انتخابات پارلمان اروپا زیر سایەى بحران اوکراین، ع ـ شریف زادە

روز ٢٢ تا ٢٥ ماە مەى ٢٠١٤ میلادى دور هشتم انتخابات پارلمانى در اروپا بر گزار میشود در این انتخابات ١٦٠ حزب سیاسى در ٢٨ کشور دمکرات

جهت کسب ٧٥١ کرسى پارلمان با همدیگر بە رقابت مى پردازند پارلمان اروپا بزگترین پارلمان دمکراتیک دنیاست بە همین دلیل ارزش و اعتبار آن تنها بە جغرافیاى اروپا محدود نمى شود انتخابات پارلمان اروپا هر پنج سال یکبار در حوزە کشورهاى عضو اتحادیە بر گزار میشود دوراول پارلمان در سال ١٩٧٩ برگزار شد آن زمان اتحادیە اروپا هنوز ٩ عضو داشت. حق تنظیم بودجە کشورهاى عضو اتحادیە و تصویب قوانین هماهمنگ با قوانین اعضاى آن  ، در رأس وظایف پارلمان اروپا میباشند.

علاقە و رغبت مردم براى مشارکت در انتخابات پارلمان  اروپا مرتب در حال کاهش است در دور سوم پارلمان ( ١٩٨٩ ) میزان مشارکت مردم ٪٦٢ بودە کە این میزان در دور هفتم ( ٢٠٠٩ ) بە ٪ ٤٣ تقلیل یافتەاست پیشگوئیها از آن حکایت دارند کە در انتخابات پیشرو درصد مشارکت مردم بە زیر ٪٤٠ هم برسد رشد ملى گرایی ( در درون کشورها ) و عدم موفقیت اتحادیە اروپا در پیشبرد پروژەهاى سیاسى اش ، از جملە دلایل بى میلى مردم بە مشارکت در انتخابات پارلمان اروپا میباشند بنا بە آخرین نظر سنجیها ٪٥٧ جوانان زیر ١٩ سال تمایل دارند در انتخابات پارلمان اروپا شرکت کنند احزاب چپ و احزاب ناتوریست را هم بعنوان فاوریتو خود ، دست نشان کردەاند.

 کشور آلمان از موسسین مهم اتحادیە اروپاست با ٩٩ نمایندە بیشترین کرسى را در پارلمان دارد هیچ کشورى دیگرى بە اندازە کشور آلمان از پروژەهاى سیاسـى و اقتـصادى جامعە اروپا منتفع نشدەاست با این وجود علاقە مردم در آلمان بە مـشارکت در انتخابات پارلمان اروپا فقط  ٪٤٢ است کە در قیـاس با میانگین انتخابات مجلـس نمایندگان این کـشور ( ٪٧٦ ) بسیار ناچیز است.

منهاى مباحث مربوط بە بحران اوکراین ، بیکارى ، مهاجرت ، شنود دزدکى دستگاهاى جاسوسى امریکا در اروپا ، محیط زیست و شعارهاى عدالت خواهانە اقتصادى از جملە تمهاى رقابتى انتخاباتى این دور پارلمان اروپا مى باشند بر خلاف دورهاى گذشتە مسالە گسترش وسعت اتحادیە اروپا ، اینبار مطرح نبود در مقابل عمیقتر کردن روابط اعضاى اتحادیە با همدیگر تا حدودى رکلام  تبلیغاتى احزاب لیبرال دمکرات و دمکرات مسیحیها را در بر میگرفت.

مناظرەهاى انتخاباتى نامزدها ، تحت الشعاع بحران اوکراین برگزار می شوند از چپ ها گرفتە تا  نیروهاى راست ، از سوسیال دمکرات ها گرفتە تا احزاب دیگر … نتوانستن از وارد شدن بە مباحث بحران اوکراین پرهیز کنند.

اساسا بحران اوکراین را اتحادیە اروپا بە وجود آورد این بحران زمانى آغاز گردید کە در ماە نوامبر ٢٠١٣ رئیس جمهور اوکراین ویکتور یانکوویچ از امضاء قرارداد تجارى با اتحادیە اروپا سر باز زد بدنبال آن شمارى از هواخواهان نزدیکى با اروپا در اعتراض بە عدم امضاء قرارداد از سوى رئیس جمهور وقت بە مدت چندین روز در میدان استقلال شهر کیو تظاهرات کردن این تظاهرات با ترغیب و تشویق کشورهاى اروپایی بە ویژە آلمان ، فرانسە و لهستان روبەرو شد بدین سان شعلە بحران توسط کشورهاى عضو اتحادیە اروپا شعلەور شد فرار ناگهانى یانوکوویچ رئیس جمهور اوکراین بە روسیە ، اوضاع را بصورت سریع و رادیکال دگرگون و تا حدودى زیادى همە را هم غافلگیر کرد.

واقعیت امر آن است کە اکثریت قاطع مردم اوکراین بە ویژە در بخشهاى شرقى و جنوبى کشور همسوى با روسیە را بر نزدیکى با اروپا ترجیح میدهند علاقە مردم اوکراین بە روسیە تنها ناشى از دلبستگى و همبستگى هاى نیست کە در طول دهها سال گذشتە جوش خوردە ، بلکە بخشى زیادى از مردم اوکراین آیندە خود را با روسیە بهتر ارزیابى میکنند هنگامیکە نگارندە این سطور از همکار اوکراینى ام پرسیدم ” چگونە است شما کە از غرب اوکراین آمدەاى هواخواە روسیە هستى ؟ ” پاسخ داد ” مگر احمق باشم بازنشستگى در سن ٦٧ سالگى در اروپا را بر بازنشستگى در سن ٥٣ سالگى در روسیە  ترجیح دهم “.

هواخواهان نزدیکى با اروپا را در اوکراین قشرى روشنفکر و سیاستمدار تشکیل میدهند کە در قیاس با هواداران نزدیکى با روسیە بسیار ناچیزند اروپائیها خود بە این نکتە واقفند.

در تاریخ ١٦ ماە مارس ٢٠١٤ میلادى طى رفراندومى منطقە کریمە از اوکراین جدا و ضمیمە خاک روسیە شد دو ماە بعد در تاریخ ١١ ماە مە ٢٠١٤ طى رفراندوم دیگرى بخش شرقى این کشور عملا از کنترل دولت مرکزى خارج شدەاست ( خودگردانى یا استقلال ) بنا بە گزارش هاى واصلە از اوکراین درصد شرکت مردم در دو رفراندوم یاد شدە بیش از ٪٧٠ بودە و شمار رأى هاى کە بە جداى یا استقلال از اوکراین دادە شدە ، بالاى٪٩٠ بودەاست منطقا نمیتوان با صداى ٪٧٠ مردم شوخى کرد بدین صورت پارلمان آیندە اروپا عملا در مقابل عملى انجام شدەاى قرار گرفتە کە تن دادن بە آن یک اشتباە و در مقابل آن ایستادن دو بار اشتباە است.

فدرالیزم بر اساس حکومتهاى منطقە اى یا تجزیە بخشهاى دیگر از اوکراین ، دو آلترناتیو ممکن بحران جارى در این کشور میباشند آنچە مشخص است این است کە غرب ( اروپا و امریکا ) توان هدایت و کنترل بحران جارى را ندارند بنظر میرسد توان روسیە بە مراتب بیشتر باشد.

 بحران اوکراین برنامە از پیش طراحى شدە روسیە نبود ، اما از سفر پوتین در روز نهم ماە مەى بە کریمە على رغم تهدیدهاى غرب میتوان این استنباط را داشت کە بحران موجود در چار چوب استراتژى جدید روسیە بودە و بحران اوکراین سر آغاز آن میباشد.

از توسعە طلبى اولترا ناسیونالیستهاى روسیە بە رهبرى پوتین تردیدى نیست ، اما تردید است کە با وجود جو بى اعتمادى بین اروپا و امریکا بتوان از سوژە بحران در اوکراین جلو زیادەرویهاى روسیە را گرفت اگر غرب ( اروپا و امریکا ) در سال ١٩٩٤ با لجاجت کشوراوکراین را خلع سلاح اتمى نمیکردن بە سخن دیگر اگر غرب ( اروپا و امریکا ) در سال ٢٠٠٨ با قاطعیت جلو دخالت نظامى روسیە را در گرجستان گرفتە بود ، محتملا امروز مشکلەاى بە نام بحران اوکراین وجود خارجى نمیداشت با این منطق میتوان بە این نتیجە رسید کە اگر غرب ( اروپا و امریکا ) امروز در اوکراین نتوانند جلو گستاخى گرى روسیە را بگیرد ، بعید نیست کە فردا شاهد انضمام بخشهاى از کشور مولداوى ( تراسن و نیستریا ) بە خاک روسیە باشیم زیرا شرایط مولداوى شباهتهاى زیادى بە کریمە در اوکراین دارند.

همزمان با انتخابات پارلمانى اروپا ، در اوکراین هم انتخابات ریاست جمهورى برگزار مى شود ، اگر روسیە موفق شود نتیجە انتخابات را بە نفع خود یا اختلالى در برگزارى آن بە وجود بیاورد ، روابط غرب با روسیە وارد فاز جدیدى خواهد شد نامزدها در مناظرەهاى انتخاباتى روى این نکتە بسیار تأکید دارند.

بحران اوکراین چە منجر بە مدلى دیگرى از جنگ سرد شود ( آنگونە کە بعضى از تحلیگران غربى میگویند ) و یا در راستاى تداوم انقلاب نارنجى ٢٠٠٤ باشد ( آنطور کە سیاستمداران اوکراینى آن را تعریف می کنند ) ، مشخص است کە نە می توان آن را  بە نقطە شروعش برگرداند و نە راەحلى جهت خاتمە آن حدالاقل در کوتاە مدت متصور است.

بحران جارى در اوکراین و عدم توانایی اتحادیە اروپا بە اتخاذ موضع واحد در قبال روسیە نشان از اختلاف در صفوف کشورهاى مهم اتحادیە اروپا دارد بعضى از کشورهاى عضو اتحادیە همچون المان و کشورهاى اسکاندیناوى از تیرە شدن روابط با روسیە بیم دارند شمارى از اعضاى دیگر همانند اسپانیا و ایتالیا بدیل مشکلات مالى از بایکوتهاى اقتصادى شدید علیە روسیە استقبال نمیکنند در این میان کشورهاى فرانسە و لهستان در قیاس با کشورهاى دیگر مواضع شفافتر و قاطعترى علیە روسیە داشتند روى هم رفتە بحران موجود در اوکراین تشدت و اختلافات جامعە اروپا را تشدید خواهد کرد.

انتخابات پارلمانى در اروپا در مقطعى از زمان برگزار میشود کە دامنە بحران اوکراین مرتب در حال افزایش است اروپائیها از نظر اخلاقى موظف بە خاتمە دادن بە این بحران هستن و از سوى دیگر تداوم بحران موجود در راستاى منافع سیاسى و اقتصادى جامعە اروپا مثبت ارزیابى نمیشود.

بحران اوکراین براى اتحادیە اروپا جدى است نگرانیهاى زیادى را درست کردەاست حتى شمارى از سیاستمداران اروپاى همچون هلموت شمیت صدراعظم ٩٢ سالە آلمان این بحران را با پیش زمینە هاى جنگ اول و دوم جهانى قابل مقایسە میداند.

نمایندەگان احزاب سیاسى در پارلمان اروپا  در هشت فراکسیون گرد هم میایند فراکسیون احزاب دمکرات مسیحى با ٢٧٤ نمایندە بزگترین فراکسیون میباشد انتظار میرود آرایش فراکسیونها در پارلمان آیندە اروپا  بە واسطە بحران اوکراین و روسیە دگرگون شود فراکسیونهاى راست ( لیبرال دمکرات و دمکرات مسیحیها ) ، بە هم نزدیکتر و فاصلە نیروهاى چپ ( سوسیال دمکراتها ، سبزها و احزاب کمونیست و سوسیالیست ) کمتر شود.

فراکسیون چپ منهاى سوسیال دمکرات و سبزها  با ٣٥ عضو دومین فراکسیون کوچک پارلمان اروپا میباشد سالهاست کە مرزهاى ایدولوژى چپ و راست در اروپا مخدوش شدەاند اینبار از پوستر و شعارهاى تبلیغاتى چنان پیداست کە نیروهاى چپ تصمیم گرفتەباشند خط ممیزەاى با چپهاى محافظەکار و نیروهاى راست بکشند چاپ و پخش پوستر ارنستو چکوارا انقلابى مشهور امریکاى لاتین بر روى پلاکارتهاى تبلیغاتى حزب چپ آلمان و درج گفتە مشهور کارل مارکس ” انقلابها لوکوموتیو تاریخند ” روى پوسترهاى حزب سوسیالیست انقلابى ( م.ل.پ.د ) از این دگرگونى دلالت دارند.

پیش بینى مى شود کە بحراین اوکراین در نهایت بە نفع نیروهاى چپ تمام شود زیرا نیروهاى چپ بیش از سایرین حرف براى گفتن دارند.

 

ع ـ شریف زادە ـ ١٩ ماە مە ٢٠١٤ میلادى ـ آلمان