۆ کاک ئەبوبەکر هیدایەتی, وەک نوێنەر حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران تومارکرد ، بەڵکو دەربڕینێکی مێژوویی ئیرادەی سیاسی گەلی کورد بوو. لە ڕێگەی ئەم هەڵبژاردنەوە، کە خەونی بەکۆمەڵ لە خۆنوێنەرایەتیکردن و کەرامەتی نەتەوەیی لە ڕێگەی هەڵبژاردنەوە ڕوون و ئاشکرا کەناڵ کرا.ئەو ڕاستییەی کە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران پشکێکی گەورەتری لە پشتیوانی وەرگرتووە، جیاوازی نێوان دەنگی زۆرینەی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ، ئاماژەیە بۆ ئەوەیه کە دەنگدەرانی” شاری بۆکان ”پرسی نەتەوەیی وچارەنووسی نەتەوەیییان کوردیان لە پێشینەی خەباتی چینایەتیی ئایدیۆلۆژیدا دانا .
کاک ئەبوبەکر هیدایەتی نوێنەرایەتی سەرکردایەتییەکی سیاسی دەکرد کە قەناعەتی ئەخلاقی لەگەڵ ستراتیژی پراگماتیک تێکەڵ دەکرد. ئەو تەنیا سەرکردەیەکی سیاسی نەبوو، بەڵکو سەرچاوەیەکی فیکری و ئەخلاقی بوو بۆ هێز لە کۆمەڵگایەکدا کە زۆرجار شەڕ لەسەر ئەم سیفەتانە دەکرا. وەک دەنگێک بۆ ویژدانی کورد خزمەت دەکات و بووە پرەنسیپێکی ڕێنوێنی بۆ نەوەکانی داهاتووی سیاسەتمەداران و چالاکانی کورد.
دوای ئەوەی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی بە نەخۆشییەکی سەختی جەرگ نەخۆش کەوت، لە ساڵی ١٩٨٥ بە پاڵپشتی حیزب بۆ چارەسەر نەخۆشییە بۆ سوید ناردرا.
لە ١٧ی ژانویەی ١٩٩٣ هەموو شتێک گۆڕا، کاتێک کاک ئەبوبەکر هیدایەتی لە ماڵەکەی خۆی لە ستۆکهۆڵم نامەیەکی کردەوە، بۆمبێکی نامە شاراوە کە لەلایەن هەواڵگری تیرۆریستی ئێرانەوە نێردرابوو، تەقیەوە، تەقینەوەکە بووە هۆی برینداربوونی مەترسیدار بۆ سەر ژیانی، لەدەستدانی بینایی، سووتانی توندی دەموچاوی، زیانگەیاندن بە دەست و قاچەکانی، هەروەها برینداربوونی بەرفراوانی .سەرەڕای چەندین جار نەشتەرگەری، هەرگیز چاک نەبووەوە. لە ٦ی ,ژوئیه ١٩٩٦، دوای چوار ساڵ لە ئازاری بێوچان، کۆچی دوایی کرد .
تیرۆرکردنی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی نابێت تەنها وەک هێرشکردنە سەر تاکێک ، بەڵکو دەبێت لە ژێر ڕۆشنایی کاریگەرییە سیاسی و ڕەمزییە قووڵەکانیدا شیبکرێتەوە. هیدایەتی کە کەسایەتییەکی دیاری حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بوو بۆ دەیان ساڵ، نەک هەر نوێنەرایەتی سەرکردایەتییەک دەکرد کە لەسەر بنەمای لێهاتوویی ڕێکخراوەیی و ئەزموونی سیاسی دامەزرابوو.
بۆیە دەکرێت ئەو تیرۆرکردنە وەک بەشێک لە نەخشێکی فراوانتری سەرکوتکردن بەرامبەر سەرکردەکانی کورد سەیر بکرێت، بە هێرشکردنە سەر کەسایەتییەکی سەرەکی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لەو شێوەیە، هەوڵێک درا بۆ بێدەنگکردنی دەنگێک ، بەردەوام بوو لە خستنەڕووی هیوا بۆ کوردو کوردستان.
نزیکەی سێ دەیە دوای کۆچی دوایی، میراتی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی وەک هێزێکی هەمیشەیی لە هۆشیاری سیاسی کورددا دەمێنێتەوە. کاک ئەبوبەکر هیدایەتی نەک تەنها وەک ئەکتەرێکی سیاسی، بەڵکو وەک مرۆڤێک کە ژیانی بەتەواوی تەرخانکرابوو بۆ ڕزگارکردنی گەلێک.یادکردنەوەی بریتییە لە بیرهێنانەوەی ژیانێک کە هەرگیز کڕنۆشی بۆ ترس و تۆقاندن و ئاسانکاری نەبووە. کارەکانی وەک میراتێکی زیندوو دەمێنێتەوە، بە قووڵی لە هۆشیاری بەکۆمەڵی کورددا چەسپاوە ، ژیانێک، بەڕاستی، لە خزمەت ئازادی کوردو کوردستان،هێمای دڵسۆزی و دەستپاکی و خۆشەویستی نەگۆڕ بوو بۆ گەلەکەی. هەستێکی قووڵی بەرپرسیارێتی و پابەندبوونی ئەو لە قسەدا نەبوو بەڵکو لە کردارێکدا بوو کە هیوا و هێز و یەکڕیزییان لە نێوان ئەو خەڵکەدا دروست دەکرد کە خزمەتیان دەکرد. ئەوەی تا ئێستا بەدەستمان هێناوە ، هەر هەنگاوێک بۆ پێشەوە، هەر سەرکەوتنێک، هەر هێمایەکی پارێزراوی ناسنامەمان ، دەرئەنجامی ڕاستەوخۆی خەباتی نەتەوەییمان بۆ کوردایەتیمانە. هەر ئەم ناسنامەیە، ئەم هەستی سەربەخۆیی و میراتی مێژووییە، کە سەرەڕای قەدەغەکردن و توندوتیژی، خەباتی ئێمەی بە زیندووی هێشتووەتەوە. کوردبوون بریتییە لە هەڵگرتنی بەرپرسیارێتی ، نەک تەنها بەرامبەر بە خۆمان، بەڵکو بەرامبەر بە نەوەکانی داهاتوو کە شایەنی ژیانن لە کوردستانێکی ئازاد. ڕەنگە لە هەمووی سەرنجڕاکێشتر ئەوە بێت کە پشتگیری لە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ئەمڕۆ زیاترە لە ٤٦ ساڵ لەمەوبەر، ئەمڕۆ باس لە بزووتنەوەیەکی قووڵتر و ڕەگداکوتاوتر دەکات ، کە بەهۆی دەیان ساڵ ستەم و شەهیدبوون و پەراوێزخستنی سیاسییەوە زیاترە. ڕۆڵی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە بەردەوامی بوونی لە هەڵوێستە سیاسییەکانی بووەتە هۆی ئەوەی کە وەک نوێنەرێکی ڕەسەن و ڕەوای گەلی کورد هەست پێبکرێت.
نەورۆزی ٢٠٢٥ تەنها ئاهەنگێکی سەری ساڵ نەبوو ، بەیاننامەیەکی سیاسی بوو. ڕیفراندۆمێکی جەماوەری، نافەرمی بەڵام هێندەی تر بەهێزتر بوو بۆ پشتیوانی لە حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران. ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە حەسرەتی کورد بۆ نوێنەرایەتی و و چارەی خۆنووسین ئەمڕۆ لە ٤٦ ساڵ لەمەوبەر زیندووترە ، ڕەنگە لەوەش بەهێزتر بێت.
بۆیە دووبارە جەماوەریکردنی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران، ڕەوتێکی کاتی نییە، بەڵکو ڕەنگدانەوەی بەئاگابوونەوەیەکی سیاسی درێژخایەنە کە جارێکی دیکە ئەو حیزبە دەکاتە خاڵی کۆبوونەوەی سروشتی بۆ خەباتی کورد لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان.
ژیان و چارەنووسی دڵتەزێنی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی لە دەرەوەی وڵات تەنیا چیرۆکێکی شەخسیی وخەسار نییە، بەڵکو هێمایەکی بەهێزی خەباتی درێژخایەنی گەلی کوردە بۆ ئازادی .
سەرچاوەکان:
*میدیای چاپکراو (ڕۆژنامەکانی سوید):بابەتەکانی ١٩ و ٢٠ی ژانویەی ١٩٩٣ سەبارەت بە تیرۆرکردنی کاک ئەبوبەکر هیدایەتی.
داگێنسنیهێتەر، ١٩ی ژانویەی ١٩٩٣
سڤێنسکاداگبلادێت،
دوو نموونە لە ئەنجامی یەکەمین هەڵبژاردنی ئازاد لە دوای شۆڕشی ئێران بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی لە شاری بوکان ،مەهاباد ،لە ئەرشیفی کاک برایم قه زاق وەرگیراوە. سپاس و رێزی بێ پایان بۆکاک برایم.
*وێنەی کاک دکتۆر قاسملوو،کاک ئەبوبەکرهیدایەتی لە ئەرشیفی کاک سەید عەلی هاشمی پێشمەرگەی ڕۆژە سەختەکانی خەبات و ئەندامێکی بەئەمەگ و بەوەفای حدکا بەئەمانەت وەرگیراوە.
*ئەنجامی یەکەمین هەڵبژاردنی ئازاد لە دوای شۆڕشی ئێران بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی لە شاری بوکان!
١– کاک ئەبوبەکر هیدایەتی کاندیدی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی. ئەبووبەکر هیدایەتی پێشەنگ بووە بە (١١٦٣٣ دەنگ بەدەست هێنا ٥٧.٢% لەسەدا دەنگەکان(
٢– کاندیدی کۆمەڵە بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی کاک دکتۆر جەعفەر شەفیعی (٤٧٨٠ دەنگ بەدەست هێنا ٢٣.٥% لەسەدا(
٣– کاندیدی سازمان چریک ها فدایی گەلی ئێران بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی کاک ئەنور سۆلتانی (٣٧٩١ دەنگ بە ١٨.٦%لەسەدا (
٤– کاندیدی حیزبی تودە کاک حەسەن قزڵجی تەنها (١١٤ دەنگ ٠.٥%)ی دەنگەکان بەدەست هێنا لەسەدا.
*یەکەمین هەڵبژاردنی ئازاد لە دوای شۆڕشی ئێران بۆ مەجلیسی شۆرای ئیسلامی لە شاری مەهاباد:
١– کاندیدی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ـ کاک غەنی بۆلووریان ٢٩٣٨٦ دەنگ لەسەدا ٨٠.٢%
٢– کاندیدی هاوبەش سازمان چریک ها فدایی گەلی ئێران – کۆمەڵە- پێشگام – راه کارگر – سازمان پیکار – اتحادیه فارغ التحصیلان بیکار – هواداران مجاهدین خلق ایران – کاندیدای هاوبەشی ٧ حزبی سیاسی و گروپی لە بەرامبەر حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران ”ڕەحیم مەحمودی ”٦١٠٧” دەنگ لەسەدا ١٦.٦%.
٣– کاندیدی حیزبی تودە – عەلی گلاویژ” ٥٢٠ ”دەنگ بە ڕێژەی ١.٤%. لەسەدا.
٤–کاندیدی منفرد – کاک شەکیبا” ٣١١” دەنگ بە ڕێژەی ٠.٨%. لەسەدا.
٥–کاندیدی منفرد – کاک داود احمدزاده ” ۶۳” دەنگ لەسەدا ٠.١% لەسەدا.
٦–کاندیدی متفرقه- ” ٢٤٥” دەنگ لەسەدا ٠.٦% لەسەدا.
حەسەن قارەمانی
٢٠٢٥/٧/٥
بابەتی پەیوەندی دار
وتووێژی نەمر کامڕان ( ئەبوبەکر) هیدایەتی لە گەڵ رودیۆ پژواک دوای ترۆر کردنی بە فارسی، ساڵە نەڵۆسی