دە دلیل براى استقلال کوردستان عراق، عمر ـ شریف زادە

همە چیز سریع گذشت ، داعش سریع آمد ، دولت عراق سریع عقب نشینى کرد ، کوردها سریع مناطق کورد نشین را آزاد کردن ، تز استقلال کوردستان هم سریع مطرح شد.

 داعش از نظر دینى بنیادگرا و از نظر مذهبى فرقەگراست متعلق بە خانوادە بوک و حرام در نیجریە ، شباب در سودان و کنیا ، طالبان در افغانستان ، حماس در فلسطین و شبکە القاعیدە میباشد کە با هر نوع اندیشە آزادى و انسانى در ستیز است هر نوع جنایت و تجاوزى را بسیار سادە بە نام دین و مذهب توجیە میکند.

ظهور و صعود دولت اسلامى عراق و شام ( داعش ) بحرانهاى مزمن خاورمیانە را گستردەتر ، عمیقتر و بە تبع آن راە حل ها را هم پیچیدەتر کرد بە عبارت دیگر داعش بسیارى از مشکلات بزرگ و کوچک ، جدید و قدیمى خاورمیانە بە ویژە عراق  را بە هم وصل کرد.

شکست یا پیروزى داعش حدالاقل در کوتاە مدت متصور نیست همانگونە هیجدە کشور مقتدر جهان نتوانستند طالبان را در افغانستان بە زانو در بیاورند بسیار بعید بنظر میرسد کە دولت عراق هم بتواند داعش را شکست دهد جنگ با داعش فرسایشى و زمان بر خواهد بود.

در فاصلە زمان کم مسئلە استقلال کوردستان عراق در رأس اخبار منطقە و بخشا جهان قرار گرفت عده اى را امیدوار و شمارى را هم نگران کرد داعش جهش گونە روند استقلال کوردستان عراق را تسریع و یک مرحلە بە جلو انداخت کوردها در عراق روزها ، هفتە ها و ماههاى حساس و پر تنشى را تجربە میکنند.

ضرورت تشکیل یک دولت کوردى غیر قابل انکار است بە نظر راقم سطور یک دولت کوردى ضرورتش براى کوردها حتى از نان شب هم بیشتر است تنها یک دولت کوردى میتواند جلو تکرار قتل عامها ، انفالها ، تبعیدها ،  بمبهاى شیمایی … را بگیرد از جانب دیگر در عصر گلوبالیزم اگر کوردها حدالاقل یک دولت ملى خود را نداشتە باشند ، هویت ملى خود را از دست خواهند داد و در دنیاى گلوبال حل خواهند شد.

بحث در مورد  استقلال کوردستان و تشکیل یک دولت کوردى دیگر یک آرزوى شاعرانە نیست و نباید آن را فقط در لابلاى شعر شاعرانى همچون هیمن ، شیرکو بیکس … جستجو کرد بلکە واقعیتى ملموس و طرحى تدوین شدە اى روى میز تصمیم گیرندگان سیاسى کورد قرار دارد.

استقلال کوردستان ارتباط دیالکتیک و منطقى با تغییر ژئوپلوتیک خاورمیانە دارد خاورمیانە امروزى یکصد سال پیش روى لایە هاى پوسیدە امپراتورى عثمانى توسط فرانسە و انگلستان بنا نهادە شدە کە از خیلى جهات با سبک معمارى سیاسى امروزى مطابقت ندارد یک قرن گذشتە است از هر لحاظ تغییرات بنیادى در منطقە بە وقوع پیوستەاند کە دگرگونى بنیادى ژئوپلوتیک مى طلبند بدون تغییرات ژئوپلوتیک نە بحرانها خاتمە مى یابند و نە ثبات سیاسى قابل تصور است.

در آغاز دهە نود میلادى موج انقلابات سیاسى ( دمکراسى خواهى ) بخش بزرگى از اروپا را فراگرفت اتحاد دو آلمان ، جداى چک و سلواکى از همدیگر  و تجزیە منطقە بالکان ( یوگسلاوى ) تغییرات سیاسى را میسر و پیروزى دمکراسى را تضمین کرد یقینا بدون تغییرات یاد شدە روند دمکراسى خواهى در اروپا دچار وقفە میشد وقتى در اروپا با تمام حساسیتهاى کە دارد تغییر ژئوپلوتیک ممکن است دلیلى وجود ندارد کە در خاورمیانە نتوان جغرافیاى سیاسى را تغییر داد.

با ینکە داعش بحرانهاى خاورمیانە را تشدید و جدى تر کرد اما مشکل بتوان گفت کە این بحرانها براى تغییرات ژئوپلوتیک منطقە نفت خیز خاورمیانە کافى باشند تغییرات ژئوپلوتیک در یکى از دو حالت زیر ممکن حتى اجتناب ناپذیر خواهند بود.

حالت اول 

 .I.            داعش رسما دولت اسلامى عراق و شام را اعلام کند و همانند دولت طالبان در افغانستان (١٩٩٦ـ٢٠٠١) از جانب شمارى از کشورها حمایت و بە رسمیت شناختە شود  .

II.            داعش یا نیروى امریکا ستیزى دیگرى بر عربستان سعودى چیرە شود و آن را در کنترل خود گیرد.

.III.            داعش شهرهاى نجف ، سامرە ، کربلا … را تسخیر و اماکن مقدسە شیعى را ویران نمائید در اینصور جنگ سنى و شیعى  رسما و عملا شروع خواهد شد  تنها تغییر ژئوپلوتیک خاورمیانە میتواند پایانى براى آن باشد.

IV.            طالبان و القاعدە بتوانند بر پاکستان مسلط و بە اسلحە اتمى دسترسى پیدا کنند.

حالت دوم

 نسخە دوم قرار داد سایکس پیکو کە در سال ١٩٢٠ بستە شد ، ملغا و بە جاى آن نسخە اول قرارداد کە در سال ١٩١٦ نوشتە شدە مبناى خط کشیهاى سیاسى خاورمیانە قرار گیرد در نسخە اول بە جاى دو دولت لبنان و سوریە یک دولت و بە جاى دو دولت اردن و فلسطین یک دولت نوشتە شدە همچنین در این نسخە براى کورد هاى این دیار تشکیل یک دولت مستقل در نظر گرفتە شدەاست یا اینکە اساسا قرارداد سایکس پیکو بطور کلى ملغا و از نو جغرافیاى سیاسى خاورمیانە طبق قراردادهاى امروزى تعیین شود کە در آن دو دولت فلسطینى و کوردى بە لیست کشورهاى خاورمیانە اضافە شوند.

دە دلیل براى استقلال کوردستان عراق

1.      اکثریت قریب بە اتفاق مردم کورد در عراق از تز استقلال کوردستان حمایت مى کنند در سال ٢٠٠٥ در یک نظرسنجى غیرە رسمى بیش از ٪٩٥ بە استقلال کورستان رأى دادند.

2.      تجربە حکومت دارى بیست سالە کوردها در عراق موفقیت آمیز بودە آنها ثابت کردند کە شایستە دولت مستقل خود هستند در منطقە تشنج زدایی و در عرضە بین المللى هماهنگ با نظم نوین جهانى حرکت کردند.

3.      آقاى مسعود بارزانى شانس بزرگى براى دولت مستقل کورد است او نە تنها شناختە شدەترین رهبر و دیپلومات کنونى کورد محسوب میشود بلکە اعتبار بین المللى وى حتى از شمار زیادى از رهبران کشورهاى منطقە هم بیشتر است با شمار زیادى از رهبران طراز اول دنیا از امریکا گرفتە تا اروپا و از خاورمیانە گرفتە تا روسیە و شرق آسیا گفتگو و مذاکرە داشتە است ، در جامعە کورد با نفوذترین و با اعتبارترین رهبر سیاسى و ملى کورد محسوب مى شود ، رئیس بزرگترین حزب سیاسى کورد ( پارت دمکرات کوردستان ) است ، شاید ثروتمندترین فرد در جامعە کورد هم باشد او از نظر بینش سیاسى لیبرال دمکرات است کە در بعد بین المللى مقبولیت زیاد دارد.

4.      در دو دهە اخیر در کوردستان عراق شمارى دیپلمات کورد پرورش یافتە کە توان آن را دارند با مسائیل پئچیدە سیاسى بە مقابلە بر خیزند و براى فرداى دولت کورد شایستگى دولتدارى را دارند.

5.      حدالاقل در یکصد سال گذشتە اولین بار است کە غالب مناطق کوردنشین از زیر سلطە حکومت مرکزى خارج و تحت حاکمیت کورد ادارە مى شوند.

6.      اوضاع اقتصادى و نظامى کورد از هر زمانى دیگرى بهتر است شمارنیروهاى نظامى کورد بالغ بر یکصد هزار نفر تخمین زدە مى شوند با اسلحەهاى مدرن امروزى مجهز میباشند و توان دفاع از خاک کوردستان و مقابلە با تهاجمات احتمالى دشمنان را از خود دارند.

7.      از نظر منطقەاى اولین بار است کە از مجموع چهار دولت حاکم بر کوردستان حدالاقل دو تا آز آنها ( عراق و سوریە ) در اوج ضعف قرار دارند و توان مقابلە با کورد را ندارند باز هم براى اولین بار از تاریخ کورد است کە یکى از دولتهاى حاکم بر کوردستان ( ترکیە ) با تشکیل دولت کوردى کنار آمدە و نسبت بە استقلال کوردستان حساسیت ندارد دشمن دیگر کورد ( رژیم اسلامى ایران ) در عرضە بین المللى و منطقەاى تحت فشارهاى گوناوگون قرار دارد در نتیجە نمى تواند مانع جدى سر راە استقلال کوردستان محسوب شود ( اتفاقا از زاویەاى میتوان گفت کە مخالفت رژیم اسلامى ایران با تز استقلال کوردستان بە سود ملت کورد تمام خواهد شد ).

8.      کشورهاى عربى استقلال کوردستان و تجزیە عراق را بر دولت شیعى حاکم بر بغداد ترجیح مى دهند از سوى دیگر بحرانهاى متفاوت دامن کشورهاى عربى را فرا گرفتە است در نتیجە پیش بینى مى شود با تشکیل دولت کورد کنار بیایند همانگونە با اسرائیل هم کنار آمدند بە سخن دیگر اگر هم موافق استقلال کوردستان نباشند ، مخالف پاسیوى خواهند بود.

9.      در بعد  بین المللى اگر چە کوردها دوست و حامى بلفعلى ندارند اما دشمن بلفعلى هم ندارند تصور مى شود هیچ کشور خارجى ( منهاى رژیم اسلامى ایران )  با تشکیل دولت کوردى بە مقابلە بر نخیزد عملکرد درست یا نادردست داخلى دولت کورد است کە عکس العملهاى بین المللى تعیین میکنند.

10.  تشکیل دولت کوردى اگر از یک سو بە مفهوم بر آورد شدن آرزوى دیرینە نسلهاى گذشتە است از دگر سو تضمین زندگى بهترى براى نسلهاى ایندە خواهد بود در نتیجە ارزش آن را دارد کە کوردها براى تحقق پذیریش هر ریسکى را تحمل  و وارد هر بازى سیاسى شوند.

دو چالش ( مانع ) اصلى استقلال کوردستان

با وجود تمام زمینەهاى مناسب  دو چالش و مانع عمدە موفقیت استقلال کوردستان عراق را تهدید  و ضریب شانش پیروزى آن را تقلیل مى دهند.

a.      عدم وجود یک اتحاد مستحکم کە بتواند اکثریت نیروى مادى و معنوى کورد را نسبت بە استقلال کوردستان پایبند ومتعهد کند اولین و مهمترین چالش پیشروى تشکیل دولت کوردى است اتحاد کنونى در جامعە کورد شکنندەاست بیم آن میرود در شرایط حساس و سخت تشتت و بحران در جامعە کورد بە وجود آید.

b.      توهم و عدم اعتماد بنفس از جملە فاکتورهاى منفى هستند کە تاریخا زمینەها و فرصتهاى تشکیل دولت مستقل کوردى را بە هدر دادەاند همین الان هم هر دو فاکتور منفى را میتوان روزانە از رفتار رهبران و تصمیم گیرندگان سیاسى کورد بە وضوح مشاهدە کرد.

با توجە بە این ذهنیت است کە هنوز چند صباحى از مطرح شدن تز استقلال کوردستان نگذشتە بود اتحاد نانوشتە اى ( مثلث شومى ) از جمهورى اسلامى ایران ، پارت کارگران کوردستان و اتحادیە میهنى کوردستان در تقابل با تشکیل دولت کوردى بە بهانە اینکە شرایط استقلال کوردستان آمادە نیست و جنگ با داعش اولویت دارد ، بە وجود آمد در نتیجە فعالیتهاى استقلا طلبانە آقاى مسعود بارزانى را با مشکلات جدى مواجهە کردە است.

پیش بینى مى شود با وجود تمام چالشها و مشکلات ، پارلمان کوردستان تز استقلال کوردستان را بە رفراندوم بگذارد و ملت کورد هم با اکثریت قاطع بە آن رأى مثبت دهند اما بسیار بعید بنظر میرسد کە مسعود بارزانى بتواند بر مشکلات موجود غلبە کند و مسئلە تشکیل دولت کورد ى را بە مرحلە عمل برساند.

در صورتیکە تز استقلال کوردستان عملى نشود ( احتمال زیاد دارد ) و ملت کورد شرایط مناسب کنونى را از دست بدهد کوردها میتوانند با اقتدار بیشترى گزینە فدالیزم باز ( سە اقلیمى کردن عراق ) را پیش ببرند در معادلات فرداى عراق از موقعیت بهتر و بیشترى برخوردار شوند.

 

ع ـ شریف زادە ـ ٢٢ ى ژوئیە ى ٢٠١٤ ـ آلمان