یه‌ک:
نووسه‌رکێیه؟
هه‌ندێکله‌سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ن که هه‌رکه‌س خوێنه‌واری نووسین و خوێندنه‌وه‌ی هه‌بێ ده‌توانێببێته نووسه‌ر.
هه‌ندێکده‌ڵێن ئینسان ده‌بێ خاوه‌نی توانایی و به‌هره‌ی خوداوه‌ندی هه‌بێت تا بتوانێ چیرۆکێکبنووسێت.
هه‌ندێکی دیکه له‌و باوه‌ڕه‌ن که نووسه‌ری پێویستی به رواڵه‌تێکی تایبه‌تنیه، به‌ڵام هه‌رکه‌سێ که ده‌توانێ شتێ بنووسێ، بێگومان چیرۆک نووس نیه.
نووسه‌رکێ یه؟
له‌ژیاندا به‌رده‌وام رووداوگه‌لێک روو ده‌دات و مرۆڤه‌کان هه‌ر رۆژێ شتگه‌لێ که دڵیانپێخۆشه و ده‌توانن بینووسنه‌وه و زۆر جار زۆربه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی که له بیر وزه‌ینیان دا نووسین ده‌نووسن، یان خه‌یاڵ ده‌که‌ن که ده‌نووسن، به‌ڵام هه‌ر که‌ده‌چنه پشت مێزێکه‌وه داده‌نیشن تا بنووسن، تێده‌گه‌ن که ناتوانن.
بۆنموونه په‌یکه‌رتاشێ که به‌ردێکی کردوه‌ته‌بنه‌مای کاره‌که‌ی، به‌ڵام نووسه‌ر له‌گه‌ڵ هیچ دا به‌ره‌وڕوویه، واته له‌گه‌ڵکاغه‌زێکی سپی. که‌واته نووسینی چیرۆک و رۆمان کارێی ئاسان و ساکار نیه. ئه‌وه‌یتۆ هه‌موو خه‌یاڵه کۆکراو و که‌ڵه‌که‌کراوه‌کانی مێشکت بهێنیته پشت مێزێکه‌وه‌ساده‌یه، به‌ڵام به چ شیوه‌یه‌ک ده‌یگوێزیته‌وه بۆ سه‌ر کاغه‌ز، دژواریی و ئه‌سته‌میکاره‌که ده‌ست پێ ده‌کات.
کاغه‌زێکیسپی، په‌نجه‌ره‌یه‌ک که بتوانی خه‌یاڵی تێدا تاو بده‌ی. که‌مێ حه‌ز، که‌ڵه‌که‌کردنیئه‌زموونی ژیان، خوێندنه‌وه‌ی کتێبه‌کانی چیرۆک و به‌رهه‌مه گرینگه‌کانی ئه‌ده‌بیاتیئێران و جیهان، پێداویستییه گرینگه‌کانی نووسه‌ر بوونن، به‌ڵام ته‌واوکه‌ر نین.
نوسه‌رسه‌د لاپه‌ڕه ده‌خوێنێته‌وه و یه‌ک په‌ڕه ده‌نووسێت. ئێمه به‌رهه‌مه‌کانی چێخۆفده‌خوێنینه‌وه تا بزانین چی کردوه تا ئێمه نه‌یکه‌ین، به‌رهه‌مه‌کانی هێمنگۆایده‌خوێنینه‌وه که بزانین چی نه‌کرده‌وه تا ئێمه ئه‌نجامی بده‌ین.
نووسه‌رپێویستی به په‌ره‌وه‌رده‌ی بیرو زه‌ینی هه‌یه، بۆ چیرۆک بینین هه‌موو شتێکه. چیرۆکنووسێکبه شێوه‌یه‌ک چوارچێوه‌ی زه‌ینی خۆی په‌روه‌رده ده‌کات که ته‌نانه‌ت خه‌ون وئاواته‌کانیشی بیچم و شکڵێکی چیرۆک به خۆیه‌وه ده‌گرێ.
ئه‌مه‌پرسیارێکه که به‌رده‌وام له بیر و زه‌ینی چیرۆکنووسانی لاودا دێته ئاراوه، هیچوه‌ڵامێکی ته‌واوتر له‌م پرسیاره دووباره‌نیه که:
چۆنچیرۆکێکی باش ده‌نووسرێ؟، چونکه هیچ سوژه‌و بابه‌تێکی خراپ بوونی نیه، ئه‌گه‌ربه ده‌ورووبه‌ری خۆماندا بڕوانین، رۆژنامه‌کان هه‌ڵده‌ینه‌وه، له هه‌موورووداوه‌کان و پێشهاته‌کان و هه‌وڵه‌کاندا به دڵنیاییه‌وه ده‌ستمایه‌کان بۆ نووسینیچیرۆکێکی باش په‌یدا ده‌بێ.
به‌ڵامئایا هه‌ر چیرۆکێک که نووسرا، ده‌توانێ له نێو ئه‌م هه‌راو هوریای به‌رهه‌مهێناندا،خۆی نیشان بدات و شان به شانی به‌رهه‌مه گه‌روره‌کان به‌ره‌و پیش بڕوات؟
به‌ڵێبابه‌تی خراپ بوونی نیه، به‌ڵکوو ته‌نیا چیرۆکی باش بوونی هه‌یه و چیرۆکی خراپبه درێژایی زه‌مان، نکۆڵی له بوونی خۆی ده‌کات.
بۆنموونه چه‌نده چیرۆک و رۆمانمان خوێندۆته‌وه که کاتێ ته‌ماشای به‌رگی کتێبه‌که‌ده‌که‌ینه‌وه، شتێکیس زۆرمان له بیر نه‌ماوه، چه‌نده فیلمان دیوه که وه‌ختێبه رێکه‌وت چاومان به وێنه‌یه‌ک له‌و فیلمه ده‌که‌وێ له بیرمان نه‌ماوه که‌بابه‌تی فیلمه‌که چ بووه. چه‌نده فیلمه‌کلانی هالیوودیمان دیتوه به نواندنیئه‌کته‌ره به ناوبانگه‌کان! چه‌نده کتێبی جه‌نجاڵیمان خوێندۆته‌وه که دوایماوه‌یه‌ک هیچ شتێ له ناو مێشکماندا نه‌ماوه، به پێچه‌وانه‌وه، چ که‌سێ ده‌توانێ”پشیله‌ی به‌ر باران”ی هێمنگوای له بیر بباته‌وه؟ یا چۆن ئیمکانی هه‌یه‌که “بێگانه”ی کامۆ له بیربکرێت؟ و یان “ژرمیناڵ” ئیمل زۆلا، “رگتایم” دکترۆف،”ناتووری ده‌شت” سالینجه‌ر؟
هیچکتێبێک یان فیلمێک، و به گشتی هیچ به‌رهه‌مێک به بێ ته‌بلیغ کردن و جه‌نجاڵاوییبوونیه‌وه نامێنێته‌وه. هونه‌ر به یارمه‌تیی گۆچانی ژێر باڵ ته‌نیا چه‌ند هه‌نگاوێده‌توانێ له‌سه‌ر پێی خۆی راوه‌ستێ و بڕواته رێگاوه، هونه‌ر ده‌بێ له‌سه‌ر پێی خۆیراوه‌ستێ.
ئێمه‌بڕیار ده‌ده‌ین چیرۆکی باش بنووسین که باشترین جۆر و نموونه‌ی گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و چیرۆکبێت. ئه‌مه کارێکی ساده نیه، به‌ڵام ئه‌سته‌م و سه‌ختیش نیه، ئه‌گه‌ر نا چێخۆف،هه‌دایه‌ت، گولشیری، مالاموود، هێمنگوای، سالینجه‌ر، بێکت و خوان رۆلفووش هیچ کاتنه‌ده‌بوون.
ته‌نیاده‌بێ له جێی خۆماندا هه‌ڵسین و خۆمان بۆ وه‌ها کاریکی گه‌وره و هه‌ژێنه‌رئاماده بکه‌ین.
کورته‌چیرۆک یان چیرۆکی کورت:
ئه‌ده‌بیات له چوارچێوه و فۆرمگه‌لێکی جۆراوجۆر پێکهاتوه:چیرۆک، رۆمان، شانۆنامه، فیلمنامه، ئه‌نکدۆت، حه‌کایه‌ت، ئه‌فسانه، شێعر و ده‌قه‌کانیدیکه.
منله‌م به‌رنامه‌یه‌دا زۆرتر له باره‌ی پێکهاته‌ی چیرۆکه‌وه قسه ده‌که‌م. ئه‌گه‌رپێکهاته‌ی رۆمان به باخیک وێنا بکه‌ین، که زۆر جاران به بێڵ و خاکئه‌نداز رێکیده‌خه‌ن، کورته چیرۆکیش باخچه‌یه‌که که به ده‌ست رێک ده‌خرێت. پێموایه، هه‌ڵبه‌ته‌رۆمانیش به ده‌ست ده‌نووسرێ. هه‌رچه‌نده که ئه‌مه کارێکی کوشنده‌یه، به‌ڵامکاری دڵ ده‌ست ده‌یکات.
کورته‌چیرۆک وه‌کوو باخچه‌یه‌که که به ده‌ست رێک ده‌خرێ و له یه‌ک روویه‌وه به چاوهه‌ڵده‌سه‌نگێندرێ.
سه‌فده‌رته‌قیزاده، وه‌رگێڕ و چیرۆکنووسی هاوچه‌رخ له باره‌ی کورته چیرۆکه‌وه ئاوه‌هاده‌نووسێت: کورته چیرۆک نه‌رم و نیانترین ژانری ئه‌ده‌بیاتی گێڕانه‌وه‌یه. چیرۆکره‌نگه کۆمه‌ڵێک له چه‌ند رووداو یان تاکبێژی یان وه‌سفێکی ساده له رووداوێکیبێ کاراکتێر بێت.
“کورت “بوونه‌که‌شی ده‌توانێشتێک له نێوان یه‌ک لاپه‌ڕه تا ده‌هه‌زار وشه له خۆ بگرێت. به‌ڵام له تایبه‌تمه‌ندییهبه‌رچاوه‌کانی کورته‌چیرۆک ئه‌مه‌یه که پاش خوێندنه‌وه که به هۆی ده‌ربڕینیحاڵه‌تی ئینسانی و کۆمه‌ڵایه‌تی به‌رز خۆی “نیشان” ئه‌دات.
کورته‌چیرۆک که له سه‌ره‌تاکانی سه‌ده‌ی نۆزده‌یه‌م، هه‌تیوێکی بێ ناونیشان بوو، به‌شێوه‌یه‌کی به‌ربڵاوترین و خه‌ڵکپه‌سندترین شێوازی ئه‌ده‌بیاتی گێڕانه‌وه، گه‌یشته‌سه‌ده‌ی بیسته‌م. یه‌کێک له‌و هۆکارانه، جیا له گۆڕانکارییه پیشه‌یی، کۆمه‌ڵایه‌تیو فه‌رهه‌نگییه‌کان، په‌ره‌سه‌ندنی بڵاوکراوه و گۆڤاره‌کان له سه‌ده‌ی بیسته‌مدابوو. ئه‌م گۆڤارانه به هۆی خێرایی خوێنه‌ره‌کانیانه‌وه، پێویستییان به ده‌قیکورت و وێنه‌ی زۆر، و هه‌روه‌ها بابه‌تگه‌لێ که خوێنه‌ران ماندوو نه‌بن، هه‌بوو.
به‌مشێوه‌یه، کورته‌چیرۆک خوێنه‌رانی زۆری بۆ خۆی په‌یدا کرد و پێویستییه‌کانی به‌رزبوونه‌وه‌و هێدی هێدی په‌ره و گه‌شه‌ی ئه‌ستاندو له ئاکامدا وه‌کوو لقێک له ئه‌ده‌بیات وهونه‌ری سه‌ربه‌خۆ به ئیمکاناتی ده‌ربڕینی شوێندانه‌ر له شێوازه‌کانی ده‌روون وده‌ره‌کیی مرۆڤدا سه‌ری هه‌ڵێنا.
ئانتوانچێخۆف، ئه‌م نووسه‌ره ئازیزه، گه‌وره نووسه‌ری رووسی له شوێنێکدا ده‌نووسی:”من هێشتاکه روانگه‌یه‌کی فه‌لسه‌فی و سیاسیم بۆ ژیان په‌یدا نه‌کردوه، هه‌رمانگێ تێده‌په‌ڕێ، بڕواکانم ده‌گۆڕم، که‌واته بیر و زه‌ینی خۆم ته‌نیا به وه‌سفکردنیقاره‌مانی چیرۆکه‌کانم چۆن عاشق ده‌بن، چۆن ژیانی هاوبه‌ش پێک ده‌هێنن و منداڵیانده‌بێ و ده‌په‌یڤن و ده‌مرن، به‌رته‌سک و سه‌رقاڵ نه‌کردوه”
نێواخنیسه‌ره‌کیی به‌رهه‌مه‌کانی چیخۆف، دووره‌په‌رێزی، ته‌نیایی و داماویی چینه هه‌ژاروو ره‌نجکێشاوه‌کان و به‌تایبه‌تی هه‌ژاریی پاڵه و ره‌نجبه‌ران و هه‌روه‌ها ژیانیبێ به‌های ئه‌شراف و خانه‌دانه‌کان. چیخۆف مرۆڤێکی خۆشه‌ویست بوو. ته‌نیا لایه‌نێکیژیانی نه‌ده‌دیت و هیچ کات له بینینی ترووسکاییه‌ک رووناکی و جوانی له پانتاییرووداوێکدا تراژیک و خه‌مناکدا بێ باک نه‌بوو.
به‌رچاوترینتایبه‌تمه‌ندییه‌کانی هونه‌ری چیخۆف، ساده‌ییه به شێوازه جۆراوجۆره‌کانه. چیرۆکگه‌لێکی سه‌خت ساده به‌ڵام بۆ هه‌تاهه‌تایینووسراون.
سه‌رچاوه:معروفی، عباس، این سو و آن سوی متن، (زنجیره برنامه‌ی کارگاه داستان نویسی رادیوزمانه). {jcomments off}
ئێمە هەر بەیەک چاو دەبینین !، مەلا برایم مەجید پوور
یادێک لە سێ شەهید، کە یەکیان هەرگیز نەگەڕایەوە، عەلی هاشمی
هۆرامان / شاهۆ/ شاوە/ ئەشاوەهوو، سدێق بابایی
رەهەنـدی نەتەوەیی و نیشـتمانی لە هـۆنـراوەی منداڵان.. رەزا شـوان
نتانیاهو: اسرائیل به برنامه هسته‌ای حکومت ایران ضربه زد
هــــــــــــــاڵ؛ ڕۆمان ، سدێق بابایی
كەركووك لە نێوان هەردوو ئاماری 1947-1957، عەلی مەحمود محەمەد
گەشەكردنی كەركووك لە قەبارەو ژمارەی دانیشتوان ، عەلی مەحمود محەمەد
بۆ کێ دەنووسی؟!، برایم فەڕشی 
لە خۆم دەگەڕێم، برایم فەڕشی
پرونده ۵۴ هزار صفحه‌ای فساد ۵۲ مقام ارشد جمهوری اسلامی
تایبەتمەنـدییەکانی پاڵەوان لە چـیرۆکی منـداڵان.. رەزا شـوان
هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان، عوسمان کەوکەبی شاد
” هەتا ئێستاش رۆژ نییە تاوێک بۆ دایک و باوکم نەگریم” سالۆ مولەر ، و. هەڵۆ بەرزنجەیی
عصیان آهو؛ بازپس‌گیری زنانه بدن
یادێک لە شەهیدی فەرماندە جەعفەر بایەزیدی (چەعفەر کۆمەڵە)، عەلی هاشمی
کریستینا هامۆک کۆچ دەبێتە یەکەم کەشتیوانی ژن بۆ سەر مانگ.. رەزا شـوان
مافی كەمایەتییەكان لە نێوان رەیان شارباژێڕی و مونا چۆمانی، عەلی مەحمود محەمەد
بەس نیە شەڕو دووبەرەکی ؟!، مەلا برایم مەجید پوور
یەکەم هێرشی ئاشکرای ئیسرائیل بە فڕۆکەی شەڕکەر بۆ سەر ئێران، بۆچوونی مەنسوور عەزیزی و عەلی جەوانمەردی
خەبات بۆ پاراستنی یەکڕیزیی هەرێمی کوردستان، د. سامان شاڵی- پارتی چەپی ئەڵمانی لە دووڕیانی: دەستپێکێکی نوێ و هەڵوەشانەوە دا، هەڵۆ بەرزنجەیی
ماسییه زیته، سەعی سەقزی
بە خاکسپاردنی هاوڕێ موتەلیب حەریقی لە ستۆکهۆلـم
خاتوو ریـپـین چـیرۆکنووسێکی ئـۆسترالـییە بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان- دەڵێـێ بــەهــەشــتــی خــوایــە، مەلا برایم مەجید پوور
ئاگاداری/ مەڕاسیمی بەخاكسپاردنی خاڵ موتەلیب
خەڵاتی ئاشتی نۆبێل ٢٠٢٤، عوسمان کەوکەبی شاد
شیوەنی دوای هەڵبژاردن، عەلی مەحمود محەمەد- تانیشک بچووکترین وەرگری دکتۆرایە لە جیهـان.. رەزا شـوان
به نوشته‌ای از مترجم (محمد خاکی) بنگریم !، سه‌عی سه‌قزی
کۆچی دوایی موتەلیب حەریقی (خاڵە موتەلیب)
سهركهوتنی حهماس!، عهبدولهتیف ئهلمهناوی
چەند چالاكییەك لە رۆژی جیهانی دژ بە ئیعدام
ویرانکردن خاورمیانه و قتلعام مردم آن منطقه توسط دولتهای اسرائیل و ایران و امریکا!، سەعی سەقزی
چۆن وەک هەرێمی کوردستان لە جەنگی ئیسرائیل و بەرەی مقاوەمە بڕوانین؟، زوبێر رەسوڵ
ئیسرائیل و حیزبوڵا و لوبنان، مهریوان وریا قانع- فـانتـازیـا لە وێـژەی منـداڵان.. رەزا شـوان
- ئەخلاقی ئیسلامی و تایبەتمەندیەکانی ، مەلا برایم مەجیدپوور
هێڕشی موشەکی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، عوسمان کەوکەبیشاد
کاریگەرییەکانی هێرشەکەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لەسەر پرسی کورد!، شهریف عەلی
بۆچی چارەنووسی فەلەستینییەکان وەکو ئێمەی لێهات؟، موفید محەمەد نوری
سرویس امنیتی سوئد از «احتمال نقش ایران» در حملات نزدیک سفارت‌های اسرائیل در کپنهاگ و استکهلم خبر داد.
هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل، ئەوە دوهەم هێرشی ئێرانە، وەک رێکەوتنی ژێر بە ژێر یان تەڵە دەچێ، ساڵە نەڵۆسی
حیزبوڵڵای لوبنان کوژرانی حەسەن نەسروڵڵای راگەیاند
به مناسبت دومین سالروز (جمعه سیاه) زاهدان ، سەعی سەقزی
بۆ هونەرمەندی نەمر فەتانە وەلیدی، سەعی سەقزی- لە جەنگی حیزبوڵا-ئیسرائیل، تا شەرەفکەندی و ڕیفراندۆمی باشوری کوردستان!، شهریف عەلی
هاو سەنگەری دێرین ” لە وڵامی پرسیارەکەت کە نووسی بووت دەبێ چ بکەین” ، مەلا برایم مەجید پوور- وێـژەی منـداڵان لە رووسـیا.. رەزا شـوان
ڕاگەیاندنی کۆمەڵە بە بۆنەی گیانبەختکردنی هاوڕێ ڕێبوار کەریمیان
هێرشی گەورەی مووساد بۆ سەر حیزبوڵا لە رێگای تەقینەوەی پەیجەر
یادێک لە کاک سەعیدی لێو بەبزە، سەید عەلی هاشمی
چارەنووسی نادیاری کوردی ڕۆژهەڵات له باشووری کوردستان؟، د. کامران ئەمینئاوە- بــاوەڕ ، مەلا برایم مەجید پوور
بەیانی باش ژینا- ژینانامە، برایم فەڕشی
مانگرتنی ٢٥ی خەرمانان دوهەمین ساڵڕۆژی شۆرشی ژینا
لە یادی 2 ساڵەی شۆڕشی ژینا، ئاستەنگییەکانی سەر خەباتی سیاسی. گرێدانی کۆنگرەی ڕاوئژی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، عارف باوەجانی.
پەیامی ناوەندی بەڕێوەبەریی گشتیی حیزب بە بۆنەی دووهەمین ساڵوەگەڕی بزووتنەوەی ژینا
ببورن كوردانی رۆژهەڵات و باكوور
اقدام به خودسوزی یک پدر بلوچ، به‌دنبال رد ثبت نام فرزندش در زاهدان؛ سخنگوی وزارت آموزش و پرورش: «موضوع را نفی نمی‌کنیم»
ڕاگواستنی بارەگا و شوینی ژیانی ئەندام و بنەماڵەکانی کۆمەڵەکان له زڕگوێزەوە بۆ سورداش، کوردانی ئاڵمان- میا تالێریکۆ لە یانزە مانگیدا بوو بە ئەکتەرێکی ناسراو.. رەزا شـوان
بەیاننامەی ڕێكخراو و چالاكوانانی بواری جینۆساید تایبەت بە كاركردن لە گۆڕە بەكۆمەڵەكان
ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان: یەکێتی بەهزاد خوسرەویی رادەستی ئێران کردووە
بنەماڵەی بێهزاد خەسرەوی: کوورەکەمان ئازاد نەکراوە و لە دەستبەسەرگەی ئیتلاعاتی سنە ناچار بە دانپێدانانی زۆرەملێ کراوە
بۆ خوشک و برایانی رۆژهەڵات، داوای لێبوردنتان لێ دەکەم. من بێبەریم لەوەی دژی ئێوە دەکرێت، ئاسۆس هەردی
حیزبی دێمۆكڕات لەبارەی گرتن و ڕادەستکردنی بێهزاد خوسرەوی راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە
ئاڵۆزییە نەناسراوەکانی کۆچبەری, حەسەن قارەمانی- جیا کردنەوەی دین لە سیاسەت، مەلا برایم مەجید پوور
ئاشـتـبوونەی رەنگـەکان.. رەزا شـوان
30ی ئاب رۆژی جیهانی بێسەرووشوێنكراوان
(زبان فارسی) زبان مشترک یا زبان تحمیلی؟، سه‌عی سه‌قزی
شەڕێکی قارەمانانە لە ڕۆژێکی وەک ئەوڕۆ، 6ی خەرمانانی 1361ی هەتاوی، عەلی هاشمی
فیلمی بە خاکسپاردنی خــــاڵە شێخ محەممەد بڵباسی”تەڵقینەکەی بەو زمانە نەبوو کە دایکی فێری کردبوو، مەلا برایم مەجید پوور 
هاوسەرگیریی منداڵ و پێنەگەیشتوو یان بەسەبایاكردن؟، د. ئادەم بێدار
لە یادی 18 ساڵەی دادگایی تاوانبارانی ئەنفال و رۆژی دادپەروەری كوردستاندا
کچۆڵە ئابیجیتا گوپتا بچووکترین نووسەری جیهانە.. رەزا شـوان- فیلمی بە خاکسپاردنی خاڵە شێخ محەممەد بڵباسی لە ساڵی 2009، ساڵە نەڵۆسی
- شەڕێک کە مرۆڤە دەمارگرژەکان هەڵیان گیرساندوە، مەلا برایم مەجید پوور
