جنبش دانشجویی یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین جنبشها در جامعه میباشد، جنبشی که خواستگاه آن دانشگاه است و نقش دانشگاه در دنیای مدرن تولید و توزیع دانش مدرن است.
اما در فضای غیردموکراتیک و بسته سیاسی- اجتماعی ایران به ویژه در کردستان و در نبود نهادهای مدنی، احزاب، اتحادیهها، جنبشهای اجتماعی فراگیر، دانشگاه به ناچار نقش دیگری را هم برعهده میگیرد، جنبش دانشجویی بار عدم حضور سایر گروهای اجتماعی و سیاسی را تا حدی به دوش کشیده و بنابراین باید به نقش و اهمیت دانشگاه و جنبش دانشجویی در ایران توجه ویژهای کرد.
در ایران همواره جنبش دانشجویی تا آنجا که توانسته است خلاء نهادهای مدنی و احزاب را پر کرده است.
جنبش دانشجویی به دلیل ساخت انتقادی و تبعیت از متد پرسشگری در دانشگاه و ویژگیهایی نظیر شور و اشتیاق بالا و برخورداری از نیروی جوانی، آرمان گرایی و تحول خواهی، عدم وابستگی و جمعیت بالا که دانشجویان از آنها برخوردار هستند در فضای سیاسی- اجتماعی فعلی بیش از سایر جنبشهای اجتماعی پتانسیل آن را دارد که در مقابل ارتجاع و استبداد ایستادگی کند و مطالبات و حقوق مدنی و سیاسی را پیگیری نماید.
نقطه شروع جنبش دانشجویی کردی یا صحیحتر مبارزات دانشجویان کرد در دانشگاههای ایران را میتوان به دههی ٣٠ و ٤٠ شمسی و تشکیل سازمان دانشجویان کرد در تهران توسط فعالان دانشجویی همچون دانشجوی مبارز شهید کرد، اسماعیل شریفزاده دانست.
دور دوم جنبش دانشجویی کردی و فعالیتهای گسترده دانشجویان کرد در کردستان ایران و ایران به اواخر دهه ٦٠ و دهه ٧٠ خورشیدی بر میگردد.
جنبش دانشجویی کردی با تاسیس اتحادیههای دانشجویی کردی در خارج و داخل کشور وسعت بیشتر به خود گرفته و فعالیتهای خود را از جنبش سراسری دانشجویی ایران تفکیک کرده است.
این جنبش در مرحله کنونی با توجه به شرایط منطقه و جامعه به جنبشی هویت طلب تبدیل شده و خواستههای ملی جامعه کردستان را در اولویت فعالیتهای خود قرار داده است.
تاکید بر آزادی آکادمیک، استقلال دانشگاه از نهادهای قدرت از طریق تلاش برای تقویت مواضع فکری – سیاسی و فعالیت نیروهای فعال دانشجویی از اهداف و استراتژیهای جنبش دانشجویی کردی برای دستیابی به اهداف مشترک با جنبش سراسری است.
جنبش دانشجویی کردی با انتشار نشریات، برگزاری مراسمهای فرهنگی و سمینار و تجمعات اعتراضی برای مطرح کردن مطالبات مردم کردستان در دانشگاههای ایران بهره جسته است و در این میان نشریات دانشجویی کردی نقش برجستهای را داشتهاند.
نشریات دانشجویی که زبان حال دانشجوی کرد و در واقع ملت کرد بودهاند و از فضای تا حدی باز دانشگاه استفاده کرده و تاثیر بسزایی بر افکار عمومی گذاشتهاند و در واقع کانالهایی برای ابراز احساسات، اندیشهها و خواستههای مختلف سیاسی، فرهنگی و … بودهاند. این دانشجویان و صدای خواستههای ملی آنان در خلاء فضای مطبوعاتی بیرون دانشگاه بوده است که گاه با درنوردیدن مرز دانشگاه توده مردم کرد خارج دانشگاه را تحت تاثیر قرار داده و گاه نیز همچون پلی ارتباطی جهت معرفی مسئله کرد به نخبگان و روشنفکران غیرکرد عمل کرده است.
دانشجویان کرد نقش مهمی را در برگزاری مراسمها و همایش و سمینارهای فرهنگی و ادبی ویژه مسائل کردستان در دانشگاههای ایران نظیر دانشگاه تهران، علامه طباطبایی، دانشگاه تبریز و… دارند و یکی از مهمترین دستاوردهای این جنبش در این رابطه زنده نگه داشتن مسئله بمباران شیمیایی حلبچه و سردشت و در این اواخر حمایت از مقاومت کوبانی و رساندن فریاد این مقاومت به افکار عمومی بود. هرچند در چند سال اخیر حراست و معاونت فرهنگی دانشگاهها با برگزاری مراسمات و همایش و سمینارهای دانشجویان کرد در دانشگاهها مخالفت و از برگزاری آنها جلوگیری میکنند.
جنبش دانشجویی کردی طی ٨ سال ریاست جمهوری احمدینژاد به دلیل فضای امنیتی حاکم بر دانشگاهها در ایران دچار رکود شد و بیشتر فعالان این جنبش بازداشت و از سوی دستگاه قضایی حکومت اسلامی ایران به زندانهای طولانی مدت محکوم و برخی از فعالان آن به دلیل فشار نهادهای امنیتی مجبور به ترک ایران شدند.
جنبش دانشجویی کردی همانند جنبشهای دانشجویی دیگر با توجه به دارا بودن فاکتورها و پارادیمهای جنبش اجتماعی و بنا به خصلت خود تا وقتی قدرتی در جامعه وجود داشته باشد وجود خواهد داشت. جنبش دانشجویی کردی بر خلاف تصورات باطل حاکمان حکومت اسلامی ایران مردنی نیست و با بهرهگیری از هر فرصتی که برایش پیش بیاید قادر به سازماندهی خود است و برای نمونه میتوان به تجمعهای اعتراضی دانشجویان کرد در دانشگاههای ایران و کردستان برای حمایت از مقاومت کوبانی اشاره کرد و این حرکت جنبش دانشجویی کردی باعث دادن خط مشی به افکار عمومی کردستان شد و در اکثر شهرهای کردستان برای حمایت از مقاومت کوبانی تجمعهای اعتراضی برگزار گردید.