پژاک و پ.ک.ک دشمنانی فرضی، فواد حقیقی

حملات توپخانه ای و راکت باران های جت های جنگنده ی کشورهای ایران و ترکیه به کوهستان قندیل واقع در نقطه ی مرزی میان ترکیه ـ ایرا ن ـ عراق هیچ تازگی ای ندارد. طی سالیان گذشته نیز گاها چنین اقداماتی توسط دو کشور ایران و ترکیه صورت گرفته است و هربار هم بهانه وجود چریک های حزب حیات آزاد کردستان پژاک

، که خیلی ها موجودیتش را به رسمی نمی شناسند و از آن بعنوان شاخه ای از پ.ک.ک یاد می کنند) و حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) بوده و هست. ایران و ترکیه این دو گروه را بعنوان گروه های تروریستی می شناسند، حال آنکه خود این گروه ها اقدامات و تحرکات شبه نظامی خود را در چارچوب “دفاع مقدس” تعریف می کنند و وجه ی تروریستی برایشان قائل نیستند.
اما هر بار حمله یا تعرض (یا هر اسمی را که بشه روی این اقدامات گذاشت) با شبهات و شک و گمان های زیادی روبرو بوده است. البته بایستی سکوت آمریکا، بعنوان حافظ امنیت و یکپارچگی کشور عراق و موضع ضعیف و بسیار نرم حکومت اقلیم کردستان عراق را نیز به این تردیدها افزود.
همه ی طرف های درگیر در این مسأله بخوبی آگاهند که مشکل پژاک و پ.ک.ک با توپباران هایی از آنسوی مرز یا چندین بار حملات جت های جنگنده ای حل نخواهد شد. چریک های این دو گروه از پوششی طبیعی بهره مندند که مانع از تأثیرگذاری و خساروارد آوردن بوسیله ی چنین حملاتی به مواضع شان است. حتی اگر حمله ای زمینی هم به منطقه ی قندیل صورت بگیرد هم منجر به ریشه کنی این دو گروه نخواهد شد، جدای از اینکه این منطقه تاکنون هیچ حکومتی در عراق نتوانسته بر آن تسلط یابد و بطور مداوم محل اختفای “مبارزین کرد” بوده است.
ایران ایجاد ناامنی در مناطق کردنشین خود را بهانه ی تعرضاتش به مرزهای اقلیم کردستان کرده است. حال آنکه خود جمهوری اسلامی بهتر از هر کسی می داند که پژاک تنها شاخه ای از پ.ک.ک می باشد و هر آنکه پ.ک.ک اراده کند پژاک را از صحنه به در خواهد برد. این ادعا را که پژاک جزئی از پ.ک.ک است از سوی عثمان اوجالان برادر عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، مورد تأیید قرار گرفته است. خود او حتی بعد از جداییش از پ.ک.ک گفت بعد از اینکه عراق مورد حمله آمریکا و همپیمانانش قرار گرفت، از ترس اینکه مبادا به سرنوشت گروه های اسلامی واقع در مرز حلبچه ی کردستان عراق با ایران دچار شویم و برای زدوبندهای سیاسی با آمریکای ها، برای هر یک از بخش های کردستان سازمانی را تشکیل دادیم. که برای کردستان ایران پژاک بود. عثمان اوجالان ادعا می کند که او شخصا این کار را انجام داده است.
اما این جای کار شبهه انگیز می باشد که چرا دولت ایران علارغم اینکه می داند پژاک بوسیله ی پ.ک.ک قابل تصفیه است، باز به چنین اقداماتی دست می یازد؟.
در این رابطه گمانه زنی های زیادی صورت گرفته است، که معمولا مفسرین و روزنامه نگاران کرد وجود حکومتی تحت عنوان حکومت اقلیم کردستان و احزاب کردی مخالف دولت ایران در این منطقه و مقابله جویی با آمریکا را ذکر می کنند.
به هر حال وجود منطقه ی امنی، که در عرصه های مختلف نیز در حال پیشرفت می باشد، و هم مرز با اقلیتی بزرگ و درحال مبارزه و پویا و با پیشینه ای طولانی از مبارزه در راه دمکراسی و آزادی برای ایران ـ تحت عنوان کرد ها ـ برای جمهوری اسلامی جای نگرانی است. چرا که مراودات مداوم کردهای ایران با کردهای عراقی و روابط دیگری که در عرصه های مختلف با هم دارند، می تواند تأثیری بالقوه روی کردهای ایران بگذارد و آنها را برای قیامی شبیه قیام کردهای عراق در سال 1991، که موجب تشکیل حکومت اقلیم کردستان عراق گردید، برانگیزد. به معنای دیگر جمهوری اسلامی که بیش از سه دهه است سرمایه گذاری کلانی در همه ی زمینه ها برای پس راندن احزاب کردی و سرکوب نمودن کردها و حذف کامل احساسات ناسیونالیستی کردها انجام داده، از این واهمه دارد که همه ی تلاش هایش نقش بر آب شود. وجود آمریکا و همپیمانانش و حتی انقلاباتی که در کشورهای جهان سومی منطقه رخ داده و در حال رخ دادن است، مزید بر علت شده است.
پس جمهوری اسلامی ایران تلاش می کند از سویی با فشار آوردن بر حکومت اقلیم کردستان مانع از فعالیت های مخالفین خود شود، همچنانکه تاکنون به موفقیت هایی هم نائل آمده است و از دیگر سو با فشار دوجانبه ـ هم از سوی شیعیان در جنوب و هم از منطقه کردستان ـ آمریکاییان را در تنگنا قرار دهد. و از آنها نوعی باج گیری کند که یک وقتی فکر تداخل در ایران به فکرتان خطور نکند، چرا که شما دارای نقطه ضعف هایی هستید که در موقع لزوم از آنها بهره برداری خواهیم کرد.
سپاه پاسداران نیز از این مسئله به نفع خود بهره می گیرد. در حال آماده باش نگه داشتن نیروهای نظامی یکی از خصوصیات هر نیروئی نظامی است که همیشه آمادگی مقابله با رخدادهای خواسته و ناخواسته را داشته باشد، در این راستا گاها برای نیروهای نظامی مانورهای بزرگ و کوچکی تدارک دیده می شود. پس مقابله با پژاک برای سپاه پاسداران به مثابه ی مانوری نظامی است. البته در این مانور دشمن دیگر فرضی تلقی نمی شود. همچنین ایجاد میدان مانور سپاهیان در داخل هیئت حاکمه ی ایران، که گویا آنها هستند از مرزهای ایران در مقابل تهدید گروه های مختلف و دشمنان (آمریکا)و ارزش های انقلاب اسلامی محافظت می کنند، و هر چه بیشتر به حاشیه راندن ارتش ایران، از اهداف دیگری است که در مواجهه با پژاک تأثیرگذار می باشد.
سکوت آمریکا نیز نشان از این دارد که به نوعی از وجود ناآرامی در مرزهای ایران می خواهد بهره برداری کند. ادعاهای دولت ایران مبنی بر حمایت آمریکا از پژاک شاید هم بی پایه و اساس نیست. حتی عثمان اوجالان نیز چند سال پیش از مذاکراتی که میان آمریکایی ها و پژاک صورت گرفته بود پرده برداشت، اما او گفته بود این مذاکرات به نتیجه ای نرسیده است. به هر حال آمریکا و ایران بعنوان دو دولت متخاصم از هر راهی در جهت فشار وارد آوردن بر یکدیگر استفاده می کنند.
کشور ترکیه هم که همیشه از کشمکش میان گروه های مختلف، همچون حزب اسلامی میانه روی حاکم، ناسیونالیست های رادیکال، ارتشی هاو حتی کردها که اکنون اقلیتی نسبتا بزرگ را در پارلمان تشکیل می دهند،رنج می برد در مواقع فوران این تضادها سعی می شود افکار عمومی و جریان های درگیر را به بیرون از مرزهای این کشور و مسئله ای که مربوط به منافع عمومی همه ی این گروه هاست جلب کنند. و به این ترتیب خیلی از مسائل حاد ترکیه تحت پوشش مسائل حاشیه ای قرار می گیرد. برای مثال مسئله ی کردها در پارلمان ترکیه قابل حل است نه در کوه های قندیل، همچنانکه در جریان حمله ی ارتش ترکیه به مواضع پ.ک.ک نیز یکی از اعضای پارلمان ترکیه از فراکسیون کردها آنرا مطرح نمود. اگر دولت ترکیه می خواهد مسئله ی پ.ک.ک را حل و فصل کند و به این مشکل خاتمه دهد، بایستی خواسته های کردها را به رسمیت بشناسد و عملا در راستای رفع تبعیضاتی که کردها ادعا می کنند با آن مواجه بوده اند، تلاش نماید.
در این میان موضع ضعیف حکومت اقلیم کردستان نیز جای تأمل دارد، با وجود اینکه حاکمیت ارضی و هوایی اقلیم کردستان مورد تعرض قرار گرفته و خسارات مالی و جانی زیادی متوجه مردم مرزنشین شده است، چنین موضعی حتی برای اهل رسانه ی این اقلیم نیز قابل قبول نبوده است. حکومت اقلیم از پژاک و پ.ک.ک خواسته منافع اقلیم کردستان را مدنظر قرار دهند و بهانه به کشورهای دیگر برای از به مخاطره انداختن دستاوردهای کردها در این منطقه ندهند و از ایران و ترکیه هم خواسته از چنین اقداماتی خودداری کنند. به معنایی دیگر نه پ.ک.ک و پژاک را تحت فشار قرار داده تا از این منطقه بعنوان پشت جبهه استفاده نکنند و نه دیپلماسی فعالی را بکار برده تا ایران و ترکیه را از این حملات باز دارد.
حتی شایعاتی مبنی بر وجود نوعی همکاری میان ایران، ترکیه و آمریکا جهت از میان برداشتن ترکیه گاها مطرح می شود. شاید همین چراغ سبز آمریکائیان به کشورهای همسایه ی اقلیم کردستان است که این حکومت را وادار به سکوت کرده است.
با همه ی این اوصاف مسئله ی درگیری های که میان پژاک ـ ایران و پ.ک.ک ـ ترکیه پیچیده تر از آنست که به سادگی به آن نگریست. این رویدادها بیشتر به قدرت نمایی و رقابت میان سرویس های جاسوسی کشورهای درگیر در این منازعه و کشورهای خارجی شبیه است، تا برخورد با گروهی مسلح.

…
پێشمه‌رگه‌کان