بیست و پێنج ساڵ پێس ئێستا . به‌شی سێیه‌م . مەنسوور ئیراندووست

…… ئه‌و ماوه‌یه‌ که‌ له‌ ده‌ورو به‌ری هاوار بووم چەندکه‌سێک له‌ پێشمه‌رگه‌ به‌ته‌مه‌ن و که‌م ئه‌ندامه‌ دابراوه‌کانم بینی،به‌بینینی من و هه‌والی ده‌رباز بوونی هێزی پێشمه‌رگه‌ به‌ سلامه‌ت فرمێسکی شادی به‌ چاویاندا ده‌هاته‌ خوار و هیوادار بوون که‌ من یارمه‌تی ده‌ریان بم بۆ ده‌رباز بوون.

به‌داخه‌وه‌ شه‌رایەتێکی یه‌کجار سه‌خت و پر ته‌نگ و چه‌ڵه‌مه‌ی وه‌ها خولقابوو که‌ نه‌ده‌کرا پیشبینی و به‌رنامه‌ بۆ یه‌ک کاتژمێری داهاتووت دیاری کردبایە، له‌لا‌یه‌کی تریشه‌وه‌ ئێمه‌ خۆمان سپاردبوو به‌ چاره‌نووسی نادیار، هه‌ر بۆیه‌ ئاسان نه‌بوو که‌ به‌لێنی ئه‌وه‌یان پێبده‌م له‌ کات و ساتێکی دیاری کراو و مه‌سیرێکی دیاری کراو هه‌وڵی خۆ ده‌رباز کردن ده‌ده‌ین.

بۆم باسکردن ،هاورێیان بۆخۆتان ئاگاداری وه‌زعی ناوچه‌که‌ن، که‌ سمان نازانین تاوێکی تر چیمان به‌سه‌ر دێت، مه‌سیری ده‌رباز بوون نادیاره‌ و له‌ وانه‌یه‌ ناچار بین بگه‌رێینه‌وه‌ ئه‌ودیو سنوور، که‌ ئه‌مه‌ش نه‌گونجاو و پر کاره‌ساته‌ و پێویستی به‌ هێزی جه‌سته‌یی تایبه‌تی هه‌یه‌ که‌ ئه‌مه‌ بۆ ئێوه‌ی که‌م ئه‌ندام و به‌ ته‌مه‌ن نه‌گونجاوه‌. هه‌ر چۆنێک بوو به‌ دڵی شکاو و چاوی به‌ گریانه‌وه‌ له‌ یه‌ک جیابووینه‌وه‌. ئه‌وه‌ی که‌ به‌و بێده‌سه‌ڵاتیه‌ ئه‌و هاورێیانه‌م به‌ جێهێشت و به‌ چاره‌نووسی نادیارم سپاردن به‌رده‌وام خۆم سه‌ر کۆنه ده‌که‌م،ئێستاش به‌ره‌نیسک و فرمێسک و لاڵه‌ و داوای عه‌بدولی که‌م ئه‌ندام و کاک قادری وله‌دبه‌گیم له‌ بیره (کاک قادر دواتر که‌وته‌ داوی هێزه‌کانی ئێران وپاش ئازار و ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کی زۆر به‌ داخه‌وه‌ ئیعدام کرا و عه‌بدولیش به‌ دوو چێوشه‌قه‌ی بنباڵیه‌وه‌ بۆماوه‌یه‌ک که‌وته‌ به‌ر ئازار و ئه‌شکه‌نجه‌ و هه‌رچۆنێک بوو دوای ساڵێک خۆی گه‌یانده‌وه‌ بنکه‌کانی حدکا وئێستا له‌ ئه‌وروپا ده‌ژیت).هه‌ر وه‌ها له‌ رێگای دۆستێکی نێو ی ن ک ئاگاداری کاره‌ساته‌که‌ی گوردانی شوان کرام و ته‌نانه‌ت ئه‌و هاورێیه‌ وتی کۆمه‌ڵه‌ له‌و رووداوه‌ دا ته‌نها کچێکیان به‌ برینداری ده‌رباز بووه‌ وئێستا له‌و دیوه‌ی ته‌نیشتمانه‌.

ئه‌و ده‌مه‌ی که‌ له‌ عه‌بابه‌یڵی کۆ ببووینه‌وه‌ دوو که‌م ئه‌ندامی بێ لاق و کۆمه‌ڵێک ژن و منداڵ و به‌ ته‌مه‌ن  به‌ نیازی رێگا چاره‌ی خۆده‌رباز بووندا ده‌گه‌راین.ده‌مێک بوو له‌و ناوه‌ ده‌سووراینه‌وه‌ و خۆفرۆشانی خۆماڵی که‌ زانیبوویان ئێمه‌ له‌و ناوه‌ ماوینه‌ته‌وه‌ به‌رده‌وام به‌ دوای زانیاری وه‌ده‌سخستن و شوێن پێ هه‌ڵگرتنی ئێمه‌وه‌ بوون .

ئه‌مانه‌ کۆمه‌لێک خۆفرۆشی ره‌نگاو ره‌نگ بوون، به‌شێکیا‌ن سه‌رده‌مێک جاشی عێراق بوون له‌ هه‌ڵه‌بجه‌ و به‌شێک جاشه‌کانی پاوه‌ و جوانڕۆ وبه‌شێک تیمه‌ ئیتلاعاتە عه‌مه‌لیاتیه‌کان بوون که‌ ئه‌مانه‌ش به‌ گشتی شاره‌زای ناوچه‌که‌ بوون و هندێکیشیان پێشمه‌رگه‌ی به‌زیو و ته‌سلیمی بوون، به‌شی سه‌ره‌کی و مه‌ترسیدار هیندێک به‌ ناو کادر و پێشمه‌رگه‌ی خۆفرۆشی نێو ته‌شکیلاتی ئاشکرای حدکا بوون وله‌و کاره‌ساته‌دا رووی ره‌شیان ده‌رکه‌وت  و له‌ یه‌که‌م هه‌نگاو دا که‌وتنه‌ هاوکاری هێزه‌کانی ئێران .حه‌مه‌ی موزه‌فه‌ری و باقی نامداری و مه‌جیدیان مه‌ترسیدارترینیان بوون.ئێمه‌ش نیگه‌رانیمان له‌ سه‌رجه‌م ئه‌م خۆفرۆشانه‌ بوو، ده‌نا به‌سیجی و سه‌رباز و پاسدار ئێمه‌یان نه‌ده‌ناسی و ئه‌گه‌ریش تووشمان ده‌بوو به‌ تووشیانه‌وه‌ هه‌ر چۆنێک بوایە مه‌جالی خۆده‌رباز کردن هه‌بوو .

چه‌ند رؤژێک له‌ عه‌بابه‌یلێ وله‌ بن پاڵی بنکه‌ی سه‌ره‌کی قه‌رارگای ره‌مه‌زاندا ماینه‌وه‌ که‌ بۆ شوێنه‌ ونکێ جێگایه‌کی گونجاو بوو ، زۆربه‌ی ژه‌مه‌ خواردنیشمان له‌ چێشتخانه‌که‌ی قه‌رارگای ره‌مەزان وه‌ر ده‌گرت،هه‌روه‌ها ئه‌و ماوه‌یه‌ که‌ له‌وێ بووین بێجگه‌ له‌ کاک که‌ریم و کاک ئه‌نوه‌ر که‌س بۆی نه‌بوو به‌رۆژ و به‌ شه‌و له‌و ماڵه‌ ده‌رکه‌وێت ،ئه‌و دوو که‌سه‌ش تاریک و روونی به‌یانی بۆ وه‌ده‌س هێنانی زانیاری پێویست و جێ به‌جێ کردنی کۆمه‌ڵێک ئه‌رک ده‌ر ده‌که‌وتن و شه‌و دره‌نگانێک ده‌گه‌رانه‌وه‌ لامان. له‌ لایه‌کی تریشه‌وه‌ هه‌ر به‌ هۆی ئه‌وانه‌وه‌ و له‌ رێگای بێسیمه‌وه‌ ئاگامان له‌ جموجوڵی گوماناوی ده‌ورو به‌ری خۆمان بوو.کار و باری ئێمه‌ رۆژانه‌ ببووه‌ ئه‌وه‌ی که‌ له‌ پشت جامخانه‌ی دیوه‌که‌مانه‌وه‌ که‌ زاڵ بوو به‌ سه‌ر هه‌ڵه‌بجه‌ و شاره‌زوور دا به‌ جموجۆڵی هێزه‌کانی ئێران و رووداوه‌کا‌نی ئه‌و ناوه‌ خۆمان سه‌ر گه‌رم بکه‌ین. خاڵۆ برزۆش جارنا جارێک به‌زمه‌که‌ی کاک که‌مالی ده‌هێنایه‌وه‌ یاد و ده‌ی وت هه‌رچیمان به‌سه‌ر بێت تاوانی که‌مته‌رخه‌می که‌مال دشه‌یی یه‌، ده‌نا تا ساڵێکی تر لێره‌بین که‌س پێمان نازانێت،کاک که‌مالێش قوشقی ده‌بوو به‌ ناو له‌پی ده‌ستی ده‌یکێشا به‌ ناوچاوی خۆیدا و به‌ هه‌ورامی ده‌یوت بیه‌ بیه‌ په‌ی ئی شانسییه‌،شمه‌ بواچدێ ئانه‌ راسه‌ن، ئێمه‌ش بۆ خۆشتر کردنی به‌زمه‌که‌ لایه‌نگری خاڵۆ برزۆمان ده‌کرد و هه‌ر که‌سه‌و شتێکمان پێ زیاد ده‌کرد.به‌م جۆره‌ بۆ تاوێک خۆمان دوورده‌خسته‌وه‌ له‌ ترس و دله‌راوکێ‌ که‌ چوارده‌وری ته‌نیبووین.

رۆژێک ده‌نگی چه‌که‌ دژی هه‌واییه‌کان زیاتر سرنجی راکێشاین و به‌ کۆمه‌ڵ له‌ پشت شیشه‌وه‌ ناوچه‌که‌مان خسته‌ ژێر چاوه‌دێری (ئه‌و ده‌مه‌ هێزی ئه‌سمانی عێراق به‌شی هه‌ره‌ زۆری شاره‌ سنووریه‌کانی ئێرانی خستبووه‌ ژێر بومبارانێکی خه‌ستی هه‌وای و به‌شێک له‌ فرۆکه‌ شه‌رکه‌ره‌کانی عێراق له‌ گه‌رانه‌وه‌یاندا به‌لای نه‌وسوود و شاره‌زووردا ده‌گه‌رانه‌وه و له‌ رێگای ده‌ربه‌نه‌که‌ی ده‌ربه‌ندیخانه‌وه‌ خۆیان قوتارده‌کرد.ئه‌و رۆژه‌ شاری پاوه‌یان بومباران کردبوو. کۆمه‌ڵێک له‌ ئاواره‌ لێقه‌وماوه‌کانی رۆژهه‌ڵات له‌هه‌ڵه‌بجه‌ وه‌ك دیلی به‌ره‌ی شه‌ر له‌ یه‌کێک له‌ قوتابخانه‌کانی شاری پاوه‌ زیندانی کرابوون له‌ رۆژی مولاقات دا که‌وتنه‌ به‌ر هێرشی هه‌وای و کۆمه‌ڵێک ژن و منداڵ و زیندانی کوژران) فرۆکه‌یه‌کی شه‌ڕکه‌ری عێراق که‌وتبووه‌ به‌ر هێرشی هه‌مه‌لایه‌نه‌ی چه‌که‌ جۆر وا جۆره‌کانی هێزه‌کانی ئێران و پێکابوویان و له‌ نیزیک به‌نداوه‌که‌ی ده‌ربه‌ندیخان فرۆکه‌که‌ به‌ ئاسمانه‌وه‌ گڕی لێ به‌رز بوویه‌وه‌ و فڕۆکه‌وان به‌ چه‌تره‌وه‌ خۆی فڕێدایه‌ خوار،له‌ هه‌ر چوار لاوه‌ سپای پاسداران به‌ ماشینی توویووتا بازنه‌یی گه‌مارۆی ناوچه‌که‌یان دا و له‌گه‌ل هاتنه‌ خواره‌وه‌ی خه‌له‌بانه‌که‌ هه‌ڵقه‌ی گه‌مارۆکه‌ ته‌نگتر ده‌بوویه‌وه‌ .

له‌گه‌ل که‌وتنه‌ سه‌ر زه‌وی خه‌له‌بانه‌که‌ زیاتر له‌ 40 توویووتا بازنه‌یه‌کی چه‌ند میتریان لێ ته‌نییه‌وه‌ و ده‌سگیریان کرد( مه‌ودایه‌که‌ له‌ ئێمه‌وه‌ دوور نه‌بوو. به‌و حاڵه‌ش به‌ دووربین چاکترمان ده‌بینی). شه‌وانه‌ که‌ کاک ئه‌نوه‌ر و کاک که‌ریم ده‌گه‌رانه‌وه‌ لامان کۆمه‌ڵێک رووداو و کاره‌ساتی جه‌رگبریان بۆ ده‌گێراینه‌وه، به‌ تایبه‌ت تاڵان و چه‌پاو کردنی سه‌روه‌ت و سامانی خه‌ڵکی به‌ڵا لێدراوی هه‌ڵه‌بجه‌ له‌ لایه‌ن هێزه‌کانی ئێران و ته‌نانه‌ت هندێک که‌سی هه‌ڵ په‌ره‌ستی چه‌ک دار و بێچه‌کی هه‌ر دوو به‌ری سنوور. ئه‌وان ده‌یانگێرایه‌وه‌ ته‌نانه‌ت ره‌حم به‌ دار و بلووکی خانووه‌کان و تیر به‌رقه‌کانیش ناکرێت و رۆژانه‌ به‌ هۆی ده‌یان تره‌یلی جۆرواجۆره‌وه‌ ئاودیو ده‌کرێن ( کاتی خۆی عێراق له‌ کاتی داگیرکردنی شاره‌کانی قه‌سرشیرین و خوڕه‌مشار وشاره‌کانی دیکه‌ی ئێران به‌ ته‌واوی ئه‌و شارانه‌ی خاپوور کرد و ئه‌وه‌ی بۆیان راگوێزرا چه‌پاویان کرد و کۆماری ئیسلامیش له‌ داگیر کردنی هه‌ڵه‌بجه‌دا ئه‌م کرده‌وه‌ بێزراوه‌ی وه‌ک تۆڵه‌ کرده‌ پیشه‌ی خۆی.جیاوازی ئه‌و دوو تاڵانه‌ له‌وه‌دا بوو که‌ له‌ تاڵانی شاره‌کانی ئێراندا له‌ لایه‌ن عێراقیه‌کانه‌وه‌ کورده‌کان ده‌ورێکیان نه‌بوو، که‌ چی له‌ هه‌ڵه‌بجه‌ کوردیش که‌وته‌ تاڵانی ماڵی خۆی و وه‌ک دوژمنی داگیرکه‌ر ده‌ستیان نه‌ پاراست).

‌بۆ شوێن گۆرین و شوێنه‌ ونکێ ده‌بوو شوێنه‌که‌مان بگۆرین. له‌وه‌ زیاتر مانه‌وه‌ له‌وێ گونجاو نه‌بوو ،به‌ بێ ئه‌وه‌ی شوێنێکی گونجاو و دیاریکراومان هه‌بێ خۆمان سپارد به‌ قه‌زا و قه‌ده‌ر و شه‌و دره‌نگانێک به‌ تاک تاک له‌ ماڵ هاتینه‌ده‌ر و پاش یه‌ک کرتنه‌وه‌ به‌ره‌و خوار به‌ لای ده‌ستی راست دا ملی رێگامان گرت و سه‌رمان له‌ گونده‌ چۆڵه‌که‌ی جه‌وێڵه‌ (جه‌لیله‌ ) وه‌ ده‌ر چوو. شه‌وێکی به‌ سام و تاریکستانێکی سامناکتر  ئەوە بوو کە کۆمه‌ڵێک ئینسانی چاره‌نووس نادیار به‌ ریز به‌ره‌و داهاتووی تاریک به‌ ئه‌سپای هه‌نگاومان ده‌نا.بێده‌نگیه‌کی تۆقێنەر‌ به‌سه‌ر ناوچه‌که‌دازال بوو و هیچ ترووسکایی و رووناکیه‌ک به‌دی نه‌ده‌کرا.

بۆ به‌ده‌ست هێنانی خوارده‌مه‌نی هه‌رکه‌سه‌و لای خۆیه‌وه‌ که‌وتینه‌ گه‌ران به‌نێو ماڵه‌کاندا ( ئه‌م گونده‌ له‌ سه‌ر جادده‌ی هه‌ڵه‌بجه‌- عه‌نه‌ب هه‌ڵکه‌وتووه‌ و زۆرترین شیمیای به‌ری ئه‌م ده‌ورو به‌ره‌ که‌وتبوو.  بێجگه‌ له‌ ته‌ڵه‌فاتی گیانیی مرۆیی و ئاژه‌ڵ و په‌له‌وەره‌کان هه‌موو دار وده‌وه‌ن و گژ و گیایه‌کی ئه‌م ناوه‌ شوێنەواری شیمیایی پێوه‌ دیار بوو.)به‌بێ گوێدانه‌ مه‌ترسی ژاراوی بوون هیندێک نان وپێخۆرمان کۆ کرده‌وه. له‌و گه‌رانه‌ماندا یه‌کێک له‌ هاورێیان سه‌ری له‌ ماڵێکه‌وه‌ ده‌ر چوو بوو که‌ نان و پێخۆرێکی زۆری تێدا به‌ جێ مابوو ، بێجگه‌له‌مه‌ش بۆ خۆ حه‌شاردانی ئه‌وه‌نده‌ که‌سه‌ به‌ ته‌واوی گونجاو بوو.به‌ بێ دوو دڵی و را رایی بریاری مانه‌وه‌مان دا و پاش که‌مێک خۆمان گه‌یانده‌ شوێنی مه‌به‌ست .وادیار بوو ئه‌م ماڵه‌ چه‌ند رۆژ پێش کاره‌ساته‌که‌ خۆیان ئاماده‌ کردبوو بۆ رووداوێکی نه‌ خوازراو نان و پێخۆرێکی زۆریان پاشه‌که‌وت کردبوو و له‌ کاتی رووداوه‌که‌ دا به‌ ده‌ستی خالی ماڵیان به‌ جێهێشتبوو .نانێکی زۆر و چه‌ند قابله‌مه‌ ماستی ئه‌و ماڵه‌ خۆاردنی دوو رۆژی ئه‌و بیست و ئه‌وه‌نده‌ کاسه‌ بوو.
2013/04/06

درێژەی هەیە …..

تێبینی 1 / مه‌جیدیان به‌ناو پێسمه‌رگه‌ی به‌شی ئینتشارات بوو، و یه‌که‌م رۆژی رووداوه‌که‌ بوو به‌ ئیسکۆرت و بێسیمچیی یه‌کێک له‌ به‌رپرسانی ی ن ک که‌ ئه‌م به‌رپرسه‌ جارجارێک ده‌هاته‌لامان و تاراده‌یه‌کیش ئاگای له‌ شوێنی مانه‌وه‌مان بوو.
2 / که‌مال هانه‌گه‌رمه‌ڵه‌ی ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌ی که‌ کاتی خۆی خه‌یانه‌تی کردو بوو به‌ هۆی گیان له‌ ده‌ستدانی 7 پێشمه‌رگه‌ و دواتر له‌ لا‌یه‌ن پێشمه‌رگه‌وه‌ گیرا سه‌ره‌رای بریاری ئیعدام کردنی ،له‌ کاره‌ساتی هه‌له‌بجه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی گوماناوی ده‌رباز بوو. دواتر له‌ درێژه‌ی خۆفرۆشیه‌که‌یدا که‌وته‌ ده‌ست هێزه‌کانی عێراق و بۆ خۆده‌ربازکردن خۆی به‌ پێشمه‌رگه‌ی کۆمه‌ڵه‌ ده‌ناسێنێت و دوای ڕه‌وانه‌ی ئۆردووگای رۆمادیه‌ ده‌کرێت و پاشان کۆمه‌ڵه‌ هینایانه‌وه‌ بۆ مالومه‌ و دواتر ئیعدامیان کرد.
3/ ئه‌نوه‌ر ئه‌مینی(ده‌ره‌وه‌یانی) یه‌کێک له‌ به‌رپرسه‌ نیزامییە به‌ تواناکانی هێزی شاهۆ بوو که‌ له‌ کاتی رووداوه‌که‌ی هه‌له‌بجه‌ دا هاوژینه‌که‌ی بێ سه‌رە و شوێن بوو ،بۆ دۆزینه‌وه‌ی خێزانی زۆربه‌ی ته‌رمی کوژراوه‌کانی ئه‌مدیو ئه‌ودیو کردبوو.چەند جارێکیش له‌گه‌ڵ هێزه‌کانی ئێران تووشی گرفت هاتبوو کە به‌ ناچار ده‌ستی دابوویه‌ چه‌ک و خۆی ده‌رباز کردبوو ودواتر بێسه‌ر و شوێن کرا و خێزانیشی سه‌ری له‌ ئۆردووگای هه‌له‌بجه‌ییه‌که‌ن له‌ ئێران وه‌ده‌ر هێنا.