رەزا شوان
هەموومان ئەم راستییە دەزانین کە ، زمان ناسنامە و گرنگترین کۆڵەکەی هەر نەتەوەیەکە .. کاڵبوونەوەی زمانیش لای تاک ، کاڵبوونەوەی ئینتیما و لاوازبوونی هەستی نەتەوایەتی و گزبوونی سۆزی نیشتمانییە .
هەموومان ئەم راستییە دەزانین کە ، زمان ناسنامە و گرنگترین کۆڵەکەی هەر نەتەوەیەکە .. کاڵبوونەوەی زمانیش لای تاک ، کاڵبوونەوەی ئینتیما و لاوازبوونی هەستی نەتەوایەتی و گزبوونی سۆزی نیشتمانییە .
ئێمەی کورد، لە ئێستا و لە رابردوودا ، تا جامی ستەم و چەوسانەوەمان پڕ نەبووبێت ، تا داگیرکەرانی کوردستان ناچاریان نەکرووبێتین ، چەکمان هەڵنەگرتووە ،
لە ئاوڕدانەوە و چاوپێخشانەوەیەکی خێرادا ، بۆ چۆنییەتی وەرگرتنی دەسەڵات ، لە سەدەی بیستەم و لەوە پێشتر و تا دەگاتە ئەم رۆژگارەش .. بە تایبەتیش لە زۆربەی وڵاتانی ئاسیا و ئەفریکادا ، کە ئازادی و دیموکراتیان تێدا نەبووە و نییە .
کوردیله چاوگهش و روحسووکهکانی ئهمڕۆمان ، نهوهی داهاتووی کوردستانن .. ئهمانن که دهبنه رابهر و سهرکرده و کاربهدهستانی داهاتووی کوردستان .. ئهگهر به راستی و به دروستی گۆش و پهروهردهیان بکهین
له رۆژی یهکشهممهی رابردوودا ( 4 / 11 / 2012 ) گرووپی کوردی له کۆبوونهوهی ئهنجوومهنی پارێزگای کهرکوکدا ، که بۆ تاوتوێکردنی (129) پرۆژهی پارێزگای کهرکوک سازکرابوو ، دانیشتنهکهیان بهجێهێشت و بایکۆتی کۆبوونهوهکهیان
منداڵ یهکهمین خشتی بنیاتنانی مرۆڤی پێشکهوتووی داهاتووه .. ههر ئهم منداڵه روحسووک و دڵپاک و چاوگهشانهی ئهمڕۆمانن .. که له داهاتوودا دهبنه رابهر و بهڕێوهبهر و سهرکردهکانی گهلهکهمان
چیرۆکێک بۆ منداڵان
شۆخان ، کچه کوردێکی جوان و رووخۆشه ، زیرهک و ژیره ، له شاری (ئۆسڵۆی)ی پایتهخی وڵاتی نهرویج له دایک بووه .
دوای ئهوهی که له رۆژی ( 4 / 9 / 2012) دا، گریلا نهبهز و دلێرهکانی پارتی کرێکارانی کوردستان له ناوچهی( شێرناخ) له باکووری کوردستاندا. له هێڕشێکی قارهمانانهدا بۆ سهر مۆڵگهیهکی سوپای دڕنده و خوێنڕێژی تورکیای داگیرکهری کوردستان.. له شهڕێکی دهسته و یهخهی نهبهردانهدا.
ئهم وتهیهی سهرۆک عهبدولکهریم قاسم، چهند جوانه، کاتێک که خاوهنی نانهواخانهیهکی بینی، وێنهکهی گهورهتر کردبۆوه و له نانهواخانهکهیدا ههڵیواسی بوو، بهڵام قهوارهی نانهکانی بچووکتر کردبۆوه و به خهڵکی دهفرۆشتن.
برای خۆشهویستم نووسهر و رۆژنامهنووس کاک ( رابهر رهشید ) لهم ههفتهیدا له سایتهکاندا بابهتێکی به ناونیشانی ( ئایندهی خوێندنی کوردی له کهرکوک بهرهو کوێ؟) بڵاوکردۆتهوه.. دهستخۆشی له کاک رابهر دهکهم..
منداڵه چاوگهشهکانمان.. جگهرگۆشهکانمان.. کوردیله ناسک و جوانکیلهکانمان.. نهوهی ئهمڕۆ و هیوای داهاتووی کوردستانی شیرینمانن..
پێش ئهوهی ههندێ له قسهکانی وتهکهی وهزیری دهرهوهی تورکیا ئهحمهد داود ئۆغڵو به کورتی شی بکهمهوه، که له سهردانهکهی ههفتهی رابردوویدا بۆ شاری کهرکوکی کوردستانی کردی، له میانهی ئهو دیدارهیدا، که لهگهڵ جهماوهرێکی زۆری تورکماندا له بارهگای ( بهرهی تورکمانی ) له کهرکوک بۆیان سازکرابوو، پێشکهشی کرد.
یهکێک له ههره کهڵهناودارهکانی جیهان له سهدهی بیستهمدا ، داهێنهر، دهرهێنهر ، وێنهکێش، سیناریۆنووس، کاریکاتێرکێش، ئهکتهری دهنگ و شانۆ، ئامادهکهر و پێشکهشکهری بهرنامهی تهلهفزیۆنی، چیرۆکخوان، فیلمساز، سینهماکار ، بیزنزمهن ، هونهرمهندی مهزن و بلیمهت ، دانا و له توانا بهدهر ،
ئهگهر ئاوڕێک له شکستییهکانی رابردوو و تا رادهیهک ئهمڕۆشمان بدهینهوه.. ئهو راستییهمان بۆ دهردهکهوێت ، که ئێمهی کورد، به تایبهتیش سهرکردهکانمان، تا ئێستاش، نهمان توانیوه وهکو پێویست،
کهڵهنووسهری دانمارکی و جیهانی .. ( هانز کریستیان ئهندهرسون ) .. له بواری ئهدهبی منداڵاندا ، تا ئهمڕۆش هیچ نووسهرێکی تری جیهانی ، لهم بوارهدا نهگهیشتوونهته پایه هانز و
به درێژایی زیاتر له نهوهت ساڵه.. بهبێ دابڕان و وهستان.. ساڵ له دوای ساڵ.. حکومهته عهرهبییه شۆڤێنییهکانی یهک له دوای یهکی عێراق.. به حکومهتهکهی ئهمڕۆی نووری مالیکیشهوه.. بێ شهرمانه و به شێوازی جۆراوجۆر
له بهشی یهکهمدا باسمان له کاریگهرییهکانی تهلهفزیۆن لهسهر منداڵان کرد. لهم بهشهدا، باس له کاریگهرییه باش و خراپهکانی بهکارهێنانی ئینتهرنێت له سهر منداڵان دهکهین. که چ رهنگدانهوهیهکییان لهژیانی ئهمڕۆ له داهاتوویاندا دهبێت.
له ئهمڕۆدا، له ههموو شوێنێکی ئهم جیهانه بهرینهدا. تهلهفزیۆن بۆته دهزگایهکی سهرهکیی ههموو ماڵان.. که تێکڕای ئهندامانی خێزانهکان ئالوودهی بوونه و، به دهنگ و رهنگ و جووڵه ، سهرنجی گهورهکان و منداڵانی بۆ لای خۆی راکێشاوه. زۆربهی داناکان تهلهفزیۆن به شاکارترین داهێنانی مرۆڤ لهم سهردهمهدا دهزانن
راپهڕینه مهزنه جهماوهرییه سهرتاسهرییهکهی باشووری کوردستانی شیرینمان ، له بههاری ساڵی (1991) دا. راپهڕین و ههڵچوونێکی جهماوهریی ههڕهمهکی و ناکاوی و بێ تهگبیر و بێ نهخشه و بێ بهرنامه و بێ ئامانج نهبوو
خوێندنهوه زۆر گرنگ بۆ ههموو کهسێک ، یهکێکه له پێویسترین پێویستییهکانی ژیانی مرۆڤ لهم سهردهمهدا.. له دوای ههڵمژینی ههوای پاک و خوارنهوه و خواردن و نووستن و کارکردن ، ریزبهندی دێته سهر خوێندنهوه.
« قهدهمخێر ئهی خوشكی پۆڵایین ـــــــ كۆشكی پههلهویت هێنایه لهرزین » له زووهوه كورد وتوویهتی :
کوردیله چاوگهشکانی ئهمڕۆمان ، نهوهی داهاتووی کوردستانن.. ئهم چرۆ ناسکانه و خونچهگوڵه گهشانهی ئهمڕۆمانن، له داهاتوودا دهبنه گوڵی پشکووتووی جوان و دهبنه درهختی بهرداری بهسوود.. ئهم کوردیلانهی ئهمڕۆمانن ،
پهندی پێشینان ، لقێكی گرنگه له ئهدهبه و ، بهشێكی گهوره و بهنرخه له فۆلكلۆر و كهلهپووری رهسهنی نهتهوایهتی و ، گهنجینهیهكی لهبنههاتووی ڕۆشنبیرییه و ، فهرههنگێكی فره دهوڵهمهندی زمان و وشه و، پڕ له زانست و زانیای و تاقیكردنهوهی ههموو بوارهكانی ژیانی گهله .. ئاوێنهیهكه رادهی شارستانی و رۆشنبیری و ژیری و لێهاتوویی ههر گهلێك دهخاته روو
كورد به درێژایی قۆناخهكانی مێژوو ، دووچاری جورهها كوشتن و دهربهدهری و راگواستنهوهی زۆرملێ و، دوورخستنهوه و، چهوسانهوه بوونه. به تایبهتیش له ماوهی داگیركردنی ئیمپریالیزمی عوسمانی فاشی و ، له سهردهمی فهرمانڕهوایی نهتهوهیی عهرهبی فاشی ، كه حكومهته عێراقییه بهعسییهكان نوێنهریان بوون..
رووداوه نهخوازراوهكانی رۆژی ههینی له شاری زاخۆ و چهند شوێنێكی تری باشووری كوردستان،جێی داخ و نیگهرانیی ههموو كوردێكی دڵسۆزی كوردستانپهروهره..بێگومان گهلێ مهبهستی ئاشكرا و شاراوه لهم له پشت ئهم كاره قێزهوهنانهوه ههن.