دوای ئەوەی کە من بۆ یادی و بیرەوەری کۆمەڵکوژیەکەی ئیندرقاش وتو وێژێکی کورتم لە ماڵپەڕە کوردیەکان دا بڵاوکردەوە، لە سەرەتای ئەو حەوتوویە دا بەڕێز قادر وریا نووسراوەیەکی بە ناوی “کارهساتی به کۆمهڵکوشتنی دانیشتووانی ئیندرقاش له بیر ناکهین” بڵاو کردەوە کە تێیدا باس لەو کارەساتە دەکات
کە لە ١٣ی خەزەڵوەری ١٣٥٩ی هەتاوی دا واتا ٣٢ ساڵ لەمەوەبەر لە لایەن هێزەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران و لە ژێر فەرمانی نوێنەری خومەینی واتا ئایەتوڵلا حەسەنی پێشنوێژ (ئیمام جومعە ) شاری ورمێ دا لە دژی خەڵکی بێ تاوانی “ئیندرقاش” بەڕێوە چوو.
بە بڕوای من ئەو نووسراوەیەی کاک قادر زیاتر وەک لە ” کۆڵ خۆ کردنەوە “دەچێ نەک لە یادکردنەوە و ناوبراو چەند ڕٶژ دوای بڵاو بوونەوەی کورتە وتو وێژەکەی من و بە بێ ئاماژە کردن بە باسەکەی من و تەنیا بە جێ گۆڕکێی بەشێک لەو شتانە کە لە قسەکانی من دا هاتوون و لە ڕاستی دا بۆ ئەوە لە خێڵ بە جێ نەمێنی ئەو بە ناو یادکردنەوەیەی بڵا کردۆتەوە ئەویش دوای ٣٢ ساڵ لە ڕوودانی ئەو کارەساتە دڵتەزێن و جەرگ بڕە.
کاتێک کەس و کار و هاوڕێ و نزیکانی ئەو کارەساتە ئەو نووسراوەیە بخوێنەوە ئەو پرسیارە لە مێشکیان دا دەورووژێ کە ئەگەر بەڕیزیان ئەو کۆمەڵکوژیەی لە بیر ماوە چۆنە دوای ٣٢ ساڵ بە سەر تێپەڕینی ئەو کارەساتە دا ئەو شتەی نووسیوە؟؟؟
شتێک کە منی هان دا ئەو چەند دێڕە بنووسم و کۆمەڵێك پرسیار بورووژێنم ئەوە بوو کە کەسێکی ئاسایی ،ئەویش دوای ٣٢ ساڵ بۆ ئەو یادە شتی نەنووسیوە ، ناوبراو کەسێکە کە خۆی لە ناو خێڵی پێنووس بە دەستاندا پێشان داوە و ئەو جۆرە کەسانەش بە سرنج دا بە پیشەکەیان هەردەم چاوڕوانی ئەوەیان لێدەکرێ لانیکەم چەند هەنگاوێک لە پێشەوەی ئێمەمانی ئاساییەوە بن.
جیاوازیەکی دیکەش ئەوەیە کە کاک قادر جگە لەوەی کە لەڕێبەری حیزب نزیک بووە هاوکات دەگەڵ ڕۆژنامە و ڕادیۆ و بە گشتی دەگەڵ میدیا دا سەرو کاری هەبوە کەچی سەرەڕای هەموو ئەو شتانەی باسکرا نازانم چۆن بوو کە دوای ٣٢ ساڵ وەبیری هاتەوە کە لەقوژبنێکی ئەو کوردستانە پارچە کراوە دا گوندێک هەیە بە ناوی ئیندرقاش و ڕۆژگارێک بە دەستی دوژمنی غەداری کورد و کوردستان قەڵا چۆ کراوە و منداڵانی لە نازی باوک بێ بەش کراون!!!!؟؟؟
ئەوە تاوان نیە کە کاک قادر وریا هەتا ئێستا لە بیری نەبووە ئاوڕێکی هەرچەند بچووکیش بێ لە کارەساتی ئیندرقاش بداتەوە ولەڕاستی دا ئەوە هەر کەسێک و دووکەس ،یان لایەنێک و دوو لایەن نین کە کارەساتی بە کۆمەڵکوشتن و بە تاڵان بردنی سامانی خەڵکی کوردستانیان لە بیر و مێشکی دا نیە بەڵکە زۆر کەس هەیە نازانێ تەنانەت لە شارو گوندەکەی شوێنی لە دایک بوونی خۆشی چ کارەساتێک ڕووی داوە و ئەگەر وای دابنێین کە کورد لە ڕابردوودا خاوەنی میدیایەکی بەربڵاو نەبوو بەڵام ئێستا ئەو بۆشاییە پڕ بۆتەوە و کورد خاوەنی دەیان کاناڵی ئاسمانی ڕەگەیاندنە کەچی زۆربە یان بە بڵاو کردنەوەی بابەتی بی ناورۆک یان بڵاو کردنەوەی کولتووری نەتەوەکانی دیکە بەرنامەکانیان پڕ دەکەنەوە و ئەو جۆرە کارەساتەیان لە بیریش نیە بەڵام چۆنە من ڕووی ڕەخنەم لە کاک قادر وریا کردوە؟؟؟
وەڵامی ئەو پرسیارە ڕوونە و ئەوەیە چونکە کاک قادر خۆی بابەتی لەو بارەوە نووسیوە وئاماژەی پێداوە کە تاوانی خەڵكی ئیندرقاش ئەوە بوو کە پشتیوانی ڕۆڵە پێشمەرگەکانیان و حیزبی دێموکڕات بوون!!!!!!
کە باس لە باس لە خۆ کردن دێت هەموو کەس باس لە پێگەی کۆمەڵایەتی خۆی لە نێوی خەڵک دا دەکات بەڵام ناکرێ هەر بۆ ئەوە بێ کە باس لەو پێگەیە بکرێ ، ئەدی پێگەی ئەو خەڵکە کە بوون بە قوربانی لە کوێیە!!!؟؟؟
من خۆم بە شانازیەوە دەڵێم کە ئەندامی حدکام بەڵام ئەوە چەواشە کردنێکی بە ئاشکرایە ئەگەر پێمان وا بێ کە خەڵکی ئیندرقاش بە تەنیا پشتیوانی حیزبی دێموکڕات بوون بۆیە وا بێ بەزەییانە کەوتنە بە شاڵاوی ڕق و قینی کەللە وشک و بیر کورتە تازە بە دەسەڵات گەویشتۆکانی کۆماری ئیسلامی ئێران کە خۆیان بە نوێنەری خوا لە سەر زەوی دەزانن .
من بۆ خۆم لانێکەم ١٥ ساڵی تەمەنم لە ئیدرقاش دا بە سەر بردوە و ئەوەندە دەزانم کە تەنیا حیزبی دێموکڕات لەو گوندە دا لایەنگر و پێگە و پشتیوانی نیە.
بەڵام پرسیار ئەوەیە مادام تاوانی خەڵکی ئیندرقاش تەنیا کورد بوون و پشتیوانی حیزبی دێموکڕات بووە ئەدی چۆنە دوای ٣٢ سال وەبیرتان هاتۆتەوە کە چ بە سەر پشتیوانەکانتان هاتوە؟؟؟؟
لە ڕاستی دا نووسراوەکەی کاک قادر دوو بەشە و ئەگەر وای دابنێن کە بەشی سەرەتایی ئەو نووسینەی من دەمارگرژانە نووسراوە بەڵام ئەوە کە بەڕێزی سەرەڕای تێپەڕ بوونی ٣٢ ساڵ بە سەر ئەو کارەساتە دا زانیاری هەڵەی داوە بە خوێنەر ،کەوابوو نووسی ئەو چەند دێڕە دیسان هەر پێویست بوو.
لە بەشی دووهەمی نووسراوەکەی دا کاک قادر نووسیویەتی کە بۆ ئەو یادکردنەوەیە بە داخەوە تەنیا ناوی ٣١ کەس لە ٣٥ کەسی دەست کەوتووە و خستوویەتیە بەر چاوی خوێنەران بەڵام نەیننووسیوە ناوی ئەو کەسانەی لە کوێ وەدەست کەوتوە کە وا پڕە لە هەڵە و پەڵە؟؟؟؟
کە سەیری ناوەکان دەکەی ناوی زۆر کەسی نووسیوە کە س نازانێ کێن و خەڵکی کوێن و لە بەرانبەر دا نێوی زۆر کەسی نەنووسیوە کە وەک بنەماڵە بە کۆمەڵ کوژراون بۆ وێنە بنەمالەی “خۆسەکان” کە ٣ پیاوی خێزانداریان لی شەهید کراوە و چەندین منداڵیان لە دوا بە جێ ماوە ، ئەو لە کاتێک دایە کە لەو ڕۆژگارە دا ڕێگا و کەرەستەی پێوەندی گرتن ئەوەندە خێرا و بەربڵاوە کە لە چاوترووکاندنێک دا ” دیارە ئەگەر مرۆڤ بیهەوێ” دەتوانێ دەگەڵ هەر قوژنبێک لە جهیان دا پێوەندی بگرێ و زانیاری وەدەست بخات کە بێ گومان کاک قادر ئەو کارەی نەکردووە ئەگینا ناوی شەهیدەکانی بە هەڵە نەدەنووسی.
خۆ لەوەش سەیرتر ئەوەیە کە لانیکەم ناوی ٢ کەسی نووسیوە کە هەتا ئێستاش لە ژیان دا ماون کە من لە سەر ئیزنی خوێنەران ناچارم بە وردی لە سەر ئەو دوو کەسە باس بکەم و بۆ ئەوە خەڵک ئاگاداری ڕاستیەکان بن.
١/ کەسی یەکەم ژومارە ٧ی ناو لیستەکەی بەڕێز کاک قادرە کە بە ناوی سلێمان محەمدە ئاغا نووسراوە کە وا دیارە مەبست سلێمانی کوڕی مەحموودی حەمەدئاغایە (سلێمان پیرۆتی )کە کاک مەحوود بۆ خۆی لە کارەساتە دا شەهید بوو بەڵام سلێمان لە ژیان دایە و ناوبراو لانیکەم لە ساڵی ١٣٦٢ی هەتاویەوە هاتا ساڵی ١٣٧٥ی هەتاوی وەک مودیری قوتابخانەی ناوەدی ئیندرقاش کاری کردوە و لەو ماوەیە دا دەیان قوتابی لەو قوتابخانە دا بە بیانووی پڕ و پووچی وەک ئەوەی کە تەمەنیان زۆرە لە خوێندن بێ بەش کردوە و ناچاری کردون دەست لە خوێندن بەردەن و تێکەڵ بە لێشاوی مەینەت بەشانی بێ کاری کوردستان بن.
٢/ کەسی دووهەمی ناو لیستەکە ژومارە ٢١ خالیدی حاجی وەیسیە(مام مووسا)کە ئەویش هەر لە ژیان دایە و ناوبراو نەک بۆ هەموو خەڵکی ئیندرقاش بەڵکە بۆ زۆربەی ناوچەکانی شاروێران ناسراوە و لە سەرەتای دەیەی ٧٠ هەتاویەوە چەکداری ڕێژیمە وبۆ ماوی چەندین ساڵ بەرپرسی “جاشخانەی” ئیندرقاش بووە ئەو شوێنەی کە ڕێژیم بە ناوی”بنکەی بەسیجی موقاومەت ” لە ئیندرقاش دایمەزراند و خالید حاجی وەیسی بەرپرسی کۆکردنەوە و ئاوەدانکردوەی ئەو ناوەندە سەرکوتکەرە بووە و گشت لایەک ئەو ڕاستیە دەزانن.
هاوکات لە بەرانبەر خۆفرۆشی و خۆش خزمەتیەکانی خالید حاجی وەیسی، ڕێژیم مۆڵەتی دانانی نانەوەخانەیەکی پێدا و هەتا نیوەی دەیەی ٩٠ی هەتاوی هاوکات دەگەڵ کاری بەسیجی(جاشەتی) خالید و بنەماڵەکەی کاریان تێدا دەکرد بەڵام لەو چەند ساڵەی دوایی دا وەک دەڵێن لە لایەن پژاکەوە هەڕشەی کوشتی لێکراوە و ماڵی گوازتۆتەوە بۆ شارە ئازەری زمانەکانی دەورو بەری تەورێز و هەتا ئێساش هەر لە ڕیزەکانی بەسیج دایە.(جاشە)
خۆزگە کاک قادر ٣٢ساڵی دیکەش کۆمەڵکوژیەکەی ئیندرقاش و قەڵاچۆ کردنی ئەو گوندەی وەبیر نەهاتبایەوە بەڵا کە وەبیری دەهاتەوە شتێکی دەگمەنی و نایابی نووسیبا.
شەهید د.قاسملوو دەڵێ ” کاتێک لە سەر کەسێک ، لایەنێک یان بە گشتی لە سەر هەر شتێک زانیاریت نیە باشترە دەنگ نەکەیت و هیچ نەڵێی نەک شتێک بڵێیت و هەڵەی تێدا بی. بەرز و بەڕیز بێ یادی شەهیدانی کۆمەڵکوژیەکەی ١٣ی خەزەڵوەری ١٣٥٩ ی ئیندرقاش
مردن و سەرشۆڕی بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران و هەموو داگیرکەرانی کوردستان
ستۆکهۆڵم ٧ی نۆڤەمبری ٢٠١٢ی زایینی
بابەتی کاک قادر وریا وەرگیراو لە رۆژهەلات تایمز…..
کارهساتی به کۆمهڵکوشتنی دانیشتووانی ئیندرقاش له بیر ناکهین
6 Nov 2012
ئهو دێنشینانهی کوردستان که له ساڵهکانی 1358-1362 به تایبهتی له شار و ناوچه کانی پاریزگهی ورمێ، کهوتنه بهر پهلاماری رق و جههلێکی هاندراو به دهمارگرژیی نهتهوهیی و ئایینی، له راستیدا بێجگه له کوردبوون و داوای مافه نهتهوهییه رهواکانی خۆیان، هیچ گوناح و تاوانێکیان نهبوو. خهلکی ئیندرقاشیش که رۆژی 13ی خهزهلوهری 1359 ، کهوتنه بهر شاڵاوی کوشتاری به کۆمهڵ،ههر بهم جۆره. تاوانی وانیش ئهوه بوو که پشتیوانی رؤله پێشمهرگهکانیان و حیزبی دیموکراتی کوردستان بوون که داوایان دهکرد خهڵکی کوردستان دهبێ مافه نهتهوهییهکانی بۆ دابین بکری و بۆ خۆی کاروباری خۆی بهڕیوه ببا. جگه لهو پهڕی جههالهت و بێبهریبوون له ههسته مرۆییه بهرزهکان، دهبێ رقێکی پهنگخواردوو و نێڵدراو له لایهن دوکاندارانی دینفرۆش و دهمارگرژییهکی کوێرانهی دژ به کورد و پشتئهستووربوون به پشتیوانیی ئهرتهش و کاربهدهستانهوه، لێک کۆ بووبنهوه بۆ ئهوهی بهستێنی تاوانێکی ئهوهنده سامناک ئاماده بکهن. کوشتنی 35 کهس ژن و پیاو و پیر و لاوی وهرزێر و زهحمهتکێش له سهر زهوی و له نێو گوند و ماڵو حاڵی خۆیان، و لهتوپهت و قهڵتوبڕ کردنیان وهک گۆشتی قوربانی، له بهرچاوی منداله خۆحهشارداوهکانیان، به راستی له گێڕانهوه نایه. من بۆ ئهم یادکردنهوهیه به داخهوه تهنیا ناوی31کهس لهو 35 کهسهم دهست کهوت که لێره دا دهیخهمه بهرجاوی خوێنهران:
1-حاجی مستهفا،2- سهید عهلی،3- رهحیم ئهندهرز،4- ساڵح ئهندهرز، 5- رهحمان شهوقی، 6-مهحموود محهمهد ئاغا، 7- سلێمان محهمهد ئاغا، 8-محهمهدی قهنبهری، 9- خدر قهنبهری، 10- عهلی قهنبهری، 11- سهید رهحمان، 12- ئیرهج حهمهدۆكی، 13- زوبهیده حهمهدۆكی، 14- مهحموود شێخی، 15- كهریم سهیده، 16- سلێمان كهریم سهیده، 17- رهسوڵ سهیده، 18-حۆسێن خدر حاجی، 19- عوسمان سهعید لولو، 20- خوسرهو حاجی وهیسی،21- خالیدحاجی وهیسی، 22- پهریزاد، 23- عهبدوڵڵا مهحموود رهحیمی، 24-دهروێش محهمهد، 25-عهلی ئهحمهد شێخه، 26- بیلال عهجهم 27-حوسێن خۆیی، 28-حاجی خۆیی، 29- سلێمان گاقوڵه، 30- ئهحمهد حهسهن31_حۆسێن کهریمی ئهقدم
ئهوهی له 32 ساڵهی ئهم کارهساته دا پێویسته باسی لێ بكرێ،وێڕای وهبیرهێنانهوهی قوربانیانی ئهو تاوانه، ئهركمان له پێوهندی لهگهڵ سهرجهم ئهو كوشتاره به كۆمهڵانه دایه كه به تایبهتی له دهیهی یهكهمی دهسهڵاتدارێتیی كۆماری ئیسلامیدا له كوردستان بهڕێوهچوون. گهلی كورد بهگشتی و، حیزب و رێكخراوه سیاسییهكان، تێكۆشهرانی بواری مافی مروڤ، نووسهران، رۆژنامهنووسان، لێكۆڵهران، هونهرمهندان، تێكۆشهرانی بواری مافی مروڤ و چالاكانی مهدهنی به تایبهتی له پێوهندی لهگهڵ كوشتاره به كۆمهڵهكانی خهڵكی كوردستان دا، كۆمهڵێك ئهركیان له سهر شانه. هێندێك لهو ئهركانه له روانگهی منهوه بریتین له:
1ـ زیندوو راگرتنی یاد و بیرهوهریی ئهم رووداوانه و رێزگرتنی قوربانییهكانیان به بۆنهی جۆراوجۆرهوه، ئاشنا كردنی نهسلهكانی ئهمرۆ به قووڵایی ئهم تاوانانه و، پێشگیری لهوه كه بهتێپهڕینی زهمان له بیر بچنهوه.
2ـ كۆكردنهوهی بهڵگهنامه و زانیاریی جۆراوجۆر له سهر ههر كام لهو كارهساتانه (وهك ناو و تهمهن و وێنهی قوربانییهكان، لێدوانی شاهیدانی رووداوهكان، رۆڵی كاربهدهستانی دهوڵهتی و حكوومهتی و دام و دهزگاكانی رێژیم لهو تاوانانهدا، ناساندنی بهڕێوهبهران و ئهنجامدهرانی تاوانهكان.)
3ـ پێكهێنانی كهیسی تایبهتی بۆ ههر كام لهم كوشتاره بهكۆمهڵانه و راسپاردنی پارێزهران و كهسانی لێوهشاوه بۆ وهگهڕخستنی پهروهندهی ئهم تاوانانه وتۆماركردنی سكاڵا له سهر بهڕێوهبهران و ئهنجامدهرانی تاوانهكان.
4ـ ئاگادار كردنی بیرورای گشتی و بهتایبهتی ناوهندهكانی داكۆكی له مافی مروڤ لهم تاوانه گهورانه و هێنانه گۆڕیان له ئاستی دنیادا وهك نموونهیهكی ئاشكرا له ژینۆساید و تاوان دژی مرۆڤایهتی و داوای بهڕێوهچوونی عهداڵهت لهم پێوهندییهدا.
5ـ توێژینهوهی بێلایهنانه و بهدوور له دهمارگرژی لهو ههلومهرج و هۆكارانهی ئهم كوشتاره به كۆمهڵانهیان لێ كهوتهوه. ههروهها لێكۆڵینهوه له شوێنهواره دهروونی، كۆمهڵایهتی و سیاسییهكانی ئهم تاوانه له سهر بنهماڵهو كهسوكاری قوربانییهكان، بۆ ئهوهی سیاسییهكان، رووناكبیران و نوخبهكانی ئێران به گشتی و بهتایبهتی هی دوو گهلی كورد و ئازهربایجانی، دهرسیان لێ وهربگرن و پێش به دووپاتبوونهوهیان له داهاتوودا بگرن.
قادر وریا
{jcomments off}