بابهتهکان
پێشەکی: کۆچبەران هێزێکی دینامیکی و وزەبەخشن کە نەک تەنها سنوورە جوگرافییەکان دەبڕن، بەڵکوو مۆزائیکێکی دەوڵەمەندی کولتوور و نەریت و بەهرە لەگەڵ خۆیان دەهێنن.
ئەو ڕستەیە زۆر دەنوسرێ و دەکوترێ، بەڵام کەس ناڵێ چۆن؟! بە بڕوای مـن زانایانی ئایـیـنی و سـیاسی دەبـێ وڵامـیان بـۆ ئەو پـرسیارە هەبێ.
رۆژێک رەنگەکان، لە شوێنێکـدا بە یەکتری گەیشـتن. هـەر رەنگـێک بە شـان و باڵی خۆیـدا هـەڵـیدا و خـۆی بە (شـاڕەنـگ) دەزانی.
لە پێشدا دەبێی دەستخۆشی لە بەڕێز کاک ساڵح نەڵوسی بکەم کە فیلمی بە خاک سپاردنی شێخ مـحـەمـمەدی بڵباسی شەهـیـدی بـڵاوکردەوە.
لەم رۆژانەدا بەهۆی پرۆژەی رەشنووسی هەمواركردنی یاسای باری كەسێتی عێراق 1959، مشتومڕی زۆر هەیە لەسەر ئەو یاسایە و وردەكارییەكانی، یەكێك لە دیارترینی بابەتەكانی پەیوەست بەو پرسە كە مشتومڕی زۆری لەسەرە رێگەدانە بە بەشوودانی منداڵ و پێنەگەیشتوو (ناباڵق)،
کچـۆڵەی روحـسـووکی هـیـندی (ئابـیجـیـتا گـوپـتا) لە تەمـەنی حـەوت ساڵـیـدا، وەک بچووکترین نووسـەر جیهـان بە فەرمی سێ ریکۆردی پێوانەیی جیهانیی لە نووسینی سێ پەرتـووکـدا بەدەسـتهـێـنا. ئابـیجـیتا منـداڵـێکی بەهـرەمەنـدی پەرجـۆ و ناوازەیە.
ئەگەر بە ڕوحێکی ئارام و نیازێکی پاکەوە لە دروست بـوونی مرۆڤ ڕابمێنی. بتەوێ ڕاستیەکی لێ دەربێنی، دەردەکەوێ خودی مرۆڤ توانا و زانست و لێهاتوەکانی بۆ ئاوەدانی جیهان،
10ی ئاب لە كۆبوونەوەیەكی داخراودا بە زۆرینەی 9 كەس لە كۆی 16 ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك, لە میوانخانەی رەشید لە شاری بەغدا لە دووری 258,6 كیلۆمەتر لە تەلاری ئەنجومەنەكە,
٢٦ی گهلاوێژی ١٣٦٣(١٦ی ئاگۆستی ١٩٨٤) له جانداران رەحمان سۆفیزادە بەرپرسی کۆمیتە شارستانی رەبەت شەهید بوو.
مـرۆڤی خاوەن پێـداویستیی تایـبەتی (نابـیـنا، کـەڕ، لاڵ، کەمـئەنـدام) لە جیهانـدا زۆرن. بەڵام کەمئەندامییان بێ هـیوای نەکردوون و خۆیان بە دەستی نائومێـدی و شکـستییەوە نەداوە. بە ڵکو بە هـیوا و گەشبینییەوە لە ژیـانیان روانیـون.
هەمومان دەزانین خەباتی نەتەوایەتی شتێکە دەبێ هەمونەتەوەکە تێیدابەشدار بن، تەنانەت ئەوانەش کە بڕوایان بەوچەشنە خەباتە نیە !
بەڕێز كاك ئەبوبەكر كاروانی وتارێكی بەناوی “رۆڵی نوخبە لە راستكردنەوەی هەڵەكان و قووڵكردنەوەی پێكەوە ژیان”, لە تۆڕە كۆمەلایەتییەكان بڵاو كردۆتەوە سەبارەت بە پرسی كوردە ئێزیدییەكان , لەسەر وشە بە وشەی بابەتەكەی سەرنجم هەیە,
ئیسماییل هەنییە سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس بەرەبەیانی ٣١ی جولای ٢٠٢٤ لە تاران ی پێتەختی ئێران لە رێگای موشەک (یا دروێن) لە شوێنی مانەوەی، لەگەڵ یەکێک لە پاسەوانەکانی کوژران.
هەرچەندە دیموکراتەکانی ئەمریکا [بەتەواویی!] هاوبیری ئیسرائیلیش نین، بەڵام نەفەس درێژ بن: ئیسرائیل نەخشەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەگۆڕێت! کەچی لەگەل ئەم هەمو گۆڕانکارییە ستراتیژییانەدا: سەرکردەکانی کورد داغانن لە گەندەڵیی و دزی دا و، نە پڵانیان هەیە و نە ستراتیژ!
من زۆر وێنە و نوسراوان لە سەر فەیسبوکەکەم بڵاو دەکەمـەوە نەک هەر ئیخۆم بەڵکوو ئی هەرکەس کە پێم وابێ قازانجێکی بۆخەباتی گەل و شۆڕش هەیە،
مایـەی رێـز و شانـازییە بۆ گەلی کوردمـان، کە لەنـاو خـێزانەکانی رەوەنـدی کورد، لە ئەوروپا و لە ئەمریکا و ئوسترالیادا، چەندین کچ و ژنی کوردمان لە بواری ئاکادیمیدا،
ئێوارە درانگان منداڵەکانم ئاگادار کردەوە بۆ ئەوەی خۆیان کۆکەنەوە و بەرەو ماڵ بچن. چەند لە منداڵەکان لە ژوورەکانیتر بوون و کە چووم بە شوێنیاندا، هیچیان لەوێ نەبوون.
ئازادی لە زمانی ئینگـلیزیدا (فـریـدۆم) ە. لە بنەڕەتـدا وشەی فـریدۆمی ئینگلیزی لە رووی ئیتیـمـۆلـۆژییەوە، پەیـوەنـدی بە وشەی (فـرێنـد) واتە (هـاوڕێ) وەوە هـەیە.
I پاییزی ساڵی ١٩٧٨ لە زانستگای سەنعەتی تاران قسەکانی تێگەیشتنی سیاسی حزبی توودە و چەپەکانی ئێرانی دەنواند، بەڵام قسەی سیاسی و بەڕۆژ بوون.
خەڵکی خەباتگێڕی کوردستان!
هاونیشتمانانی ئازادیخواز!
هۆگرانی هزر و کەسایەتیی بەرزی د.قاسملووی ڕێبەر!
پزشکیان ساڵی ١٣٣٣ی هەتاوی لە بنەمالەیەکی تورکی ئازەری و گۆیا لە شاری سابڵاغ لە دایک بووە و دەورەی سەرتایی خوێندنیشی هەرلەوێ تەواوکردوە. دەڵین دایکی کورد بووە.
لە لاپەڕەی زانستی رۆژنامەی دێر تاگەسشپیگلی ئەڵمانی، بێرنهارد شولتس لە بابەتێکدا لەمەڕ بەناوبانگترین تەوژمی فیکری( قوتابخانەی فرانکفۆرت) باسێکی کورت و چڕوپڕ بڵاو دەکاتەوە..
ههر کهس له دهورانی ژیانیا ههنێ شت یان رووداوی بۆ دێته پێشهوه، جا ئهوانه خهمبارانه بن یان شادیبهخش نرخ و بههای تایبهتی خۆیان ههیه.
لەو باوەڕەدام بە خوێندنەوەی ئەم نووسینە، هەمـووتان سەرسامی بلیمەتی ئەم کچۆڵە ئەمـریکـییە دەبـن. کە لە تەمـەنی دوو ساڵیـدا بـوو بە بچـووکتریـن ئەنـدامی “مێـنسا”.
“ديبەیتی نێوان نەخۆش و شێتەکە گڕی لە دیموکراتەکان بەردا…بازەکە بەسەرشانی کام بەربژێری دوای بایدن دەنیشێتەوە؟”
لـەو دنیا پـان و بـەرینەدا گەل و نـەتەوەی فـرە هـەن ،هەمویان نیشتمان و زمان و فەرهەنگ وکلتورو ناوی تایبەت بە خۆیان هەیە، بـۆ وینە کوردستان، هیند و پاکستان و…
لەگەڵ بوونی مـرۆڤ لەسەر هەسارەی زەویـدا، خەیاڵ و خەیاڵکردن هـاودەمی مـرۆڤ بووە. خەیاڵ بەشێکی گرنگە لە ژیانی رۆژانەمان.
پێشەکی
دوکتۆر قاسملوو بە یەکێک لە پێشەنگترین ئابوریناسە کوردەکان و ئابووریناسێکی بەرچاو لە سەرتاسەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دادەنرا.
” ئای کە ئازاراوییە هەر تۆپێ بچێتە گۆڵەوە بە گۆڵ دابنرێ“…
کاتێك خەباتی ڕزگاری نەتەوەیی بە ئاکامی خۆی دەگات، کە بە شێوەیەکی گشتگیر کەڵك لە هەموو شکڵ و جۆرەکانی تێکۆشانی سیاسی و چەکداری وەربگرین.
ئەلبرێت شڤایسەر دەڵێ: “جوانترین پەیکەرێ مرۆڤ بەدەستی بهێنی ئەوەیە لە دڵی خەڵکدا بێت “.
رووداوەکانی ٧ ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣ پرسی فەلەستینی گەیاندە داوای چارەسەری دوو دەوڵەت. لە ئێستادا چەند دەوڵەتێکی باکوور و خواروو و ناوەراستی ئەوروپا( ئیرلەندە، ئیسپانیا و نەرویج) ڕۆژی ٢٠٢٤/٥/٢٨ بە فەرمی دان بە دەوڵەتی (فەلەستین)دا دەنێن.
کچـۆڵەیەکی ئیـماراتی ـ لە دوبـەی (ئـەلـمەهـا راشـید ئەلـموهـێری) تەمـەن (٣) ساڵان، لە ئەمساڵدا (٢٠٢٤) بوو بە بچووکترین نووسەر و بە بچووکترین نووسەری زنجـیرە کـتـێـب بۆ منـداڵان لە جـیهـانـدا.
رۆژی (11/5/2024) له کتێبخانه کوردی له ستۆکهۆڵم کۆڕێ سهبارهت به کتێبی (مانای ژیانم؟ کوبرای عهزیمی – ئامادهکردنی سیمینی ئیفتخاری) به بهشداری بهڕێز (سیمین ئیفتخاری) و بهڕێزان (دوکتور سوههیلا قادری و دوکتور هاشم ئهحمهدزاده) بهڕێوه برا.
پروفیسۆر شههرزاد موجاب و زانکۆ بۆ کوردستان
(ههژار موکریانی) و (خانم و خانمان)
ههژار موکریانی
بهڕێز ئهحمهد ئهسکهندهری له لاپهڕه (319)ی کتێبی: {ئهحمهد ئهسکهندهری بیرهوهری و یادداشت (1948 – 1980)} بهو جۆره ئهنووسێ :
پێشینیانی ئێمەی کورد سەرەڕای ئەوەی دەرەتانی خوێندن و نوسینیان نەبووە ، یان زۆر دەگمەن بووە، ئەو دەگمەنەش لە لایەن دەسەڵاتی حاکم ڕێگە پێنەدراو و بگرە قەدەغەش بوو،
رەئیسی، سەرۆککۆماری ئێران کە بە ڕووداوی کەوتنەخوارەوەی هێلیکۆپتەر گیانی لەدەست دا، ڕابردوویەکی خوێناویی هەبووە و دەستی لە کوشتنی هەزاران کەسدا هەبووە.
ئەدەبیاتی منداڵان لە جیهاندا، مێژوویەکی فراوان و گەورە و شکۆمەند و دەوڵەمەندی هـەیە. دەگـەڕێتەوە بۆ سـەدەی حـەڤـدەیەم. کـاتێک کە دەقـە ئەدەبیـیە سەرەتـاییەکـان،
کۆمهڵه و بواری نووسین، له کتێبی {ئهحمهد ئهسکهندهری بیرهوهری و یادداشت (1948 – 1980)} دا گهلێ جار ئاماژه به ناوی (کۆمهڵه) کراوه .
ئهحمهد ئهسکهندهرهی: کۆمهڵه له ڕوانگهی مارکسیستییهوه و بهپێی لێکدانهوهی رێبهرهکهی فوئاد مستهفاسوڵتانی، لهو باوهڕهدا بوو که ئهم ڕژیمه تازهیه کهلی کورد تووشی شهڕ دهکات.ل (468) کتێبی ئهحمهد ئهسکهندهری بیرهوهی و یادداشت.
ئـازادی جـوانتریـن و شـیرینتریـن و گـرنگـتریـن وشـەیە لە جیهـانـدا. ئـازادی و ژیـان گـیانـێک لە دوو جەستەدان. ژیـان بەبێ ئـازادی، ژیـان نییە و هـیچ واتا و خـۆشییەکی نییە.
ئهحمهد ئهسکهندهری: من ئهو کات زۆر له نزیکهوه نهمدهناسی و نهشمدهزانی له چ ئاستێکی رێکخراوهکهی خۆیدایه
ڕۆژی ٥ مەی سەرۆکی هـەرێـمـی کـوردستان کاک نێچیروان بارزانی ، دەگەڵ دەستەیەکی ڕەسمی هەرێم سەردانی کۆماری ئیسلامی ئێرانیان کرد.
ئیمڕۆ ١٢/٥/٢٠٢٤ هەڵبژاردنی پەرلمانی ئیسپانیایە و حکومەتەکەی پێدرۆ شانسێز سەرۆک وەزیران و سەرۆکی پارتی سۆسیال دیموکرات کە نایانەوێ ئیسپانیا پارچەپارچە بێت پێویستیان بە دەنگی پارتەکەی کارلێس پێنجیمۆندتی سەربەخۆخوازی کاتالانییە
ئهحمهد ئهسکهندهری: پاش گیانبهختکردنی فوئاد مستهفاسوڵتانی، هیچکام له رێبهرانی کۆمهڵه بهناوی سکرتێری گشتی یان رێبهر دهرنهدهکهوتن .
کچۆڵەی روخسارشیرینی بەریتانی (بێـلا جـەی دارک)ی تەمەن پێنج ساڵان، بچووکترین نووسەری ساڵی (٢٠٢٣) یە لە هەموو جیهانـدا، کە ناوی لە ژمارەی پێوانەیی فەرمی جیهانی “گـینس” تۆماراکـراوە.
” ئەو کەسانەی ناتوانن ھۆشیاری بگۆڕن دوورن لە پێشکەوتن” بردنادشۆ
“ئەو درۆنانەى بەشى پلاندانانى کێڵگەى غازى کۆڕمۆڕى پێکاوە دورستکراوى چینو پەرەپێدراوى ئیرانن، بۆیە تیرەکان ڕوو لەئێران دەکەن بەوەى کێڵگەى غازى کۆڕمۆڕى لەڕێگەى میلیشیا شیعەکانەوە بەئامانج گرتبێت.
ئۆسکارمان . ئاڵمانی کۆی کردوونەوە. سدێق بابایی بە کوردی هۆرامی وسۆرانی و ئاڵمانی لە دوو توێ کتێبێکدا لە ئاڵمان بە جاپی گەیاندوون.
چـیرۆکـێکی راسـتەقـیـنەی گیانبەخـشینی دایکـێکە لە کاتی بوومەلـەرزەکەی ژاپـۆن.
کوردستان ڕەنگە تاکە وڵاتی سەر گۆی زەوی بێ کە وەک کۆمەڵە دورگەی بێ دەریا بێتە بەرچاو و زۆر لە خەڵکەکەی نامۆ بەیەک مابێتنەوە. تاکی کورد گەر وەک ئەندامانی یەک نەتەوە، پشتئەستوور بە زانینی مێژوو،
“هەستی هاوبەش شاکۆڵەکەی بوونی نەتەوەیە“
مانگرتنی سەندیکای بزوتنەوەی چینی کرێکارانی ” ئەمریکا” لە شاری ” شیکاگۆ” لە ١ی مانگی ئایار ١٨٨٦ دەستی پێکرد. لە رێکەوتی ٤ ی مانگی ئایاری ١٨٨٦ لە شاری ” شیکاگۆ ” لە وڵاتی” ئەمریکا “،
ئەگـەر بە وردی مێـژوو بخـوێنینەوە، ئـەم راستیـیەمـان بـۆ دەردەکەوێـت، کە هەمـوو گۆڕانکارییە گەورەکان و هەموو بـزووتنەوە گەورەکان، هەمیشە لە سـایەی خەبات و تێکـۆشان و سـووربـوون و سەرگـەرمی و سەرەکـێشی و سەرسەخـتی لاوانی خـوێـن گـەرم و گەشبـین و
لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان دوو ڕێکخراوی سیاسی کە دوایە بوون بەیەک دروست ببوون، کە بۆ وەدەست هـێنانەوەی مافە زەوتکراوەکانی نەتەوەی کورد خەباتیان دەکرد.
لە کۆن و لە ئێستاشدا، وڵاتی میسر لە بواری ئەدەبیاتی منداڵانی عـەرەبدا، پێشەنگی وڵاتانی عەرەبە. لە سەردەمی فەرمانڕەوایی (محەمەد عـەلی پاشا:١٧٦٩ـ ١٨٦٩) ز، کە بە (عـەزیـزی میسـر ) و بە ( دامەزرێنـەری میسـری نـوێ ) ناودەبـرێـت.
ڕووداو و پێکدادانەکانی ماوەی ڕابردوو کە ئیتر لە حاڵەتی ئۆپێراسیۆنی نهێنی و شاراوە هاتە دەر و بوو بە هێرشی نیزامی بۆسەر خاکی یەکتر (کۆنسولگەریش خاکی دەوڵەتان بە حیساب دێت)، بۆچوونەکانی بەسەر ئەو دوو لایەنەی کە ئاماژەیان پێکراوە دابەشکرد.
١- داگیرکەرانی کوردستان
زەینەب بۆز، شوێنەوارناس /ئارکۆگێکی تورکە و لە پیشەکەیدا زۆر سەرکەوتووە… لەسەر داخوازی خۆی دەزگەیەکیان بۆ دژایەتی قاچاغی کولتوور لە وەزارەتی کولتووری تورکیا بۆ دروست کردووە .
پوختەکەی: دەڵێ: ڕەنگە لە هێرشی داهاتوودا ئێران پارچەی ئەتۆمی لە راکێتی بالستی ببەستێ ..
حەماس لە ٧/١٠/٢٠٢٣ ی زاینی هێرشی بۆ سەر ئیسرایل کرد. لەو هێرشەدا زۆر کەسی مەدنی کوژران و زیاتر لە ٢٠٠ کەسیشیان بە دیل گرت. هێندێک لە دیلەکان ئازاد کراون.
رەنگە هیچ هاوکێشەیەک لە دونیادا بە ئەندازەى هەڵهێنانى مەتەڵى پەیوەندی و ململانێى نێوان ئێران و ئیسرائیل ئاڵۆز نەبێت، چونکە لەلایەک وەک دوو هاوئامانجى ستراتیژى لە ناوچەکە دەردەکەون کە کۆمەڵێک بەرژەوەندیی هاوبەش پێکیانەوە دەبەستێتەوە،
دوو ساڵ جارێک لە (کۆپنهـاگن) ی پایتەختی دانیمارک، یان لە پایتەخـتی وڵاتـێکی تر. بـە بـۆنـەی یـادی رۆژی لەدایکـبوونی، کـەڵـە نـووسـەری بـواری ئـەدەبیـاتی منـداڵان (ھـانـز کـریـستـیان ئەنـدەرسـین) کـە بە (بـاوکی چـیرۆکی ئەفـسانـەیی بۆ منـداڵان) لە جـیهـانـدا ناسراوە.
یەکەم: لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردوودا ئامریکا و ئورووپا بە هۆی پەرەگرتنی بەرنامەی مووشەکی کۆماری ئیسلامی، سیستمێکی بەرگری مووشەکی چەند توێژیان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دامەزراند کە شەوی ڕابردوو کارایی ئەو سیستمەمان دیت.
گۆڤـارەکانی منـداڵان، ئەو گۆڤـارە نووسراو و چاپکـراون، کە بەپـێی قـۆناغـەکانی تەمـەن و گـەشـەکـردنی منـداڵان، بابـەتـەکـانیـیان تـایبـەتـین بـۆ منـداڵان،
لەم ڕۆژانەدا بیروەرییەکانی (مەلەکە مستەفا سولتانی)م بەناوی (سێبەری قەلەبەرد لەسەر ئەڵمانە و تاڵەسور)دا خوێندەوە کە بریتییە لە (٥٢٣) لاپەڕە.
سیستێمی قەییوم لە ساڵی ٢٠١٦ وە لە تورکیا جێ بە جێ کراوە بۆ بەرێوەبردنی ئیدارەی خۆجەییەکان. هەر لەو ساڵەرا چەندین سەرۆک شارەوانی کورد کە بە دەنگی زۆربەی خەڵک براوەی یەکەم بوون،
بۆ ئهوهی بڕۆینه ناو باسهکهوه پێویسته لهو چهن بابهتهی خوارۆ بڕوانین:
1 – {دوای ئهم، پیرهمێردی شاعیر (1867 – 1950) کۆمهڵێ له شیعرهکانی مهولهوی و رۆحهکهی (واته به سۆرانی کراوهکهی) له دوو بهرگ
رەچـەڵـەکی وشـەی “مـۆنـۆلـۆگ” لـە وشـەی یـۆنـانی لاتـیـنی ” مـۆنـۆس” بە واتـا “تەنیا” و “لـۆگـۆس” بە واتـا “قـسەبـکە” سەرچـاوەی گـرتـووە.
هەڵبژرادن شێوەیەکی دێموکراسی و گەلیە. لە رێی هەڵبژرادنی پاک و بێ گەرد گەل دەتوانی بڕیار بدات کە چی جۆرە ئایدەلۆژی و رێبازی سیاسی دەوێ.
محەممەد ئاغای قاسملوو گەورە پیاوی خۆشناوی شیمالی کوردستان، دوو لە کوڕەکانی لە دوو ڕۆژی مێژووییدا، یەکیان چاوی بە دونیا پشکووت و یەکیان ماڵئاوایی لە نیشتمانی کرد.
وتارەکەی بەڕێز کەک محەممەدی سولەیمانیم خوێندەوە ،کە لە پێوەندی دەگەڵ ڕێزگرتن لە بۆنـە نەتەوەییەکان و شەهـیدان دا نوسرابوو.
رۆژی سێـشەممە (٢/ نیسان/٢٠٢٤) یای (٥٧) ەمین ساڵـڕۆژی دامەزرانـدنی (رۆژی جیهـانی کـتـێبی منـداڵان)ە. هەموو ساڵـێک لە رۆژی (٢/ نیسان) دا، بەم بـۆنەیەوە، لە سەرانسەری جیهانـدا، لە قـوتابخـانەکان و لە کـتێـبخـانەکانە گـشتی و
پێشەوا و سەرکردە و پێشمەرگەکانی کوردستان گیانی خۆیان فیدای ئازادی و سەربەستی گەلی کورد کردووە. شەهیدانی کوردستان بەرژەوەندی گەلی کوردیان وەپێش بەرژەوەندی تاکە کەسی،
ڕێزگرتن لە ڕۆژی شەهیدانی کوردستان، نەك دواکەوتووی نیە، بەڵکوو وەفاداریە بە ڕێبازی سیاسی و نەتەوەیی ئەو تێکۆشەرانەی لە پێناوی ئازادی کوردستاندا گیانی بەنرخیان بە کوردستان بەخشیوە.
رەخنە نەک تەنیا لە ئەدەبـدا، بەڵکو پێویستییەکی گـرنگە لە هەمـوو بـوارەکانی ژیـانی مـرۆڤـدا. ژیـان بەبێ رەخـنە پێـشناکەوێـت. ئـەوەی مـن لـەم نووسـینەمـدا مەبەسـتـمە، رەخـنەی ئـەدەبی زانسـتی و پیشەییـە، لە ئەدەبـی منـداڵان و هـەرزەکارانی کوردمـان.
لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان ناوچەیەک کە لە ڕەوتی مێژوودا بۆ تێکۆشانی ئازادی وەستاوە، شۆڕشێکی بەهێز لە پانتاییەکی بێوێنەدا وەڕێ کەوتوە.
٤- ناسیۆنالیزمی کوردی و شوناس لە تورکیادا: سەرلەنوێ لێکدانەوەی چەمک و تێگەیشتنەکان. گوینەش موراد تەزجور
مـن لە پـۆلی شـەشی بنەڕەتـیم، کـاکـم کامـەران لە پـۆلی پـێـنجی ئامـادەییە. کاکـم زۆر حـەزی لە دەنـگی بـاڵـندەیـە، بە تایبـەتیـش لە دەنـگی کـەو. بـۆیـە دوو کـەوی جـوانی کڕیبوو.
جەژنی نەورۆزی کوردەواری ریشە و مێژووکی دوور و درێژی هەیە. جەژنی نەورۆز چوار هێمای گرینگی هەیە بۆ گەلی کورد. ئەو چوار هێمایانە بریتین لە:
پێویستە بە یاسا حکومەت و پەرلەمانی کوردستان، رووبەری ئەو بیرە توندرەو، تیرۆرە کولتوری و نەتەوەییە ببنەوە، کە دژی هەموو جوانیەکان و کولتور و مێژووی کورد و کوردستانن
وڵاتان چۆن ئەو شەڕە دەکەن؟ مەترسییەکانی شەڕی سایبەری چین لەسەر دەزگا هەواڵگرییەکان و دامەزراوەکانی وڵاتان؟
ساڵی ١٣٨٨ دوای خۆپیشاندانی خەڵک و نیگەرانییەکانی دەسەڵات، ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی لە کۆبوونەوەیەکی تایبەتدا ڕایگەیاند کە ئەگەری شۆڕشی دووەم زۆرە،
پێش چەند ساڵێک، دوای مەرقێکی زۆر دیوانی شاعیر جەلال مەلەکشام دەستکەوت .. هەر زوو خوێندمەوە و وتارێکی دوورودرێژم لەسەر نووسی بەناونیشانی
(بە ھەگبەیەکی کوردانەوە، گەشتێک بە دیوانەکەی (جەلال مەلەکشا) دا )
وتارێکی خاتوو Susanne Güsten ە کە ساڵانێکی زۆرە لە تورکیاوە ڕاپۆرت بۆ رۆژنامەی دێر تاگەسشپیگلی ئەڵمانی دەنێرێ!…
لە ئایینی ئیسلام دامانگی ڕەمەزان لە پلەی سێهەمی ئەرکدار کراوەکاندایە واتە نوێژو زەکات و ڕۆژووی ڕەمەزان.
لەم سەردەمە پڕ لە ئالۆزییە، بە بێ زانیاریی ڕاستەقینە، تێگەیشتن لە زانیاریی و دەوری زانیاریی لە سەردەمی زانیاریی، مامەڵەی گونجاو بۆ مرۆڤ لە ژیاندا هاسان نییە. ڕاپەڕینی ژینا( ٢٠٢٢-٢٣) و هەڵبژاردنی نوێنەرانی مەجلسی “ئێران”
ئەگەر باسی راپەڕینی 5ی ئاداری 1991 بكەین, ناتوانین باسەكە دەرباز بكەین بێ ئەوەی بچینەوە سەر جەنگی كەنداوی دوو و راپەڕینی باشووری عێراق كە ئیسلامی سیاسی شیعە ناوزەدیان كردووە بە راپەڕینی شەعبانییە,
دوێنێ یەکشەممە ٣ی مارسی 2024، سەد ساڵ بەسەر دەرکردنی فەرمانی قەدەغەکردنی قوتابخانە و کۆمەڵە و میدیای کوردی لەلایەن حوکوومەتی تورکیا تێ پەڕی.
رۆژی (13/1/2024) له ساڵۆنی (شیستا) له ستۆکهۆڵم کۆڕێ بۆ ناساندن و گفتوگۆ و فرۆشتنی کتێبی {(سێبهری قهلهبهرد) به پێنووسی بهڕێز مهلهکه مستهفاسوڵتانی} له لایهن خودی نووسهر و بهڕێزان (ئارێز محهممهدی و ئهحمهد ئهسکهندری) بهڕێوه برا.
رۆژی (13/1/2024) له ستۆکهۆڵم کۆڕێ بۆ ناساندن و گفتوگۆ و فرۆشتنی کتێبی {(سێبهری قهلهبهرد) به پێنووسی بهڕێز مهلهکه مستهفاسوڵتانی} له لایهن خودی نووسهر و بهڕێزان (ئارێز محهممهدی و ئهحمهد ئهسکهندری) بهڕێوه برا.
زاراوەی رۆمـان کە بە زمـانی ئینگـلیـزی (نـۆڤـيـل)ە، لە زمـانی ئیتالیش (نـۆڤـیلا) یە، کە لە کۆی وشەی (نـۆڤـێـلـۆس) وەرگـیراوە، لە رەچـەڵەکـیشدا وشەکەیەکی لاتـینیـیە، بە واتـای (نـوێ) دێـت.
زوان بە گردی دیاردێوی کۆمەڵایەتین. مادام کۆمەڵگاو ئانزانیەتی بەردەوام ئینا جە ئەوەڤاڕیای و گەشەکەردەینە، زوانیچ ئەوەڤاڕیایش مەێ سەرەرە و گەشەکەرۆ. زوان یۆ چا دیاردانە کە چەنی ئانزانی پێڎا بۆ،
رۆژی (13/1/2024) له ستۆکهۆڵم کۆڕێ بۆ ناساندن و گفتوگۆ و فرۆشتنی کتێبی {(سێبهری قهلهبهرد) به پێنووسی بهڕێز مهلهکه مستهفاسوڵتانی} له لایهن خودی نووسهر و بهڕێزان (ئارێز محهممهدی و ئهحمهد ئهسکهندری) بهڕێوه برا.
بەدرێژایی مێژووی مرۆڤایەتی شەڕ لە بەرۆکی ئەم جیهانە دانەبڕاوە و سووپا و لەشکرە سەربازییەکان بۆ سەرکەوتن بەسەر یەکتردا تاکتیک و پیلان و تەرفەندی نوێ و کاریگەریان بەکار هێناوە بۆ سەرکەوتن بەسەر بەرامبەرەکانیاندا.
برینداری هێرشی مووشەکی بۆ سەر کۆیە
ئـێـمـەی کورد لە ڕۆژ هەڵاتی کوردستـان نـیزیک بە (٨٠ ) ساڵە لە شانۆی هەڵبژاردنی سەردەمی سیستمەکانی پاشایەتی و کۆماری ئیسلامی دەبینین و بەشداریمان کردوە و نەکردوە!
لە ماوەی چەند مانگی ڕابردوو، ئێران و هەموو میلیشیاکانی سەر بە ڕژیمی کۆماری ئیسلامی لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، خەریکن بە شێوەی هەماهەنگ هەموو ناوچەکە بەرەو ئاراستەیەک دەبەن
بایکۆتی هەڵبژاردن نە تەنیا وەکوو هەڕەشەیەک بۆ سەر دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی بە واتای لەقکردنی پایەکانی حوکمڕانیان بە ئەژمار دێت، بەڵکوو بەمانای چالاکبوونی کۆمەڵگە بۆ پیشاندانی دژکردەوە دژی ئەم ڕێژیمە.
ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی کوردستان: یەکێتی بەهزاد خوسرەویی رادەستی ئێران کردووە
بنەماڵەی بێهزاد خەسرەوی: کوورەکەمان ئازاد نەکراوە و لە دەستبەسەرگەی ئیتلاعاتی سنە ناچار بە دانپێدانانی زۆرەملێ کراوە
بۆ خوشک و برایانی رۆژهەڵات، داوای لێبوردنتان لێ دەکەم. من بێبەریم لەوەی دژی ئێوە دەکرێت، ئاسۆس هەردی
حیزبی دێمۆكڕات لەبارەی گرتن و ڕادەستکردنی بێهزاد خوسرەوی راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە
ئاڵۆزییە نەناسراوەکانی کۆچبەری, حەسەن قارەمانی
جیا کردنەوەی دین لە سیاسەت، مەلا برایم مەجید پوور
ئاشـتـبوونەی رەنگـەکان.. رەزا شـوان
30ی ئاب رۆژی جیهانی بێسەرووشوێنكراوان
(زبان فارسی) زبان مشترک یا زبان تحمیلی؟، سهعی سهقزی
شەڕێکی قارەمانانە لە ڕۆژێکی وەک ئەوڕۆ، 6ی خەرمانانی 1361ی هەتاوی، عەلی هاشمی
فیلمی بە خاکسپاردنی خــــاڵە شێخ محەممەد بڵباسی”تەڵقینەکەی بەو زمانە نەبوو کە دایکی فێری کردبوو، مەلا برایم مەجید پوور 
هاوسەرگیریی منداڵ و پێنەگەیشتوو یان بەسەبایاكردن؟، د. ئادەم بێدار
لە یادی 18 ساڵەی دادگایی تاوانبارانی ئەنفال و رۆژی دادپەروەری كوردستاندا
کچۆڵە ئابیجیتا گوپتا بچووکترین نووسەری جیهانە.. رەزا شـوان- فیلمی بە خاکسپاردنی خاڵە شێخ محەممەد بڵباسی لە ساڵی 2009، ساڵە نەڵۆسی
شەڕێک کە مرۆڤە دەمارگرژەکان هەڵیان گیرساندوە، مەلا برایم مەجید پوور
روداوەكان پشت هەڵبژاردنی پارێزگارە كوردەكەی كەركوك، عەلي مەحمود محەمەد
شەهید بوونی رەحمان سۆفیزادە، چل ساڵ لەم ڕۆژە تاڵە تێپەڕی
چـیرۆکی ژیـانی هـێـلـین کـیلەر (١٨٨٠ـ ١٩٦٨).. رەزا شـوان
مروری بر سناریوهای مختلف درباره رویارویی احتمالی جمهوری اسلامی و اسرائیل
مستند شرقی غمگین؛ ابعاد جدیدی از ترور فریدون فرخزاد در آلمان- حــیــزب و کــۆمــەڵــە دەبــێ چی بــکــەن ؟، مەلا برایم مەجید پوور
وەلامێك بۆ پیاوە میانڕەوە ئیسلامییەكە, لەسەر پرسی جینۆسایدی ئێزیدی، عەلی مەحمود محەمەد- شەنگال و پاشای كۆرەو ئەبوبەكر بەغدادی، عەلی مەحمود محەمەد
کوژرانی هەنییە لە تاران، بەها رەحمانی
لەستراتیژ دا: ئیسرائیل هەژمونیی زیاتر دەبێت, شهریف عەلی
ئیسماعیل هەنییە، سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس لە تاران کوژرا.
ماڵی ترۆر و جاسووسی ڕژیمی ئیسلامی و ڕۆژئاوا، برایم فەڕشی
بۆ ئەوەی جینۆساید دووبارە نبێتەوە ، عەلی مەحموود
من رنگین پوست هستم یا شما ؟ به امید برابری در سطح دنیا !، سەعی سەقزی
بــا ڕابــردو بــە نــەوەی نــوێێ بـنـاسـێـنـیـن، مەلا برایم مەجید پوور
هـیرۆ باجەلان یەکەم باڵيۆزی ئەمریکی بە رەچەڵەک کورد.. رەزا شـوان
خەرمانی چاوەڕوانیمان، دڵکەش قادر
گەڕان، برایم فەڕشی
كچێك لە وەهم، هاوار تەیب
گوڵبژێرێک لە وتەکانی ناوداران دەربارەی ئازادی.. رەزا شـوان
بۆ باوەشت، ئیلهام موڕادی
مستند «رسیده و نرسیده»؛ در کردستان عراق بر پناهجویان ایرانی چه میگذرد؟
ئێمە هەڵەمان کردووە!! ، برایم فەڕشی
سێبەری تەنیاییمان، دڵکەش قادر
وێنەکان لە یادی 35 ساڵەی شەهید د.قاسملوو و کاک عەبدوڵای قادری ئازەر
ترسی ڕێژیم لە قاسملوو، هەردی سەلیمی
ڕاگەیەندراوی کۆمیتەی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە ئاڵمان بەبۆنەی کۆچی دوایی هاوڕێی تێکۆشەر “ئەمیر خەیاتی”
بەیاننامەی ناوەندی بەڕێوەبەریی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بەبۆنەی تێپەڕینی ٣٥ساڵ بە سەر تێرۆری د. قاسملوودا
چۆن میراتی سیاسی و خەباتگێڕانەی قاسملوو بەرینە پێش؟، برایم لاجانی- مەسعودی پزشکیان سەر کۆماری تازە، مەلا ئیبڕاهیمی مەجید پور
قوتابخانەی ڕەخنەیی فرانکفۆرت، پوختەکەی: هەڵۆ بەرزنجەیی
دیدهبان حقوق بشر: ماموران جمهوری اسلامی از «قوه قهریه کشنده» علیه کولبرها استفاده میکنند.
ئهفسهرهکهی سپیکانی، سهعی سهقزی
زیـرەکـتریـن منـداڵی جیهـان.. رەزا شـوان
نگاهی بر تاریخچه حکمرانی و یا کشورداری کوردی در کوردستان، آرام قلیزاده
بُرد بزرگ ملت ایران، شکست تحقیرآمیز جمهوری اسلامی؛ پس از این چه باید کرد؟، جمشید برزگر
دیبەیتی نێوان نەخۆش (بایدن) و شێتەکە (ترەمپ )، گۆران دوكانی- قاسمی سلێمانی شاری سەردەشتی بە كیمیابارانكردن دا ، بۆ حكومەتی عێراقی شاری سەردەشتی هەڵبژارد لەو كات و ساتەدا؟.عەلی مەحمود محەمەد
- خۆشەویستی نێشتمان، مەلا برایم مەجید پوور
- حذف دو سال جنایت از کارنامهء دولت ایران توسط (جاوید رحمان)، سەعی سەقزی
هەڵبژاردنەکانی ٨ی پووشپەڕ هیچ ڕەواییەتێک بە کۆماری ئیسلامی نادەن- گرنگییەکانی خەیاڵ و خەیاڵکردن بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان
نوقمبوونی کەشتییەکی پەنابەران لە کەناراوەکانی ئیتالیا- جزییات هولناک از جانباختن پناهجویان در آبهای ایتالیا
تێڕوانینەکانی دوکتۆر قاسملوو سەبارەت بە ئابووریی کوردستان لەسەر بنەمای کتێبی”کوردستان و کورد”!، حەسەن قارەمانی
ڕاگەیاندراوی ناوەندی بەرێوەبەریی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران سەبارەت بە ئازادکردنی گەورە تاوانبار حەمید نووری
پێویست بە ژماردنی شەوەکان ناکا، دڵکەش قادر
یاری تۆپی پێ و ڕازێک، ، هەڵۆ بەرزنجەیی
ئازاد کردنی قاتڵ حەمید نووری لە مێدیاکانی سوید دەنگدانەوەی زۆری هەبوو، ساڵە نەڵۆسی
نماینده پارلمان سوئد استرداد حمید نوری را توهین به سیستم قضایی این کشور دانست، ایران اینترنشنال
چەند وتەیەک لە پێوەندیی دەگەڵ کۆچی دوایی مامۆستا مەجیدی پاڵانی دا!، برایم لاجانی
مهران عباسیان ، خبرنگار ایراناینترنشنال در سوئد در پی تهدید جدی امنیتی به خانه امن منتقل شد
خەباتی سیاسی و چەکداری لە شاخەوە گەیووەتە نێوشارەکانی ڕۆژهەڵات ، محەممەد سلێمانی
لە چلەی کامیل ژیردا…، هەڵۆ بەرزنجەیی
بەدەوڵەتبوون لە پەراوێزی زەبروزەنگ دا!، هەڵۆ بەرزنجەیی
کچۆڵەیەکی سێ ساڵان بوو بە بچووکترین نووسەری جیهـان.. رەزا شـوان
رێکخراوهی (ژنان) یان رێکخراوهی (یایان)؟، سەعی سەقزی
ئێران بە هاوکاری گروپە تاوانکارەکان کردەوەی تێرۆریستی لە سوید دەکا، ساڵە نەڵۆسی
سرویس امنیتی سوئد: ایران برای انجام اعمال خلاف خشونتآمیز از باندهای تبهکار در سوئد استفاده میکند
(بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!)، بهشی هەشتەم، سەعی سەقزی
(بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!)، بهشی حهوتهم، سەعی سەقزی - ئــــەزمــون بــۆ فــێــربــونــە ، مەلا برایم مەجید پوور
داستان کوردتباران وابستە بە جمهوری اسلامی و سلطنت طلبان، دکتر میرو علیار
بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!، بهشی شهشهم، سەعی سەقزی
