سرانجام بعداز سالها شک و تردید و انتظار در روز دوشنبە ٢٢ى ژوئیەى ٢٠١٣ در شهر صلاح الدین جلسە مقدماتى کنگرە ملى کورد تحت مدیریت رهبر اقلیم کوردستان آقاى مسعود بارزانى برگزار شد.
برگزارى کنگرە ملى کورد از یک سو ازملزومات زمان حال و از سوى دیگرپاسخى منطقى بە تاریخ است
کوردها در یکصد سال گذشتە بارها اقدام بە برپایی یک گردهمایی ملى کە در آن نخبگان و مبارزین هر چهار بخش کوردستان حضور داشتە باشند ، نمودند اما تاکنون موفقیت چندانى حاصل نداشتند.
دراولین نشست کار کنگرە یک کمیتە ٢١ نفرە بە منظور برنامەریزى و تدارکات کار کنگرە بر اساس جمعیت هر چهار بخش کوردستان تعیین گردید باید با افتخار اعتراف کرد کە از ترکیب اعضاى کمیتە ، عدالت و دمکراسى بە مفهوم واقعى مراعات شدە بود کە نشان از درایت مبتکرین کنگرە و شکوفایی رشد دمکراسى در جامعە کورد را دارد
مردم کورد آرزو و ایدەآلهاى زیادى را از کنگرە ملى خود دارند از جملە اینکە انتظار دارند کە کنگرە ملى بتواند بە تشتت و اختلافات سیاسى خاتمە و موجب اتحاد عمل سیاسى در درون جامعە کورد گردد. مردم کورد از کنگرە ملى این تبیین را دارند کە بتواند یک استراتژى ملى ـ سیاسى شفاف کە در نهایت بە تشکیل یک دولت ملى در جنوب کوردستان منتهى شود ، اتخاذ نمائید اما متأسفانە اتمسفر سیاسى حاکم بر جلسە مقدماتى کنگرە از داستان دیگرى هم حکایت دارد.
مبارزە براى بدست گرفتن رهبرى سیاسى کورد در دو جبهە فى مابین آقاى مسعود بارزانى و پارت کارگران کوردستان موسوم بە پ.ک.ک در چار چوب دو استراتژى سیاسى گاها متضاد با شدت هر چە تمام در جریان است در چند سال گذشتە آقاى بارزانى عملا رهبر سیاسى کورد محسوب شدە در سفرهاى دیپلوماسى از جانب دولتهاى منطقە ، اروپا و امریکا در مقام رهبر کورد از وى استقبال مى شود. از سوى دیگر پارت کارگران کوردستان هژمونى بر تمام بخشهاى کوردستان را حق مسلم خود میداند و در این راە هم حاضر بە هر نبردى است کنگرە ملى کورد شاید رینگ بکس مسابقە این دو مدعى رهبرى کوردستان باشد از قرائن چنین پیداست کە برندە این رینگ هم آقاى بارزانى خواهد بود.
از مجموع ٢١ عضو کمیتە برنامەریزى کار کنگرە ١٢ عضو از حامیان آقاى مسعود بارزانى و از برنامەهاى وى در جریان کار کنگرە پشتیبانى خواهند کرد ( چهار عضو از کوردستان ایران ، سەعضو از کوردستان سوریە ، دو عضو از کوردستان ترکیە و سە عضو از کوردستان عراق ) اما در مقابل پارت کارگران کوردستان میتواند حدالاکثر روى حمایت چهار الى پنج عضو کمیتە حساب باز کند ( سە عضو در کوردستان ترکیە و یک عضو در کوردستان سوریە ) عضویت کومەلە حزب کمونیست ایران در کمیتە برنامەریزى کار کنگرە ناشى از اشتباهات دمکراسى است کە باید در آیندە این اشتباە تصحیح شود زیرا این حزب نە رسالت کوردى دارد و نە حزبى مستقل است بە همین دلیل هم نمى توان پیش بینى کرد کە رأى نمایندگان این حزب در کنگرە بەنفع کى تمام شود. جاى تردید نیست کە گروە اپوزیسیون آقاى بارزانى در جنوب کوردستان ( جنبش تغییر و دو حزب اسلامى ) در جریان نشستهاى کار کنگرە هم در مصاف اپوزیسیون آقاى بارزانى خواهند ایستاد اما جاى تردید دارد کە مخالفت آنها بتواند در کنگرە ملى کورد چیزى را تغییر دهد.
شتابزدگى فراوانى از برگزارى کنگرە بە چشم مى خورد این در حالى است کە این پروژە دهها سال است بە تعویق افتادە است. جلسات فشڕدە کمیتە برگزارى کنگرە و تعیین روز ٢٤ اوگوست ٢٠١٣ بعنوان روز انعقاد کنگرە حکایت از این شتابزدگى دارد در تقویم کوردى ٢٤آوگوست جاى خاصى ندارد و یادآور رخدادى خاصى از تاریخ کورد نیست چە بسا اینکە بهتر بود کە کنگرە ملى کورد در یک روز تاریخى برگزارمى شد ( ٢٣ اوگوست سالروز تأسیس شروع جنگ چالدران کە منجر بە تقسیم کوردستان گردید و ٢٥ اوگوست هم سالروز تأسیس پارت دمکرات کوردستان است ) البتە بهترآن بود کنگرە ملى کورد در ٩ى سپتامبر افتتاح میشد زیرا هم وقت کافى براى برنامەریزى وجود داشت هم اینکە این روز یادآور امضاء پیمان نظامى عراق و سوریە ضد جنبش ملت کورد است کە بعدا ترکها هم بە آن پیوستند.
این شتابزدگى را میتوان در سە زاویە تفسیر کرد
زاویە اول ـ قانونا دوران رهبرى آقاى مسعود بارزانى بر اقلیم کوردستان بە اتمام رسیدە است بە همین دلیل نامبردە از طرف اپوزیسیون خود ( جنبش تغییر و دو حزب اسلامى) براى تحویل دادن پوست ریاست اقلیم بشدت تحت فشار قرارگرفتە است شاید آقاى بارزانى صلاح را در آن دیدە کە براى برون رفت از وضعیت موجود دایرە بازى سیاسى خود را وسعت بخشد زیرا آقاى بارزانى خوب میدانند کە از سوى احزاب و سازمانهاى سیاسى در دیگر بخشهاى کوردستان بیش از احزاب از جنوب کوردستان مورد حمایت قرار میگیرد (احراز ریاست کنگرە ملى کورد در راستاى تثبیت مقام رهبرى اقلیم کوردستان).
زاویە دوم ـ پروسە صلح و آشتى فى مابین کورد و ترکیە در شمال کوردستان شرایط ویژەاى را بەوجود آوردە است اما این پروسە آنطور کە باید و شاید است پیش نمى رود آزاد شدن بخشهاى زیادى از کورد و کوردستان در سوریە راەحل سیاسى کورد در ترکیە را بسى پیچیدەتر کردەاست ترکیە اعتمادى چندانى بە پارت کارگران کوردستان در مقام پارتنر خود ندارد و از سوى دیگر هم خوب واقف است کە بدون پارت مزبور نمیتواند پروسە آشتى را بە پیش ببرد شرایط جدید ترکها را بە این نتیجە رساندە کە در پى آنند با یک نسخە مشکلات کورد در سوریە و ترکیە را حل نمایند و براى نیل بە این مهم نە تنها همکارى و همیارى آقاى مسعود بارزانى ضرورى است بلکە باید بە او نقش بیشترى هم دادە شود تا بتواند اتوریتە بیشترى روى کوردها داشتە باشد ترکها بە صراحت اعلام کردەاند بە شرطى از کنگرە ملى کورد حمایت میکنند کە آقاى بارزانى رهبرآن باشد دعوت آقاى صالح مسلم رهبر بزرگترین نیروى سیاسى و نظامى کورد در سوریە ( شاخە پ.ک.ک در سوریە ) و متعاقب آن سفر نیچیروان بارزانى رهبر حکومت اقلیم کوردستان بە ترکیە و مشاورە با وزیر خارجە و نخست وزیر ترکیە حکایت از آن دارند کە ترکها و آقاى بارزانى در پى آنند کە از کنگرە ملى کورد بعنوان سکوى براى پیشبرد پروژە آشتى در ترکیە استفادە نمایند.
زاویە سوم ـ کنگرە ملى کورد مقدمەاى براى اعلام دولت کوردى در جنوب کوردستان است استقلال جنوب کوردستان هم امرى رئالیستى و هم ایدەآلیست است رئالیستى است زیرا این اولین بار(حدالاقل در یک قرن گذشتە) است کە دشمنان کورد در اوج ضعف قرار دارند و توان مقابلە با کورد را ندارند استقلال جنوب کوردستان ایدەآل هم است زیرا یک دولت کوردى آرزوى دیرینە کوردها بودە بسیارى از کوردها بە ویژە در جنوب کوردستان رفع ستم ملى را فقط و فقط در تشکیل یک دولت کوردى تعریف میکنند کم نیستند کوردهاى کە بدترین دولت کوردى را بر بهترین دولت غیرە کوردى حاکم بر کوردستان ترجیع دهند کشتار اخیر کوردها در سوریە توسط گروهاى فاشیست اسلامى یکباردیگر این واقعیت را بە اثبات رساند کە تنها یک دولت کوردى میتواند قتل وعام کورد را توسط دشمان گوناوگونش سد کند دولت کوردى از جنوب کوردستان ضرورتش از نان شب براى کوردها بیشتر است بنا براین جو حاکم و غالب بر کنگرە باید حمایت از تز استقلال جنوب کوردستان تحت رهبرى آقاى مسعود بارزانى باشد اگر قرار براین است کە شعار صلح و آشتى و همزیستى مسالمت آمیز، شعار اساسى کنگرە ملى باشد ، این شعار باید در چار چوب تز استقلال جنوب کوردستاب تعریف شود.
زمینە شتابزدگى بستن کنگر را میتوان همچنین در دو نقطە جستجو کرد
حذف آقاى جلال طالبانى بر صحنە سیاسى کوردستان تکالیف ، مسئولیت و دایرە مانور آقاى بارزانى را بسى فراوان کردە است اتحادیە میهنى بدون آقاى طالبانى دیگر توان رقابت با رقیب دیرینە خود پارت دمکرات کوردستان تحت رهبرى آقاى بارزانى را ندارد لازم بە یادآورى است کە انشعاب جنبش تغییر قبلا هم این حزب را با مشکلات جدى روبرو کردەبود پارت دمکرات کوردستان تمایل ندارد کە اتحادیە میهنى کوردستان بیش از این تضعیف شود بر همین اساس است کە آقاى بارزانى بە چشم رفاقت نە رقابت بە اتحادیە میهنى کوردستان می نگرد.
پروژەهاى پارت کارگران کوردستان ( پ.ک.ک ) بە بن بست رسیدەاند ( اگر نگوئیم بە شکست انجامیدند ). پ.ک.ک در سالهاى گذشتە پروژەهاى از قبیل استقلال هر چهار بخش کوردستان تحت یک حکومت واحد ، تحمیل آقاى اوجلان در مقام رهبر هر چهار بخش کوردستان ، کنفدراتیو دمکراتیک براى کوردستان ، پارلمان کوردستان ، کنگرە ملى کوردستان (ک.ن.ک ) … در دست اجرا داشت اما بدلیل اینکە این پروژەها با واقعیات و مناسبات کوردستان هماهمگ نبودند یکى بعد از دیگرى بە بن بست (شکست) انجامیدند بە بن بست رسیدن این پروژەها بصورت مستقیم در جهت موفقیت آقاى مسعود بارزانى محسوب مى شوند حتى اعلام آتش بس و عقب نشینى نیروهاى پارت کارگران کوردستان از خاک ترکیە را میتوان بە نوعى موفقیت سیاستهاى بارزانى تلقى کرد البتە این حزب بە لحاظ نظامى و تشکیلاتى هنوز از توان زیادى برخوردار است کە میتوان بعد از حزباللە در لبنان و القاعدە آن را سومین نیروى نظامى در خاورمیانە بەحساب آورد صرفنظر از تمام موفقیتهاى نظامى و تشکیلاتى بنظر میرسد پارت کارگران کوردستان بدون قطب نما در اقیانوس سیاست کوردستان حرکت میکند. پارت کارگران کوردستان باره ها با تز استقلال جنوب کوردستان مخالفت کردە و حتى حکومت اقلیم کوردستان را هم بە رسمیت نمى شناخت اکنون با پروژە کنگرە ملى کوردستان با ابتکار آقاى بارزانى موافقت نمودە این در حالى است خود این حزب هنوز یک کنگرە من درآوردى را تصاحب دارد. همگامى و همراهى پارت کارگران کوردستان جهت برگزارى کنگرە ملى در کوردستان گامى مثبت و در جهت منافع ملت کورد میباشد اما بعید بنظر میرسد کە این حزب مصوبات و تصمیمات کنگرە را بە رسمیت بشناسد بە ویژە اگر رهبرى کنگرە بە آقاى بارزانى سپردە شود ( کە محتمل است ) بیم آن میرود کە پ.ک.ک آستین مخالفت را بالا بزند.
رهبرى آقاى بارزانى بر کنگرە ملى میتواند کارایی و ارزش کنگرە را چند برابر کند بنابراین ضرورت دارد کە مشارکت کنندگان با سعى صدر بر رهبرى نامبردە تأکید نمایند البتە جا دارد کە آقاى بارزانى هم چهار معاون از هر چهار بخش کوردستان براى نقش هر چە بیشترکنگرە ملى در آیندە تعیین نماید.
برگزارى کنگرە ملى نشانى از اقتدار کوردها چرا ؟
تجمع ٣٩ حزب و سازمان کوردى در طیفهاى متفاوت ، خود دستآوردى بزرگ براى ملت کورد محسوب مى شود ( حتى اگر این احزاب نتوانند اقدامى یا تصمیمى جدى بگیرند ) تا چند سال پیش ارتباط کوردها در بخشهاى کوردستان با همدیگر از سوى دولتهاى حاکم بر کوردستان گناە کبیرە محسوب میشد چە بسا اینکە هزارها کورد تنها بە بهانە ارتباط یا تماس با همدیگر توسط دولتهاى حاکم بر کوردستان بە جوخە اعدام سردە شدند اما اکنون دهها سازمان و حزب مسلح و غیرە مسلح ، چپ و راست ، میانە و معتدل و بزرگ و کوچک در روز روشن و در کنار دوربینها در پایتخت اقلیم کوردستان دور هم تجمع میکنند و در مورد سرنوشت آیندە کورد و کوردستان بە بحث و مذاکرە مى نشینند.
ع ـ شریف زادە ـ ٦آوگوست ٢٠١٣ ـ آلمان