نه‌ شه‌ڕی‌ داعش بكه‌ن، نه‌ شیعه‌، عارف قوربانی

ئه‌مه‌ی‌ ئێستا له‌ عیراق روو ده‌دات، درێژكراوه‌ی‌ شه‌ڕی‌ قووڵی‌ نێوان شیعه‌و سنه‌یه‌ كه‌ مێژووه‌كه‌ی‌ بۆ سه‌دان ساڵا له‌مه‌وبه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌

و تا ده‌یان ساڵی‌ تریش درێژه‌ ده‌كێشێت. ئه‌وان خیلافی‌ قووڵ له‌ نێوانیان هه‌یه‌، نه‌یاریی‌ و ململانێ و یه‌كتر ره‌تكردنه‌وه‌یان گه‌یشتۆته‌ راده‌یه‌كی‌ تۆقێنه‌ر. به‌درێژایی‌ مێژوو هه‌روا هاتوون و به‌وجۆره‌ش به‌رده‌وام ده‌بن. هه‌رلایه‌كیان ده‌سه‌ڵاتی‌ كه‌وتبێته‌ ده‌ست، له‌ژێر ناو و به‌بیانووی‌ جیاجیا هه‌وڵی‌ قڕكردنی‌ به‌رانبه‌ره‌كه‌ی‌ داوه‌. سه‌دام به‌درێژایی‌ 35 ساڵ‌ به‌بیانووی‌ پابه‌ندبوونیان به‌ ئێرانه‌وه‌، هه‌زاران هاوڵاتی‌ شیعه‌ی‌ به‌ شێوازی‌ جیاجیا له‌ناوبرد. ئه‌وه‌ 11 ساڵیشه‌ شیعه‌ ده‌سه‌ڵاتداران له‌ عیراق هه‌مان دۆخیان به‌رانبه‌ر سونه‌ دووباره‌ كردۆته‌وه‌.

 

ئه‌وان جۆرێك مرۆڤن كه‌ ته‌نها له‌سه‌ر ناوه‌كانیان خوێنی‌ یه‌كتر حه‌ڵاڵ ده‌كه‌ن. له‌م 11 ساڵه‌دا سه‌دان مامۆستای‌ زانكۆ، سه‌دان پزیشكی‌ به‌ ئه‌زموون، سه‌دان ئه‌ندازیاری‌ خاوه‌ن توانا، ته‌نها له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵگری‌ یه‌كێك له‌م ناوانه‌ بوون (عه‌لی‌ و عومه‌ر)، به‌ دڕندانه‌ترین شێوه‌ كوژراون. ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆ له‌ژێر په‌چه‌ی‌ داعشدان به‌ره‌ی‌ عومه‌ره‌كانن و پاش هه‌فته‌یه‌كی‌ تریش عه‌لیه‌كان له‌ژێر په‌چه‌ی‌ كه‌تائیب ئه‌هل ئه‌لحه‌ق و ده‌یان ناوی‌ تر، رووداوگه‌لی‌ ترسناكتر ده‌خوڵقێنن. ئه‌وان سه‌ر به‌ دوو خێڵی‌ عه‌ره‌بن، له‌وه‌ته‌ی‌ هه‌ن ئاوا هاتوون و تا ته‌مه‌نیشیان درێژ بێت به‌و جۆره‌ ده‌مێننه‌وه‌. ئێمه‌ كوردین، هیچ شتێك به‌وانمانه‌وه‌ نابه‌ستێت، عه‌لی‌ و عومه‌ره‌كانی‌ ئێمه‌ كوڕی‌ یه‌ك دایك و باوكین و پێكه‌وه‌ ده‌ژین و نه‌ عه‌لیه‌كانی‌ كورد تیغ له‌ عومه‌ره‌كانمان ده‌سوون و نه‌ عومه‌ره‌كان خه‌نجه‌ر بۆ عه‌لی‌ تیژ ده‌كه‌ن.

ده‌بێت نه‌هێڵین شه‌ڕی‌ ئه‌وان ئێمه‌ بگرێته‌وه‌، هیچ پاساو و بیانوویه‌ك نیه‌ له‌گه‌ڵ‌ هیچ كامیان بچینه‌ جه‌نگه‌وه‌. هیچ پاساوێك نیه‌ شه‌ڕی‌ كه‌سیان بكه‌ین، ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ بۆ ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ ماڵی‌ خۆمان بپارێزین، هه‌موو خاكی‌ كوردستان بخه‌ینه‌وه‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی‌ خۆمان و له‌ ماڵه‌كه‌ی‌ خۆماندا ئاماده‌ی‌ به‌رگری‌ بین، بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌ هه‌ركه‌سێك بێته‌ سه‌ر ماڵمان. كورد نابێت ببێته‌ ته‌ره‌ف له‌و شه‌ڕه‌ی‌ كه‌ زۆر درێژه‌ ده‌كێشێت و هیچ لایه‌كیان ناتوانن به‌رانبه‌ره‌كه‌ی‌ له‌ناو به‌رێت. حوكمی‌ بوونمان له‌ ناوچه‌كه‌، هه‌ستیاری‌ دۆخی‌ ململانێ‌ و ناكۆكیه‌كانی‌ ئه‌وان، به‌هایه‌كی‌ گه‌وره‌ به‌ كورد ده‌دات و هه‌رلایه‌كیان په‌نا بۆ ئه‌وه‌ ده‌به‌ن په‌لكێشمان بكه‌ن به‌ قازانجی‌ خۆیان. شیعه‌ ده‌یه‌وێ‌ په‌لكێشی‌ ناو شه‌ڕه‌كه‌مان بكات بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌ سونه‌ و به‌هێز بوونی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌. بێگومان سونه‌ش ئه‌وه‌ ده‌خوازێ‌ ئێمه‌ په‌لكێش بكاتته‌ ناو شه‌ڕه‌كه‌وه‌ بۆ پاڵپشتی‌ خۆی‌ و نه‌یاریكردنی‌ شیعه‌.

 

ده‌بێت كورد حه‌كیمانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌م دۆخه‌دا بكات و نه‌كه‌وێته‌ ژێر هه‌یمه‌نه‌ی‌ هیچ لایه‌كیانه‌وه‌. بێگومان توركیاو ئێرانیش هه‌ریه‌كه‌ به‌ ئاراسته‌یه‌ك پاڵمان ده‌نێن بۆ ناوو كووره‌ی‌ ئاگره‌كه‌. به‌ڵام ده‌بێت نه‌چینه‌ شه‌ڕی‌ هیچ لایه‌كیانه‌وه‌. ئه‌م شه‌ڕه‌ زۆر ده‌كێشێ‌، دڵنیام له‌ درێژه‌ی‌ شه‌ڕه‌كان و داهاتوویه‌كی‌ نزیكدا هه‌ردوولایان به‌ جۆره‌ها ته‌رحه‌وه‌ دێنه‌ پێشه‌وه‌ تا كورد هاوكاریان بكات. ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ش دێته‌پێش زۆرترین ئیمتیاز و به‌رژه‌وه‌ندی‌ بۆ كوردیش دروست بكه‌ن به‌ مه‌رجی‌ به‌شداریكردنی‌ له‌و شه‌ڕه‌، له‌و دۆخه‌شدا هه‌ر پێویسته‌ كورد خۆی‌ له‌و شه‌ڕه‌ به‌ دوور بگرێت، ئه‌گه‌ر له‌حاڵێكدا به‌هه‌ر هۆكارێك چووه‌ شه‌ڕه‌وه‌، لانی‌ كه‌م با مه‌رجی‌ به‌شداریكردنی‌ دانپێدانانی‌ شه‌رعی‌ و یاسایی‌ بێت به‌ ناسینی‌ سنوری‌ جوگرافیای‌ كوردستان تا حه‌مرین و پێكه‌وه‌به‌ستنه‌وه‌ی‌ به‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌.

 

به‌ڵام زۆر ده‌ترسم له‌وه‌ی‌ بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ لایه‌كیان به‌ره‌ی‌ شه‌ڕ له‌گه‌ڵ‌ ئێمه‌ بكه‌نه‌وه‌، بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌و رۆژه‌یش بكه‌ین كه‌ به‌ ئیمتیازه‌وه‌ بێنه‌ پیری‌ كورده‌وه‌، خه‌ڵكانێك له‌ خووتوخۆڕا، به‌ پاساو و بیانووی‌ ناڕه‌وا، كورد بكه‌نه‌ به‌شێك له‌و شه‌ڕه‌ ماڵوێرانكه‌ره‌ی‌ كه‌ رووداوی‌ زۆر ترسناك و خوێناویی‌ و قێزه‌ون تیایدا رووده‌دات. بۆیه‌ به‌رپرسیارێتی‌ ئه‌م قۆناغه‌ زۆر هه‌ستیار و گه‌وره‌یه‌، ئۆباڵی‌ مێژوویی‌ گه‌وره‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ هه‌ر كه‌س و لایه‌نێك كورد بگلێنێته‌ شه‌ڕێكی‌ خوێناوی‌ له‌م جۆره‌وه‌. ناكرێت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ داعش گروپێكی‌ تیرۆریستیه‌، ئێمه‌ ببینه‌ وارسی‌ به‌ره‌ی‌ دژه‌ تیرۆر له‌ جیهاندا. ناكرێت كه‌ سبه‌ی‌ هێزه‌ میلیشیا تازه‌ دروستكراوه‌كانی‌ شیعه‌ش ده‌ستیان دایه‌ تیرۆر ئێمه‌ بۆ پارێزگاری‌ له‌ دیموكراسی‌، بچینه‌ به‌ره‌ی‌ جه‌نگه‌وه‌ له‌ دژیان. با ئه‌و شه‌ڕه‌ بۆ خاوه‌نه‌كانی‌ به‌جێ‌ بهێڵین كه‌ سوونه‌ و شیعه‌ن.

 

ئه‌گه‌ر ئێمه‌ی‌ كورد بیانوومان ئه‌وه‌بێت ئه‌م هێزانه‌ له‌ دووارۆژدا ده‌بنه‌ مه‌ترسی‌ بۆسه‌ر ئازادی‌ و دیموكراسی‌ له‌ ناوچه‌كه‌دا، ده‌بێت زۆر له‌گه‌ڵ‌ خۆمان راشكاوبین، ئێستا جگه‌ له‌ توركیا كه‌ هه‌ندێ‌ هه‌نگاوی‌ سه‌ره‌تایی‌ ناوه‌، هه‌ریه‌ك له‌ دیمه‌شق و به‌غداو تاران، نه‌ك هێزی‌ دیموكراسی‌ نین، له‌ئێستاو داهاتووشدا گه‌وره‌ترین هه‌ڕه‌شه‌ن له‌سه‌ر ئازادی‌ گه‌لان و دیموكراسیه‌ت له‌ ناوچه‌كه‌ و ده‌وژمنی‌ كوردیشن. ئه‌مه‌ واقیعێكی‌ تاڵه‌، مامه‌ڵه‌ی‌ دروست ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نه‌هێڵین ئه‌م ئاگره‌ خه‌رمانی‌ ره‌نج و قوربانیه‌كانی‌ میلله‌ته‌كه‌مان بسوتێنێت. ته‌نها رێگه‌ش بۆ خۆپارێزیی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نه‌ شه‌ڕی‌ داعش بكه‌ین و نه‌شه‌ڕی‌ شیعه‌. له‌هه‌ر دۆخێكیشدا ببینه‌ ته‌ره‌ف له‌گه‌ڵ‌ هه‌ر لایه‌كیان، به‌دڵنیاییه‌وه‌ دواجار ده‌كه‌وینه‌ به‌ر په‌لاماری‌ دڕندانه‌ی‌ لاكه‌ی‌ تر. به‌ڵام ئه‌گه‌ر بتوانین خۆمان له‌ هه‌ردوولا به‌ دوور بگرین، ئه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م شه‌ڕه‌ زۆر ده‌خایه‌نێت، هه‌ردوو لاشیان خۆیان له‌وه‌ ده‌پارێزن كورد بكه‌نه‌ نه‌یاری‌ خۆیان. به‌و هۆیه‌وه‌ ده‌توانین بێ‌ لایه‌ن بین.

 

 

سەرچاوە: خەندان