رەزا شوان
لە باشووری کوردستاندا، لە نزیک دێیەکی قەشەنگ و جواندا، کانییەکی گەورە هەیە. ئاوێکی زۆری روون و سارد و شیرینی لەبەر دەڕوات.. هەموو خەڵکی دێیەکە بە ئاوی شیرینی ئەو کانییە حەسانەتەوە.
خوێندنەوە زۆر گرنگ و پێویستە، لەم سەردەمەدا بووە بە یەکێک لە پێویستییەکانی مرۆڤ.. کە لە دوای هەڵمژینی هەوای پاک و خواردن و خواردنەوە و نووستن و یاری کردن،
سواڵکردن دیاردەیەکی کۆنی ناشارستانی و نامرۆڤایەتییە کە تا ئەمڕۆش بەردەوامە. سواڵکەران لە هەموو وڵاتێکدا هەن، شێوە و شێوازی سواڵکردنیش زۆرە..
بە بۆنەی پەسەندکردنی بڕیاری هەڵکردنی ئاڵای کوردستان لە کەرکوکی کوردستانیدا.. کە لە رۆژی سێ شەممە (٢٨ی/ئــادار/٢٠١٧) لەلایەن زۆرینەی دەنگەکانی ئەندامانی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکوکەوە پەسەندکرا .
ئەدەبی منداڵان، ئەدب و هونەرە، گرنگترین لقە لە لقەکانی رۆشنبیریی منداڵان.. لە بارەی گرنگی ئەدەبی منداڵانەوە، شاعیری بولگاری(ران بۆسلین) دەڵێ:” ئەدەب بۆ منداڵان، وەکو شیری دایک و هەوای پاک وایە، کە پێویستە هەبن”
حکوومەتە یەک لە دوای یەکەکانی عێراق، بە حکوومەتەکەی ئێستای عێراقیشەوە،بە پێی پلان و پیلانێکی نەخشەداڕێژراو، بە شێوەیەکی دڕندانە و نامەردانە، هەوڵی بە عەرەبکردنی پارێزگای کەرکوکیان دا و دەیدەن.. 
جۆن نیوبەری ئینگلیزی، بڵاوکەرەوە و فرۆشیاری کتیبی بواری ئەدەبی منداڵان.
مەبەستی ئێمە لەم نووسینەمان، نەبوونی رەخنەی ئەدەبییە لە ئەدەبی منداڵانی کوردمان لە کوردستان دا.. کە تا ئەمڕۆش بە نرخی نەبوونە.
کوردستانی نیشتمانی خۆشەویست جوانمان، ئەو ناوە پیرۆز و شیرینەیە، کە هەمیشە لە ناخی دڵمان و لە هۆش و بیر و خەیاڵمان دایە، بۆتە وێردی شیرینی هەمیشەی سەر زارمان..
کە منداڵ بووین، لە قوتابخانەی سەرەتاییدا دەمانخوێند، لە کتێبی خوێندنەوەی ـ عەرەبی ـ و لە کتێبی خوێندنەوەی ئینگلیزیشدا، کۆمەڵە چیرۆکێکی کورتی ئەفسانەیی خۆشیان تێدابوون،
کوردیلە شیرین و چاوگەشەکانی ئەمڕۆمان.. هیوای داهاتووی کوردستانن.. بەنرخترین سامان و سەرمایەی گەلەکەمانن.. کە لە سامانی نەوت و زێڕ و لە هەموو لە سامانێکی تریش زۆر گرنگترن و بەنرخترن.
لە یادی(٧١) مین ساڵڕۆژی، بۆ یەکەمین جار گۆڕینی (هێزی رزگاریخواز) و (پارێزەری کورد و کوردستان) بۆ ناوی (پێشمەرگەی کوردستان) هاورۆژیش بوو
لویس کارۆل، نووسەری چیرۆکی سەرکێشییەکانی (ئەلیس لە وڵاتی عاجباتییەکان) یەکێکە لە نووسەرە بەناوبانگەکانی ئینگلتەرا و جیهان لە بواری چیرۆکی منداڵان. 
راستگۆیی بریتییە لە وتنی قسەی راست و رەوا، پێویستە هەموو مرۆڤێک راستگۆبێت لە قسەکانی و لە کردارەکانی و لە بیروباوەڕی و لە نیازپاکی و لە دڵپاکی و لە بەڵێنەکانی و لە دڵسۆزی
رۆژی چوارشەممەی رابردوو (١٦ی/نۆڤەمبەر/٢٠١٦) دیکتاتۆر رەجەب تەیب ئەردۆگان سەرۆک کۆماری زیندانستان (تورکیا) سەردانی کۆماری پاکستانی کرد،
چەند بەهایەکی بنەمایی هەن، کە مرۆڤ و کۆمەڵگا ناتوانن بەبێ ئەو بەهایانە بژین، سووریشن لەسەر ئەوەی کە ئەو بەهایانە بۆ منداڵەکانیان بکوێزنەوە..
ئازادی تەنها وتنی وشەیەکی سەرزارەکی و راگوزاری نییە، ئازادی ئەو هەوا پاک و بێگەردەیە کە هەڵیدەمژین.. ئازادی ئەو هەست و نەستە جوان و پیرۆزەیە،
لە سایەی قورخکردنی دەسەڵاتی تاكڕەوانەی ئەردۆگانی دیکتاتۆری ستەمکار، تورکیا بووە بە گەورەترین بەندیخانەی جیهان، بە شێوەیەکی زۆر دڕندانە و نامەردانە،
لە ئەمڕۆدا، لە لایەکەوە شۆڕش و راپەڕین و خۆپیشاندانی ناڕەزایی و تووڕەیی گەڵانی چەوساوە و ستەملێکراو و ماف و ئازادی داگیرکراو، لە دژی دەسەلاتدارانی ستەمکار و رژێمە دیکتاتۆرییەکان،
دەولەت باخچەلی رەگەزپەرست، سەرۆکی پارتی نەتەوەیی تورکیا، کە بووە بە کلکی ئەردۆگان، لە وتەیەکیدا لە بەردەم پەرلەمانی تورکیادا، رەخنەی لە سەرۆک وەزیرانی عێراق حەیدەر عەبادی گرت،
لالۆ وەیسی لە نزیک دێیەکەی خۆیاندا، رەزێکی گەورەی هەبوو، ترێیەکی رەش و گەش و شیرینی دەگرت.. بێجگە لە خواردنی خۆیان، هەموو ساڵێ زیاتر لە چوار هەزار کیلۆگرام ترێی لێدەفرۆشت.
پێداویستییە سەرەکییەکانی مرۆڤ دوو بەشن، بەشی یەکەمیان پێداویستییە جەستەییە بایۆلۆژییەکان وەکو هەوا، خواردن، خواردنەوە، نووستن،
گۆڤاری ( دێـرشپیگل ) کە گۆڤارێکی هەفتانەی گاڵتاجڕئامێز و رەخنەگری بە ناوبانگی ئەڵمانییە .. لە رۆژی سێ شەممە (١٣ی/ سێپتەمبەر/ ٢٠١٦) دا،
سەرۆکی تورکیا رەجەب تەیب ئەردۆگان کە لە ساڵی ( ٢٠٠٣) ەوە، تا ئەمڕۆ خۆی و پارتەکەی( پارتی نـاداد و نـاگەشەکردن ) تاکڕەوانە دەستیان بەسەر هەموو دەسەڵاتەکانی تورکیادا گرتووە
مینا کچێکی جوانکیلەی رووخۆش و زیرەکە، لە شاری ( بێرگن ) لە وڵاتـی ( نەرویج ) لە دایکبووە .. لە ماڵەوە زۆر بە باشی فێری زمانی کوردی بووە .
سەرۆک کۆماری تورکیا رەجەب تەیب ئەردۆگان، لە (٢ / ٧ / ٢٠١٦) دا، راگەیاندن و مژدەی دانی رەگەزنامەی تورکی بە پەنابەرە سورییەکانی تورکیا دا ..
سێ کەڵەنووسەری جیهانی لە رۆژئاوادا، ناو و ناوبانگیان بە نووسینەکانیان بۆ منداڵان گرێدراون، ئەوانەش ( چارلز پیرۆ ) لە فەرەنسا، ( برایانی گریم ) لە ئەڵمانیا، ( هانز کریستیان ئەندەرسن ) لە دانمارک ..
گەندەڵی بۆتە شێرپەنجەیەکی کوشندەی ئەم سەردەمە، بەتایبەتیش لەو وڵاتانەی کە لەلایەن چەند کەسێکەوە، یا پارتییەکەوە دەسەڵات و پۆست و پایە گرنگ و باڵا و هەستیارەکانیان،
شکسپیر , دەڵێ : ” لە جیهـاندا سەرینـێک نییە .. کە لە بـاوەشی دایـک نەرمـتربێت
میکافیلی دەڵێ : ” ئەگەر دەتەوێت نەیارانت لە ناوبەریت و، هێزت بۆ هەمووان دەربخەیت، کودەتا دروست بکە و لە ناویان بەرە ” ئەو کودەتایەی لە چەند رۆژی پێشوودا لە تورکیادا روویدا،
سەرۆک کۆماری تورکیا رەجەب تەیب ئەردۆگان، لە (٢ / ٧ / ٢٠١٦) دا، راگەیاندن و مژدەی دانی رەگەزنامەی تورکی بە پەنابەرە سورییەکانی تورکیا دا ..
شۆڕشی تەکنۆلۆژیا و شەپۆڵەکانی داهێنان درێژەیان هەیە و ناوەستن .. رۆژ لە دوای رۆژ دەزگای ئەلیکترۆنی سەیر و سەمەرەتر دروست دەکرێن و دێنە کایەوە،
لە ساڵی (١٩٢١) دا، کە ئیمپریالیزمی بەریتانی بۆ بەرژەوەندی خۆی بەبێ خواستی گەلی کوردمان باشووری کوردستانی خستە سەر عێراق و لە رووی سیاسییەوە باشووری کوردستان بوو بەشێک لە دەوڵەتی عێراق ..
تا ئیستا دوو جاری تر .. باسم لەوە کرد کە پیلانێک لە دژی دابڕانی کەرکوک لە کوردستان لە لایەن نەیارانی کوردەوە لە ئارادایە لە (١١ ی/ مای/ ٢٠١٥) دا،
لە ئەمڕۆدا، زۆر دەربارەی ( نێرگزی ) دەبیستین، دەڵێن فڵان کوڕ یا فڵانە کچ نێرگزییە .. زیاتریش لە نەخۆشییەکانی تر، 
بڕیاردان لەسەر ( یاسای هەڵگرتنی پارێزبەندی لەسەر ـ ١٣٨ـ ئەندام پەڕلەمانتار ) لە لایەن پەڕلەمانی تورکیاوە .. بڕیارێکی مەترسیدارە،
گەلانی ستەملیکراو و ماف زەوتکراو و، نیشتمان داگیرکراو، لە خەبات و تێکۆشانێکی بێوچانـدان لە دژی داگیرکەران .. بۆ رزگارکردنی نیشتمانەکانیان و بۆ بە دەستهێنانی مافەکانیان و
یەکێک لە ئافرەتە ناودارەکانی کوردی جوولەکە، زانا و دانا و مامۆستای گەورە و ناوداری کوردمان، خاتوو ( ئاشیناز بارزانی : ١٥٩٠ـ ١٦٧٠ز)
لەوە جوانتر نییە کە رۆژەکانمان، بە زەردەخەنەیەکی گەشبینی ناسک دەستپێبکەین، بۆ ئەوەی ناخۆشی و ئازاراکانمان لە یادبکەین ..
لە زۆر شوێنی جیهاندا، تاوانی کۆمەڵکوژی ( جینۆساید ) و، تاوانی دژ بە مرۆڤایەتی، لە دژی گەلانی ئازادیخـوازی ماف زەوتکراو و، خـاک داگیرکراو ئەنجام دراون،
خاتوو ( ئاسترید لیندگرێن ) کەڵەنووسەرێکی پسپۆری سویدی و جیهانی بوو، لە بواری ئەدەبی منداڵاندا، نووسەری زنجیرە چیرۆکی ( پیـپی گـۆرەویدرێـژ ) ە،
روون و ئاشکرایە و دونیا دەزانێ کە تا ئەمڕۆ سوپای تورکیا تەنها فیشەکێکیشیان بە چەتە بەکرێگیراوە تیرۆریستەکانی داعشەوە نەناوە ..
ئاینی ئیسلام لە نیوچە دوورگەی عەرەبیدا سەری هەڵدا، لە نێو کۆمەڵگایەکی عەرەبی کۆچەریدا، کە هۆزە عەرەبەکان لە ململانێ و شەڕ و توندوتیژییەکی بەردەوامدابوون ..
لاڤۆنتین دەڵێ : ” درۆزن و تەڵەکەباز و ریاباز .. لەسەر ئەرکی کەسانێک دەژین کە گوێیان لێدەگرن “
دکتۆر ( نەجمەدین کەریم ) پارێزگاری کەرکوک.. لە ( هەقبەیڤین ) ێکدا، لەگەڵ بەشی ئینگلیزی پۆرتاڵی ( رووداو ) دا، کە بە کوردی لە سایتی ( بزووتنەوەی کۆماریخوازی رۆژهەڵاتی کوردستان ) دا،
( شەکسپیر ) دەڵێ : ” لە جیهاندا سەرینێک نییە، کە لە باوەشی دایک نەرمتربێت 
“
شاعیری گەورەی کوردمان ( عەبـدوڵڵا گـۆران ) ی نەمـر دەڵێ :
بنووســــــە، بپرســــــە، مەترســــــە
دوو وشەی شیعری جـوانت بەســـــە 
ئەگەر بە مێژووی دەوڵەتی ئیمپریالیزمی عوسمانیدا بچینەوە .. کە لەژێر عەبای خیلافەتی ئیسلامی و مێزەری سوڵتانیدا، بە ناوی ئاینی ئیسلامەوە خۆڵیان لە چاوی گەلانی خۆشبڕوای ناوچە کرد ..
مرۆڤ هەر بە سروشتی گیانەوەرێکی کۆمەڵایەتییە .. چونکە ناتوانێت بە تەنها و دوورەپەرێز بژی .. بەبێ هاوکاری و هەمەنگیش ناتوانێت هەموو پێداویستییەکان و پێویستییەکانی ژیـان و گوزەرانی خۆی دابین بکات
گۆرانییە فۆلکلۆرییەکان، بەشێکی گرنگن لە فۆلکلۆری هەر گەلێک .. هەموو چین و توێژەکانی خەڵکی حەز لە هۆنراوە و لە ئاوازەکانیان دەکەن،
لە ئەمڕۆدا سیاسەت بووە بە بەشێک لە ژیان و لە رۆشنبیریمان و، لە باس و خواسی رۆژانەمان .. بمانەوێت یا نەمانەوێت .. حەزبکەین یا حەزنەکەین ..
ناز کچێکی جوانکیلە و رووخۆشە .. زۆر زیرەک و دانا و ژیرە .. لە لای هاوڕێکانی و مامۆستاکانی زۆر خۆشەویستە .. ئەویش هەموویانی خۆشدەوێ و رێزیان لێدەگرێ .
زۆر جاردایک و باوک، بە تایبەتیش دایک دەبینێ کە کۆرپە خۆشەویستەکەی بەدەم خەوەوە زەردەخەنەیەکی گەورە دەکات یا پێدەکەنێ ..
شاری کەرکوک دەکەوێتە باشووری کوردستان .. یەکێکە لە شارە هەرە دێرینەکانی کوردستان .. مێژووی دروستبوونی بۆ زیاتر لە حەوت هەزار ساڵ بەر لە ئێستا دەگەڕێتەوە
منداڵان گرنگترین سامان و، بناغەی داهاتوو و ژیانن .. منداڵان لە هەموو شوێنێکی جیهاندا، لە نێۆ پەندەکانی زمانەکانی هەموو گەلاندا، هێمای بێتاوانی و دڵپاکین ..
ئێمەی کورد لە هەموو کەسێ زیاتر لە نیازە گڵاوەکانی تورکیا تێدەگەین .. چونکە لە دامەزراندنی دەوڵەتی ئیمپریالیزمی عوسمانییەوە،
وشەی ستراتیژی لە وشە رەسەنە یۆنانییەکەوە ( ستراتیگۆس ) ەوە وەرگیراوە، کە واتای ( هونەری جەنگ) یا ( هونەری سەرکردایەتی لەشکر ) یا پایەی ( ژەنەراڵ )ی دەگرێتەوە .
منداڵ کە لە دایک دەبێت هیچ نازانێت .. لە جیهانێکی فراوانی زۆر سەیر و سەمەرەی جەنجاڵ و سیخناخدا، چاوەکانی هەڵدێنێت و، گەشتی ژیانی دەست پێدەکات ..
منداڵەکانمان جگەرگۆشەمانن .. بیبیلەی چاوەکانمانن .. هیوا و ئومێدی دواڕۆژمانن .
منداڵە چاوگەشەکانمان بەشێکن لە ئەمڕۆمان .. بەڵام هەموو داهاتووی کوردسـتانن . 
هەفتەیەک بوو، کە ساڵی خوێندنی تازە دەستی پێکردبوو .. لە پۆلی شەشەمی بنەڕەتیدا بووین .. رۆژێک مامۆستای زمانی کوردیمان، ئەم پرسیارەی لە قوتابیانی پۆلەکەمان کرد : ” حەزدەکــەن لە داهاتــوودا .. بـبن بە چـی .. ؟ “
لە زمانی کوردیماندا، مەبەست لە وشەی ” گەنــدەڵی ” داری وشکی کەڕەپووکردووی کلۆر دەگرێتەوە .. کە لە سوتاندندا گڕی هەیە .. بەڵام تینێکی گەرمیی ئەۆتۆی نییە .
فەیلەسووفی یۆنانی ( ئەرسـتۆ ) دەڵێ : ” گەر دەربارەی هاوڕێتی لەمن دەپرسی، ئەوەیە کە گیانێکە و لە دوو جەستەدایە .. “
بایــرۆن دەڵـێ : ” تا دەتــوانیت پێبـکەنە … ئەمـە دەرمـــانێکی هـــەرزانە … ” هەر هەموومان وێڵی دوای هێنانەدیی خۆشی و شادین و کامەرانین ..
دیاردەی توندوتیژی دژی منداڵان، یەکێکە لە گەورەترینی ئەو کێشانەی کە لە ئەمڕۆدا رووبەڕووی جیهان بۆتەوە .. چونکە بە پێی راپۆرتەکانی ” يۆنسیف “
بزانین یا نەزانین، لە لەدایکبوونەوە تا مردن، رەنگەکان راستەوخۆ کارتێکردن و رۆڵێکی سەرەکییان بە ئەرێنی و بە نەرێنی لە ژیانی رۆژانەماندا هەیە
هەر مرۆڤێک لەم دنیایەدا بێت، لە هەر نەتەوەیک بێت، لە هەرشوێنێکدا بژیت، بەبێ جیاوزی مافی هەیە و ئەرکیشی لە ئەستۆدایە .. گرنگترین مافی رەوای هەر کەسێکیش مافی (ئازادی) یە
نووسەر و پزیشکی ناسراوی دەروونی ( رۆدلف دریکۆس ) دەڵێت : ” منداڵ پێویستی بە هاندان هەیە .. هەر وەکو چۆن رووەک پێویستی بە ئاو هەیە ..” ستایش و هاندان، دوو وشەی هاومەبەستن،
رۆژی پێنج شەممە (٢٠ / ٨ / ٢٠١٥) لە سایتی ( روسیا الیوم ـ روسیای ئەمڕۆ ) دا بە زمانی عەرەبی بابەتێک بە ناونیشانی ( کردستان تحمي أوروبا .. بریطاني یحارب داعش في العراق : کوردستان ئەوروپا دەپارێزێ … بەریتانییەک شەڕی داعش دەکات لە عێراقدا ) .
شایەک هەبوو، تەنها کچێکی بچووکی جوان و روخسارشیرینی هەبوو ، کچەکەی ناوی مینا بوو، تەمەنی یانزە ساڵ بوو شا و شاژن مینایان، زۆر خۆش دەویست،
هەر لە کۆنەوە، بە چاوێکی پڕ لە ئەوپەڕی رێز و شکۆدارییەوە، لە مامۆستایان روانیوە .. چونکە بە درێژایی سەردەمەکانی مێژوو مامۆستا خاوەنی پەیامێکی زۆر پیرۆز و گرنگ بووە .. هەر ئەم پەیامەشە کە رێز و پیرۆزی بە مامۆستا بەخشیوە .
دوای ئەوەی کە ئەمریکا گڵۆپی سەوزی بۆ تورکیا هەڵکرد بە لێدانی بنکەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان، بەرانبەر بەوەی کە بنکەی فرۆکەخانەی سەربازیی ئینجەرلیک
دەوڵەتی تورکیا، لە دروستبوونییەوە تا ئەمڕۆ، وەکو دەوڵەتێکی رەگەزپەرستی، بە ئاسن و بە ئاگر،بە کوشتن و بڕین و بە گرتن و ئەشکەنجەدان، مامەڵەیان لە گەڵ کورد دا کردووە و دەکەن،
لە شاری کەرکوک خانوویەکی گەورەمان هەبوو، لە حەوشە گەورەکەیدا باخچەیەکی جوان و رازاوەمان هەبوو، بەهاران بە بۆنی گوڵ و رێحانە و شەوبۆ و، لە جریوە جریوی چۆلەکەکان مەست دەبووین .
ئەگەر زەوی خاکی بە پیت و زێڕ و ئەلماس و نەوت و کانزای بەنرخی هەبێت .. ئەگەر دەریا گەوهەر و مەرجان و دوڕ و مرواری گرانبەهای هەبێت ..
منداڵان زۆر خۆشەویستن .. منداڵان تۆی ژیانن .. هیوای داهاتووی گەلانن .. منداڵان گرنگترین سامان و سەرمایەن .. کە لە نەوت زێڕیش بەنرخترن .
دوای سەرکەوتنەکانی هێزەکانی پارستنی گەل و پێشمەرگە و شەڕڤانانی قارەمانی گەلەکەمان لە کۆبانی و گرێ
سپی و، و چەند ناوچەیەکی تردا،
رۆژی سێ شەممەی رابردوو ( ٢/ ٦/ ٢٠١٥) سەرۆکی بەرەی تورکمانی لە کەرکوک ( ئەرشەد ساڵحی ) لە بارەگای بەرەکەیان لە شاری کەرکوک، بۆ میدیا و کەناڵەکان و هەندێ لە رۆژنامەنووسان
ماوەیەکە چەند لایەنێک، کە دژی خواستەکانی کوردن، داوای ئەوە دەکەن کە کەرکوک بکرێت بە ( هەرێمی سەربەخـۆی کەرکـوک ) و لە کوردسـتان دایببـڕن
لە دوای شۆڕشی ( ١٤/ گەلاوێژی / ی ١٩٥٨) لە عێراقدا، حکوومەتە یەک لە دوای یەکەکانی زۆرینەی عەرەبی و تایفی، بۆ مانەوە و قایمکردنی دەسەڵاتیان و، بۆ لێدان و سەرکوتکردنی ئازادی و دیموکراتی
شیعر جوانترین و ناسکترین هونەرە، گرنگترین لقی ئەدەبە .. هەست و خۆشییەکی تایبەتی بە دڵ و دەروون و هۆشی مرۆڤ دەبەخشێت ..
چیرۆک کۆنترین و گرنگترین لقە لە لقەکانی ئەدەب، لە هەموو جۆرەکانی تری ئەدەب، باوتر و بڵاوترە .. چیرۆک هونەرێکی جوان و بەچێژ و خۆشە و، سوودێکی زۆر بە مرۆڤ دەگەیەنێت .
پەڕلەمانی تورکیا لە دانیشتنی رۆژی هەینی ( ٢٧/٣ / ٢٠١٥) دا، بە زۆرینەی دەنگ بە ( ١٩٩) دەنگی ئەرێنی و (٢٣) دەنگی نەرێنی ئۆپۆزیسیۆن، کە زۆربەی دەنگە ئەرێنییەکان دەنگەکانی پەڕلەمانتارانی پارتەکەی ئۆردوگانن
جوانترین وتە کە دەربارەی شانۆ وترابێت : ” شانۆم بدەرێ .. گەلێکی مەزنت دەدەمێ ” یان ” نان و شانۆم بدەرێ .. گەلێکی رۆشنبیرت دەدەمێ .. “
رادیۆ:
رادیۆ وەکو دەزگایەکی بیستن، رۆڵێکی گرنگی لە گەیاندی رۆشنبیری و زانستی و زانیاری گشتی
لە باشووری کوردستاندا، لە شاری هەڵەبجەی قەشەنگ و جواندا، لە باخ و سەیرانگای گوڵانی رەنگیندا، لە سەرەتای مانگی ئاداری ساڵی ( ١٩٨٨) دا، پەپوولەیەکی بچکۆلە و خونچە گوڵەباخێک، لە رۆژێکدا لە دایک بوون
مەبەست لە واتای گشتی راگەیاندن : ( گەیاندنی هەواڵ و زانیارییە بۆ کەسانی تر، بە هۆی …. )
سڵاو لە هەموو کوردستان .. لە کۆبانی قارەمان .. لە کەرکوکی خۆڕاگر .. لە ئامەدی قەڵای کوردایەتی .. لە مەهابادی پایتەختی کۆماری کوردستان .. لە شەنگالی بریندار .. لە جەلولای رزگارکراو ..
بەشی یەکەمی وتەکانی ناوداران دەربارەی منداڵان لە مانگی (سێپتەمبەری/ ٢٠١٢) دا لە ماڵپەڕە کوردییەکاندا بڵاومان کردەوە .. ئەم وتانەی خوارەوەش ( بەشی دووەم ) ە،
١ـ چیرۆکی ئاوێنە :
دایکی سۆلاڤ
( دایکی سۆلاڤ ) ناوی تەواوی ( سەبریە نوری قادر ) ە، لە ساڵی ( ١٩٢٨) لە شاری سلێمانی لە دایک بووە، ئاستی خوێندنی قۆناغی، قوتابخانەی سەرەتایی تەواو کردووە،
ژیان و گوزەرانی گەلی کوردمان، لە رۆژئاوای کوردستاندا، لە سایەی داگیرکەری شۆڤێنی عەرەبی لە سوریادا، ئەمڕۆشی لەگەڵدابێت، لە ژیان و گوزەرانی کورد لە باکوور و لە رۆژهەڵاتی کوردستان زۆر خراپترە .
رۆژی هەینی (١٠ /١٠ / ٢٠١٤)، لە شاری ( ئۆسڵۆ) ی پایتەختی ( نەرویج )، سەرۆکی لیژنەی بەخشینی خەڵاتی ئاشتی (سۆربیون یاگلاند)
ئێمە لە رۆژی ( ٢٣/ ٩/ ٢٠١٤) دا، لە ماڵپەڕە کورییەکاندا، نووسینێکم لە ژێر ناوی ( تورکیا پیلانداڕێژی تاوانەکانی چەتەکانی داعشە لە دژی کورد ) کە تێیدا، پەردەمان لەسەر رۆڵی ناپاکی تورکیا لە دژی گەلی کوردمان لادا.
پەندێکی کوردیمان هەیە کە دەڵێت : ” نە بە خۆشی زستان و، نە بە زەردەخەنەی دوژمن بڕوا مەکەن ” .. ئاشکرا و لەبەر چاوە، کە تورکیا بە ئاشکرا پشتگیری لە چەتە بەکرێگیراوەکانی داعش
پێشمەرگە وشەیەکی پیرۆزی کوردییە، بە واتای ئەو قارەمانە کوردە شۆڕشگێڕانە دێت کە لە پێناوی ئازادی و رزگاری کوردستان دا .. مەرگی خۆیان خستۆتە پێش هەموو شتێکەوە و، هەردەم گیان لەسەدەستن و شەهید بوونیان لە پێناوی کوردستان دا.
رۆژێک گەردەلوولێکی تاریک و رەش، لە بیابانەوە بەرەو باکوور هەڵیکرد، زیانێکی زۆری بە باخ و، بە دار ودەوەن و، بە سامانی خەڵکی ئەو شوێنانە گەیاند، کە لە پێشێوەی بوون .. بێ بەزەییانە هێلانەی بە هەزاران چۆلەکە و باڵندەی تری رووخاند و ئاوارەی کردن
زۆر بە کورتی و بە چڕی باس لە ( ئەدەبی منداڵانی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان ) دەکەین . سەرەڕای ئەوەی داگیرکەری ئێرانی، بە زۆرداری زمانی فارسییان بەسەر گەلی کوردماندا سەپاندووە، خوێندن لە قوتابخانەکاندا تەنها بە زمانی فارسییە،
سمینارێك لەسەر جینۆسایدی كورد لە كۆنگرەی 23 ی دادگای تاوانی نێودەوڵەتی لە شاری لاهای هۆڵەندا
دەتەوێت ڕۆژئاوای کوردستان بپارێزی؟ دەبێت لە حەلەب شەڕی خۆت بکەی، مەیسەم مورادی
چەند هەواڵێک و کورتە فیلم لە سەر ئالۆزیەکانی سوریە
کۆچی دوایی هاوڕێ قاسم قارەمانی و ئاگاداری بەخاکسپاردن و یاد کردنەوە
نایلا خەڵاتگری خەڵاتی ئاشتیی نیودەوڵەتی منـداڵان.. رەزا شـوان
ئێمە هەر بەیەک چاو دەبینین !، مەلا برایم مەجید پوور
یادێک لە سێ شەهید، کە یەکیان هەرگیز نەگەڕایەوە، عەلی هاشمی
هۆرامان / شاهۆ/ شاوە/ ئەشاوەهوو، سدێق بابایی
رەهەنـدی نەتەوەیی و نیشـتمانی لە هـۆنـراوەی منداڵان.. رەزا شـوان
نتانیاهو: اسرائیل به برنامه هسته‌ای حکومت ایران ضربه زد
هــــــــــــــاڵ؛ ڕۆمان ، سدێق بابایی
كەركووك لە نێوان هەردوو ئاماری 1947-1957، عەلی مەحمود محەمەد
گەشەكردنی كەركووك لە قەبارەو ژمارەی دانیشتوان ، عەلی مەحمود محەمەد
بۆ کێ دەنووسی؟!، برایم فەڕشی 
لە خۆم دەگەڕێم، برایم فەڕشی
پرونده ۵۴ هزار صفحه‌ای فساد ۵۲ مقام ارشد جمهوری اسلامی
تایبەتمەنـدییەکانی پاڵەوان لە چـیرۆکی منـداڵان.. رەزا شـوان
هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان، عوسمان کەوکەبی شاد
” هەتا ئێستاش رۆژ نییە تاوێک بۆ دایک و باوکم نەگریم” سالۆ مولەر ، و. هەڵۆ بەرزنجەیی
عصیان آهو؛ بازپس‌گیری زنانه بدن
یادێک لە شەهیدی فەرماندە جەعفەر بایەزیدی (چەعفەر کۆمەڵە)، عەلی هاشمی
کریستینا هامۆک کۆچ دەبێتە یەکەم کەشتیوانی ژن بۆ سەر مانگ.. رەزا شـوان
مافی كەمایەتییەكان لە نێوان رەیان شارباژێڕی و مونا چۆمانی، عەلی مەحمود محەمەد
بەس نیە شەڕو دووبەرەکی ؟!، مەلا برایم مەجید پوور
یەکەم هێرشی ئاشکرای ئیسرائیل بە فڕۆکەی شەڕکەر بۆ سەر ئێران، بۆچوونی مەنسوور عەزیزی و عەلی جەوانمەردی
خەبات بۆ پاراستنی یەکڕیزیی هەرێمی کوردستان، د. سامان شاڵی- پارتی چەپی ئەڵمانی لە دووڕیانی: دەستپێکێکی نوێ و هەڵوەشانەوە دا، هەڵۆ بەرزنجەیی
ماسییه زیته، سەعی سەقزی
بە خاکسپاردنی هاوڕێ موتەلیب حەریقی لە ستۆکهۆلـم
خاتوو ریـپـین چـیرۆکنووسێکی ئـۆسترالـییە بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان- دەڵێـێ بــەهــەشــتــی خــوایــە، مەلا برایم مەجید پوور
ئاگاداری/ مەڕاسیمی بەخاكسپاردنی خاڵ موتەلیب
خەڵاتی ئاشتی نۆبێل ٢٠٢٤، عوسمان کەوکەبی شاد
شیوەنی دوای هەڵبژاردن، عەلی مەحمود محەمەد- تانیشک بچووکترین وەرگری دکتۆرایە لە جیهـان.. رەزا شـوان
به نوشته‌ای از مترجم (محمد خاکی) بنگریم !، سه‌عی سه‌قزی
کۆچی دوایی موتەلیب حەریقی (خاڵە موتەلیب)
سهركهوتنی حهماس!، عهبدولهتیف ئهلمهناوی
چەند چالاكییەك لە رۆژی جیهانی دژ بە ئیعدام
ویرانکردن خاورمیانه و قتلعام مردم آن منطقه توسط دولتهای اسرائیل و ایران و امریکا!، سەعی سەقزی
چۆن وەک هەرێمی کوردستان لە جەنگی ئیسرائیل و بەرەی مقاوەمە بڕوانین؟، زوبێر رەسوڵ
ئیسرائیل و حیزبوڵا و لوبنان، مهریوان وریا قانع- فـانتـازیـا لە وێـژەی منـداڵان.. رەزا شـوان
- ئەخلاقی ئیسلامی و تایبەتمەندیەکانی ، مەلا برایم مەجیدپوور
هێڕشی موشەکی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، عوسمان کەوکەبیشاد
کاریگەرییەکانی هێرشەکەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لەسەر پرسی کورد!، شهریف عەلی
بۆچی چارەنووسی فەلەستینییەکان وەکو ئێمەی لێهات؟، موفید محەمەد نوری
سرویس امنیتی سوئد از «احتمال نقش ایران» در حملات نزدیک سفارت‌های اسرائیل در کپنهاگ و استکهلم خبر داد.
هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، ئەوە دوهەم هێرشی ئێرانە، وەک رێکەوتنی ژێر بە ژێر یان تەڵە دەچێ، ساڵە نەڵۆسی
حیزبوڵڵای لوبنان کوژرانی حەسەن نەسروڵڵای راگەیاند
به مناسبت دومین سالروز (جمعه سیاه) زاهدان ، سەعی سەقزی
بۆ هونەرمەندی نەمر فەتانە وەلیدی، سەعی سەقزی- لە جەنگی حیزبوڵا-ئیسرائیل، تا شەرەفکەندی و ڕیفراندۆمی باشوری کوردستان!، شهریف عەلی
هاو سەنگەری دێرین ” لە وڵامی پرسیارەکەت کە نووسی بووت دەبێ چ بکەین” ، مەلا برایم مەجید پوور- وێـژەی منـداڵان لە رووسـیا.. رەزا شـوان
ڕاگەیاندنی کۆمەڵە بە بۆنەی گیانبەختکردنی هاوڕێ ڕێبوار کەریمیان
هێرشی گەورەی مووساد بۆ سەر حیزبوڵا لە رێگای تەقینەوەی پەیجەر
یادێک لە کاک سەعیدی لێو بەبزە، سەید عەلی هاشمی
چارەنووسی نادیاری کوردی ڕۆژهەڵات له باشووری کوردستان؟، د. کامران ئەمینئاوە- بــاوەڕ ، مەلا برایم مەجید پوور
بەیانی باش ژینا- ژینانامە، برایم فەڕشی
مانگرتنی ٢٥ی خەرمانان دوهەمین ساڵڕۆژی شۆرشی ژینا
لە یادی 2 ساڵەی شۆڕشی ژینا، ئاستەنگییەکانی سەر خەباتی سیاسی. گرێدانی کۆنگرەی ڕاوئژی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، عارف باوەجانی.
پەیامی ناوەندی بەڕێوەبەریی گشتیی حیزب بە بۆنەی دووهەمین ساڵوەگەڕی بزووتنەوەی ژینا
ببورن كوردانی رۆژهەڵات و باكوور
اقدام به خودسوزی یک پدر بلوچ، به‌دنبال رد ثبت نام فرزندش در زاهدان؛ سخنگوی وزارت آموزش و پرورش: «موضوع را نفی نمی‌کنیم»
ڕاگواستنی بارەگا و شوینی ژیانی ئەندام و بنەماڵەکانی کۆمەڵەکان له زڕگوێزەوە بۆ سورداش، کوردانی ئاڵمان- میا تالێریکۆ لە یانزە مانگیدا بوو بە ئەکتەرێکی ناسراو.. رەزا شـوان
بەیاننامەی ڕێكخراو و چالاكوانانی بواری جینۆساید تایبەت بە كاركردن لە گۆڕە بەكۆمەڵەكان
ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان: یەکێتی بەهزاد خوسرەویی رادەستی ئێران کردووە
بنەماڵەی بێهزاد خەسرەوی: کوورەکەمان ئازاد نەکراوە و لە دەستبەسەرگەی ئیتلاعاتی سنە ناچار بە دانپێدانانی زۆرەملێ کراوە
بۆ خوشک و برایانی رۆژهەڵات، داوای لێبوردنتان لێ دەکەم. من بێبەریم لەوەی دژی ئێوە دەکرێت، ئاسۆس هەردی
حیزبی دێمۆكڕات لەبارەی گرتن و ڕادەستکردنی بێهزاد خوسرەوی راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە
ئاڵۆزییە نەناسراوەکانی کۆچبەری, حەسەن قارەمانی- جیا کردنەوەی دین لە سیاسەت، مەلا برایم مەجید پوور
ئاشـتـبوونەی رەنگـەکان.. رەزا شـوان
30ی ئاب رۆژی جیهانی بێسەرووشوێنكراوان
(زبان فارسی) زبان مشترک یا زبان تحمیلی؟، سه‌عی سه‌قزی
شەڕێکی قارەمانانە لە ڕۆژێکی وەک ئەوڕۆ، 6ی خەرمانانی 1361ی هەتاوی، عەلی هاشمی
فیلمی بە خاکسپاردنی خــــاڵە شێخ محەممەد بڵباسی”تەڵقینەکەی بەو زمانە نەبوو کە دایکی فێری کردبوو، مەلا برایم مەجید پوور
