بابه‌ته‌کان
ساختار و پێکهاتەی کۆماری ئیسلامی ئێران بە درێژایی مێژووی هەر بێ ڕێزی بە هەموو مرۆڤایەتی بووە. چەند نموونەیک لە بێ ڕێزییەکانی ڕێژیمی ئێران بە بیرتان دێنمەوە: کوشتنی ئیسرائیلەکان لە ئەرجنتین
هێرش و پەلاماری بێجێ و ناڕەوای چەند کەسانێک، کە دەگوترێ یەکێکیان پێشنوێژی یەکێک لە مزگەوتەکانی شاری هەولێریشە،
پێشەکی
لە بەشەکانی پێشووتردا بە زۆری باسی هەڵسووڕاوان و لایەنگرانی کۆمەڵەم لە ئۆردووگای ڕومادی کردووە
ئێران وڵاتێكی پان و بەرینە و خاكێكی رووبەرفراوانی هەیە، كۆمەڵگای ئێران لە رووی نەتەوایەتی،ئیتنیكی، زمانی،ئایینی و كولتوورییەوە پێكهاتەیەكی فرەچەشنە،
گوندی قەلەرەشە، گوندێکی سوێسنەکانەو کەوتۆتە بەشی رۆژهەڵاتی کوردستان لەسەر سنوری ئێران و عێراق، ترێ رەشی ئەو گوندە لە سەدان ساڵەوە وەک باشترین و خۆشترین ترێ رەشی کوردستان ناسراوە، بەتایبەتی ئەو کاتەی کە بەفری تازەی بەسەردا دەبارێتەوە.
مەرگی سینەماكاری ناودار و كاریگەری كورد لە باشووری كوردستان و رووداوەكانی دەوروبەری ئەو پێشهاتە، ژمارەیەك پرسیاری دروست كردوون
وشەی (رۆشنبیری) لە زمانی شیرینی کوردیماندا ، هاومانای وشەی ( کولتوور)ه لە زمانەکانی ئەوروپادا .
لە تویل 34 ساڵ حکومەت اللە، حکومەت زد ئنسانی جمهوری ئسلامی ئەقلیەتە ئاینیەکان وە تایوەت یارسانەکان روی ئەمنیەت و ئاسایش نەێرن و ڕوژ نیە کە وە بەهانەگەل جوراوجور، ئەزیەت و ئازاڕێان نەێەن.
کاتێک ئەندامانی کۆمەڵگا پرسیار نەکەن، دووشک لە ڕاست و ناڕاست نەبن،عادەتی و غەریزی هەڵس و کەوت بکەن و بژین و بە پێی باوەڕی ڕەش یان سپی بجوڵێنەوە، ملکەچی قەزا و قەدەر دەمێننەوە.
کە باسی هەڵبژاردن دەکرێ لە دنیای دیموکراتیک دایەکسەر هەموو زەینەکان دەچێتە سەر دەربرینی بیرو رای ئازاد بۆ هەڵبژارنی کەسی شیاو بۆ شوێنی شیاو.
کاتێ لەگەڵ دەستەخوشکەکانی دا لە کۆڵان، لە ژێر دارتووەکەدا، لە پەنای حەسارە داڕووخاوەکەی کۆڵان، یەکیان دەگرت، بە قاقا بەرز و خەندە پچڕ پچڕەکانی ئەتناسییەوە.
بۆ هەموو لایەک ڕونە کە لەسیستمی کۆماری ئیسلامیی ئێران ڕێفۆرم و گۆڕانکاری دژوارەو هەر شێوە گۆڕانکارییەک لە بەرژەوەندی خەڵک کۆتایی پێکنایەت.
میر بەدرخان لە ساڵی ١٨١٢ لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا فەرمانڕەوایی جەزیرەی دەست کەوت و، نیازی وا بوو کە دەستی تورک لە ناو وڵاتەکەی کۆتا بکا
خەڵكانی ئێران پاش خەباتێكی جەماوەری و بەردەوام و بێ پسانەوە دژی رێژیمی تۆتالیتری پاشایەتی بنەماڵەی پەهلەوی لە مانگی رێبەندانی ١٩٧٩ی زایینی سەركەوتنێكی مێژووی و كەم وێنەیان بۆ خۆیان دەستەبەركرد،
پێشتر باسی بنچینەی سوێسنیەکان و مامەسێنیەکانمان کرد کە خاوەنی خوزستان و رۆژهەڵاتی کەنداوی ئێران بوون و ئەردەشیر رایگواستوون و بەشێکی هیناونە ناوچەی سەردەست و فەقێ محەمەدە سەرەی بێورانیش
(ئاوڕدانەوەیەک لە وتوێژەکەی بەڕێز جەلال جەلالیزادە دەگەڵ گۆڤاری سیڤیل) 
ئەو مەسەلەو کێشە سیاسیانەی وڵاتەکەمان لەگەڵیان بەرەو ڕوویە زۆر و جۆراوجۆرن. هەر بەوپێیە ڕوانگەو بۆچوونی جیاوازیش بەرانبەر بەوان لە کۆمەڵگای ئەمڕۆی ئێراندا لە گۆڕێدان. 
گالیلە 15.02.1564 لە شاری پیزا لە ناوچەی توسکانی لە باکووری ڕۆژاوای ئیتالیا لە دایک بوو و 18.01.1642 کۆچی دوایی کرد.
پێشەکی
لە ئەم بەشەدا هەوڵ ئەدەم کە بە یاد کردنەوەیەکی کورت ڕێز بگرم لە خەبات و دڵسۆزی بەشێکی تر لە ئەو لایەنگرانەی کۆمەڵە
کورتە چیڕۆک
هەمزە پیاوێکی هێمن و گران و سەرو ڕیش ماش و برنج ، چالاک و شارەزا لە کارو پیشەی خزمەتگوزاری ، بێ ئاگا لە داوی ئەو چاوچنۆکەی ڕۆژێک لەڕۆژان چەرمەسەرانەی پێدەکات! .
جیاوازیدانان بریتیە لە هەر چەشنە هەڵاواردنێکی ناڕەوا و نابەجێ کە دەوڵەت بەرانبەر کەسێک، کەسانێک یان گرووپێک یا پەیڕەوانی کەمایەتیە نەتەوەیی، مەزهەبی، ئیتنیکی، جینسی و زمانی و هتد…. یەکان بەڕێوەی دەبات.
لە وتاری پێشوومدا کە چەند ڕۆژ لەمەوپێش بڵاو کرایەوە چەند پرسێکی پێوەندیدار بە هەڵبژاردنی سەرۆککۆماری لە کۆماری ئیسلامی ئێران وئامانج لە بەڕێوەبردنی هەڵبژاردنم لە ناوچەکە هێنایە بەرباس.
پێشەکی: لە درێژەی ئەم زەنجیرە نووسراوەیەدا ئەم جارەش هەوڵ ئەدەم یادێک بکەم لە بەشێکی تر لە هەڵسووڕاوان و لایەنگرانی دڵسۆزی کۆمەڵە لە ئۆردووگای ڕومادی لە نێوان سالەکانی ١٩٨٤ تا ٢٠٠٥ زایینی، تا ئەو کاتەی کە ئەو ئۆردووگایە بە تەوای داخرا.
لە ماوەی چەند رۆژی رابردوو دا، پارتی ئازادی کوردستان لە بەیاننامەیەک دا بە توندی هێرشی کردە سەر لایەنە سیاسییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و دوابەدوایی ئەو راگەیاندنە، 
کاریگەری وێبلاک نوسین لە ناو لاوان داو هەستی نەتەوایەتی لە رۆژهەڵاتی کوردستان
ئینترنێت ئەو تکنولوژیا نوێ یە کە توانی هەموو دنیا لە ناو ماڵیکی بچوک دا کۆبکاتەوەو بە ئاسانی بتوانرێ پێوەندی نوسین و
به‌شداریكردنی به‌ره‌ی ریفورمخوازان له هه‌ڵبژاردنه‌كانی سه‌رۆك كۆماری دا،پاراستنی درێژماوه‌ی نیزامه یا تۆڵه سه‌ندنه‌وه‌یه.
هەرکە پێش لەداریۆش لەم سەرزەوییەداژیابێت ئاغای پیرنیا بەدێو وناشیرین ناوی ناوە٠ 
قەیرانی هەموولایەنەی کۆماری ئیسلامی هەروادێ بەرین دەبێتەوە. بایکۆتی ئابووری و بازرگانی وماڵیی رێژیم و بێزراویی سیاسی و دێپلۆماسی ئەو لە نێو وڵاتانی ناوچەو دونیادا لە لایەک و ئەو ناڕەزایەتیە جەماوەریەش کە لە نێوخۆدا لەگەڵی بەرەو ڕوویە لە لایەکی دیکەوە،
هه‌موو گه‌لانی دنیا پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن به‌گرنگ ده‌زانن. ته‌نانه‌ت ده‌وڵه‌تانی دیکتاتۆریش ناتوانن له ده‌نگی گه‌ل خۆبشارنه‌وه، به ناچاری هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌و پرۆسه‌ی که پێی ده‌گوترێ هه‌ڵبژاردن و دیاری کردنی نوێنه‌ری خه‌ڵک جێبه‌جێ بکه‌ن.
کاک عەبدولا حیجاب لە وتوێژێکی دا لە گەل ماڵپەڕی ” ڕۆژهەڵاتتایمز” باس لە رووداوەکانی چەند ساڵی ڕابردووی نیو بزاوی نەتەوایەتیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان وبەتایبەتی ئەو دابڕانەی نیزیک بە ٧ ساڵ پێش کە لە نێو حیزبی دێمۆکراتی کوردستان پێک هێنرا دەکا.
هاوار بازیان / ئایا فەرامۆشیان كردووە دەردی هەرە گران چییە؟ بۆچی تووشی ئەو كەوتنە سیاسییە هاتوون؟
هەڵبژاردن یەکێ لە کۆڵکە هەر سەرەکییەکانی دامەزراوەی دیموکراتییە و ئەو سیستمە لە هیچ شوێنێکی دوونیا بە بێ ڕەچاو کردنی ئەو کۆڵەکە سەرکەوتوو نابێت.
شۆڕشی مافخوازانه و به‌رهه‌قی ئه‌و به‌شه‌ی خاکی کوردستان به‌ره‌و ئاقارێکی نادیار ده‌با، ئه‌گه‌ر سه‌رانی کورد به هه‌ڵوێستی خۆیان دا نه‌چنه‌وه!
ئه‌م کتێبه له نووسینی رێبه‌ری شه‌هید کاک دوکتور قاسملوویه که له ساڵی 1977 له فه‌رانسه به زبانی فه‌رانسه‌یی نووسیوه‌یه.
هەڵسوکەوتی ئاریەکان لەگەڵ ئەم خەڵکەناوچەییەدا وەکوهەڵسوکەوتی سەرکەوتوو و بندەستکراوبوو،بەتایبەت کەئارییەکان ئەوانەیان نزمترلەخۆیان دەزانی،
بۆچی هه‌مووان بێ ده‌نگن به‌رامبه‌ر تاوانێ ون بوونی مەولوود ئافەند!؟
کرانەوەی کوردستان بە ڕووی دونیای دەرەوەدا، پێوەندیی بەرینی هەرێمی کوردستان لەگەڵ بازاری جیهانی و هاتووچۆی بەربڵاوی خەڵکی هەرێم بۆ وڵاتانی دەرەوە، گەشەکردنی تکنۆلۆژی ڕاگەیاندن و
لەو وڵاتانەدا کە نەتەوە و پەیرەوانی دین و مەزهەبە جۆراوجۆرەکان پێکەوە لە چوارچێوەی سیستەمێکی سیاسی دەوڵەتیدا دەژین، دەوڵەتی ناوەندی پێویستە هەموو سازوکارێکی پێویست بۆ خوڵقاندنی دەرفەتی لەبار
ماوه‌یه‌ک له‌وه پێش له شاری مه‌ریوان تۆمه‌تبارێک له لایه‌ن دادگای ئه‌و شاره‌وه به پۆشینی جلی کوردیی ژنان‌و گێڕانی به نێو شار دا مه‌حکووم کراو له لایه‌ن هێزی به ناو ئینتزامیی ئه‌و شاره حوکمه‌که ئیجرا کراو
دەسپێكی ناونووسی پاڵێوراوانی پۆستی سەركۆماریی لەئێران و بەڕێوەچوونی ئەو هەڵبژاردنانە لەگەڵ هەڵبژاردنەكانی شۆرای شار و گوندەكان لەحاڵێكدایە كە چەندین تەیف و بەرە لەئێران
عەلی قازی : حدک ڕێگای پێشەوا قازیان بەرداوە وئێستا تەنیا حیزبێک کە ڕێگای قازی دەپیوێ ، ” پاک ” ە
دوای لەنێوچوونی میرنشینی بۆتان و دەربەدەركرانی زۆربەی كەسایەتییەكان لە لایەن عوسمانییەكانەوە، نەوەكانی بەدرخان پاشا،
دیسان له به‌ره‌به‌ری هه‌ڵبژاردنێكی دیكه له نیزامه دیكتاتورییه‌كه‌ی كۆماری ئیسلامی دا نزیك ده‌بینه‌وه و پاڵێوراوانی ئه‌مجاره‌ش هه‌ر كامیان له چه‌ند لاوه بۆ وه‌ده‌سته‌وه‌گرتنی پۆستی سه‌رۆك كۆماری تێده‌كۆشن.
ئەو دەورەیەیی هەڵبژاردنیش بێ ئەوەی بتوانیت خواستە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکانی گەلانی ئێران دابین بکات ، کۆتایی پێدێ و بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی نیشتیمانی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان پێ دەنێتە قۆناخێکی ناسک
پێشەکی : لە سێ بەشی ئاخری ئەم زەنجیرە نووسینەدا باسێکی کورتم لە سەر هاوڕێیانی هەڵسووڕاو و لایەنگری کۆمەڵە لە ناو تیرە و تایفەکانی گۆران و قەلخانی لە ئۆردووگای ڕومادی کرد.
سوابق و تاریخ حضور کردستانیان در صفوف نیروهای مسلح قدرتهای مرکزی ایران صرفنظراز پاکباختگی ، جانفشانی و هرگونه ایثار علاوه بر تحت فرمان بودن چنین عناصری بمثابه فرمانبرداری از مافوق ( بنا به رسم نظامیان) ،
دێماگۆژی ئەوەیە كە تاكێك یان خود گرووپێ لە باتی بەڵگەهێنانەوە و هۆكارەكانی رەوایی پرسێك بۆ سەلماندنی بیروبڕوایەك یان خود بۆچوونێكی دیاریكراو، لە رێگەی ورووژاندنی هەست و دنەدانی بەكۆمەڵ و پەنابردن بۆ هەستی كەشی زاڵ بەسەر خەڵكدا،
رۆژێک رەنگەکان لە شوێنێکدا بە یەکتری گەیشتن .. هەر رەنگە و بە شان و باڵی خوێدا هەڵیدا و ، خۆی بە جوانترین رەنگ دەزانی .
پێشەکی:
سێرکیس نعووم رۆژنامەنووسی بەناوبانگی لوبنانی و سەروتارنووسی رۆژنامەی ئەلنەهار وەک یەکێک لە کۆنترین و گرینگترین رۆژنامەکانی ئەو وڵاتەیە.
بێگومان پێداگرتن بۆقایم کردن و ڕوومەت پێدانی بەڵگەیەکی مێژوویی ئایینێک کە٢٠٠٠ ساڵ پاش سەرهەڵدانی پەیغەمبەرەکەی نووسرابێت،و لەسەردەمی قەیرانی دووا گروپی چکۆلە لەشوێنێکەوتووەکانی ئەوئاینە خۆی نیشان ئەدات،دەتووانی لێوا لێوبێت لەفانتازیا و خەیاڵی پیرۆزکە مێژووهیچ نیشانەیەکی هەبوونی ڕاستەقینەێ ئەوانەی لەبیرنی یە
٠
هەموو کوردێکی خاکپەروەرو دڵسۆز بە کێشە رەواکەی کورد چاک دەزانیت کە ڕژێمە یەک لە دوای یەکەکانی عێراقی چیان وەسەر کئرد هێناوە لە ماوی فەرمان ڕەوایەتی کردنی سەدامە دکتاتۆرە زلەکەی بەغداوە،هەموو کوردێکی پاک چاک لە هەست وبیرکردنەوەی شۆڤێنیە عارەبەکان و دکتاتۆرەکان و فاشیە تاوانبارەکانی
ساڵانی زوو، له وڵاتی چین، پاشایک بوو، ناوی خاقان بوو. خاقان زۆر ده‌وڵه‌مه‌ن و به ده‌سه‌ڵات بوو. کۆشکێکی ڕازاوه‌ی هه‌بوو هه‌مووی به چینی دروستکرا بوو. هه‌موو تاقچه و که‌لێن و قوژبنی کۆشک پڕ بوون له گه‌نج. له پێش کۆشکه‌که‌وه کوێستان و دارستانێکی به‌ربڵاو بوو. 
سته‌مێکی گه‌وره که دیکتاتۆره‌کان له هاونیشتمانیانی خۆیانی ده‌که‌ن، ئه‌وه‌یه که رێگه‌ی به‌شداریی ئازادانه له هه‌ڵبژاردن‌و بڕیاردان له چاره‌نووسی خۆیانیان لێده‌به‌ستن.
دوای ئه‌زموونی ده‌یان هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆکۆماری و شۆرای شار و… له ئێران هێشتا خه‌ڵکانێک چ له خه‌ڵکی ئاسایی و بگره سیاسیه‌کان له‌و باوره‌دان که هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌ی به‌ناو سه‌رۆک کۆماری ره‌نگه ئاڵترناتیف و موعجیزه‌یه‌ک له ئێران روو ئه‌دات وئاڵوگۆرێکی سیاسی و ئابووری بۆ باشتر گوزه‌رانی خه‌ڵکی ئه‌وه وڵاته دێته ئاراوه ،
Continue reading
ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست یەکێک لەو ناوچە گرینگانەی دونیایە کە لە مێژووی چەند سەد ساڵەی دا هەمیشە مەیدانی ململانێی بەشێک لە ڕووداوە جیهانیەکان بووە. 
وێڕای سڵاوێکی گەرمی برایانە جێژنتان پیرۆزو سەرکەوتنتان لە خزمەتی دین بۆ مرۆڤایەتی ئاواتمە . برایان : بەهۆی ئەوە کوردم و ڕاستەو خۆ و لە نیزیکە وە ئاگاداری هەمو دابو نەریتو خۆو خدەی گەلە کەمانم و زۆرینەی هەرە زۆریان بە موسوڵمان دەزانم و کە مە کەشیان برای ڕەگەزیمن ، دەمەوێی هێندێک پرسیار لە پێوەندی دەگەڵ ئایینی زۆرینەی گەلەکەمان بخەمە بەر ڕاو بۆچونی ئێوە بەڕێزان .
کتێبی “پیاوکوژانی کۆشکی فیرووزه” (Assassians of the Turquoise Palace) له نووسینی ” رۆئیا حه‌کاکیان(Roya Hakakian) و له وه‌رگێڕانی ئینگلیزی بۆ سه‌ر زمانی فارسی به‌ڕێز فه‌تاح کاویان و بۆ سه‌ر زمانی کوردیش به‌ڕێز عه‌بدوڵلا حه‌سه‌نزاده. ئه‌وه‌ی که مه‌به‌ستی منه لێره‌دا وه‌رگێڕانی کوردیه‌که‌یەتی و چه‌ند تێبینیه‌ک ده‌خه‌مه به‌ر چاوی خوێنه‌رانی ئازیز.
کار و کرێکار دوو وشەی تەواکەری یەکترن و لە سەردەمێکەوە کە کار و ئامێرەکانی کار سەریان هەڵداوە کرێکاریش هەبووە،
تەشەنەی ئیرانییەکان،لە دەسپێکی هەزارەی یەکەمی پێش زاینیدا بەشێوەیەک بووکەلەگەڵ هاتنی یەکەم جاریاندا جیاواز،وکەیگەری زۆرتربوو٠ هێرش بەرانی ئەم جارە بەزۆرو بەرە بەرە لە کۆمەڵانی پەیتا پەیتا خزانە نێوئیرانەوە وبەڕواڵەت هەمان دووڕێگایان تێ پەڕکرد کەپێشڕەوەکانیان بڕیبویان
٠
زمانی هەڕەشە و گوڕەشە و، ئەو وتارانەی بۆنی خوێنیان لێدێ و .. وتارە زیاتر ورووژێنەر و فیتدەرەکانی مامۆستایانی پێشنوێژی مزگەوتەکان، لە نوێژەکانی رۆژانی هەینیدا و .. لێدوانەکانی سەرکردەکانی مانگرتووەکان و .. هەڕەشەی بە کارهێنانی چەک لە لایەن سەرکردەکانی هۆزە عەرەبە سونییەکانەوە لەلایەکەوە .
به بیانووی رووداوه‌كه‌ی مه‌ریوان تا دره‌نگ نه‌بووه!
بەدوای ڕوخانی ڕێژیمی دیكتاتۆری سەدام حسین، هاتنە مەیدانی گروپ و لایەنە جیاوازەكانی عێراق. ڕۆژ بەڕۆژ قەیرانی گەورەتر و كێشەی ئاڵۆزتر بەرۆكی خەڵكی عێراق دەگرێتەوە. ئەو خەڵكە بەو مەبەستە دیكتاتۆرێكیان ڕوخاند، تا وەكوو سەرجەم خەڵكی خواپێداوی دونیا لە رۆژرەشی ڕزگاریان ببێ.
شۆرشی ساڵی1357ی ئێران كە بۆ ئامانج و خواستە دێموكراتیەكەكان ئەنجامدرا پاش سەركەوتن لە لایەن كۆمەڵێك ئاخووندی بیرتەسكەوە بە كەڵكی خراپ وەرگرتن لە هەستی ئایینی بەشێك لە خەڵكی ئێران بە لاڕێدا برا و سیستەمێكی دیكتاتۆری دامەزرا كە بۆمانەوەی خۆی سیاسەتی توندوتیژی و توقاندنی گرتە بەر.
ئەیالەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە گەڵ ئیسرائیل ، ئیمارات و عەڕەبستانی سعوودی گرێبەستی دە میلیارد دۆلاریی چەکوچٶڵی واژۆ کردووە . (( هێما و ئاماژەیەکی روون )) بۆ ئێران.
ئەو ململانییەی شیعە و سوننی لەو وڵاتەدا، دەبوو لە٢٠٠٣دا، دەستی پێبکردایە کە دەسەڵاتی بەعس، راماڵدراو و سوننییەکان، دوای نزیک٩٠ساڵ هەموو دەسەڵاتی خۆیان لە دەست دا. بەڵام ئەو کات رێبەرایەتی کورد لە باتی، خستنە ژیر دەسەڵاتی گشت خاکی کوردستان، تێکۆشا یان ناچارکرا، دەسەڵاتی هاوبەش لە ناوەندی عێراقدا پێک بێنێ!
دیاره گفتوگۆ شێوازێكی دیاریكراوی مامه‌ڵه‌كردنه له‌گه‌ڵ كێشه و جیاوازی و ناكۆكیه‌كان و چاره‌سه‌ر كردنیان .
دوای ماوەی ٣٣ سال پاشایەتی، مەلیکە بیئاتریکس، شوینی پاشایەتییکەی بو کوری گەورەی خوی، ویلم ئەلیکساندر، جی هیشت. هەرچەندە چاوەروانیکی زوور دەکرا کە ئەم ئالوگورە، لەم سالانی دوییدا رووبدات، بەلام هیشتاش هەر وەک خەبەریکی کتوپر لەناو هولەندا وهەم لە ناو ولاتانی ئوروپییدا هاتە سەرووی هەمو خەبەرەکانەوە.
نووسەرانی مێژووی ئیران نەیاندەویست کەسەردەم و دێرینەناسینی هخامەنشییەکان(١)جیدی بگرن
پێشەکی : لە بەشی حەوتەم و هەشتەمدا باسی کۆمەڵێک لە هەڵسووڕاوان و تێکۆشەرانی کۆمەڵەم کرد لە ئۆردوگای ڕومادی کە سەر بە تیرە و تایفەکانی گۆران و قەڵخانی بوون.
بە چاوخشاندنێکی سەرپێیی بە بنەماكانی پێشکەوتن لە ناوچەکانی کوردستاندا (پارێزگاکانی ورمێ، سنه، کرماشان، ئیلام)،
وەک هەموو لایەک ئاگادارن دادگای شاری مەریوان لە رێکەوتی ٢٦ خاکەلێوە هاووڵاتیەکی شاری مەریوان بە ناوی تۆفیق خۆشنواز سەزادەدات و کاربەدەستانی ڕێژیم لە سەر داوای دادگا، ناوبراو بە جل و بەرگی سووری ژنانەوە ، بە نێو شوێنە گشتییەکانی ئەو شارەدا دەگێڕن.
وڵاتی میانمار بە زیاد لە 60 میلیۆن دانیشتوو لە باشووری رۆژهەڵاتی ئاسیا هەڵكەوتووە و تا ساڵی 1327 كە سەربەخۆیی وەرگرت، كۆلۆنیالی وڵاتی بریتانیا بوو و لە ساڵی 1341 تا 1391 حكوومەتێكی سەربازیی بە سەریدا زاڵ بوو،
پاش چەند دەیە و بگرە چەند سەدەش، كۆمەڵگای مرۆڤایەتی بەو ئاكامە گەیشت كە پێویستە هەوساری پچڕاوی ئامرازەكانی خوڵقێنەری شەڕ لە نێوان وڵاتان و بەگشتی لە نیۆ مرۆڤایەتیدا بەدەستەوە بگرێت و بەربەستێك لە بەردەم فرۆشتن و ئاڵوگۆڕ و هەناردەكردنی بێ سەرەو بەرە دابنرێت
تەنیا سیستمە دیكتاتۆریی و سەرەڕۆكانن كە بۆ سەلماندنی رەوایی خۆیان، دەست دەدەنە پڕوپاگەندە و كۆبوونەوەی بەرفراوانی خەڵك و هەندێجار رێپێوانی خیابانی بۆ كۆكردنەوەی خەڵك و نیشاندانی هێزی رواڵەتیی خۆیان. هۆكاری ئەم كارانەش روونە،
حوكمی دادگاێكی مەریوان لە سەر لاوێكی مەریوانی نارەزایەتێكی زۆری ژن و پیاوانی كوردستانی لێكەوتەوە ئەم حوكمە كاتێك لە لایەن رێكخراو و كەسایەتی و چاڵاكانی مەدەنی كوردستانەوە كاردانەوەی لێكەوتەوە كە قازی ئەم دادگایە حوكمی لەبەركردنی جلوبەرگی كوردی ژنان و سووڕانەوەی بە نێو شاری مەریوانی بە سەر ئەم لاوە سەپاند.
به درێژایی مێژوو و هەتا چەند رۆژێکیش لەمەوبەر یەکێک له شێوەکانی بێحورمەتیکردن بە پیاوان و ئازاردانی دەروونی ئەوان له کۆمەڵگای ئێمەدا ئەوە بوو که به پیاوێک بڵین: دەبا دەرپێی ژنانی له پێ بایه.
وتاری مه‌لا به‌ختیار لێپرسراوی ده‌سته‌ی كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان، له‌كۆبوونه‌وه‌ی كۆمیته‌ی كوردی له‌ڕێكخراوی سۆسیالیست ئینته‌رناسیونال (SI)، كه‌ڕۆژی 12/4/2013، له‌هۆتێل های كریست، ده‌ستی به‌كاره‌كانی كرد.
هەموومان ئەم راستییە دەزانین کە ، زمان ناسنامە و گرنگترین کۆڵەکەی هەر نەتەوەیەکە .. کاڵبوونەوەی زمانیش لای تاک ، کاڵبوونەوەی ئینتیما و لاوازبوونی هەستی نەتەوایەتی و گزبوونی سۆزی نیشتمانییە .
هەموومان ئەم راستییە دەزانین کە ، زمان ناسنامە و گرنگترین کۆڵەکەی هەر نەتەوەیەکە .. کاڵبوونەوەی زمانیش لای تاک ، کاڵبوونەوەی ئینتیما و لاوازبوونی هەستی نەتەوایەتی و گزبوونی سۆزی نیشتمانییە .
مێژووی نویی شۆڕشی گەلی کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا، شاهیدی ڕۆڵی بەرچاو و بوێرانەی دکتۆر قاسملووی نەمرە لە نێو ئینترناسیوڵ سۆسیالیست و ئامانج لە هەوڵدان بۆ چوونە نێو ڕێکخراوەیەکی ئەتۆ لە ئاستی دەرەوەدا بەجیهانی کردنی کێشەی سیاسی و نەتەوایەتی جووڵانەوەی ڕزگاریخوازی خەڵکی کوردستان بوو.
نێرگه‌له کێشان دیارده‌یه‌کی زۆر بڵاوه به تایبه‌ت له ناو گه‌نجاندا، که ئه‌مه دیارده‌یه‌کی زۆر ترسناکه له ناو کۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا ، زۆر له گه‌نجان واز له کێشانی جگه‌ره ده‌هێنن و ڕوو ده‌که‌نه کێشانی نێرگه‌له به بیانوی ئه‌وه‌ی زیانه‌کانی نێرگه‌له که‌متره له جگه‌ره کێشان،
گەمییە بازرگانییەکانی سلیمان پاشا بە یارمەتی کەشتییە کانی حیرام،هەر سێ ساڵ جارێک بەباری اڵتون و زیو و ددانی فیل،مەیموون و طاووسەوە دەهاتنە لەنگەرخانەکانی ئیسرائیل٠
ه‌ره په‌یمانێكه كه له‌ودا هێز‌و لایه‌نه سیاسییه‌كان به شێوه‌ی ئازادانه‌‌و دڵخوازانه له سه‌ر بناغه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش بۆ گه‌یشتن به یه‌ك یان چه‌ند ئامانجێكی دیاریكراو
هەر وەكوو چاوەڕۆان دەكرا وتووێژەكانی ئاڵماتی 2 بێ هیچ دەسكەوتێكی ئەتۆ لە نێوان ئێران و گرووپی 5+1 لە وڵاتی قەزاقستان بە شێوەیەكی ناڕوون كۆتایی پێهات و بڕیارە نوێنەرانی وڵاتانی بەشدار لەگەڵ حكوومەتەكانیان كۆبوونەوەیان هەبێ و وتەبێژی یەكیەتی ئورووپا پێشنیارە گەڵاڵەكراوەكان بە ئێران رابگەینێت.
هەرچى زەمان تێدەپەرێت ململانى نێوان کورد و عەرەب ( دەسەڵاتى کورد و حکومەتى عیراق ) قووڵتر و زیدەتر دەبێت نە کورد دەتوانى دەستەڵاتى حکوومەتى ناوەندى قبووڵ بکات و نە حکوومەتى ناوەندیش دەسەڵاتى کوردى پێ تەحەمول دەکرێت مەسەلى فارسەکان کە دەڵى ” دو پادشاه در اقلیمى نگنجند ” بە تەواوى لە سەر شەرایەتى ئیستاى باشوورى کوردستان وعیراق دروستە.
ئێران پێکهاتووه له چه‌ندین نهتهوهی جۆراوجۆر، واته ئێران وڵاتێکی فره ئتنیکی یان فره نه‌ته‌وه‌ییه. له ئێراندا هه‌ر کام له نه‌ته‌وه‌کان خاوه‌نی زمان ، مێژوو، سه‌رزه‌مین و فه‌رهه‌نگی خۆیانن..
بەپێی بنەماكانی جاڕنامەی گەردوونی مافەكانی مرۆڤ و پێش ئەویش بەماوەی نزیكەی سەدەیەك لەتیۆری ماركسیزمداو لەلایەن لینینیشەوە لەدەیەی دووەمی سەدەی بیستداو لەلایەن چەندین كەسی دیكەی خاوەن دەسەڵات و خاوەن دیدی سیاسیەوە باسی مافی بڕیاردانی مافی چارەنووس بۆ نەتەوە بندەستەكان كراوە.
رێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان رۆژی 4ی ئاوریلی هەموو ساڵێكی وەك رۆژی جیهانیی خەبات لەگەڵ مینە زەویینەیەكان و بردنە سەرەوەی زانیاریی گشتی مەترسییەكان و بارودۆخی قوربانییەكانی مین ناودێری كردووە. ئامانج لە دیاریكردنی وەها رۆژێك، پیشاندانی پێشكەوتن لە بواری مین هەڵگرتنەوە
گەلی کورد کاتێک بە سەرجەمی ئامانجە سیاسی و نەتەوایەتیەکانی دەگات کە ستڕاتیژی سیاسی و میتۆدی بزووتنەوە یی خۆیی بگۆڕێت و بەر لە هەر شتێک نێو ماڵی خۆی ڕێکبخات و زۆر جەوهەریانە سەبارەت بە دواڕۆژیی سیاسی و ئیداری حکوومەتی کوردستان لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا بیربکاتەوە
لە سەره‌تای دامەزرانی رژێمی کۆماری ئیسلامیی ئیرانەوە تا ئێستا، بە هەموو رێگایەک نهتهوهی کورد لە سەره‌تایی ترین مافەکانی بێبه‌ش کراوه‌و ئەو رژێمە کە لە زۆربەی وڵاتانی دونیا بە رژێمێکی ئاژاوه‌گێر، یاغی و تیرۆریست پەروەر ناسراوه و له‌م بوارانه‌دا لە هیچ کرده‌وه‌یه‌ک درێغی ناکات کە دژی بەندەکانی مافی مرۆڤە.
ساڵی مار ساڵێكە كە هەسارەی موشتەری پێ دەنێتە بورجی سەرەتانەوە. ساڵەكانی 1284، 1296، 1308، 1320، 1332، 1344، 1356، 1368، 1380 و 1392ی هەتاوی، ساڵەكانی ئاژەڵی مارن كە لەو ساڵانەدا رووداوگەلێكی چاوەڕواننەكراو روویان داوە كە لێرەدا هێما بۆ هەندێكیان دەكرێ:
ئاسانە رۆژانە دەیان و سەدان جار لە مێشكی خۆماندا بیر لەو رۆژە بكەینەوە كە رۆژهەڵاتی كوردستان ئازاد بووە و بەڕەسمی داگیركەری تێدا نەماوە، بەڵام ئایا بیر لە هەموو ئەگەر و پێشهاتەكانی رۆژی پاش رزگاریی ئەو پارچەیە كراوەتەوە؟
ئاژاوە و ئەو هەموو وەزعە نالەبارەی کە مرۆڤ لەم جیهانەی ئەمرۆی دا توشی بوەو روو دەدەن،کە جیهان بەروە رووی بوەتەوە، گەلێ ئاستەمە کە بتواندرێت بە تەواوی کۆنترۆل بکرێت و جیهانێکی پڕ لە ئاشتی بێتە ئاراوە، دیارە کە هەموو تەنگژەو هەستی دکتاتۆرانە و شەرخوازی و کوشت
تۆ لەمەش کە هەیت مەزنتر دەکەم ،تاوەکو بۆ یەکێ لە بەناوبانگترین کەسانی جیهان سەرکەوی!بۆهۆزەکەم سەرزەوینێکم هەڵبژارد تالەۆ شوێنە سەرو سامان بگرن(گەشە بکەن)ئەم شوێنە وڵاتی ئەوانە و هۆزە بۆت پەرستەکان،ئیتروەکو ڕابوردوو کە‌هۆزەکەی من کۆچبەری ئەم سەرزەوینە بوون،لەوانە ستەم ناکەن٠ تۆلە شەڕی هەموو نەیارانت دەپاڕێزم٠
پیش جه‌نكی جیهانی دووه‌م هه‌ردوو كۆریا (كه ئه‌و كات یه‌ك ده‌وڵه‌ت بوون ) له‌ژێر داگیركاری ئیمپراتۆریه‌تی ژاپۆندا بوون و به كۆتای هاتنی جه‌نگه‌كه‌و ته‌سلیم بوونی ژاپۆن سه‌رجه‌م ئه‌و ده‌وڵه‌تانه رزگار بوون كه ژاپۆن داگیریكردبوون وه‌كو چین و كۆریاو چه‌ند ده‌وڵه‌تیكی تری باشوری رۆژهه‌لاتی ئاسیا .
دەفتەری نوێنەرایەتیی حیزب لە ساڵی ١٩٨١ بە فەرمی لە پاریس کراوەتەوە . یەکەمین نوێنەری حیزب بۆ ماوەی ٦ مانگی یەکەم کاک دوکتۆر کەنداڵ نەزان سەرۆکی ئێستای ئەنستیتووی کورد لە پاریس بووە و هاوڕێ لە گەل نەسرین قاسملووی هاوژینی دوکتۆر قاسملوو کار و باری حیزبیان ڕاپەڕاندووە .
بە درێژایی دەسەڵاتی ئاخوندی دەتوانین بڵێن نەک خێر وبێری بۆ خەڵکی ئێران نەبووە بەڵکو دایم ئەم حکومەت و نیزامە بووتە هۆیی ئاژاوە بۆ هەموو وڵاتانی ناوچە و دنیا و لە ناو خۆیی وڵاتیش دا بوەتە زیندانێکی گەورە بۆ خەڵکی ئێران
هەروەك پێشبینی دەکرا ئەوجاریش نۆهەمین دەورەیی وتووێژەکانی نێوان گروپی ” ١+٥” و ڕێژیمی ئاخوندی ئێران کە لە ئالماتی وڵاتی قازاقستان سەبارەت بە قەیرانی ئەتۆمی ڕێژیمی نیزامی ئاخوندی ئێران بەڕیوەچوو، بێ ئەوەیی گەشەکردن و دەستکەوتێکی ئەوتۆیی لێبکەوێتەوە کۆتایی پێهات
ماڵی ترۆر و جاسووسی ڕژیمی ئیسلامی و ڕۆژئاوا، برایم فەڕشی
بۆ ئەوەی جینۆساید دووبارە نبێتەوە ، عەلی مەحموود
من رنگین پوست هستم یا شما ؟ به امید برابری در سطح دنیا !، سەعی سەقزی
بــا ڕابــردو بــە نــەوەی نــوێێ بـنـاسـێـنـیـن، مەلا برایم مەجید پوور
هـیرۆ باجەلان یەکەم باڵيۆزی ئەمریکی بە رەچەڵەک کورد.. رەزا شـوان
خەرمانی چاوەڕوانیمان، دڵکەش قادر
گەڕان، برایم فەڕشی
كچێك لە وەهم، هاوار تەیب
گوڵبژێرێک لە وتەکانی ناوداران دەربارەی ئازادی.. رەزا شـوان
بۆ باوەشت، ئیلهام موڕادی
مستند «رسیده و نرسیده»؛ در کردستان عراق بر پناهجویان ایرانی چه می‌گذرد؟
ئێمە هەڵەمان کردووە!! ، برایم فەڕشی
سێبەری تەنیاییمان، دڵکەش قادر
وێنەکان لە یادی 35 ساڵەی شەهید د.قاسملوو و کاک عەبدوڵای قادری ئازەر
ترسی ڕێژیم لە قاسملوو، هەردی سەلیمی
ڕاگەیەندراوی کۆمیتەی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران لە ئاڵمان بەبۆنەی کۆچی دوایی هاوڕێی تێکۆشەر “ئەمیر خەیاتی”
بەیاننامەی ناوەندی بەڕێوەبەریی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران بەبۆنەی تێپەڕینی ٣٥ساڵ بە سەر تێرۆری د. قاسملوودا
چۆن میراتی سیاسی و خەباتگێڕانەی قاسملوو بەرینە پێش؟، برایم لاجانی
مەسعودی پزشکیان سەر کۆماری تازە، مەلا ئیبڕاهیمی مەجید پور
قوتابخانەی ڕەخنەیی فرانکفۆرت، پوختەکەی: هەڵۆ بەرزنجەیی
دیده‌بان حقوق بشر: ماموران جمهوری اسلامی از «قوه قهریه کشنده» علیه کولبرها استفاده می‌کنند.
ئهفسهرهکهی سپیکانی، سهعی سهقزی
زیـرەکـتریـن منـداڵی جیهـان.. رەزا شـوان
نگاهی بر تاریخچه حکمرانی و یا کشورداری کوردی در کوردستان، آرام قلی‌زاده
بُرد بزرگ ملت ایران، شکست تحقیرآمیز جمهوری اسلامی؛ پس از این چه باید کرد؟، جمشید برزگر
دیبەیتی نێوان نەخۆش (بایدن) و شێتەکە (ترەمپ )، گۆران دوكانی
قاسمی سلێمانی شاری سەردەشتی بە كیمیابارانكردن دا ، بۆ حكومەتی عێراقی شاری سەردەشتی هەڵبژارد لەو كات و ساتەدا؟.عەلی مەحمود محەمەد- خۆشەویستی نێشتمان، مەلا برایم مەجید پوور
- حذف دو سال جنایت از کارنامه‌ء دولت ایران توسط (جاوید رحمان)، سەعی سەقزی
هەڵبژاردنەکانی ٨ی پووشپەڕ هیچ ڕەواییەتێک بە کۆماری ئیسلامی نادەن- گرنگییەکانی خەیاڵ و خەیاڵکردن بۆ منـداڵان.. رەزا شـوان
نوقمبوونی کەشتییەکی پەنابەران لە کەناراوەکانی ئیتالیا- جزییات هولناک از جانباختن پناهجویان در آبهای ایتالیا
تێڕوانینەکانی دوکتۆر قاسملوو سەبارەت بە ئابووریی کوردستان لەسەر بنەمای کتێبی”کوردستان و کورد”!، حەسەن قارەمانی
ڕاگەیاندراوی ناوەندی بەرێوەبەریی گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران سەبارەت بە ئازادکردنی گەورە تاوانبار حەمید نووری
پێویست بە ژماردنی شەوەکان ناکا، دڵکەش قادر
یاری تۆپی پێ و ڕازێک، ، هەڵۆ بەرزنجەیی
ئازاد کردنی قاتڵ حەمید نووری لە مێدیاکانی سوید دەنگدانەوەی زۆری هەبوو، ساڵە نەڵۆسی
نماینده پارلمان سوئد استرداد حمید نوری را توهین به سیستم قضایی این کشور دانست، ایران اینترنشنال
چەند وتەیەک لە پێوەندیی دەگەڵ کۆچی دوایی مامۆستا مەجیدی پاڵانی دا!، برایم لاجانی
مهران عباسیان ، خبرنگار ایران‌اینترنشنال در سوئد در پی تهدید جدی امنیتی به خانه امن منتقل شد
خەباتی سیاسی و چەکداری لە شاخەوە گەیووەتە نێوشارەکانی ڕۆژهەڵات ، محەممەد سلێمانی
لە چلەی کامیل ژیردا…، هەڵۆ بەرزنجەیی
بەدەوڵەتبوون لە پەراوێزی زەبروزەنگ دا!، هەڵۆ بەرزنجەیی
کچۆڵەیەکی سێ ساڵان بوو بە بچووکترین نووسەری جیهـان.. رەزا شـوان
رێکخراوهی (ژنان) یان رێکخراوهی (یایان)؟، سەعی سەقزی
ئێران بە هاوکاری گروپە تاوانکارەکان کردەوەی تێرۆریستی لە سوید دەکا، ساڵە نەڵۆسی
سرویس امنیتی سوئد: ایران برای انجام اعمال خلاف خشونت‌آمیز از باندهای تبهکار در سوئد استفاده می‌کند
(بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!)، بهشی هەشتەم، سەعی سەقزی
(بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!)، بهشی حهوتهم، سەعی سەقزی - ئــــەزمــون بــۆ فــێــربــونــە ، مەلا برایم مەجید پوور
داستان کوردتباران وابستە بە جمهوری اسلامی و سلطنت طلبان، دکتر میرو علیار
بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!، بهشی شهشهم، سەعی سەقزی
لە بیرەوەریی پێشمەرگەیەکدا، بەشی حەوتەم، عەزیم ئەلیاسی
سەرۆککۆماری مرۆڤکوژ، ئیدریس هاشمی
داوایەك روو لەو لیست و پارت و پارێزەورو كەسایەتیانەی ئەزموونیان لە دادگاكانی عێراق هەیە
سەرهـەڵـدانی ئـەدەبی منـداڵان لە ئەمـریـکا.. رەزا شـوان
دەبێت ڕۆژێکی نیشتمانی بۆ گۆڕە بە کۆمەڵەکان لە کوردستان دیاری بکرێت
(بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!) بەشی پێنجەم، سەعی سەقزی
ناوەندی بەڕێوەبەریی حیزبی دێمۆکڕات: حەق وابوو ڕەئیسی لە مەحکەمەی خەڵکیدا دادگایی و بە سزای کردەوەکانی گەیشتبا
انتقاد قانون‌گذاران اروپایی از واکنش مقامات اتحادیه اروپا به مرگ رئیسی: با عاملان سرکوب ایرانیان «ابراز همبستگی» نکنید- (بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!) ، بهشی چوارهم، سەعی سەقزی
ئبیراهیمی رەئیسی بە لوتکە گەیشت.
رەئیسی نەهاری نەخوارد، ئیسرائیل تۆڵەی وەعدەی سادقی لێ کردەوە
هێلیکۆپتەری هەڵگری رەئیسی لە ناوچەی جولفای پارێزگای تەورێز تووشی رووداو بووە.
تاهیر مەحموودی: شەپۆلی دەسبەسەرکردنی چالاکی سیاسی و مەدەنی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان
گرنگییەکانی ئازادی دەربـڕین بۆ منداڵان.. رەزا شـوان- (بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!)، بهشی سێیه‌م، سەعی سەقزی
- سەفەرەکەی کاک نێچیروان بۆ ئێران، مەلا برایم مەجید پوور
ئازادیخوازەکانی کاتالۆنیا وستەمکارانی مەدرید، لەبەردەم تاقیکردنەوەیەکی نوێ دا، هەڵۆ بەرزنجەیی- بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان!، بهشی دووههم ، سەعی سەقزی
بێـلا جـەی دارک بچـووکـتریـن نووسـەری جیهـان.. رەزا شـوان
کاک “فەتاح ئاغا” خاوەن فیکر بوو… بەشی٢ـ٢، هەڵۆ بەرزنجەیی- بیرهوهری و یادداشته ناڕاستهکان! ، بهشی یهکهم، سەعی سەقزی
مانیتورینگ حقوق بشر ایران: هر شش ساعت یک زندانی در ایران اعدام می‌شود
ئەو درۆنەى لە کێڵگەى غازى کۆڕمۆڕ دا (چینى – ئێرانى) بوو، ئا: وریا حسێن
بەشێک لە حکایەت وبەسەرهاتە هەر کۆنەکانی ناوچەی کەنوولە ـــ کرماشان کە پێش نزیک بە ١٢٠ ساڵ، و.سەدیق بابایی- گیانبەخـشینی دایکـێک لە پێناوی منـداڵەکەی ، رەزا شـوان
دەرسیم: ڕابە ڕابە ئەم وەگەڕێن وڵات، برایم فەڕشی
کامیل ژیر لە دەفتەری نەمری دا 1934-2024، هەڵۆ بەرزنجەیی
