دیالۆگ …

دیالۆگ تا ئێستا لە ناو حیزبەکانی کوردی رۆژهەڵات {رۆژهەڵاتی ناڤین بە گشتی }نەبۆتە جەوهەری لێک تێگەیشتن و یەکتر قەبوڵکردن. وشە داتاشین و دروستکردنی جەویی دیدارات ،رەخساندنی چاو پێکەوتن و قسە کردنی چەن بارە کردنەوە،بۆتە تەوەری ناو ئاخنی هەموو دیالۆگێک بۆ چەسپاندن و راگرتنی کورسی تاک وبەرژەوەندی تاک و گرووپ.

دیالۆگ واتە شرۆڤە کردنی بیروراکان لە ناو بازنەی پاراستنی دەستکەوت بۆ هەریەک لە لایەنەکان و تاکەکان بە گشتی و هێنانەدیی کەشێکی لەبار بۆبەرژەوەندیە گشتیەکان کە سەروەری گەلە لە سەروویی هەموو شتێکەوە .لە دیالۆگدا خۆسەپاندن و خۆ بە گەورە گرتن و پاوانخوازیی هیچ مانایەک نادات و نابێتە دیالۆگ کردن ؛ بەلکوو ئەو شێوە دیالۆگ کردنە ،دەبێتە پاڵەوانبازی لە مەیدانی سیاسەتدا نەک دیالۆگ کردن بۆ چارەسەری کێشەکان . لە دیالۆگدا ؛ تۆ هەندێک شت پێشکەش دەکەی و هەندێکیش وەردەگری و لە کۆتایی دا رێکەوتن دێنێتە بەرهەم. رێکەوتنێک کە بەرژەوەدنی هەر دوولایەن پارێزراو بێت .جا ئەم رێکەوتنە لە نێوان دوو کەسی سادە دابێت ، یاخود لە نێوان دوو سەرکردە  یان دوو وڵاتدا بێت ؛ لە جەوهەر و مانایی دیالۆگ ناگۆرێت.

بە واتایەکی دیکە… ، دیالۆگ دەرگایەکی کراوەیە بۆ گەیشتن بە بنچینەی لێک تێگەیشتن و باوەر بوون بە دێمۆکراسی و پاراستنی مافی تاکەکان و دوور بوون لە “مونولوگ ” واتە یەک بیری … کە بەداخەوە کەلتوری یەک بیری تا ئیستاش لە ناو حیزبەکانی کورددا بوونی زۆرە .حیزب وەک دەزگایەکی مۆنۆپۆڵکراو کار لە سەر تاکەکان دەکات و شتە ئاسایەکانیش  دەخاتە ژێر سێبەری شاراوە و گومانەکان لە سەر دیالۆگ نارەوێنییتەوە .ئەو شێوە دیالۆگکردنە زیاتر لە باندە ترسناکەکاندا باوی هەیە بۆ زیاتر رەخساندنی هەلی پارە پەیدا کردن و داسەپاندنی هێزی ترسناک  لە هەمبەر رەوانەوەیی بێری ئازادی خەڵک لە خۆیان .ئەوان زیاتر شەپۆلی هەرەشە وترس دەخنە ناو کاری وتووێژەکانیانەوە بۆ بە دەست هێنانی دەسەڵاتی زیاتر بە سەر لایەنی بەرانبەریدا . 

ئەو شیوە  بیرە لە کۆندا لە ناو دیالۆگەکاندا زۆر باو بوو  بۆ دەرخستنی هێز و پاوان کردنی بیری بەرانبەر لە دیالۆگەکاندا .هێز نیشاندان بێگومان لە ئاند کەسانێک کە داگیرکار و چەوسێنەرن نەک خراپ نییە بەلکوو زۆر باشیشە و هێزی تۆ وادەکات کە بەرانبەرت وادار بکات دان بە مافەکانی گەل دابنێ .بەڵام لە ناو دیالۆگی هاوبیری و هاوچارەنوسیدا پاڵەوان بازی لە گەمژاندن بەولاوە هیچی دیکەی لێ چاوەروان ناکرێت .لە کاتی دیالۆگ دا رەخساندنی کەشێکی کراوەتر و شەفافتر و هێنانی بیرورایی جیاواز لە سەر  رووداوەکانی ناوخۆیی و روون بوونەوەی بابەتەکان و هاوکاری هەمەلایەنە دەتوانێ پاڵپشتی لێک تێگەیشتنەکان بکات،..،ئەوکارە ئەگەر لە سیاسەتیشدا رەواجی پێ بدری بە شەرتێک نەبێتە یاری کردن بە ئەقڵی تاکەکان و پاراستنی مۆنۆلوگی ، ئەوە کورد دەتوانێ سیاسەتێکی زیرەکانەتر و هۆشیارانە لە ناو بازنەی یارییە سیاسیەکاندا یاری بکات .

دیالۆگ وەک چەمکی لێک تێگەیشتن پێی نەناوەتە ناو ژیانی سیاسی و کۆمەڵایەتی روژهەڵاتیەکانەوە بەگشتی و نەبۆتە کەلتوری پاراستنی سەروەری گەڵ .کەواتە ئەو چەمکە بە شێوەیەکی گشتی تا هەنوکە ،زۆر بە کزی و لاوازی هاتۆتە ناومانەوە و نەتواندراوە لە ئەرزی واقعدا گەشەی پێبدەین . لەراستیشدا   بیری خۆبەزۆرزانین و فیگۆر گرتن ، بۆتە هۆکارێکی سەرەکی و بەربەست لەبەردەم گەشەکردنی ئەم چەمکەدا .ئەگەر سەیری هەر تاکێک لە ناو هێزەکان و لە ناو کورددا بەگشتی و لەناو خودی کۆمەڵگایی ئێران بەتایبەتی بکەین ؛ دەبینین پاشخانی دەمارگرژێک ، سینگ دەرپەراندنێک ،بەکەمگرتنی بەها مرۆیەکان و بێ منەت بونێکی مەجازی و بەچاوی سوک سەیر کردنی بەرامبەر  و غەیرە ….. لەناو ناخماندا رەنگ و بۆنی هەرماوە و لە ئیخەمان نابێتەوە . کەوابوو ئەو پاشخانە تووراوێ دەتوانێ تا رادەیەکی زۆر کاریگەری هەبێت لە سەر یەکتر قەبوڵ نەکردنمان و مل نەدان بە راستیەکان .هەر ئەو هەڵسوکەوتانەش وایان کردووە کە ترسمان لە خۆداسەپاندن و سرێنەوەمان لە ناو کارەکاندا لە گەڵ یەکتردا هەبێت .

ترسی ئەو بەکەمگرتن و لەبەرچاو نەگرتنی تواناکانی تاک و لایەن،…  بەرامبەر وا لێدەکات ،لە قسەی خۆی نەیەتە خوارێ و لە سەر قسەی خۆی سوور بێت و هەر خۆشی  پێ راست بێت {وەک دەڵێن قسەی پیاوان یەکە } و گوێ لە رایی بەرامبەری نەگرێت ..ئەو کردارەش لە ناو دیالۆگەکاندا هەمیشە بۆتە بەربەست بۆ هەریەک لە ئێمە. بەداخەوە ئێمە  ئێستاش لە راستیەکان ترسمان هەیە و لە راستی وەک ئەوەی دەبێ رەخنەی لێبگرێت دەترسێن و وەهمان کردۆتە دیوەزمەی ناو ناخمان .،لە رخنە لە خۆ گرتن نیگەرانین !! . تەنیا خۆبەزۆرزانین و بەکەمزانینی دیگەران زاڵە بەسەر هەستەکانماندا. ئەو روح زلیەش بۆتە هەوێنی هەستمان و لێمان دورناکەوێتەوە .لە لایی ئێمە رەخنە لە خۆگرتن بە مانایی شکاندنی هەیبەت دێت و کەسایەتیمان کەمدەکاتەوە ؛{پێمانوایە} واتە تۆ کە نەتتوانی پێ لە راستیەکان کە لە ناو کار و باری رۆژانەتدا دەیبینی بنێیی و هەڵە و کەم کوریەکان بە هەند وەر نەگری و پێت وابێ ئەوەی تۆ نەکەی راست نییە ،ئەوەی تۆ نەیڵێی وانییە ،، !!! دیالۆگ دەبێتە خەون و  هیچ مانایەکی نامێنێ .

هەرکات  ئێمە وەک حیزب و وەک سەرکردە و وەک بەدەنە ،لەوە نەترساین کە هەڵەمان کردووە و مرۆڤ خاوەن هەڵەیە و دەبێ پێی لێنین ،ئەوکات دەتوانین باوەرمان بە دیالۆگ هەبێت و دیالۆگیش وەک باوەر سەیر بکەین و بیهێنینە ئامانج .ئەگەر  هەڵەکانمان نەکەینە دەمارگرژی و خۆ سورکردنەوە ، ئەوە ئەوکات تۆ توانیوتە لە دیالۆگدا بەرهەم بەدەست بێنی ،.،{دیارە من بە گشتی قسە دەکەم } کەواتە بەداخەوە ئەوەندەی من سەیرم کردووە و خوێندومەتەوە ،ئەو چەمکە وەک چەمکێکی هەمەگیر لە ناو هێزەکانی کورددا و لە ناوخودی تاکەکانی ئەو دەڤەرەدا بە مانایی سیاسی و روشنبیری جێگیر نەبووە ،هۆکارەکانیش دەگەرێتەوە بۆ چەند خاڵ.{دیارە هۆکار زۆرن هەر بە کورتی ئیشارەییان پێدەکەم }

١ – لە ناو رۆژهەڵاتیەکاندا ،خودی کۆمەڵگا لەو بازنە داخراوەی کە زیاتر ئاین بە سەریدا زاڵە و لە ناو ئاینیشدا یەکتا پەرەستی هەموو بریارێک بۆ کۆ دەدات ؛ بۆتە کەلتورێکی حاشاهەڵنەگر و گشتگیر ،کەواتە دیالۆگ وەک رووکەش رەنگە خۆی دەرخات؛بەڵام وەک مانا و کردار هیچ بەهایەکی نییە .

 ٢ – لە لایەکی دیکەش ، خودی حیزبەکان خۆیان دەرباز نەکردووە لەو پاشخانە رۆژهەڵاتییەی کە لە سیاسەتدا تارادیەکی زۆر دامانگیری بوون . ئەو سانتریالیزمەی کە وەک قالب بەدەنەی حیزبی سەر قاڵ کردبوو پاشماوەی هەرماوە .

٣–دیالۆگ لە بنەمالەرا دەبێ سەرچاوە بگرێت و فێری مناڵان بکرێت . واتە دایک وباوک لە گەڵ مناڵەکانیاندا بکەونە دیالۆگەوە و فیری یەکتر قەبوڵکردنیان بکەن و پەروەردە بکرێن کە هەموو کەس مافی دیالۆگی هەیە .ئەوەش لە راستیدا بۆ ئێمەی کورد تا ئێستا نەبوتە هەوێنی بەریوەبردنی خێزان  لە چوارچێوەی بنەماڵەدا .بە کورتی مونولوگ {هەر خۆم یان هەر من } بسریتەوە و دیالۆگ بێتە مەیدان بۆ بەریوەبردنی کاروباری رۆژانەیان ،. هەر ئەم کارە وادەکات کە نەوەیەکی کارا و کراوەمان بۆ بێتە مەیدان و لە دەست بیری یەکرا رزگار  ببین ..

٤– دیالۆگ واتایی لێک تیگەیشتن ،گورینەوەی بیرورا و هێنانی بیری نوی و پاراستنی مافی بەرامبەرە .کە ئەویش مافی خۆیەتی بیروراکانی بێنێتە ئاخافتن و مناقشەی لە سەر بکرێت .

بەکورتی دەکرێ بڵێن دیالۆگ جوانترین کلتورە بۆ بەئامانج گەیاندنی هەدەفەکانمان و وەدەست هێنانی بیرورایی ئازاد.

بەهیوایی یەکتر قەبوڵکردن، وەک ئەوەی کە هەین .

ئەسعەد قەیدی / پێرث ٦/٦/٢٠١٤